Η Λιαντινίαση

Θέμα: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 1:52 pm

Επέτειος σήμερα της γέννησης του μεγάλου στοχαστή Δημήτρη Λιαντίνη:

Γεννήθηκε όπως ο ίδιος αναφέρει στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας, του βιβλίου που αποτέλεσε το κύκνειο άσμα του, στις 23 Ιουλίου 1942 στην Πολοβίτσα της Λακεδαίμονος.

Ο Λιαντίνης έγινε γνωστός στο πανελλήνιο την 1η Ιουνίου 1998 όταν αινιγματικά εξαφανίστηκε. Ένα ιδιόχειρο γράμμα του που δόθηκε τότε στη δημοσιότητα και ανέφερε τη λέξη ΠΕΘΑΙΝΩ έδωσε στην εξαφάνισή του το νόημα της αυτοκτονίας.

Αν όμως για τους πολλούς ο Λιαντίνης έγινε γνωστός με αυτό τον ανορθόδοξο τρόπο, υπήρξαν και κάποιοι που πρόλαβαν να τον γνωρίσουν από κοντά. Πέρα από τους οικείους και το φιλικό του περιβάλλον ο Λιαντίνης ήταν γνωστός και στη μικρή ομάδα των σπουδαστών του, καθώς υπήρξε δάσκαλος στο πανεπιστήμιο.

Με την ιδιότητα αυτή, της σπουδάστριας, είχα τη μεγάλη τύχη και τιμή να τον γνωρίσω κι εγώ. Παρακολούθησα τα μαθήματά του το ακαδημαϊκό έτος 1992 - 1993 στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, στην Αθήνα.

Η γνωριμία με το Λιαντίνη από την πρώτη κιόλας στιγμή κατάλαβα πως θα αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής μου. Ποτέ ξανά δεν είχα ακούσει άλλον να διδάσκει με τέτοιο τρόπο. Ήταν ακόμη πολύ νωρίς όμως για να αντιληφθώ τις συνέπειες σε βάθος χρόνου.

Μετά την αποφοίτησή μου ξανασυνάντησα το Λιαντίνη για μία ακόμη φορά. Στο Μαράσλειο και πάλι να διδάσκει. Ήταν Νοέμβρης του 1996. Ποιος να μου το έλεγε τότε πως θα ήταν και η τελευταία;

Τον Ιούνιο του 1998 άκουσα κι εγώ μαζί με όλους τους άλλους έλληνες τα συγκλονιστικά νέα της εξαφάνισής του. Για μέρες τα κανάλια είχαν πρώτο θέμα την εξαφάνιση του καθηγητή Λιαντίνη και δεκάδες επώνυμοι και ανώνυμοι βγαίναν στα παραθυράκια των καναλιών λέγοντας τούτο ή το άλλο.

Λίγο αργότερα ο Λιαντίνης έμελλε να ανοίξει ένα νέο κύκλο, αυτή τη φορά μέσα από το διαδίκτυο. Δεκάδες χώροι του ίντερνετ άλλος λίγο και άλλος περισσότερο ασχολιόντουσαν με το Λιαντίνη και κυρίως με το αίνιγμα της εξαφάνισής του.

Πολλά σενάρια πλέχτηκαν τότε. Και το όνομα του Δημήτρη Λιαντίνη πρωταγωνιστούσε ακόμη και σε περίεργες ομάδες που όσοι τον γνώρισαν εκ του σύνεγγυς αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι είχε πράγματι κάποια σχέση με τους χώρους αυτούς.

Τον Ιούλιο του 2005 αποκαλύφθηκε από έναν ξάδερφο του Λιαντίνη μία σπηλιά στον Ταΰγετο, κοντά στην κορυφή του προφήτη Ηλία, όπου βρέθηκε ο σκελετός άντρα και δίπλα του προσωπικά αντικείμενα του Δημήτρη Λιαντίνη. Παρούσα στη δραματική αυτή η στιγμή και η μοναχοκόρη του Λιαντίνη, Διοτίμα, η οποία και αναγνώρισε τα αντικείμενα αυτά.

Το σκελετό όμως ήταν αδύνατον να τον αναγνωρίσει κάποιος από τους συγγενείς. Έτσι ανέλαβαν οι αρμόδιες υπηρεσίες να ελέγξουν την ταυτότητά του. Το αποτέλεσμα λίγες βδομάδες αργότερα επιβεβαίωσε όπως ανακοινώθηκε στον τύπο τις αρχικές υποψίες και ο σκελετός παραδόθηκε στους οικείους του Λιαντίνη για ενταφιασμό.

Πράγματι ο σκελετός ενταφιάστηκε σε ένα επαρχιακό νεκροταφείο, στις Κεχρεές Κορινθίας, όπου και το εξοχικό της οικογένειας Λιαντίνη, χώρος που ο στοχαστής έζησε και έγραψε ένα σημαντικό μέρος του έργου του.

Στο μεταξύ άναψαν και πάλι και κόρωσαν στο διαδίκτυο οι συζητήσεις για το Λιαντίνη. Μάλιστα, παρά τις εξελίξεις με το σκελετό, συνέχιζαν τα σενάρια για την εξαφάνισή του καθώς ο ιατροδικαστής δεν εντόπισε αιτία θανάτου ούτε και προσδιόρισε επακριβώς ημερομηνία θανάτου.

Είχα την τύχη ή την ατυχία να λάβω κι εγώ μέρος σε πολλές από αυτές τις συζητήσεις στο διαδίκτυο. Και όχι μόνο. Γνώρισα από κοντά πολλούς από εκείνους που ασχολιόντουσαν με το Λιαντίνη αλλά και αρκετά πρόσωπα που είχαν γνωρίσει και τον ίδιο πριν εξαφανιστεί.

Η εμπειρία αυτής της γνωριμίας είναι που ερμηνεύει και τον τίτλο της ανάρτησης... Λιαντινίαση!

