ΣΤΟ ΚΑΜΠΟΥΝΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ...

ΣΤΟ ΚΑΜΠΟΥΝΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παραμύθια για ναυτικούς και όχι μόνο...

Παραμονή Πρωτοχρονιάς απόψε. Και ο μικρός άγγελος έχει πάλι πολλή δουλειά. Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς, τη νύχτα που ένας χρόνος φεύγει και ο άλλος έρχεται, οι άγγελοι στον ουρανό λύνουν τριγωνομετρικές εξισώσεις. Απίστευτο;

Μα ελάτε καλέ, το πιο απίστευτο είναι που φεύγει ο χρόνος, τόσο απίστευτο που οι μεγάλοι επιστήμονες δεν το πιστεύουν καθόλου. Όσο για μας, που κάνουμε χίλια δυο τσαλίμια για να γιορτάσουμε το πάει ο παλιός ο χρόνος, είναι απείρως ευκολότερο να πιστέψουμε και σε αγγέλους και μάλιστα αγγέλους που ξέρουν τριγωνομετρία.

Και τι τριγωνομετρία! Σφαιρική παρακαλώ. Την ίδια ακριβώς τριγωνομετρία που ακολουθεί ένας καπετάνιος για να οδηγήσει το καράβι του από τον ένα τόπο της γης στον άλλο. Να, για να καταλάβεις. Βάλε πρώτα στο μυαλό σου ένα τρίγωνο. Ένα οποιοδήποτε τρίγωνο, εκτός βεβαίως από τα τρίγωνα κάλαντα και τα τρίγωνα Πανοράματος.

Από τι αποτελείται ένα τρίγωνο; Από τρεις κορυφές, σωστά; Και από τις γραμμές που τις ενώνουν επίσης. Τις πλευρές του δηλαδή. Όλα εντάξει ως εδώ;

Λοιπόν, το θέμα είναι με τις γραμμές. Με τι γραμμές θα ενώσουμε τις τρεις κορυφές. Ευθείες ή καμπύλες; Θα είναι δηλαδή γραμμές του χαρτιού ή γραμμές πάνω στην επιφάνεια της γης;


Αν θέλουμε να μιλάμε για τρίγωνα σφαιρικά, τότε και οι πλευρές πάνω στη σφαίρα θα χαραχτούν και τις δικές της καμπύλες θα αγκαλιάσουν.

Κι έπειτα σκέψου πως δεν είναι μόνο η γη σφαίρα. Έχουμε και την άλλη, την ουράνια. Πώς; Απορείς πάλι που μπλέξαμε τους ουρανούς με τους ναυτικούς; Παπαπαπα! Πόσο λίγο ξέρεις τι σημαίνει ναυτικός...

Μα καλά, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τουλάχιστον δεν έχεις περάσει; Κι αν πέρασες, δεν πρόσεξες τον περίφημο μηχανισμό των Αντικυθήρων;


Ναι, δε λέω, σπασμένος κομμάτια και καταφαγωμένος από την αρμύρα της θάλασσας είναι ο καημενούλης. Μα κι έτσι ακόμη, στα "πράσινά" χάλια, έχει αφήσει με το στόμα ανοιχτό την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

Ξέρεις πώς τον έχουν χαρακτηρίσει αυτόν το σκουριασμένο μηχανισμό; Λαπ τοπ της εποχής του... Και η εποχή; Κάτι δεκαετίες π.Χ. παρακαλώ.

Στην πραγματικότητα που λες ο μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ένα λίαν προηγμένο αστρονομικό μηχάνημα για εκείνα τα χρόνια, τα προ Χριστού, και αποδεικνύει πως οι έλληνες θαλασσοπόροι που τον κατείχαν, κατείχαν και υψηλές γνώσεις αστρονομίας. Και όπως υποστηρίζουν οι τελευταίες έρευνες, σκοπός του ήταν να υπολογίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων.

Το ίδιο, σου λέω, κάνει και ένας σημερινός καπετάνιος. Κι αυτός με τα ουράνια σώματα ασχολείται και τις θέσεις τους παρατηρεί στο στερέωμα κι έπειτα πιάνει και λύνει στο χαρτί εκείνες τις εξισώσεις των αγγέλων...

