KΛΕΙΣΘΕΝΗΣ - Ο ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Έπεσε τυχαία στα χέρια μου το βιβλίο «Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου» για την Α’ Τάξη Ενιαίου Λυκείου (συγγραφέας Αντώνης Μαστραπάς), όπου η αναφορά για τον Κλεισθένη περιορίζεται στην εξής παράγραφο : «Μετά την πτώση των τυραννικών καθεστώτων, περίπου στα τέλη του 6ου αι.π.Χ., στις περισσότερες πόλεις επιβλήθηκαν εκ νέου ολιγαρχικά καθεστώτα, σε άλλες όμως, όπως για παράδειγμα στην Αθήνα, έγιναν μεταρρυθμιστικές νομοθετικές προσπάθειες που άνοιξαν το δρόμο προς τη δημοκρατία (μεταρρύθμιση του Κλεισθένη). Στον Περικλή, αντίθετα, έχει αφιερώσει ολόκληρες δύο σελίδες.

Στην «Πολιτεία» όπου αναζήτησα βιβλία σχετικά με τη ζωή και το έργο του Κλεισθένη, εξεπλάγην όταν πληροφορήθηκα ότι δεν υπάρχουν βιβλία σχετικά, παρά μόνον αποσπασματικές αναφορές σ’αυτόν από άλλους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, κλπ) . Ούτε και ο Πλούταρχος με τους «Βίους Παράλληλους» δεν προέβλεψε τίποτα γι’αυτόν. Το μόνο που βρήκα, είναι το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Πιέρ Λεβέκ, σε Εκδόσεις Ευρύαλος, «Κλεισθένης ο Αθηναίος»

Και είναι απορίας άξιο πως ο «ΚΑΚΤΟΣ» με τη σειρά της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας «Οι Έλληνες», με τους παραπάνω από 300 συγγραφείς του και με μια χιλιάδα περίπου τίτλων που έχει δώσει έως τώρα στην κυκλοφορία, τη μεγαλύτερη σειρά στον κόσμο, δεν έχει τίποτα για τον Κλεισθένη, τον μεγαλύτερο μετά τον Σόλωνα μεταρρυθμιστή των Αθηνών, τον ιδρυτή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας που πάνω στο μονοπάτι που χάραξε, ο Περικλής «εδραίωσε» τη Δημοκρατία του», έτσι που ο «χρυσούς αιών» κατά τον 5ου π.Χ. αιώνα να θεωρείται δικό του επίτευγμα.

Τον Κλεισθένη που οι μεταρρυθμίσεις του (508-507 π.Χ.) είχαν στόχο τον περιορισμό της κατάχρησης εξουσίας και, φυσικά, της διαφθοράς, με τη σημαντική συρρίκνωση της θητείας του «αρχηγού» του κράτους, καθώς και την κοινωνική και διοικητική αναδιοργάνωση των Αθηνών, που μετά την καθιέρωση και εφαρμογή των μέτρων του εξαφανίστηκε από την πολιτική ζωή, ενώ η ζωή του αποτέλεσε ένα μυστήριο αφού καμία πηγή δεν αναφέρει τίποτα γι’ αυτόν ούτε και το πώς πέθανε.

Στο ερώτημά μου, δεν άξιζε ο εν λόγω ιστορικός- συγγραφέας, (ο οποίος είναι και Διδάκτορας –αν δεν κάνω λάθος- στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάσκει και στη Σχολή Ξεναγών), να αφιερώσει μερικές αράδες παραπάνω στον ιδιοφυή πολιτικό που μεταρρύθμισε ριζικά το αθηναϊκό πολίτευμα και σφράγισε το δημοκρατικό του χαρακτήρα, θα δώσει την απάντηση ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου με το τραγούδι του: «Ποτέ στο δάσκαλο μην αντιμιλάς κι ας σoυ μαθαίνει λάθος Ιστορία» …

Admin Αριθμός μηνυμάτων : 8202 Registration date : 30/10/2007

Από ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ του Δημήτρη Λιαντίνη (162 - 163):

Παράθεση :: Ο γκρεμισμός των αθηναίων στην ύβρη φαίνεται χαρακτηριστικά από τρία πατήματα σε σάπιο σανίδι.