Θα πρέπει εδώ να υπογραμμίσω ότι το φαινόμενο δεν ήταν γέννημα του διαδικτύου και μόνο. Από τον καιρό ακόμη που ο Λιαντίνης βρισκόταν ανάμεσά μας, υπήρχαν αρκετοί που στο πρόσωπό του έτρεφαν θαυμασμό έως υπερβολής. Τον ίδιο, υπάρχει η μαρτυρία, τον ενοχλούσε η κατάσταση αυτή και την περιέργραφε ως λιαντινίαση... Δικός του λοιπόν ο όρος και όχι δικός μας.

Δικός μας όμως, και πολύ δικός μας ο καημός από τη λιαντινίαση. Τόσο που λίγο έλειψε να την κολλήσουμε κι εμείς την ... ασθένεια. Διότι και ασθένεια είναι και κολλητική σε μέγιστο βαθμό.

Πέρασαν που λες τέσσερα χρόνια από την ανεύρεση του σκελετού, και έντεκα από την εξαφάνιση του Λιαντίνη. Στο διάστημα αυτό, ειδικά μετά το 2005, εγκλωβίστηκα κατ' επανάληψη σε διάφορα κυκλώματα που είχαν επίκεντρο το Λιαντίνη. Ήθελα να με ξεγελώ ότι αποτελούσε χρέος μου αφού τον είχα Δάσκαλο να λέω κι εγώ τη γνώμη μου σε όσους αναζητούσαν πληροφορίες...

Και βεβαίως παθιαζόμουν κι εγώ μαζί με όλους τους άλλους να μάθω και όσα δεν ήξερα, ει δυνατόν να βρω και τη λύση του μεγάλου αινίγματος.

Πέρασα από 40 κύματα. Και μερικά θα τα έλεγα και τσουνάμι.

Στις σπουδαιότερες στιγμές ανήκει σίγουρα και η γνωριμία μου με τη σύζυγο του Δημήτρη Λιαντίνη, τη Λου του, όπως ο ίδιος την αποκαλούσε. Μεγάλη τύχη. Γιατί κανένας άλλος δεν ξέρει για το Λιαντίνη και το έργο του όσα εκείνη.

Παράλληλα συνέχιζα να γράφω κατεβατά στο διαδίκτυο για το Δάσκαλο. Και να γνωρίζομαι με ανθρώπους... Κάποιοι δε δίστασαν να μου προτείνουν να αξιοποιήσω όσα γνώριζα γράφοντας βιβλίο. Μου έδιναν μάλιστα και συμβουλές να μη σπαταλώ την "πένα" μου στο διαδίκτυο. Ποιος δε θα ανέβαινε σε καλάμι με τέτοια σχόλια; Κόντεψα, ναι, να το πάθω κι αυτό...

Χρωστάω εδώ να πω ότι λίγο πριν γνωρίσω το Λιαντίνη είχα ένα σοβαρό ατύχημα. Κατά λάθος επέζησα. Εκείνο το έντονο βίωμα της επαφής με το θάνατο, έπαιξε το δικό του ρόλο στη μετέπειτα γοητεία μου από τη διδασκαλία του Λιαντίνη. Αν και δεν ήταν η πρώτη φορά που ο θάνατος με απασχολούσε... Ίσως όμως και ακριβώς γι' αυτό. Στην πραγματικότητα το ατύχημα μου αποκάλυψε βίαια την αλήθεια που αργότερα μου δίδαξε ο Λιαντίνης έμπεδα και γεωμετρημένα.

Σε κατοπινούς καιρούς κατάφερα να τον "συναντήσω" και σε άλλα πεδία. Ο θάνατος όμως ήταν το κυρίαρχο και το πρωταρχικό. Με αποκορύφωμα το πώς μπορούμε να νικήσουμε το φόβο του θανάτου.

Να όμως που η συστηματική επαφή με τη ... λιαντινίαση, με έκανε πολλές φορές να χάσω το βασικό στόχο. Να στραφώ και να ψάχνω πράγματα όχι μόνο δευτερεύουσας αξίας αλλά και ανούσια μερικές φορές.

Ενώ έτσι είχαν τα πράγματα, και βούλιαζα κάθε μέρα και πιο κάτω, οι θεοί με λυπήθηκαν. Κι έστειλαν στα πόδια μου μια σκάλα! Τι πέσιμο! Ανεκδιήγητο και άκρως αινιγματικό πώς κατάφερα να γλιτώσω. Όχι μόνο το θάνατο το βιολογικό μα κυρίως τον άλλο, τον νοητικό.

Και για να το εμπεδώσω, πως ο θάνατος είναι όλη η ουσία, ακολούθησαν με ραγδαίο τρόπο θάνατοι αγαπημένων προσώπων, σοβαρά ατυχήματα, επικίνδυνες στιγμές που έβλεπα εκείνους που λατρεύω να βρίσκονται ένα βήμα από το τέλος τους... Δεν ήταν άνοιξη φέτος αυτή.

Και δεν ήμουν ίδια πια κι εγώ. Ξαφνικά ξύπνησα από τη λήθη και με άλλα μάτια άρχισα να βλέπω τον κόσμο. Με εκείνα που τον έβλεπα και όταν παρακολουθούσα το Λιαντίνη - μα αναπόφευκτα και με όλη την εμπειρία και τη γνώση που ακολούθησε. Το αίνιγμα δεν ήταν πια αίνιγμα. Ήταν δώρο.

Κι εγώ έτοιμη να κάνω κάτι που απέφευγα χρόνια. Να επισκεφθώ τον τάφο του. Στις Κεχρεές Κορινθίας. Εκεί με οδήγησαν μόνα τους θαρρείς τα βήματά μου την ίδια μέρα που είχε εξαφανιστεί, την 1η του Ιούνη. Που για πρώτη φορά από τότε ήταν και πάλι Δευτέρα.

