Στην εποχή που οι τζακαράντες παίζουν καστανιέτες...

Τις γνωρίζετε; Τις τζακαράντες;

Ίσως και να τις γνωρίζετε μα να μην το ξέρετε. Συμβαίνουν αυτά.

Κι εγώ το ίδιο έπαθα. Ήξερα τις τζακαράντες μα δεν ήξερα πώς τις λένε. Μέχρι τη μέρα που πήγα να ψωνίσω τις κούτες για τη μετακόμιση. Παρέα με τον πατέρα. Που ξέρει και από μετακομίσεις και από δέντρα.

Γιατί δέντρα είναι οι τζακαράντες. Και μόλις τις αντίκρισα κάπου στη Θηβών, και με το τσίμπημα μιας ομορφιάς που η μετακόμιση θα μου στερήσει, γύρισα και ρώτησα τον πατέρα πώς λέγονται αυτά τα πανέμορφα δέντρα:


Και τώρα που έμαθα το όνομα, έμαθα και το στίχο που τους χάρισε ο Γιώργος Σεφέρης:


Οι τζακαράντες είναι δέντρα τροπικά. Με λουλούδια μενεξεδένια που όταν κινούνται ... κροταλίζουν!!! Ο ποιητής λοιπόν άλλο δεν έκανε παρά να τις περιγράψει αυτές τις μενεξεδένιες κυράδες που όπου φυτρώνουν κάνουν τον κόσμο πανηγύρι τέτοια εποχή. Δείτε χαρακτηριστική εικόνα από Πρετόρια της Νότιας Αφρικής, όπου το δέντρο αυτό κυριαρχεί στα καλλωπιστικά των δρόμων:


Για τις τζακαράντες αυτές μιλά και το ποίημα του Σεφέρη που ολόκληρο έχει ως εξής:


(οι τελευταίοι στίχοι είναι αναφορά για όλη την εξόριστη κυβέρνηση που έδρευε στο Κάιρο)*

Να μην τις λατρέψω διπλά τις τζακαράντες έπειτα απ' αυτό; Ειδικά προσέχοντας στον επίλογο του ποιήματος τον Ονοκρόταλο τον Πελεκάνο;

Και ιδού ο λόγος: ... ο πολυαγαπημένος:

Παράθεση :

"Η αντιδικία του Σεφέρη προς την αντίληψη του πλήθους ότι η κάθε πράξη μας το νόημά της το αντλεί από την εξωτερική κρούστα του περιεχομένου της που μόνο τις χοντροκομμένες αισθήσεις μπορεί να ερεθίσει, πήρε τη μορφή ενός σχίσματος ανάμεσα στην εργασία και στην ανθρωπιά:

«Κάνω το επάγγελμα του ανθρώπου και το επάγγελμα του υπαλλήλου. δραματικά ασυμβίβαστα πράγματα.» (Μ4, 298 )

Λέγοντας «επάγγελμα του ανθρώπου» εννοεί τον πόρο στην απορία και στην ντροπή που νιώθεις, όταν πρέπει να απαντήσεις στο ερώτημα τι δουλειά κάνεις; Γιατί όλες τις δουλειές που κάνουμε, το επάγγελμα που ασκεί ο καθένας μας, το καταντήσαμε τέτοιο, ώστε να ντροπιάζει όποιον το ασκεί.

Η κράση του Σεφέρη ήταν άκρατη από φυσικού της. Δεν του πήγαινε να πεταλώνει λιοντάρια. Ύστερα η παιδεία του και το παίδεμά του μέσα στους ανθρώπους έδωκε στο χαρακτήρα του εκείνη τη μεστή εμμονή που αποκλείει κάθε ιδέα να επιχειρήσεις να εξανθρωπίσεις το θεό. Ήξερε πως το χιόνι κανείς ποτέ δεν κατάφερε να το ζεστάνει. Ούτε νοικοκύρης, ούτε θεουργός.