Το ένα είναι η ιμπεριαλιστική τους τροπή που αρχίζει πολύ ενωρίς. Την επαύριο κιόλας των Μηδικών ο Θεμιστοκλής θα εξαπατήσει τους δωριείς και θα χτίσει κρυφά τα Μακρά Τείχη.

Ανόητοι, λέει στους αθηναίους του Θεμιστοκλή ήδη και του Κίμωνα ο Πλάτων. Χωρίς μυαλό και χωρίς δίκαιο γιομίσατε την πόλη με κάστρα και με πολεμικά λιμάνια. Με τειχιά και πλοία, και φόρους και εισφορές για τον πόλεμο. Και με πολλή άλλη ασυλλογισιά.

Το άλλο είναι η ανεπαίσθητη κατολίσθηση του αθηναίου πολίτη από την τάξη του σύμμαχου στην ατιμία του καταχτητή των ελλήνων. Είναι εκείνο που η ιστορία το λέει μεταβολή της αθηναϊκής Συμμαχίας σε αθηναϊκή Ηγεμονία.

Από τη στιγμή που οι αθηναίοι βλέπουν στους έλληνες των νησιών και των παραλίων ό,τι έβλεπε ο πέρσης βασιλιάς στους έλληνες της Ιωνίας, το έγκλημα πια έχει συντελεστεί. Η λαμπρή δημοκρατία του Κλεισθένη και του Σόλωνα είναι νεκρή. Και η πόλη του Περικλή έχει σημαδευτεί με το σημάδι του Κάιν. ....

Ναι, οι ιστορίες δε φωτίζουν όσο πρέπει τον Κλεισθένη. Η παιδαγωγική απάντηση είναι πως ο φόρτος της ύλης δε βοηθά σε τίποτα παρά μόνο να κάνει απεχθή την ιστορική γνώση στο μαθητή και επιπλέον να παρεμποδίσει την κριτική εξέταση των διδασκομένων ιστορικών γεγονότων. Θα συμφωνήσω. Η ύλη είναι ήδη υπερβολική. Το πρόβλημα όμως δεν είναι εκεί... Αλλά στο πώς δίνεται. Η θεώρηση, το πρίσμα.

Δε φταίνε λοιπόν οι περισσότερες αράδες για τον Περικλή αλλά τα χρυσάφια που τον στολίζουν. Το ψέμα. Γιατί είναι ίδια με τα χρυσάφια που θάβουμε τα μεγάλα προσώπατα... Ο αιώνας του Περικλή είναι το τέλος. Ο θάνατος. Το σημάδι του Κάιν.

Η περίοδος της ακμής, αυτή που έφτασε τους έλληνες στο θαύμα των Μηδικών, έχει προηγηθεί του Περικλή και στυλοβάτες σε επίπεδο πολιτικό ήταν ο Κλεισθένης και ο Σόλωνας.

Ομολογώ ότι ως εκπαιδευτικός άνοιξα τα στραβά μου μόνο διαβάζοντας την ανάλυση του Λιαντίνη στα Ελληνικά και το αντίστοιχο κεφάλαιο στο Homo Educandus. (σελ. 97, Η Αγωγή της Ακμής σαν Πράξη).

Βέβαια, αν θέλεις να καταλάβεις όλο το βάθος του ζητήματος θα πρέπει να μελετήσεις αφενός ολόκληρο το Educandus, αφετέρου τη Φωτονερόπετρα στο Νηφομανή, τον Ελληνοέλληνα στη Γκέμμα και φυσικά ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Έτσι θα σου δοθεί η ευκαιρία να καταλάβεις και την ιστορική αλήθεια αλλά και τις τακτικές της απόκρυψης από τα βιβλία των μαθητών. Κι έτσι και μόνο έτσι θα νιώσεις και το έγκλημα που σκότωσε το Λιαντίνη. Τον πόνο τον αβάσταχτο για τον κακουργημό και την παραχάραξη της ομορφιάς και το σκοτάδι που κάλυψε το φως. Αυτό το σκοτάδι που έθαψε στη λάσπη τη Φωτονερόπετρα και άφησε όλη τη μπόχα και τη λύμη να μας πνίγει με τη δυσωδία της...

Πολύ ωραίο το θέμα που διάλεξες να αναδείξεις, αγαπητή Λουκία. Και λέω πως μάλλον ταιριάζει στην ενότητα για το Λιαντίνη...