Εκεί, στο νεκροταφείο, έκλεισε ένας τεράστιος προσωπικός κύκλος. Και άνοιξε φυσικά ο επόμενος. Ένας κύκλος που ιδέα δεν έχω πού θα με βγάλει. Σίγουρα όμως δε χωρά ο κύκλος αυτός ούτε κόκκο λιαντινίασης. Σαφώς και λιαντινόπληκτους. Μόνο το έργο του Λιαντίνη, η φιλοσοφία του. Και μόνο με ελεύθερη ματιά και σκέψη.

Διότι αν κάτι με δίδαξε αυτό το διάστημα είναι πως όσο η λιαντινίαση οργιάζει, τόσο το έργο του Λιαντίνη θα στέκεται μακριά από τους ανθρώπους. Με τα φώτα στραμμένα μονόπλευρα στο αίνιγμα του θανάτου του ή άλλες λεπτομέρειες της ζωής του δεν αφήνουμε τους ανθρώπους να γνωρίσουν τον πραγματικό Λιαντίνη. Μόνο τον άνθρωπο...

Αν κάτι όμως ξεκόρμισε τον άνθρωπο αυτό από το μεγάλο πλήθος ήταν ο στοχασμός του. Και όχι όλα τα άλλα που λίγο ως πολύ μοιάζουν με των κοινών ανθρώπων τις ζωές. Ή έστω και των ποιητών...

Σήμερα, επέτειο της γέννησής του, αυτό ας θυμόμαστε. Δε γιορτάζουμε τη βιολογική γέννηση. Αλλά θυμόμαστε και τιμούμε τον άνθρωπο που κατάφερε να αρχιτεκτονήσει μια πλήρη μελέτη θανάτου.

Κι αν η μελέτη κατέληξε στο αίνιγμα της 1ης Ιούνη του 1998, είναι ίσως γιατί έτσι ακριβώς έπρεπε να κλείσει. Απροσδιόριστα. Λέξη κλειδί για την κατανόηση αυτού του μυστηριώδους ανθρώπου.

Η απροσδιοριστία, η αρχή της απροσδιοριστίας. Αυτή που αρκεί να μας αποκαλύψει ότι ανάμεσα στο αν αυτοκτόνησε ή δεν αυτοκτόνησε ο Λιαντίνης, στέκει η δική του αλήθεια. Και δεν κρύπτει ούτε λέγει, μόνο σημαίνει.

Παράθεση :: Η Απροσδιοριστία είναι το Αλφαβητάριο του βιβλίου της φύσης. Ο μεγάκοσμος την κρύβει στο υποθετικό σημείο αναστροφής του βέλους του χρόνου. Όταν θα συμβεί η αντιστροφή από τη διαστολή στη συστολή της πορείας του σύμπαντος. Ο μακρόκοσμος τη λέγει σ' ένα εκατομμύριο εκατομμύρια παραδείγματα. Ο μικρόκοσμος τη σημαίνει στο Δέλτα του πε και του κιου του ηλεκτρονίου.

Η Απροσδιοριστία "ούτε λέγει ούτε κρύπτει, αλλά σημαίνει". Σύμφωνα με την πρώτη σύλληψή της από τον Ηράκλειτο.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, ΓΚΕΜΜΑ, 131

Το ίδιο - αυτό είναι το δικό μου συμπέρασμα - σημαίνει και το αίνιγμα του Λιαντίνη. Εκατό χρόνια να ψάχνουμε άκρη δεν πρόκειται να βρούμε. Κι ας νομίζουν κάποιοι λιαντινόπληκτοι πως κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν το Λιαντίνη ή ακόμη χειρότερα να πιστέψουν πως αυτό αποτελεί την ουσία του.

Ναι, καταλαβαίνω πως τους λείπουν πολλές ψηφίδες... Αλλά και τις ψηφίδες να βρουν τους βεβαιώνω ότι το αίνιγμα αίνιγμα θα παραμείνει και μάλιστα μεγαλύτερο.

Νιώθω πραγματικά τυχερή που η εύνοια της τύχης (και όχι μόνο της τύχης) μου χάρισε και την άλλη, τη σκοτεινή πλευρά της σελήνης. Όμως δε θα αρκούσε αυτό αν την κάθε στιγμή δε μνημόνευα το τελευταίο του πρόσταγμα:

ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΠΑΝΤΑ ΑΓΡΥΠΝΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΟΥ

Ναι, τελικά δε μας γέλασε. Κανείς δεν πρόκειται ποτέ να δει την τελευταία του ώρα. Αντίθετα, όποιος θέλει να δει, να νικήσει την άγρια τυφλωμάρα του, μόνο για το δικό του θάνατο πρέπει να ψάχνει και να αναζητά. Όχι για του Λιαντίνη. Αυτό εξάλλου συνιστά γνήσια φιλοσοφία. Τα άλλα ανήκουν στη σφαίρα της αστυνομίας και της Αγκάθα Κρίστι.

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 3:57 pm

Από το οπισθόφυλλο της Γκέμμας του Δημήτρη Λιαντίνη

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 4:00 pm

Το τελευταίο γράμμα

"Διοτίμα μου,

Φεύγω αυτοθέλητα. Αφανίζομαι όρθιος, στιβαρός και περήφανος. Ετοίμασα τούτη την ώρα βήμα- βήμα ολόκληρη τη ζωή μου, που υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου. Τώρα που ανοίγω τα χέρια μου και μέσα τους συντρίβω τον κόσμο, είμαι κατάφορτος με αισθήματα επιδοκιμασίας και κατάφασης.

Πεθαίνω υγιής στο σώμα και στο μυαλό, όσο καθαρό είναι το νωπό χιόνι στα όρη και το επεξεργασμένο Γαλάζιο διαμάντι.

Να ζήσεις απλά, σεμνόπρεπα, και τίμια, όπως σε δίδαξα. Να θυμάσαι ότι έρχουνται χαλεποί καιροί για τις νέες γενεές. Και είναι άδικο και μεγάλο παράξενο να χαρίζεται τέτοιο το δώρο της ζωής στους ανθρώπους, και οι πλείστοι να ζούνε μέσα στη ζάλη αυτού του αστείου παραλογισμού.

Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους. Ένα κακό αβυσσαλέο στη φρίκη του. Η λύπη μου γι αυτο το έγκλημα με σκοτώνει.

Να φροντίσεις να κλείσεις με τα χέρια σου τα μάτια της γιαγιάς Πολυτίμης, όταν πεθάνει. Αγάπησα πολλούς ανθρώπους. Αλλά περισσότερο τρεις. Το φίλο μου Αντώνη Δανασσή, τον αδερφοποιτό μου Δημήτρη Τρομπουκη, και τον Παναγιώταρο το συγγενή μου, γιο και πατέρα του Ηρακλή.

Κάποια στοιχεία από το αρχείο μου το κρατά ως ιδιοκτησία ο Ηλίας Αναγνώστου.

Να αγαπάς τη μανούλα ως την τελευταία της ώρα. Υπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος για μένα, για σένα, και για τους άλλους. Όμως γεννήθηκε με μοίρα. Γιατί της ορίστηκε το σπάνιο, να λάβει σύντροφο στη ζωή της όχι απλά έναν άντρα, αλλά τον ποταμό και τον άνεμο. Το γράμμα του αποχαιρετισμού που της έγραψα το παίρνω μαζί μου.

Σας αφήνω εσένα, τη μανούλα και το Διγενή, το σπίτι μου δηλαδή, που του στάθηκα στύλος και στέμμα, Γκέμμα πες, σε υψηλούς βαθμούς ποιότητας και τάξης. Στην μεγαλύτερη δυνατή αρνητική εντροπία. Να σώζετε αυτή τη σωφροσύνη και αυτή την τιμή. Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης

Έζησα έρημος και ισχυρός.

Λιαντίνης

Τη μέρα που θα πέσω έδωσα εντολή να στεφανωθούν οι μορφές
Σολωμού στη Ζάκυνθο κ' Λυκούργου στη Σπάρτη. "

Πηγές:

Εφημερίδα Ελευθεροτυπία 4 Ιουνίου 1998

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 4:17 pm

Το μεταλλείο θανάτου του Λιαντίνη

Ο Λιαντίνης αφιέρωσε τη ζωή του στη Μελέτη του Θανάτου. Κομίζω γλαύκας εις Αθήνας; Ναι... Τι είπε όμως ακριβώς για το θάνατο; Ή πιο σωστά, τι έγραψε στα βιβλία του;

Η αλήθεια είναι πως όποιο βιβλίο του και να ανοίξεις θα βρεις πλήθος αναφορές για το θάνατο. Άσε που ώρες ώρες νομίζω πως κάθε τι που έγραψε, είναι για το θάνατο. Και θαρρώ πως είναι οι ώρες που πιο πολύ πλησιάζω τη σκέψη του...

Πώς λοιπόν να απαντήσεις το ερώτημα; Τι είπε για το θάνατο; Εφτά βιβλία στο επίσημο και μερικά ακόμη στο ανεπίσημο. Και από δίπλα σε θέση πρώτη από τα γραπτά, η ζωή του. Και κορυφαίο γεγονός η συνάντησή του, η αυτοθέλητη, με το θάνατο. Όλος ο Λιαντίνης, είναι μια μελέτη θανάτου, ένα μεταλλείο απύθμενο και πλουτοφόρο σε γνώση για το θάνατο και σε αγάπη για τη ζωή.

Θα αλλάξουμε λοιπόν τρόπο μουσικό. Και το "τι είπε" θα το γυρίσουμε σε "ας δούμε μερικά από αυτά που έγραψε ο Λιαντίνης για το θάνατο":

@@@

ΕΞΥΠΝΟΝ ΕΝΥΠΝΙΟΝ

"Ο ίμερος (ίμερος =έρωτας) και ο θάνατος αποτελούν την ενική δυαρχία, που περικοσμεί την ανθρώπινη ζωή, κατά τον τρόπο που η φιλότητα και το νείκος των προσωκρατικών ζωοποιεί το νόημα του κόσμου." (240)

"Έχει κανείς στην ιδιοκτησία του το θάνατό του, ένα μεταλλείο πολύτιμης ουσίας και αιωνιότητας και το αφήνει να οξειδώνεται στην αργία." (237)

"Ο έρωτας είναι ο αμφιθαλής αδερφός του θανάτου.

Ο έρωτας πεθαίνει δια του θανάτου και ο θάνατος γεννιέται δια του έρωτος." (189)

ΧΑΣΜΑ ΣΕΙΣΜΟΥ

"Το Μισολόγγι είναι ο τόπος που κατάργησε την εκλογή και θέσπισε την απόφαση. Το τειχιό και η πέτρα, που απάνου της έσκασε κεραυνός γεννημένος από τη βίαιη κρούση των δυνάμεων του Μηδενός και του Είναι, και την όρισε κατοικία του ανθρώπου. Έξω από τα τείχη ευρίσκεται η ζωή, που πληρώνεται με την τιμή του θανάτου. Μέσα από τα τείχη ευρίσκεται ο θάνατος, που εξαργυρώνεται με την ατιμία της ζωής. Ούτε μέσα να μείνει κανείς ημπορεί, γιατί τον σκιάζει η ντροπή της σκλαβιάς, ούτε έξω βολεί να περάσει, γιατί τον βιάζει η απειλή του Άδη.

