ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΣΤΟ ΠΑΓΚΡΑΤΙ ΘΑ ΣΤΕΓΑΣΕΙ ΤΑ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

Ανάμεσα στους χθεσινούς τίτλους ειδήσεων στην ιστοσελίδα της Δανάης, διάβασα και μιά ευχάριστη είδηση. Ένα εγκαταλειμμένο νεοκλασικό ανακατασκευάζεται και μετατρέπεται σε Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης που θα στεγάσει, λένε, περισσότερο από 500 αριστουργήματα ζωγράφων - Βαν Γκογκ, Πικάσο, Μπρακ, Ροντέν, Γκογκέν, Ντεγκά, Τζακομέτι. Είναι θετικό το οτι επιτέλους η συλλογή των μεγάλων αυτών ζωγράφων βρήκε μια μόνιμη στέγη αν και δύσκολα μπορώ να φανταστώ το τριώροφο νεοκλασικό να εκθέτει ένα τόσο μεγάλο αριθμό έργων - όσο και αν τα στριμώξει.

Μακάρι πάντως την τύχη του να την είχαν και όλα τα υπέροχα νεοκλασικά του 19ου και 20ου αιώνα που έχουν μετατραπεί σε ερείπια παραδομένα στην κακοποίηση του χρόνου και των ανθρώπων.

Πρόσφατα διάβασα ότι καταρρέει το σπίτι που έζησε η Μαρία Κάλας, ένα
σπίτι κόσμημα που στολίζει το νούμερο 61 της οδού Πατησίων στην Αθήνα.
Ένα ιστορικό, πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό μνημείο που με πρωτοβουλία
της Μελίνας Μερκούρη κηρύχθηκε διατηρητέο και σήμερα βρίσκεται στην
άθλια κατάσταση της φωτογραφίας.




Σε μία από τις ομορφότερες γειτονιές της Πλάκας, την οδό Πολυγνώτου στην οποία συναντιούνται το Ιδρυμα Μελίνα Μερκούρη, η Εφορεία Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Συλλογών, η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως και κάποιες κλειστές υπηρεσίες του ΥΠΠΟ «θύματα» των σεισμών, σε κάνει να αναρωτιέσαι όταν τη διασχίζεις: «γιατί τόση εγκατάλειψη;». Το Ίδρυμα της Μελίνας "μαρκαρισμένο" με τα γκράφιτι αυτόκλητων "καλλιτεχνών" - δείγματα της σύγχρονης αισθητικής αντίληψης των Νεοελλήνων - ρημαγμένο και σε άθλια κατάσταση μετά το θάνατο του Ζυλ Ντασέν. Αν και έχω φωτογραφίες του κτιρίου όπως το κατάντησαν σήμερα, ντρέπομαι και να τις δημοσιεύσω.

Αλλά και πόσα άλλα αρχιτεκτονικά διαμάντια ποιητών, λογοτεχνών, ζωγράφων, ηθοποιών, αν και έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, έχουν την ίδια άθλια τύχη. Το σπίτι του Κωστή Παλαμά, του Δημήτρη Γληνού, του Μενέλαου Λουντέμη, του Μυριβήλη προς την οδό Ερεσού ή κάπου εκεί γύρω, της Έλλης Λαμπέτη και τόσα άλλα που μόνο κάτι σκουριασμένες πινακίδες μαρτυρούν ποιοί ήταν οι ένοικοί τους.


Το σπίτι του Κωστή Παλαμά στην οδό Περιάνδρου 5, στην Πλάκα


Αλλά και πόσα νεοκλασικά αρχοντόσπιτα στην περιοχή του Ψυρρή, του Κεραμεικού, του Θησείου, του Μεταξουργίου, περιμένουν τη σειρά τους για κατεδάφιση. Και νάτανε μόνο η Αθήνα...


Σας παραπέμπω στην ιστοσελίδα
http://www.eie.gr/archaeologia/gr/video.aspx γιατί αξίζει να δείτε το
ιστορικό ντοκιμαντέρ «Αιδ’ Εις Αθήναι …η πριν πόλις» - αφιέρωμα στα
νεοκλασικά σπίτια της Αθήνας με κείμενα Γιάννη Τσαρούχη και εικόνες
Σπύρου Βασιλείου, διαρκείας 20΄, έτος παραγωγής 1980.

Πολύ ωραίο το βίντεο που πρότεινε η Λουκία. Να το δείτε εξάπαντος.