Τι ψάχνει να βρει; Μα τη θέση του καραβιού πάνω στη γη. Το στίγμα, για να το πούμε πιο σωστά. Πώς αλλιώς νομίζεις θα βρει το δρόμο του να φτάσει στο λιμάνι;

Σήμερα, δε λέω, κι ο καπετάνιος έχει άλλα πιο σύγχρονα μέσα, που του δίνουν αυτόματα το στίγμα. Και δε χρειάζεται να τρώει την ώρα του με τις παρατηρήσεις των ουρανίων σωμάτων. Να είναι καλά οι δορυφόροι και η τεχνολογία.

Μα εκεί, καταμεσής στο πέλαγο, ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για όλη αυτή τη σπουδαία μα και ευαίσθητη τεχνολογία. Οπότε κι ο κάθε καπετάνιος από καιρό σε καιρό ξεσκαλίζει και τα παλιά. Βγάζει από το σκονισμένο κουτί τον εξάντα κι αρχίζει να πολεμάει με τον ήλιο και με τ' αστέρια.

Να, όπως προχτές πολεμούσε και η μικρή καπετάνισσα να βρει λέει το Ha στην ευθεία Μαρκ. Αμέεεεεεεε. Κι ας είναι μόλις είκοσι χρονών. Κι ας έχει και το λαπτοπ στο καράβι κι ας σερφάρει και στο ίντερνετ από τη μέση του Ατλαντικού.

Όλα καλά που λες με τα σημερινά μηχανήματα, μα οι ναυτικοί θα εξακολουθήσουν να παλεύουν με τα τρίγωνα τα σφαιρικά και με την τριγωνομετρία. Και για να σε βοηθήσω να καταλάβεις τι είναι αυτά τα φοβερά σφαιρικά τρίγωνα, ιδού, κοίταξε το σκιτσάκι:


Με πιστεύεις τώρα που σου έλεγα ότι υπάρχουν και τρίγωνα σφαιρικά; Από κει και πέρα μη ρωτάς τι είναι το Π και το Σ και το Α και το Α΄... εκτός αν πας για καπετάνιος. Τότε, στρώσου και διάβασε καμία ναυτιλία και άσε εμένα να λέω παραμύθια στο καμπούνι, για αγγέλους και ναυτικούς που λύνουν τριγωνομετρικές εξισώσεις...

Παραμύθι μύθι μύθι... είναι η ώρα να πούμε το παραμύθι για το Μικρό Άγγελο. Πάνω ακριβώς που αρχίσατε να στραβουμουτσουνιάζετε με τις τριγωνομετρίες και άλλα βαρετά. Όμως όχι. Αυτός ήταν ο πρόλογος, ο απαραίτητος πρόλογος, για να μπορέσετε να απλώσετε τα φτερά σας ως το μικρό μας άγγελο...


Παραμονή Πρωτοχρονιάς και ο μικρός άγγελος τίναξε τις φτερούγες του να ξεμουδιάσει. Αμάν πια με τις τριγωνομετρίες και τις άλλες αλχημείες. Μπάφιασε να παρακολουθεί τι κάνει το ένα και το άλλο καράβι. Καράβια φορτηγά, γκαζάδικα, κρουαζερόπλοια, ψαράδικα, ακόμα και φελούκες που κουβαλούν πατικωμένους μετανάστες...

Μα ξέρεις όμως τι εκνευριστικό που είναι την ώρα που όλοι ετοιμάζονται για τη βασιλόπιτα, εσύ να πετάς πάνω από τους ωκεανούς της γης και τσουπ! να βάζεις σημαδάκια για κάθε καράβι που αρμενίζει; Διότι ναι, έχουν αγγέλους να τα φυλάνε τα καράβια. Πώς αλλιώς νομίζεις τα καταφέρνουν και φτάνουν στο λιμάνι σώα και ασφαλή; Ας είν' καλά οι άγγελοι.

