Η ατραπός της γνώσης.

Οι σκέψεις που ξεδιπλώνονται σε αυτό το θέμα,
δεν έχω την τιμή να διεκδικώ την πατρότητα τους.

Πρόκειται για μία εργασία ενός (τότε) δεκαεξάχρονου
μαθητή.

Και όμως τα δεκαεξάχρονα έχουν πολλά να μας διδάξουν.

Ελπίζω ότι στην πορεία της παρουσίασης θα υπάρξουν
εκ μέρους σας σχόλια και διάλογος.

«Εδώ κοντά πρέπει να βρίσκεται το Αβαείο Αρπάσα.
Εκεί θα βρούμε στέγη και φαγητό. Ελάτε ακολουθήστε με.» πρότεινε
o Γουλιέλμος.
«Θα μας δεχτούν όμως; απόρησε ο Λεονάρδος.
«Και βέβαια. Ο ηγούμενος και επιτηρητής της μονής, ο πάτερ Τζόναθαν,
είναι …. ας πούμε παλιός μου φίλος.
Πράγματι, αρκετά χρόνια πριν, είχε γνωρίσει τον ηγούμενο του Αβαείου
Αρπάσα σε ένα τοπικό Κέλτικο πανηγύρι. Από την πρώτη στιγμή μάλιστα
eείχε εντυπωσιαστεί από την ιδιαιτερότητα του πνεύματος του, καθώς και της αινιγματικής του αύρας…
Έτσι οι τρεις ταξιδιώτες κατευθύνθηκαν βορειοανατολικά μέσα στα βαλτοτόπια
της περιοχής. Ο τσουχτερός παγωμένος αέρας και η πυκνή ομίχλη καθιστούσαν ιδιαίτερα δύσκολο και επίπονο το περπάτημα τους, ενώ το έδαφος είχε λασπώσει
και λιμνάσει στο κύριο μέρος του.
Τελικά τσαλαβουτώντας πιο πολύ, παρά περπατώντας, έφτασαν, βρεγμένοι
ως το κόκαλο, στο επιβλητικό λίθινο Αβαείο Αρπάσα, και ο Γουλιέλμος χτύπησε την πόρτα την οποία άνοιξε μετά από λίγο ένας καλόγερος.

«Τι γυρεύουν εδώ, περασμένη ώρα, με άθλιο καιρό, τρεις βρώμικοι ταξιδιώτες;»,
ρώτησε με αγένεια ο δύσπιστος καλόγερος.
«Πες στον ηγούμενο σου, τον πάτερ Τζόναθαν, ότι εγώ ο Γουλιέλμος και δύο
φίλοι του ζητάμε στέγη για μία νύχτα. Αυτό μόνο γυρεύουμε φίλε μου.»
Ο καλόγερος τους έκλεισε την πόρτα προκλητικά και είπε να περιμένουν.
Όταν επέστρεψε φαινόταν πιο ευγενικός και ίσως, λιγότερο δύσπιστος.
«Περάστε μέσα ξένοι. Σας ζητώ συγγνώμη για τη στάση μου προηγουμένως.»,
Είπε και πιάνοντας από το μπράτσο τον Γουλιέλμο του ψυθίρισε. « Ο πάτερ
Τζόναθαν θα σας υποδεχτεί σε λίγο.»
Οδήγησε τους τρεις ξένους στη ζεστή αίθουσα του τζακιού και τους έβαλε
λίγο ψωμί και κρασί. Ύστερα αφού τους έδωσε μερικά στεγνά ρούχα, τους άφησε μόνους κλείνοντας τη βαριά δρύινη πόρτα με δύναμη.
Οι ταξιδιώτες τα φόρεσαν, και έβαλαν τα άλλα να στεγνώσουν δίπλα στο τζάκι.

Κι όχι μόνο από 16χρονα. Σε βεβαιώνω Βοιάτη ότι ακόμη και πρωτάκια του δημοτικού ώρες ώρες με αφήνουν άφωνη με τον καθαρό στοχασμό τους. Εξάλλου το λέει και η παροιμία:

Από μικρό και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.