Εκείθε με τους αδερφούς, εδώθε με το Χάρο. " (39)

"Η μελέτη θανάτου εκφράζει την επαφή του Σολωμού με το πρόβλημα στο επίπεδο της γνώσης. Όταν η θεωρία του ξένου γίνεται λεηλασία προσωπική. Η μετάβαση από την πείρα στη μελέτη θανάτου προϋποθέτει μια εσωτερική αλλαγή, που συνίσταται στην προέκταση του υποκειμένου στο αντικείμενο, στην ανακάλυψη του δεσμού του ανθρώπου με τον κόσμο. Πρόκειται για την ανάδυση της ανάγκης από το βυθό του όντος και το διάλογο, που αρχίζει μαζί της κανείς. Η ανακάλυψη του προσωπικού θανάτου αναποδογυρίζει τον κόσμο και φανερώνει το ρυθμό μιας νέας τάξης." (67)

HOMO EDUCANDUS

"Αν αναρωτηθεί κανεί τι είναι τώρα που ζει, τι θα 'ναι όταν πεθάνει, και τι ήταν προτού να γεννηθεί, αν βουλιάξει στον υδράργυρο αυτής της απορίας με τη γνώση ή με τη μνήμη πως το αύριο έφτασε κιόλας, και πως το χθες το πήρε πια μαζί του ο ποταμός της Λήθης με τα άσπρα κυπαρίσσια στις όχθες του, αν ακούσει ν' ανεβαίνει στον ύπνο του από το ουρανοκρέμαστο πηγάδι της αβύσσου κάποια απόκριση στο ερώτημα, σαν ηχώ αμετάδοτη και προσωπική, τότε καλώς ερωτά, και καλώς αποκρίνεται. Διαφορετικά να μην ερωτά για το μηδέν και το είναι. Όπως δεν ερωτούν τα οικόσιτα κυνάρια και τα μανιτάρια." (71)

ΝΗΦΟΜΑΝΗΣ

"Η Ιθάκη είναι το τέλος του ταξιδιού, είναι ο θάνατος του άρτιου ανθρώπου, είναι το καβαφικό "φθάσιμο" που δεν έχει να μας δώσει τίποτε άλλο….

Ο άρτιος άνθρωπος ενόσω ζει πεθαίνει θανάτους πολλούς…" (14)

"Όταν στοχάζεσαι πώς πεθαίνει ένας άνθρωπος, στην ουσία στοχάζεσαι πώς πεθαίνει το σύμπαν. Μόνον αυτός ο χαλασμός απομαγνητίζει το βάρος του θανάτου. Ο θάνατος του ποιητή ισοδυναμεί με τη Συντέλεια του κόσμου. Στη διπλή όψη του αρχαίου στίχου:

εγγύς μεν ή ση περί πάντων λήθη, εγγύς δε ή πάντων περί σου λήθη

(λίγο ακόμη, και θα τα ξεχάσεις όλα· λίγο ακόμη, και θα σε ξεχάσουν όλα)" (121)

"Πόσο βαρύς είναι ο θάνατος! Φανταστείτε τη μάζα της γης να πυκνώνει σύμφωνα μ' εκείνο το νόμο που οι αστροφυσικοί λένε ότι σχηματίζονται οι «μελανές οπές», μέσα στο σύμπαν. Να πυκνώνει συνέχεια. Οσο να φτάσει στο τέλος να γίνει μια σφαίρα με διάμετρο δυόμισυ εκατοστά. Φανταστείτε τούτο τον πυγμαίο βώλο να κλείνει μέσα του ολάκερη τη μάζα, ολάκερο το βάρος της γης.

Τόσο βαρύς είναι ο θάνατος, θα μετρήσεις την περπατηξιά και το θώρι του, όταν το μυαλό σου ανοιχτεί στους γαλαξίες. Όταν αγγίξει την ιδέα του άπειρου ορίου, και αρχίσει να συναγροικιέται πώς αραιώνει ο χρόνος, αραιώνει συνέχεια, ώσπου ξαφνικά ακινητεί. Δεν ξεχωρίζεις πια αν έγινε χώρος ο χρόνος, ή χρόνος ο χώρος.

Άξαφνα περπατούσα και δεν περπατούσα
κοίταζα τα πετούμενα πουλιά κι ήταν μαρμαρωμένα. (Π268)

Οι δύο αυτοί στίχοι από την Έγκωμη δείχνουν πού συναντιούνται το γίγνεσθαι και το είναι." (121)

ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟ

"Αλίμονο αν φύγει ο θάνατος από μέσα μας. Ξέρετε γιατί δεν πεθαίνουν τα πτώματα; Γιατί ο θάνατος έφυγε από μέσα τους." (14)

"Η στάση των στωικών απέναντι στο θάνατο σε σύγκριση με τους έλληνες κλασικούς, με τον Πλάτωνα λ.χ., φανερώνει τη διαφορά. Η Στοά φθάνει να υποδείχνει την αυτοκτονία, την εύλογον εξαγωγήν όπως την ονομάζει, στις περιπτώσεις που η ψυχρή λογική δίνει το πράσινο φως για μια τέτοια έξοδο ανάγκης. Οι περισσότεροι δάσκαλοι και μαθητές επήραν αυτοθέλητα τη ζωή τους. ….Απέναντι σε τούτη την εκλογή βίας σχετικά με το θάνατο, που είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της ζωής και της φιλοσοφίας - ας θυμηθούμε πως ο Πλάτωνας όριζε τη φιλοσοφία σαν μελέτη θανάτου - οι έλληνες στέκουνται με θαλασσινή ανάσα ελευθερίας. Στο δογματικό καταβιασμό των στωικών είχαν αντιτάξει τη διαλεκτική τους ευπορία. Ο θάνατος, για να τον μελετάς, έχει το εύρος της ζωής που την ζεις. Έτσι τα δύο μπροστά σου γίνουνται ένα." (17)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 4:17 pm

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

«Και το υπέροχο δώρο του νου, το πιο μεγάλο του προνόμιο απέναντι στα άλογα ζώα, (σ.σ. εννοεί του ανθρώπου) το πλήρωσε με το πιο μεγάλο τίμημα. Με το να μάθει ότι πεθαίνει.
Με το να μάθει τι είναι ο θάνατος. Κάτι που τα άλογα ζώα δε θα το μάθουν ποτές.
Παίρνεις την αρνάδα και της λες πως πας να τη σφάξεις, κι εκείνη βελάζει χαρούμενα και σου γλείφει τα χέρια. Και την ώρα που της μπήγεις στο λαιμό το μαχαίρι, εκείνη σφαδάζει βέβαια από τον πόνο. Δεν γνωρίζει όμως ότι πεθαίνει. Όπως πριν δεν εγνώριζε ότι ήταν στον κόσμο, έτσι και τώρα δε γνωρίζει ότι τραβάει για το μεγάλο Τίποτε και για το άπειρο Σκότος.» (34)

"Το παράδειγμα που φέρνω, για να δείξω ότι οι έλληνες δε νοθέψανε τη γνώση τους για τη σκληρότητα και την απανθρωπιά της φύσης, είναι ότι μπροστά στον τρόμο του θανάτου αρνήθηκαν να παρηγορηθούν με την ψευτιά για μια ζωή μετά θάνατο. ...