Η ανάγκη της ζωής όμως τον υποχρέωσε να ζήσει μακρυά από την επικίνδυνη αλλά και περήφανη λευτεριά του πετρίτη και του ανεμογάμη. Και να σκοτώσει τις ώρες του παρατηρώντας στο κλουβί τους ασημένιους φασιανούς της Κίνας και

τον Ονοκρόταλο τον Πελεκάνο. (Π 195)

Κάποτε μπήκε στον πειρασμό να παρατήσει το άστυ και «τας εν άστει διατριβάς» και αγοράζοντας ένα χωράφι στα περίχωρα της Αθήνας να πιάσει το άροτρο του Ησιόδου. Ένας πειρασμός που τον συνόδευε για πολλά χρόνια. «Ένα οποιοδήποτε χωράφι εδώ τριγύρω θα με εξανθρώπιζε χίλιες φορές περισσότερο από την αθηναίικη ζούγκλα», έγραφε το 1946. (Μ5, 75 )"

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, «Ο ΝΗΦΟΜΑΝΗΣ», σελ. 73 - 74

Κατάλαβες; Γιατί οι τζακαράντες έγιναν αίφνης και απρόσμενα σύμβολο της δικής μου απόφασης; Να αφήσω πίσω την αθηναίικη ζούγκλα και να φύγω για κείνους τους τόπους που ακόμη οι άνθρωποι ζουν με το άροτρο του Ησιόδου;

Μόνο που το αποκαλούν υνί. Και έχουν και μια σπάνια λέξη από το υνί δημιουργήσει. Το «προσυνιάζω». Μια λέξη που πρόσφατα έμαθα. Ακολουθώντας πάντα τη στράτα που με έβγαλε ο Λιαντίνης. Να αλιεύω λέξεις... Και σημαίνει να προσαρμόζω την ξύλινη λαβή του υνιού στα μέτρα του μετάλλου. Ούτε πιο χαλαρό ούτε πιο σφιχτό. Να το αγκαλιάζει ταιριαστά. Εγκολπώνοντας το ψυχρό και αλύγιστο μέταλλο με του ξύλου την τρυφεράδα. Και κάμοντας τα δύο ένα με την αρχαία σοφία οδηγό, αυτήν που ακροβατεί επί ξυρού ακμής.

Έτσι κι εγώ. Το δύσκολο επάγγελμά μου, του υπαλλήλου, αισιοδοξώ να προσυνιάσω στο επάγγελμα του ανθρώπου.

Και χαίρομαι χαρά μεγάλη που τούτη την απόφαση ήρθε και πάλι ο Λιαντίνης, μυστικά και σιβυλλικά, όπως πάντα, να την μυράνει με χιόνι μεξεδένιο. Φέρνοντας μπρος μου τις τζακαράντες την ίδια μέρα που έβαλα κι επίσημα μπροστά τη μετακόμιση.

Τις τζακαράντες που χωρίς ακόμη να γνωρίζω το όνομά τους, λίγες μόλις μέρες πριν είχα προσέξει βγαίνοντας και από το σχολειό μου. Κορνίζα στο γειτονικό νηπιαγωγείο. Και βούρκωσα. Γιατί ήταν οι μέρες που πήραν την απόφαση να θάψουν το μέλλον της νέας γενιάς. Και η ομορφιά του δέντρου, η μενεξελιά, έγινε επιτάφιος της Μεγάλης Παρασκευής. Με τα αθώα νήπια στο κέντρο. Να γελούν και να παίζουν ανυποψίαστα για το τι τους ετοιμάζουμε.

Τώρα αλλιώς ακούω το τραγούδι τους. Τις καστανιέτες τους. Και η καρδιά η γεμάτη σκάγια, όμοια με το Σεφέρη θα το συνοδεύει. Ψιθυρίζοντας για Ονοκρόταλους Πελεκάνους. Και συμβιβάζοντας, όσον ενδέχεται, τα δραματικά ασυμβίβαστα της ζωής μου.

_________________________________________

* Από το blog http://dinos-art.blogspot.com/2009/11/blog-post_21.html