Περιμένω με ενδιαφέρον την εξέλιξη της ιστορίας.

Για πολλή ώρα επικράτησε σιωπή ανάμεσα τους που, αφότου έκατσαν στο τραπέζι να τσιμπήσουν κάτι.
Ο Ριχάρδος, τελειώνοντας το γεύμα του, άναψε τη πίπα του και είπε ξαφνικά.
«Το παρελθόν, το παρόν, και το μέλλον: τρεις άγνωστες σε εμάς έννοιες μεταξύ τους.
Τι λέτε και εσείς;»
“Εξαρτάται, ξέρεις”
“Από τι;’
“Από πολλά. Για παράδειγμα, όταν αναφέρεσαι σε κάποιο γεγονός που ξεκινά στο παρελθόν, διαδραματίζεται στο παρόν, και συνεχίζεται στο μέλλον, ίσως αυτές σι έννοιες συνδέονται.
“Νοηματικά όμως. Όχι σημασιολογικά.”
Τότε, ο επιστήμονας, μαθηματικός, γεωγράφος και αστρονόμος Γουλιέλμος που Τόση ώρα έφτιαχνε τα ξύλα στο τζάκι, παρέβη στην ενδιαφέρουσα συζήτηση που μόλις είχε ξεκινήσει.
“Εγώ πάντως πιστεύω πως το μόνο που υπάρχει είναι το παρόν. Το παρελθόν και το μέλλον είναι μονάχα ψευδαισθήσεις του νου, όπως θα έλεγε και ο Παρμενίδης ο Ελεάτης. Εσύ, Λεονάρδε, τι νομίζεις;”
“Δε νομίζω... Η Ιστορία υπήρξε, αυτό είναι σίγουρο. Και το μέλλον Θα έρθει, όπως και να ‘χει.”
“Δεν κατάλαβες καλά, αδελφέ μου. Δε σου μιλάω περί γραμμικής συνέχειας του χρόνου-η οποία βέβαια μπορεί να καμπυλωθεί. Σου μιλάω για τη σχέση παρατηρητή και χρόνου.”
“Με αυτήν τη λογική, η μόνη αλήθεια είναι το κάθε κλάσμα δευτερολέπτου αφού κάθε στιγμή ανήκει στο παρελθόν. Αυτό εννοείς;” “Ακριβώς αυτό εννοώ, Ριχάρδε. Ωστόσο μας έχει δημιουργηθεί η ψευδής εντύπωση ότι το άμεσο παρελθόν -αυτό που βιώσαμε πριν κάποιες στιγμές- είναι αληθινό. Και έτσι μας επηρεάζει. Η πραγματικότητα όμως, είναι αυτό το ελάχιστο κλάσμα του δευτερολέπτου. Και για να το βιώσουμε, οφείλουμε να είμαστε συνειδητοί.”