Θάνατος για τους έλληνες εσήμαινε ανυπαρξία ατελεύτητη, και σκοτάδι για πάντα. Αυτή την οδηγία τους έδωκε η γλώσσα και η σοφία της φύσης. Όλα τα άλλα είναι γεννήματα του φόβου μπροστά στο θάνατο, και δουλειά της φαντασίας. Είναι το τι δεν αντέχουμε, το τι δε θα θέλαμε, είναι πλύση εγκεφάλου από την παράδοση και τη συνήθεια, και δόλος αβυσσαλέος.

Ξέρεις πόση απόσταση υπάρχει ανάμεσα σ' εκείνον που τιμά τη φυσική γνώση πως όταν πεθάνει θα χαθεί, όπως χάνεται το φύλλο του δέντρου, που λέει ο Όμηρος, και ανάμεσα σ' εκείνον που τον έμαθαν να πιστεύει πως όταν πεθάνει, θα μεταναστέψει σε κάποια υπερουράνια Αμερική;

Υπάρχει τόση απόσταση, όση απόσταση υπάρχει ανέσα στο χαλίκι και στο διαμάντι των Ρομανώφ. Υπάρχει τόση διαφορά ουσίας και ποιότητας, όση διαφορά υπάρχει ανάμεσα σ' έναν καννίβαλο μάγο της φυλής των Παπούας και στο Ντίρακ που ανακάλυψε την αντιύλη.

Στο πρόβλημα του θανάτου, που για τον άνθρωπο είναι το πρόβλημα των προβλημάτων, και για τη φιλοσοφία ο μόνος δρόμος που οδηγεί στη γνήσια έρευνα και στην αληθινή γνώση για τη φύση και τη μοίρα του ανθρώπου, όπως ισχυρίζεται ο Πλάτων, οι έλληνες δεν καταδέχτηκαν να κοροϊδέψουν τον εαυτό τους. Αρνηθήκανε να αυτοεξευτελιστούν." (126)

«Να μη λησμονούμε πως η λέξη τέλος στην ελληνική γλώσσα σημαίνει με δύο σημασίες. Με την πρώτη θα πει το τέλος, την τελευτή, την παύλα, τη λήξη, το finis, το θάνατο. Με τη δεύτερη σημαίνει το σκοπό. Όπως οι τελικές προτάσεις, που λένε οι γραμματικοί, δηλώνουν τον σκοπό.

Ο θάνατος λοιπόν είναι η λήξη, αλλά είναι και ο τελικός στόχος, ο έσχατος και ο συγκεντρωτικός σκοπός της ζωής μου. Όλα όσα κάνω εκεί αποβλέπουν και εκεί κατατείνουν. Η φορά της ζωής μου με φέρνει να πραγματώσω, να φτάσω, να κατορθώσω, να συντελέσω, να δικαιώσω, να αποκαταστήσω την εκκρεμή στιγμή του θανάτου μου.

Γιατί εκείνη η στιγμή θα νοηματοδοτήσει όλες τις πράξεις της ζωής μου. Και με τέτοιο νόημα ο Σόλων ελεεινολογούσε κάποτε τον Κροίσο της Λυδίας. Στάσου πρώτα να ιδώ πως θα πεθάνεις, του είπε, και ύστερα να σου ειπώ αν υπήρξες άνθρωπος αληθινός και ωραίος, ή αν έζησες σαν αστεία κρεατούρα.» (92)

ΓΚΕΜΜΑ

"Δύο είναι οι ψηλότερες κορυφές της καταδρομικής πορείας του βίου μας. Η πείρα του έρωτα, και η πείρα του θανάτου.

Ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο στιγμές απόλυτα μοναδικές για τον καθένα μας. Ποτέ δε γίνεται να ζήσουν δύο άνθρωποι την ερωτική τους βίωση με όμοιο τρόπο. Αλλά με όμοιο τρόπο ποτέ δε γίνεται να ζήσουν και τη βίωση του θανάτου." (51)

"Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Ή για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του.

Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος, πεθαίνει το σύμπαν. Ή για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στη γη, στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.

Έτσι, από την άποψη της ουσίας ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου. Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής.

Πιο πλατιά, και πιο μακρυά, και πιο βαθιά, ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος. Το δραστικό προτσές δηλαδή ολόκληρης της ανόργανης και της ενόργανης ύλης. Είναι το Α και το Ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος θεού. Είναι το είναι και το μηδέν του όντος. Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.

Έξω από τον έρωτα και το θάνατο πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει. Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης εγίνανε, για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο. Και οι τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, ηλεκτρομαγνητική ασθενής ισχυρή βαρυτική, λειτουργούν για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο.

Όλα τα όντα, τα φαινόμενα, και οι δράσεις του κόσμου είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί, εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου.