Νύχτα και μέρα απλώνουν τις φτερούγες τους πάνω από τη γη και άλλο δεν κάνουν παρά να νοιάζονται τους θαλασσινούς και τα πλεούμενα. Τσούγκρισαν τις πλώρες τους δυο βαπόρια; Έπεσε κανένα ναυτάκι στη θάλασσα; Άρχισε να καπνίζει κανένα μηχανοστάσιο; Ο μικρός άγγελος και η παρέα του ανασκουμπώνονται και τρέχουν να βοηθήσουν!

Απόψε όμως ο μικρός άγγελος ήταν πολύ κατσούφης. Και δεν έφταιγε μόνο η Πρωτοχρονιά. Άλλο τον έκαιγε και τον τσουρούφλιζε. Ένα καράβι που δεν πρόκαμε να το βοηθήσει. Και πήρε εννιά παλικάρια στον άλλο κόσμο. Ανήμερα Χριστούγεννα. Ναι, δεν τα καταφέρνουν πάντα οι άγγελοι, όσο κι αν θέλουν. Και μετά κάνουν καιρό πολύ να ξεχάσουν το κακό. Και όλο λυπημένοι είναι και με βουρκωμένα τα ματάκια τους.

- Αχ, και να είναι όλοι τους καλά απόψε τουλάχιστον, ψιθύρισε ο αγγελάκος.

Γιορτή κι απόψε σε όλη τη γη. Και όλοι θα φορέσουν τα γιορτινά τους και θα μαζευτούν γύρω από το φορτωμένο με όλα τα καλά του κόσμου τραπέζι να κόψουν τη βασιλόπιτα. Οι ναυτικοί όμως;

Οι ναυτικοί, ο μικρός άγγελος το ήξερε καλά, δε θα γιορτάσουν. Δε θα κόψουν βασιλόπιτα. Ανάμεσα ουρανό και θάλασσα θα υποδεχτούν το νέο χρόνο.

Και οι ναυτικοί και οι ... ναυτικίνες. Άλλοι στη γέφυρα, άλλοι στο μηχανοστάσιο, άλλοι πίσω στην πρύμη να μετράνε τις μπουρμπουλήθρες της προπέλας και άλλοι να βολοδέρνουν στις κουκέτες τους και ύπνος να μην τους κολλάει.

Αναστέναξε ο μικρούλης άγγελος. Καθόλου, ναι, καθόλου δεν τον πείραζε που θα έχανε κι εκείνος τη γιορτή και το γλέντι. Αυτός, αν μπορούσε, ένα θα έκανε απόψε. Θα σήκωνε στις φτερούγες του όλους τους ναυτικούς και θα τους έφερνε για μια βραδιά πίσω στα σπίτια τους και στους αγαπημένους τους.

Για μια βραδιά. Κι αύριο πάλι πίσω στο καράβι, γιατί μη νομίζεις πως θέλουν για πολύ τη στεριά οι ναυτικοί. Μόνο να, κάτι τέτοιες νύχτες, ξεχνάνε κι αυτοί τη λαχτάρα της θάλασσας και βουλιάζουν στη νοσταλγία. Μόνο μια νύχτα λοιπόν. Αχ, να μπορούσε ο αγγελάκος μας να τους φέρει όλους πίσω για τούτη τη νύχτα!

Να χαρούνε οι ναυτικοί, να χαρούνε και όσοι τους αγαπούν. Μα δεν μπορούσε. Ακόμη και οι άγγελοι δεν τα μπορούν όλα.

Τουλάχιστον, σκέφτηκε ο μικρός άγγελος, ας κάνω αυτό που μπορώ. Ας κάνω έστω και έναν άνθρωπο απόψε χαρούμενο.

Πήρε λοιπόν τα ουράνια εργαλεία του, κάτι τεράστιους διαβήτες και κάτι τεράστιους χάρακες, κι άρχισε να μετράει. Έπειτα κοίταξε στο μεγάλο ραντάρ, τόσο μεγάλο που κανένα καράβι δεν έχει.

Βρήκε τα καράβια που έψαχνε.

- Α, είπε. Ετούτο περνάει τον κόλπο του Άντεν. Λίγο ακόμη να φτάσει στα ανοιχτά της Υεμένης και να κάνει αλλαγή.

Τσουπ, μάρκαρε στον μεγάλο χάρτη ένα μικρό σημαδάκι.


Έπειτα γύρισε προς τον Ατλαντικό.