Δε σημαίνει όμως ότι το παρελθόν, και το επερχόμενο μέλλον δεν ήταν ή δε θα είναι αληθινή αντίστοιχα. Τίθεται ωστόσο ένα ερώτημα. Είναι άραγε σωστό να αναπολούμε ή να επιζητούμε στιγμές; “Χμμ...εσύ μοιάζεις πολύ στο Σωκράτη με όλες αυτές τις συνεχείς μα έξυπνες ερωτήσεις που κάνεις. Εν πάσει περιπτώσει, να σου ξεκαθαρίσω, πρώτα, Κάτι για την εύλογη παρατήρησή σου: Εντάξει... έχεις δίκιο, το παρελθόν και το μέλλον αποτελούν αληθινές καταστάσεις και όχι ψευδαισθήσεις. Αυτό που έχει σημασία όμως, είναι το πώς επηρεάζουν οι καταστάσεις αυτές τον άνθρωπο - τι σημασία θα είχαν άλλωστε χωρίς τον παρατηρητή; Συνεπώς ακόμα και αυτή η σκέψη θα μπορούσε να θεωρηθεί λανθασμένη από κάποιον αφού όλα εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας αντιλαμβάνεται το χρόνο...
Πράγματι, Γουλιέλμο, αν και συνήθως διαφωνώ με τις σοφιστικές σου απόψεις, οφείλω να παραδεχτώ ότι διάφορες όψεις της πραγματικότητας υπόκεινται στην υποκειμενική αντίληψη του ανθρώπου, ανάμεσά τους και ο χρόνος. Συνέχισε, όμως γιατί σε διέκοψα..
«Λοιπόν, ας εκφράσω την άποψή μου πάνω στην απορία σου: το εάν είναι σωστό να αναπολούμε ή να επιζητούμε στιγμές. Αυτό εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο. Προσωπικά, μου αρέσει να αναπολώ στιγμές, ως ένα σημείο βέβαια, και αυτό για να γνωρίσω κάποιες αλήθειες για τον εαυτό μου και έτσι να διορθωθώ. Όσο για το μέλλον, δεν το βρίσκω σωστό να το σκεφτόμαστε, αφού δεν μπορούμε να το προβλέψουμε, αλλά μερικές φορές κάνω και την παράβαση. Εσύ τι πιστεύεις, Ριχάρδε;
“Τώρα, νομίζω είναι ευχάριστο πολλές φορές να αναπολείς στιγμές του παρελθόντος. Είναι επίσης δημιουργικό να σχεδιάζεις πράγματα για το μέλλον, να θέτεις στόχους, χωρίς όμως τα μυαλό να κατοικεί μονάχα στη σφαίρα της φαντασίας. Και αυτό νομίζω πρέπει να ξεκαθαριστεί, αδελφέ μου.”

Αυτά τα ονόματα, Ριχάρδος, Γουλιέλμος κλπ - μάλιστα σε ένα αβαείο - μαζί με σημειώσεις από Παρμενίδη και αναφορές στο Σωκράτη, στέκουν εξίσου γοητευτικά και άξια παρατήρησης εκτός από το το αιτούμενο του θεματοθέτη.

Τι και γιατί ώθησε ένα δεκαεξάχρονο σε ένα τέτοιο μυθικό τοπίο να αναζητήσει απαντήσεις δύσκολες και άλυτες απορίες του ανθρώπου; Πολλά ίσως...

Η δική μου εντύπωση είναι κάτι ανάμεσα σε Όνομα του Ρόδου και Χάρι Πότερ. Προς το παρόν. Ελπίζω η συνέχεια της διήγησης (υπάρχει; ) να ανατρέψει αυτή την αίσθηση.

Ας δούμε τι έχει παρακάτω να μας πεί ο μικρός μας
φίλος, και κατά πόσο θα επαληθευτεί... η θα διαψευσθεί
η αίσθηση της Ελίνας.