Γι' αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ίδιου προσώπου. Είναι ο όμορφος Ενδυμίων, ας πούμε. Που άλλοτε ξύπνιος ακουμπάει το κεφάλι του τρυφερά στα στήθη της Σελήνης και την κοιτάει στα μάτια. Και άλλοτε κοιμάται τον ύπνο του νεκρού κάτω από το απέραντα αμίλητο βλέμμα της." (52)

"… Η βάση κάθε μορφής ζωής είναι ο θάνατος. Ο θάνατος είναι το θεμέλιο και η αιτία και η σωτηρία της ζωής. Χωρίς θάνατο δεν υπάρχει ζωή. Ζωή και θάνατος είναι τα δύο μισά που δίνουν εκείνο το απλό και απόλυτο φαινόμενο, που το ονομάζουμε φύση, φύεσθα, γέννηση, natura. " (131)

@@@

Θάνατος, θάνατος, θάνατος. Ωχ! Βάρος κι αυτό. Βαριά η "ψυχή" μου σήμερα από θάνατο. Έκανα το λάθος να δω ένα βίντεο για τους Δίδυμους Πύργους. Θα μου πεις δεν ήξερες τι έγινε στους Δίδυμους; Ε, και; Ήξερα. Φυσικά και ήξερα. Το έζησα δυστυχώς βήμα βήμα την ώρα που συνέβαινε... Από την τηλεόραση. Όπως εκατομμύρια άνθρωποι σ' αυτόν τον κόσμο. Μα κάθε φορά που το ξαναβλέπω η ψυχή μου μαυρίζει. Και ειδικά τη στιγμή που βλέπω ανθρώπους να πηδάνε στο πουθενά από το φλεγόμενο κτίριο. Ίσως γιατί αυτό το σάλτο μορτάλε φέρνει πάντα στο νου μου τον πρώτο θάνατο που γνώρισα... Έτσι, με πτώση στο κενό, έφυγε και ένας από τους καλύτερους φίλους μου.

Κι ο Λιαντίνης τον ίδιο όρο χρησιμοποιεί. "Πήδησε", γράφει, ο Εμπεδοκλής του στη Μήτρα του Χάους. Ένα ρω χωρίζει το Χάος από το Χάρος. Το ρω του έρωτα; Δεν ξέρω ποιο ρω είναι. Κι αν είναι καν ένα ρω... Παίζω με τις λέξεις γιατί δεν αντέχω να δω ακόμα το θέμα σε όλο το βάθος και σε όλο το πλάτος. Και ψέματα δε θέλω να πω και μάλιστα για τέτοιο ζήτημα.

Και είπα να ξαναδιαβάσω το Δάσκαλο απόψε. Μήπως και βρω απάντηση. Και κόλλησα πάλι στο ίδιο σημείο. "Ο θάνατος γεννιέται δια του έρωτος." Είναι το τελείως απλό που έρχεται στο νου μου; Πως άπαξ και γεννηθείς ο μόνος σίγουρος προορισμός σου είναι ο θάνατος; Αυτό είναι; Και γιατί να είναι;;; Γιατί; Είναι άδικο. Μεγάλο άδικο. Μα την αλήθεια, κάποιος έχει παίξει πολύ άσχημο παιχνίδι σε βάρος μας. Κι άλλο τόσο αλήθεια είναι πως είχε δίκιο ο Όμηρος. Να μην είχα γεννηθεί και να μην είχα ερωτευτεί!

Και πανάθεμα την τρομερή (κυριολεκτικά, τρομερή με την απόλυτη έννοια του τρόμου και μόνο) να κάνω βίντεο για στιγμές που είχα ξεχάσει πως τις έζησα. Λήθη δεν το λένε αυτό; Και το αντίθετο είναι η α - λήθεια; Στιγμές. Μνήμες. Ούτε καν μνήμες δε θέλησα να τις πω. Memories. Αχ, αυτή η ρημάδα η γλώσσα παιχνίδια που παίζει όταν δεν αντέχουμε το βάρος της. Μέμορις... Τι να μου πει εμένα η λέξη; Πόσο ακουμπάει στα εσώψυχά μου; Ενώ οι μνήμες; Φέρνουν ορθάνοιχτα τα μνήματα εμπρός μου. Και τους έρωτες που κάποτε ζήσαμε κι εμείς. Τώρα; Η λησμονιά και ο θάνατος...

"Φοβάμαι το θάνατο. Γιατί φοβάμαι το θάνατο;"

Αντιλαλεί η φωνή του. Και αστράφτει ο λόγος του. Να νικήσεις τον εγωισμό. Τον νίκησα φέτος, οριστικά, χαϊδεύοντας το κεφαλάκι ενός παιδιού. Όχι, δεν έχω σκοπό να το εξηγήσω αυτό. Τον εγωισμό όμως τον έχω κάνει κομματάκια. Ο θάνατος τι να μου πει πια;

"Έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις", ε; Έτσι δεν έγραψε; Και το πώς να φεύγεις... Καλά το θυμάμαι και μια χαρά το έπραξα και το ξαναέπραξα. Κι αν χρειαστεί, θα το ξανακάνω. Όχι γιατί το είπε ο Λιαντίνης. Καθόλου. Τέτοιες φυγές τις είχα μαθημένες πολύ πριν τον γνωρίσω. Δεν μου τις έμαθε εκείνος. Οι φυγές μού έμαθαν το Λιαντίνη... Γιατί ήξερε πόσο πονά εκείνος που φεύγει. Και σ' αυτή τη χώρα του πόνου ήταν το δικό μου ραντεβού με τη σκέψη του.

Αυτό που δεν ξέρω και θα τολμήσω να το πω... (όταν τολμάς να μιλάς για το θάνατο, τολμάς τα πάντα) είναι το πόσο πονά εκείνος που αφήνεις πίσω. Και πόσο πόνο αντέχει. Και που δεν τον διάλεξε. Εσύ, που πήρες την απόφαση να φύγεις, του την προσφέρεις απλόχερα. Αυτοθέλητα εσύ. Αναγκασμένος ο άλλος. Υποχρεωμένος. Από σένα. Εσύ όμως, περήφανος! Που άντεξες να φύγεις!!!