- Μπα; Πότε κιόλας έφτασαν στο Πράσινο Ακρωτήρι; Προχτές ακόμα τους είχα αφήσει στην Αμερική.

Τσουπ, σημείωσε και το άλλο σημαδάκι.

Κι έπειτα έπιασε τις τριγωνομετρίες. Γέλαγαν τώρα και τα ... μουστάκια του και ας μην είχε μουστάκια!

- Αυτό είναι, φώναξε καταχαρούμενος. Και οι φτερουγίτσες του πήγαν και ήρθαν με κείνο τον τρόπο που οι άγγελοι και μόνο ξέρουν όταν θέλουν να χειροκροτήσουν!

- 4.700 μίλια μακριά η μια από την άλλη! Για σκέψου!!! Αχ, καλοτάξιδες να είναι!!!

Έπειτα ο μικρός άγγελος έβαλε μπρος να τελειώσει το πρωτοχρονιάτικο δώρο του. Κλικ κλακ δακτυλογράφησε το μήνυμα στη μάνα των δύο κοριτσιών, της μεγάλης και της μικρής καπετάνισσας. Να μάθει κι εκείνη που αρμενίζουν απόψε τα βλαστάρια της και να γελάσει λίγο το χειλάκι της.

Και γέλασε και ευχαριστήθηκε πολύ η φουκαριάρα η μάνα. Κι ένιωσε να πετάει με τις φτερούγες του αγγέλου από τη μια άκρια της Αφρικής ως την άλλη. Τόσο που νόμιζε πως είδε μπρος τα κορίτσια. Και ποιος ξέρει, τέτοιο βράδυ όλα είναι πιθανά, ίσως να την είδαν κι εκείνα!

Έπειτα γύρισε στο μικρό άγγελο. Και του έστειλε χιλιάδες φιλιά. Και ευχές αμέτρητες. Να καλοταξιδεύει εκείνος για να καλοταξιδεύουν και όλοι οι ναυτικοί του κόσμου!

Κι άλλα ματάκια να μην κλάψουν πια. Άλλες μανούλες ναυτικών να μη φορέσουν μαύρα. Και ελληνίδες και φιλιππινέζες, και ως τα πέρατα της γης.

Ώρα να συνέρθουμε από την ευωχία του παραμυθιού και να περάσουμε σε πιο πεζές λεπτομέρειες. Να συνεχίσουμε την ... τριγωνομετρία. Διότι ο κοσμάκης άλλα έχει στο νου για τους ναυτικούς. Και πολύ χαμηλά στην εκτίμηση της κοινής γνώμης είναι το ναυτικό επάγγελμα.

Θα σας δώσουμε με συγκεκριμένο παράδειγμα τι σημαίνει βάρδια στη γέφυρα ενός πλοίου:


Να και τα σφαιρικά τρίγωνα, σημειωμένα έστω και πριν τριάντα σχεδόν χρόνια και να και η περίφημη ευθεία Μαρκ. Δε νοείται ναυτίλος - έστω και αν έχει πλέον η δορυφορική ναυτιλία εισβάλλει σε όλα τα σύγχρονα πλοία - που να μη γνωρίζει την ευθεία Μαρκ.

Ανάμεσα στα πολλά ακαταλαβίστικα και το Ha που προχτές πάλευε η μικρή καπετάνισσα να βρει... Ας ελπίσουμε η δημοσίευση να τη βοηθήσει λιγάκι...

ΔΑΝΑΗ έγραψε:

Μα καλά, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τουλάχιστον δεν έχεις περάσει; Κι αν πέρασες, δεν πρόσεξες τον περίφημο μηχανισμό των Αντικυθήρων;

...