------------------------------------------------------------------

...O Λεονάρδος, που τόση ώρα έμενε αμέτοχος στη συζήτηση, έκρινε σωστό να επέμβει την συγκεκριμένη στιγμή:
‘Αδελφοί, μιας και μιλάμε τόση ώρα για το χρόνο, δεν οφείλουμε μήπως να αναζητήσουμε την ουσία του, να ξεκαθαρίσουμε, δηλαδή, τι είναι αυτός;”
“Λεονάρδε, άσε εμένα να απαντήσω πάνω σ’ αυτό. Λοιπόν, αν και το θεωρώ αδύνατο με σιγουριά να πούμε τι τελικά είναι ο χρόνος, θα πρότεινα πως χρόνος εκφράζεται με την κίνηση, αφού συνεχίζει να υφίσταται όσο τα πράγματα κινούνται, αλλάζουν, μεταβάλλονται.” Πάντως είναι άϋλος” είπε τότε με στόμφο ο Ριχάρδος και γέλασε. “Ναι, Γουλιέλμο, χρόνος είναι κίνηση. Πιστεύω όμως, ότι έχετε διαπιστώσει και εσείς ότι η συζήτηση μας περιστρέφεται γύρω από το χρόνο, και ότι σιγά - σιγά προσεγγίζουμε τη σχεδόν απόλυτη γνώση του θέματος. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, να βρούμε ποιος δημιούργησε ή πώς δημιουργήθηκε ο χρόνος. Νομίζω ότι θα πρέπει να κάνεις εσύ την αρχή Γουλιέλμο, και θα συνεχίσουμε προσθέτοντας ο καθένας ότι νομίζει ι.’
“Εντάξει, ας γίνει έτσι. Και θα αρχίσω με τη δημιουργία του χρόνου. Θεωρώ βέβαια, σωστό να πω πως ότι κι αν λεχθεί δε είναι κατ’ ανάγκη σωστό, οπότε... ας έχουμε και την ευλογία του Θεού”. Βλέποντας ο Γουλιέλμος ευχαριστημένους τους φίλους του να γελούν με το τελευταίο αυτό σχόλιο, συνέχισε:΄΄ Μιας και είμαστε, λοιπόν, γνώστες και θαυμαστές της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και γνώσης, είναι επόμενο αυτά που θα πούμε ίσως να ακουστούν παρανοϊκά στους ανήξερους αδελφούς μας. Όμως... γι’ αυτό ο Ριχάρδος έκλεισε την πόρτα” Αυτή τη φορά οι σύντροφοι ξεκαρδίστηκαν στα γέλια. Ο Γουλιέλμος ήπιε μια δυνατή γουλιά κρασί και είπε με επισημότητα: ”Πιστεύω πάντως, ότι η εξήγηση της δημιουργίας του χρόνου θα πρέπει να συνδυαστεί με τη δημιουργία του κόσμου.” “Δε νομίζω, Γουλιέλμο, πως μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό.’ συμφώνησε και ο Λεονάρδος.
“Εξοχα, λοιπόν. Περιμένουμε τη διήγησή σου, Γουλιέλμο, με μεγάλη αγωνία καθώς εσύ είσαι άριστος γνώστης των φαινόμενων που λαμβάνουν χώρα στο φυσικό μας σύμπαν . Όμως, Θα ήθελα να προσθέσω κάτι, αδελφοί μου: αν μας άκουγε κάποιος, θαρρώ πως θα έλεγε ότι είμαστε ειδωλολάτρες, αιρετικοί ή κάτι τέτοιο κι έτσι να καταλήγαμε στα βάρβαρα δικαστήρια της Ιεράς Εξέτασης. Μολαταύτα, αφού έχεις κλείσει, καλά ελπίζω, την πόρτα, ας εκμεταλλευτούμε την άριστη φιλοξενία του αβαείου Αρπάσα!

Πειράζει αν πω ότι βρίσκω συγκλονιστικό για ένα 16άρη να ενδιαφέρεται για τέτοιο θέμα, την ατραπό της γνώσης, και να αναπτύσσει το λόγο του μέσα από τέτοιο μυθικό τοπίο;

Η δική μου αίσθηση για τους 16άρηδες ήταν τελείως διαφορετική... Κάτι ανάμεσα σε Ρουβά, Ζαγοράκη και νέα μοντέλα κινητών...

Κάπτεν νομίζω ότι είναι απο εκείνες τις περιπτώσεις,
που ανατρέπουν τα συμπεράσματα όλων μας, και που
πιστοποιεί πως δεν είναι χαμένες οι καινούργιες γενιές.

Και συνεχίζει ο μικρός μας φίλος.