Αναρωτιέμαι. Αυτό "έπαθα" σήμερα. Πόσο περήφανος είναι αυτός που φεύγει. Και πόσο ο πόνος του είναι εξιλασμός στον πόνο που προκαλεί. Γεννιέται έτσι ο θάνατος με τον έρωτα; Ε, ναι. Τέτοιος έρωτας είναι θάνατος. Κι ο άλλος; Ο άλλος που ανυποψίαστα αφέθηκε σε τέτοιο θανάσιμο έρωτα μαζί σου; Ας πρόσεχε; Δεν ξέρω. Αν ήξερα, καθόλου δε θα ρώταγα. "Όπως δε ρωτούν τα οικόσιτα κυνάρια και τα μανιτάρια". Εγώ όμως, Δάσκαλε, ρωτώ. Και πόρο δε βρίσκω απόψε.

Και δε με φταίει μόνο η επίθεση στους Δίδυμους. Είναι που πέρασα ώρες χτες με τη φωνή της μανούλας σου. Και είναι και η δική μου μάνα... Ούτε κι αυτό θα το εξηγήσω. Είναι όμως.

Μάζεψα πολύ θάνατο απόψε. Και καθόλου βέβαιη δεν είμαι (δυστυχώς) πως αυτό είναι βάση ζωής. Ότι πεθαίνουμε όμως θανάτους πολλούς όσο ζούμε, ναι. Κι εγώ απόψε νιώθω ένα τέτοιο θάνατο να ολοκληρώνω... Μετά από μήνες. Μην πω και χρόνια.

Δημοσιεύτηκε στις 3.8.07 στο blog ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Πεμ Ιουλ 23, 2009 5:21 pm

Μίλησα παραπάνω για μια σκάλα που ξαφνικά με έβγαλε από τη λήθη ετών...

Όμως δεν είναι αλήθεια πως μια σκάλα και μόνο με ξύπνησε.

Πολλά άλλα μικρά και τυχαία μερικές φορές έρχονταν να χτυπήσουν καμπανάκι...

Ένα από αυτά συνέβη την περσινή άνοιξη. Είχε πεθάνει τότε ένας από τους καλούς φίλους και μαθητής αν δεν κάνω λάθος του Λιαντίνη. Κι έγινε αφορμή ένα μικρό αφιέρωμα που του κάναμε, καθώς είχε διαδραματίσει και ρόλο στην εξαφάνιση του Λιαντίνη, να γνωριστώ με τη γυναίκα του. Ο Λιαντίνης γνώριζε καλά και τους δύο και τους αγαπούσε επίσης πολύ. Και στους δύο μάλιστα εμπιστεύτηκε μια τελευταία επιθυμία του.

Εμείς τότε ανεβάσαμε από το αρχείο του Δημήτρη και της Νικολίτσας Λιαντίνη ακριβώς εκείνο το γράμμα με την τελευταία επιθυμία και μαζί σαν επικήδειο ένα μικρό άρθρο.

Και όμως... Ενόχλησε ως και αυτό. Ευγενικά με ευχαρίστησε η γυναίκα του για το αφιέρωμα μα μου έδωσε ξεκάθαρα να καταλάβω πως δεν επιθυμούσε καμία δημοσιότητα.

Εκείνο όμως που με εντυπωσίασε ήταν η φράση της πως προσπαθούσε μαζί με τα παιδιά της να δουν τον αιφνίδιο και πρόωρο θάνατο του άντρα της ως μία αφορμή να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι.

Αυτό θαρρώ πως ήταν και το πολύτιμο δώρο που είχαν κρατήσει από τη γνωριμία τους με το Λιαντίνη. Που παρότι καλά τον γνώριζαν και μεγάλη αγάπη τους είχε κι εκείνος, δε θέλησαν ποτέ να την ευτελίσουν αυτή τη σχέση δημοσιοποιώντας το παραμικρό.

Κρατημένοι επιμελώς στο λάθε βιώσας, το ίδιο που άκουσα κάποτε και από τα χείλη της μοναχοκόρης του Δημήτρη Λιαντίνη σε δημόσια ομιλία της για τον πατέρα της ως κορωνίδα ζωής.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι θα έλεγα το άκρως αντίθετο της λιαντινίασης... Αν και τον γνώρισαν καλύτερα από πολλούς άλλους και αν και έζησαν δίπλα του, καθόλου δεν εκμεταλλεύτηκαν αυτή τη σχέση. Ούτε αισθάνθηκαν την ανάγκη να επιδείξουν τις γνώσεις τους για το Λιαντίνη. Πολύ απλά ζουν το Λιαντίνη. Ζουν όπως τους δίδαξε. Κι αυτό νομίζω θα ήθελε κι εκείνος.

Αυτό το νόημα βρίσκω στην επανάληψη που κάνει στα έργα του της περίφημης φράσης του Νίτσε:

Παράθεση :: "Μοναχός μου φεύγω τώρα μαθητάδες μου. Κι εσείς τραβάτε από δω μονάχοι σας. Έτσι το θέλω. Τώρα σας λέω να χάσετε εμένα, και να βρείτε τον εαυτό σας. Και μόνο τότε, σα θα μ' έχετε αρνηθεί, θα ξαναρθώ κοντά σας."

(Δημήτρης Λιαντίνης, "Τα Ελληνικά", σελ. 75)

Θέμα: Απ: Η Λιαντινίαση Παρ Ιουλ 24, 2009 3:22 am

Εάν κάποτε τον εαυτό μας καταφέρουμε να ορθώσουμε εις ουρανό έναστρο, θα καταλάβουμε γιατί σκότος παρεμβάλεται ανάμεσά του...

Γοητευόμαστε απο το φως, το οποίο δείχνει ύπαρξη ύλης στον ωκεανό του πουθενά...

Μαθαίνω να κρατώ τα μάτια μου ανοιχτά, να προσπαθώ...
Κλείνοντάς τα στη στιγμή του τέλους να νιώθω, όσο μπόρω...