Μια ενδιαφέρουμα είδηση για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων:

http://www.ekt.gr/content/display?prnbr=78726

Παράθεση :

Ο Mηχανισμός των Αντικυθήρων στο ΕΙΕ


30/11/2009

Μια ενδιαφέρουσα έκθεση με τίτλο "Ο Mηχανισμός των Αντικυθήρων: Περιήγηση στην αστρονομία και την τεχνολογία της εποχής του", το σπουδαιότερο τεχνολογικό αντικείμενο που σώθηκε από τον αρχαίο κόσμο, παρουσιάζει το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ). Η έκθεση, η οποία συνοδεύεται από σχετικές επιστημονικές ομιλίες, πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ειδικών μορφωτικών εκδηλώσεων "Επιστήμης Κοινωνία", ξεκινά στις 7 Δεκεμβρίου 2009 και θα διαρκέσει έως τις 25 Ιανουαρίου 2010.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν η ιστορία και οι λειτουργίες του αρχαιότερου μηχανικού αστρονομικού υπολογιστή, καθώς και όψεις της αρχαίας αστρονομίας και τεχνολογίας, οι οποίες είναι απαραίτητες για την κατανόηση της λειτουργίας του Μηχανισμού και την τοποθέτησή του στο πλαίσιο της Ιστορίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας.

Ο επισκέπτης θα μπορεί να περιηγηθεί στα δεδομένα της ιστορικής έρευνας (αρχαία κείμενα και αρχειακό υλικό), στις εικόνες από το εσωτερικό του Μηχανισμού που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά με τη χρήση υπερσύγχρονης τεχνολογίας, σε τρισδιάστατες αναπαραστάσεις και μηχανικά ομοιώματα, καθώς και σε πολυμεσικές εφαρμογές με θέμα την αστρονομία και την τεχνολογία που προϋπήρξαν της κατασκευής του Μηχανισμού.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου στις 19.30. Κατά την εκδήλωση των εγκαινίων θα παρουσιαστεί το έργο Hephaestus από τον Ευθύμιο Νικολαΐδη, Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του ΕΙΕ, θα απευθυνθούν χαιρετισμοί από εκπροσώπους του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και της Ομάδας Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, θα παρουσιαστεί η έκθεση από τον κ. Ιωάννη Μπιτσάκη, Ιστορικό των επιστημών, ενώ θα ακολουθήσει διάλεξη του Καθηγητή κ. Θεοδόσιου Τάσιου με θέμα "Μας ενδιαφέρει ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων;"

Την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου στις 19.30, στο πλαίσιο της έκθεσης, το British Council διοργανώνει Στρογγυλό Τραπέζι με θέμα "Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων στο πλαίσιο της ιστορίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας". Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με τον χαιρετισμό του Καθηγητή Ronald Numbers (University of Wisconsin), και θα μιλήσουν οι: Θεοδόσιος Τάσιος, Καθηγητής ΕΜΠ και Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Tony Freeth, Μαθηματικός και Σκηνοθέτης, μέλος της Ομάδας Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, Paolo Brenni, Πρόεδρος της Επιτροπής Επιστημονικών Οργάνων (SIC) και Αντιπρόεδρος της IUHPS-DHST, και Robert Halleux, Ιστορικός των επιστημών και των τεχνικών, Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λιέγης και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Academie des Inscriptions et Belles-Lettres).

Η έκθεση για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων διοργανώνεται από το Πρόγραμμα Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιστημών και της Τεχνολογίας του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Διδακτικής και Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας - ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Ομάδα Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. Η έκθεση και οι παράλληλες εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Hephaestus (Hellenic Philosophy, History and Environmental Science Teaching Under Scrutiny) του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ.

Η έκθεση θα λειτουργεί στο ισόγειο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα, τηλ. 210 7273501, 7273516) καθημερινά από τις 10.00 - 20.00 και Σάββατο-Κυριακή 10.00 - 14.00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από EIE

Πρωτοχρονιά. Πάλι Πρωτοχρονιά.

Και όμως ο χρόνος κυλά. Και όλα τα αλλάζει.

Ο χρόνος;

Ή εμείς;

Εμείς!!!!!!!!

Ναι, είμαι σίγουρη. Εμείς, εμείς, εμείς. Εμείς αλλάζουμε. Και τάχα μου και καλά μας φταίει ο χρόνος.

Δεν καταφέρνουμε να κρατηθούμε στις ροές του χρόνου σύμμετροι, ξεπέφτουμε. Άγγελοι που μάδησαν τα φτερά τους. Κι αυτή την αλλαγή αντί να τη διορθώνουμε την έχουμε βαφτίσει αλλαγή του χρόνου και τη γιορτάζουμε κιόλας.