------------------------------------------------------
Εμπρός, Γουλιέλμο.” “Λοιπόν, τα πάντα ξεκινούν από το πρώτο μόριο ή άτομο, το οποίο όντας σε μια ιδιόρρυθμη κατάσταση προϋπήρχε του χρόνου, καθώς
αυτό παρέμενε αιώνιο ίδιο και απαράλλαχτο. Κατόπιν, εάν μπορεί να το αντιληφθεί αυτό ο νους μας, το απειροελάχιστο αυτό κομμάτι ύλης, απέδρασε με κάποιο τρόπο από την αέναη αυτή κατάσταση της ανυπαρξίας του και πέρασε στο eπίπεδο της ύπαρξης. Με το πέρασμα αυτό, εκδηλώθηκε κι ο χρόνος που θα πρέπει να νοηθεί ως σύμβολο της μεταβολής. Επομένως, η δημιουργία του κόσμου ταυτίζεται με τη δημιουργία του χρόνου...
΄΄Αγαπητέ Γουλιέλμο, πολύ παράξενα αυτά που μας είπες. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι θα τα απορρίψω χωρίς να τα σκεφτώ. Λοιπόν, έχω ασχοληθεί κι εγώ με τις φυσικές επιστήμες, έτσι θα σας εκθέσω μια ιδέα η οποία, πιστεύω, προσεγγίζει την αλήθεια περισσότερο από άλλες που έχω μελετήσει. Και την χαρακτηρίζω ως ιδέα, διότι πιστεύω πως τέτοια θέματα μπορούν να ιδεασθούν μονάχα σε θεωρητικό επίπεδο. Λοιπόν, συμφωνώ με το πρώτο σκέλος της διήγησης του Γουλιέλμου για την ξαφνική εκδήλωση του σύμπαντος και κατόπιν, τη σταδιακή εξέλιξή του. Και αφού συγκροτήθηκαν οι πλανήτες, τότε το κινούν αίτιο, αυτό που οι χριστιανοί αποκαλούν Θεό, και διέπει το σύμπαν, δημιούργησε το χρόνο, προκειμένου οι πλανήτες να εισέλθουν στην αρμονία και ο καθένας στη τροχιά του.΄΄ ΄΄Αγαπητέ Λεονάρδε, οφείλω να ομολογήσω πως και η δική σου εξήγηση είναι αρκετά αλλόκοτη και δύσκολα κατανοητή, σίγουρα πάντως αξίζει τον κόπο να τη συλλογιστεί κάποιος. Νομίζω όμως πως διαφωνώ μαζί σου, Ιδιαίτερα εκεί που λες ότι ο χρόνος άρχισε να υφίσταται με τη συγκρότηση των πλανητών. Αλλά ας ακούσουμε και τη δικιά μου άποψη την οποία α παρουσιάσω με τη μεγαλύτερη δυνατή απλότητα και σαφήνεια.
............

....Καθώς το σύμπαν παρέμενε εγκλωβισμένο στον ιστό,
ας πούμε, του ανεκδήλωτου, ο χρόνος, ή καλύτερα η
ιδέα του χρόνου πλανιόταν σε κάποιες ανώτερες
διαστάσεις, οπού διαστάσεις δεν είναι παρά
διαφορετικές καταστάσεις της ύπαρξης -συγχωρήστε με
που μιλάω συμβολικά, αλλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς.
Με την εκδήλωση του σύμπαντος λοιπόν, η ιδέα του
χρόνου φανερώθηκε στον φυσικό μας κόσμο και
συνδέθηκε άρρηκτα μ’ αυτόν.
Τότε κιόλας καθιερώθηκε και η θρυλική αρχή του
Έλληνα φιλοσόφου Ηράκλειτου «τα πάντα ρεί».
Εν ολίγοις, αυτά είχα να πω, αδελφοί μου, γύρω από το
ζήτημα της δημιουργίας.
Σ αυτήν την άποψη έχω κατασταλάξει έπειτα από ταξίδια
που έχω κάνει στη μακρινή μυστικιστική Ανατολή και
από συζητήσεις που έχω κάνει εκεί με σοφούς, δεν είναι
ανάγκη βέβαια να την πάρετε στα σοβαρά.”
“Και όμως, Ριχάρδο, αναπτύσσοντας την άποψη σου, με
βοήθησες να συνειδητοποιήσω ότι είναι λάθος να
φιλοσοφούμε γύρω από το πότε δημιουργήθηκε ο χρόνος,
αφού το ‘πότε’ αποτελεί από μόνο του μια χρονική έννοια.”
“Δηλαδή, Λεονάρδε, με το σκεπτικό ότι ο χρόνος
είναι απροσδιόριστος, υποστηρίζεις ότι δεν μπορούμε να μιλάμε
για το πότε δημιουργήθηκε, αφού αυτό το πότε αποτελεί
μέρος του. Κοιτάξτε... έχω αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου
στην αστρονομία και στα μαθηματικά, αλλά αυτό δε σημαίνει
ότι δεν έχω ενασχοληθεί και με τη φιλοσοφία.
Μιας και μιλήσαμε λοιπόν για τη δημιουργία, θυμήθηκα τη
νύξη του Ηράκλειτου για το «αείζωον πυρ» από το
οποίο αναδύθηκε ο κόσμος. Λοιπόν, τι έχετε να πείτε σχετικά
μ’ αυτό;’

....