Για το δώρο της η φωτογραφία που δημοσίευσα. Αντίδωρον. Είναι το σπίτι της μητέρας του Ελύτη και σήμερα στεγάζει το δημαρχείο της Γέρας στη Μυτιλήνη.

Φοβερό εκείνο το ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΤΗΚΕ - ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΤΗΚΕ - ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΤΗΚΕ... Μην το ξεχάσετε. Να δείτε το βίντεο. Αξίζουν τα 20 λεπτά... Προσωπικά τα βρήκα λίγα.


αχ, κατακαημένη πόλη του Θησέα... ω, άστυ κλεινόν που κλειστόν σε καταντήσαμε και κλείνουμε και τα μάτια μη δούμε και φρίξουμε τα έργα των χεριών μας και της αστοχιάς μας...

Το είδα κι εγώ το βίντεο και έχω να πω τα καλύτερα. Λουκία, σ' ευχαριστούμε. Πρέπει να είσαι σπάνιο πλάσμα. Η ευαισθησία σου είναι μύρο στις ζωές μας.

Aγαπητή μου Ελίνα, ο Γιάννης Τσαρούχης έχει πει και κάτι άλλο:
"Αφού οι άνθρωποι έχουν γίνει από μπετόν , τσιμέντο και αλουμίνιο διεθνώς, πώς περιμένεις να φτιάχνουν σπίτια με στοργή, από ασβέστη, ξύλο, πέτρα και κεραμίδια".

Ο Ελύτης - και ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για τη φωτογραφία- έγραψε γι' αυτόν : «Ένας επαναστάτης δεν γίνεται να είναι συνάμα κλασικός. Αλλά με τον Τσαρούχη γίνεται. Την ημέρα που ο ζωγράφος αυτός ετόλμησε να αναζητήσει τον Ερμή όχι στο όρος Όλυμπος αλλά στο καφενείον ο Όλυμπος, ένας μύθος κατέβηκε από τα βιβλία στη ζωή».
Και ήτανε μύθος, ένας εξαίρετος πνευματικός άνθρωπος, όπως όλοι αυτοί οι μεγάλοι, μιάς άλλης εποχής που ανεπιστρεπτί έχει παρέλθει.
Σε ένα τέτοιο σπίτι νεοκλασικό στον Πειραιά μεγάλωσε και ο ίδιος ο Τσαρούχης, όπως γράφει στο βιογραφικό του:
"Μεγάλωσα σε δύο άλλα σπίτια Προσωπικά μου αρέσει πολύ, επίσης νεοκλασικά. Δύο υπέροχα σπίτια. Για μένα το σπίτι ήταν μόνο το νεοκλασικό. Όλη η ζωή μου είναι συνδεδεμένη μ΄ αυτές τις προσόψεις, μ΄ αυτά τα εσωτερικά. Πίσω από τους θριγκούς αυτών των κτιρίων είδα πολλές φορές, γεμάτος από τη γνωστή παιδική πλήξη και μελαγχολία, το αιώνιο μυστήριο του ουρανού και των συννέφων ... Όταν αργότερα άρχισαν να τα γκρεμίζουν ένα ένα, τότε αισθάνθηκα ότι ξηλώνουν τη ζωή μου, ήταν κάτι παραπάνω από αισθητική διαμαρτυρία αυτό που αισθανόμουν. Ηταν ξαφνικοί θάνατοι στενών φίλων».
Και αυτό τον ξαφνικό θάνατο όλοι που μεγαλώσαμε σε τέτοια σπίτια καμωμένα με στοργή λίγο-πολύ τον έχουμε νοιώσει. Τώρα που το μεγάλο ξήλωμα έχει ήδη συντελεστεί και τα παλιά τα σπίτια είναι πλέον εκτός εποχής όπως και τα λιγοστά νεοκλασικά που έχουν απομείνει για να κρατούν ζωντανές τις μνήμες αυτής της πόλης.
Δεν ξέρω αν έχεις το CD (θέλησα κάποτε να το προσφέρω στη Δανάη μα ως συνήθως αρνήθηκε την προσφορά) , με τίτλο "Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου" που περιέχει κείμενα γραμμένα από τον Tσαρούχη για τον Kαβάφη και τον Eμπειρίκο καθώς και τα 22 ποιήματα που διαβάζει ο Tσαρούχης και ηχογραφεί ο Eμπειρίκος.

Από εκεί και το ποίημα του Καβάφη τα ΤΕΙΧΗ που με ιδιαίτερη εκτίμηση σου αφιερώνω.