“Εξαίρετα, Γουλιέλμο, αν δεν το ανέφερες εσύ αυτό, σίγουρα
θα το ανέφερα εγώ. Όπως κι εσύ θεωρώ τον Ηράκλειτο
σπουδαίο φιλόσοφο, αν και έχει παρεξηγηθεί ιδιαίτερα για τις
παράξενες και τόσο αινιγματικές ιδέες του.
Θα πρέπει, πάντως, να τον προσεγγίσουμε αλληγορικά...
Κατά τη γνώμη μου, δηλαδή, το «αείζωον πυρ» δεν ήταν παρά
μια κατάσταση της ύπαρξης, μάλλον ανώτερης από τη δική μας,
άυλη και πολύ φωτεινή, από την οποία εκτυλίχθηκε το φυσικό
μας σύμπαν.
Αλλά δεν μπορώ να συλλάβω ποια η σχέση του χρόνου με αυτόν
το άγνωστο αιθερικό κόσμο...”
‘Έχω μια ιδέα, Ριχάρδε, που ίσως σε διευκολύνει. Πρώτα όμως, μιας
και φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο, να υπενθυμίσω ότι η έννοια του
χρόνου είναι εξαιρετικά δύσκολα αντιλήψιμη και προσδιορίσιμη,
συνεπώς μου φαίνεται ότι δύσκολα θα αποβούμε σε κάποιο
ασφαλές συμπέρασμα.
Για να επανέλθουμε τώρα στο θέμα, η γνώμη μου είναι πως αν
αποκτάει ο χρόνος λόγο ύπαρξης αυτό το οφείλει αποκλειστικά
στο υλικό σύμπαν - αν θεωρήσουμε ότι σ’ αυτό κυριαρχεί η έννοια
της μεταβολής —ενώ στο άυλο πεδίο (ο κόσμος των ιδεών του
Πλάτωνα, αν θέλετε) για το οποίο κάνατε κιόλας νύξη, μένει
από τον ρου της αλλαγής- και υπόκειται σε πλήρη αλληλεξάρτηση
μαζί του. Δεν μπορεί να εννοηθεί χωρίς αυτό, εν ολίγοις.
Ιδού, όμως, τι πιστεύω ακράδαντα, ακόμα και στην περίπτωση αυτή,
διάολε, δεν έχουμε καμιά απόδειξη για την ίδια την ύπαρξη και
δημιουργία του. Εν κατακλείδι, το μόνο που έχω να κάνω, είναι να
ταχθώ με το μέρος των σοφιστών και θεωρήσω πως ο χρόνος είναι
μια ψευδαίσθηση, προϊόν της αντίληψης του ανθρώπου, η οποία
αλλάζει από άτομο σε άτομο.”
“Εντάξει κατανοώ το σκεπτικό σου, Γουλιέλμο, το οποίο είναι και
απόλυτα λογικό. Αλλά είτε θεωρήσεις ότι ο χρόνος είναι ανύπαρκτος
είτε όχι, μας επηρεάζει και αυτό είναι κάτι που δεν μπορείς να
παραβλέψεις.
Τη στιγμή αυτή που συζητάμε αλλάζουμε, γερνάμε και αυτό εξαιτίας
του χρόνου που θα εξακολουθεί να κυλάει για αιώνες αφού πεθάνεις.
Και αυτό είναι η μεγαλύτερη απόδειξη: ο Θάνατος.
Ο χρόνος δεν πρόκειται να σε λυπηθεί αδελφέ μου...’

Με τα λόγια αυτά του Λεονάρδου, μια περίεργη σιωπή επικράτησε
στη φορτισμένη ατμόσφαιρα της αίθουσας του τζακιού του Αβαείου
Αρπάσα, καθώς σι ταξιδιώτες σταμάτησαν να συλλογιστούν την
απρόσμενη τροπή που είχε πάρει η συζήτηση.
Τώρα, που βρήκαν την ευκαιρία να ξεκουράσουν λίγο το νου τους
από τη συνεχή ανταλλαγή των απόψεων, κάπνισαν τις πίπες τους,
και ο καπνός, καθώς αυτός υψωνόταν ψηλά ,προς τη
λίθινη οροφή, προσέθετε το δικό του λιθαράκι στο μυστηριακό
κόσμο των ιδεών τους...
Ξαφνικά, η πόρτα έτριξε, με αυτόν τον χαρακτηριστικό ήχο που
κάνει κάθε παλιωμένη ξύλινη πόρτα με σκουριασμένους μεντεσέδες,
όταν κάποιος την ανοίγει. Ο πάτερ Τζόναθαν, ένας σεβάσμιος
μεσήλικας με μακριά κόμη και καλοξυρισμένη γενειάδα, μπήκε στο
δωμάτιο και αφού έκλεισε την πόρτα, χαμογέλασε στους
φιλοξενούμενους του. “
Αγαπητά μου τέκνα, Καλωσορίσατε στο αβαείο του Αρπάσα.
Έχετε την ειλικρινέστατη συγγνώμη από μέρους μου που άργησα,
μα οφείλετε να ξέρετε πως τα καθήκοντά μου είναι ιδιαίτερα
αυξημένα τελευταία.
Γουλιέλμο, δε θα μου συστήσεις τους συνοδοιπόρους σου;
” “Βεβαίως, ο Λεονάρδος και ο Ριχάρδος,
πολυταξιδεμένοι τύποι.
Είμαστε αχώριστοι φίλοι, εδώ και τρία χρόνια, από όταν, άγνωστοι
ως τότε μεταξύ μας, πρωτοσυναντηθήκαμε στον Αγιο Πέτρο
της Ρώμης...” αναπόλησε ο Γουλιέλμος.
Ο Λεονάρδος και ο Ριχάρδος υποκλίθηκαν με σεβασμό στον
πάτερ Τζόναθαν κι εκείνος ανταπέδωσε.
Κατόπιν εξέφρασε την απορία του:
“Σας βρήκα πολύ σιωπηλούς. Αλλά ένας καλόγερος μου είπε
πως είχατε ανάψει μια γερή συζήτηση εδώ μέσα.
Ελπίζοντας να μη φανώ αδιάκριτος. ..περί τίνος σνζητούσατε,
τέκνα μου;”
Ο Γουλιέλμος είδε τους φίλους του να βρίσκονται σε αμηχανία-λογική
η αντίδρασή τους σκέφτηκε, μιας και το να μιλάει κανείς σε
χριστιανούς, και ιδιαίτερα σε κληρικούς, για τέτοια θέματα, είναι
πολύ επικίνδυνο, καθώς η Ιερά Εξέταση παραμονεύει παντού.
Ο πάτερ Τζόναθαν, βέβαια, δεν είναι συνηθισμένος κληρικός.
Μορφωμένος άνθρωπος με καλή καρδιά κι ακέραια τιμή.
Κρύβει πολλά μυστικά ωστόσο...

“Αυτό που μας προβλημάτισε πιότερο, πάτερ, ήταν ο χρόνος: η ουσία και η δημιουργία του.”, απάντησε ο Γουλιέλμος με τη βραχιά ψωνή του. “Ο χρόνος, λοιπόν... Μια αινιγματική έννοια που βασανίζει τον άνθρωπο από την αυγή της ύπαρξής του. Το μόνο που μπορούμε να πούμε γι αυτήν, είναι ότι κυλάει αμείλικτα, χωρίς να μπορεί κανείς να τη σταματήσει, εκτός από το Θεό. Μα αν ο χρόνος σταματήσει, δε θα αποσυντονιστεί το σύμπαν; ο πάτερ Τζόναθαν έκανε μια παύση από το μονόλογό του και ρώτησε ευγενικά τους τρεις ξένους:”Και σε ποιο συμπέρασμα καταλήξατε;
“Μάλλον, δεν καταλήξαμε σε κανένα συμπέρασμα, πάτερ.” είπε ο Λεονάρδος. “Το μόνο που καταφέραμε ήταν να περιπλανηθούμε στους ατελείωτους λαβύρινθους της ψιλοσοφίας...”“Ναι είναι σχεδόν μάταιο να αναζητάει κανείς την αλήθεια γύρω από το χρόνο και άλλα σπουδαία φιλοσοφικά ζητήματα όπως ο Θάνατος και η ζωή, ιδιαίτερα αν πιστεύει πως θα την ανακαλύψει μέσα σε μία νύχτα. Πάντως, δε σας αδικώ, ταξιδιώτες, είναι πολύ ευχάριστο να συζητάς τέτοια θέματα με φίλους, δίπλα σε ένα ζεστό τζάκι, ενώ έξω, η νύχτα έχει αγριέψει και ο αέρας λυσσομανάει, ταράζοντας τις ευαίσθητες ψυχές...” είπε ο πάτερ Τζόναθαν με το ήρεμο χαμόγελό του. “Και όμως, πάτερ, σίγουρα θα έχεις κι εσύ κάποια άποψη για το θέμα που μας προβληματίζει. Θα αποκτούσαμε την ευχαρίστηση να τη μοιραστείς μαζί μας;’ παρακάλεσε ευγενικά ο Ριχάρδος τον πάτερ Τζόνααν.

“Γιατί όχι;! Ελπίζοντας κιόλας να σας ωφελήσει, θα σας πω την άποψή μου, την οποία Θα μπορούσε κάλλιστα να συμμεριζόταν και ο γνωστός Ρωμαίος στοχαστής, Σενέκας. Από αυτόν άλλωστε έχω εμπνευστεί περί του θέματος και συγκεκριμενα, από το ακόμη επίκαιρο έργο του, Περί της συντομίας της ζωής. Λοιπόν, οφείλουμε τον χρόνο, το πιο πολύτιμο πράγμα στον κόσμο, στα σοβαρά να φανταστούμε ... και όχι να παίζουμε μαζί του, σαν να τον θεωρούμε κάτι ασήμαντο. Εντάξει, δεν ξέρω την ουσία του χρόνου ή το πώς αυτός δημιουργήθηκε, ξέρω όμως, τέκνα μου, ότι ο χρόνος δεν είναι κάτι ασήμαντο, είναι η ίδια η ζωή μας! Και το να χαραμίζουμε τη ζωή μας σε ευτελείς εμμονές για ανεκπλήρωτους πόθους, σε ανούσιες έγνοιες και σε ανόητες προσκολλήσεις σε πλούτη και υλικά αγαθά, που δεν πρόκειται να μας χαρίσουν την ευδαιμονία, ισοδυναμεί με αυτοκτονία! Η ζωή είναι σύντομη, αυτό θέλει να μας πει ο Σενέκας. Και, σαν φίλος, μας προτρέπει να αναζητήσουμε ένα σκοπό στη ζωή μας που να της προσδίδει αξία και νόημα, να βρούμε τι είναι καλύτερο για τον εαυτό μας και να το κάνουμε! διαφορετικά, θα είμαστε δυστυχισμένοι μέχρι να πεθάνουμε, και ως τότε α είμαστε ανήμποροι να ζήσουμε.
Ο ίδιος ο χρόνος αποτελεί την ουσία μιας καλύτερης ζωής... Παραξενεμένοι οι τρεις σύντροφοι, αλλά και εντυπωσιασμένοι, από τα λόγια του πάτερ Τζόναθαν, σίγουρα δεν περίμεναν να ακούσουν τέτοιες ανοιχτές και απελεύθερες διδαχές από έναν ηγούμενο, που άγγιξαν τις καρδιές τους και τους τύλιξαν σε ένα εσωτερικό ταξίδι βαθιού συλλογισμού. Ο πάτερ Τζόναθαν τους καληνύχτισε και βγήκε αθόρυβα από την αίθουσα...