Μια μέρα στα δικαστήρια... Κι άντε πάλι απ' την αρχή αν είναι νεκρός ή ζωντανός ο Λιαντίνης!

Βρέθηκα προχτές, ήθελα δεν ήθελα, μάρτυρας κατηγορίας σε δίκη. Σε ένα τριμελές πλημμελειοδικείο της Ευελπίδων. Πρώτη φορά στη ζωή μου. Και αποκομίζοντας εμπειρίες πρωτόγνωρες και διδακτικές.

Ξέροντας πως η δίκη είναι στο πινάκιο πρώτη, έφτασα νωρίς νωρίς. Συναντήθηκα με την άλλη μάρτυρα και ουσιαστικά μηνύτρια. Αγκαλιαστήκαμε, φιληθήκαμε και καθίσαμε να τα πούμε. Να καπνίσουμε και ένα θανατερό που έλεγε ο Λιαντίνης.

Η δίκη που σε λίγο θα άρχιζε ελάχιστα μας απασχολούσε. Έτσι κι αλλιώς η καθεμιά μας θα έλεγε την αλήθεια που κατέχει και τίποτε πέραν αυτού.

Κατά τις 9 μπήκαμε στην αίθουσα. Ήρθαν και οι δικαστές, τρεις στον αριθμό και όλες γυναίκες, ο εισαγγελέας, ο μόνος άντρας στην έδρα, και τέλος  η γραμματέας.

Παρόντες και οι αστυνομικοί. Δύο στον αριθμό. Και ενοχλητική η θέα των όπλων...

Η πρόεδρος φώναξε τα ονόματά μας. Παρόντες εμείς, απών κάποιος άλλος. Ζητήθηκε να κρατηθεί η υπόθεση για ένα τέταρτο. Τελικά έγινε ώρα ολόκληρη αφού μια άλλη δίκη που ξεκίνησε απασχόλησε αρκετά το δικαστήριο. Προσπαθούσα να καταλάβω πώς λειτουργεί το σύστημα. Τι θα πρέπει να κάνω κι εγώ όταν κληθώ να καταθέσω.

Γύρω στις 10.30 ξεκινήσαμε και εμείς. Κλήθηκε η πρώτη μάρτυρας κι εμένα με έβγαλαν από την αίθουσα μέχρι να έρθει η σειρά μου. Απομακρύνθηκα και από την ανοιχτή πόρτα. Δεν ήθελα να ακούσω το παραμικρό, να μην επηρεαστώ στο ελάχιστο. Ρώτησα μόνο αν θα με φωνάξει κάποιος όταν έρθει η σειρά μου. Με διαβεβαίωσαν πως ναι, αρκεί να είμαι εκεί κοντά...

Κάθισα σε μια από τις λίγες καρέκλες στο διάδρομο. Δίπλα μου μια νέα γυναίκα, μια ξανθούλα καλοβαλμένη κοπέλα. Πιάσαμε την κουβέντα. Εκείνη είχε σειρά 11 στο πινάκιο. Υπόθεση γονεϊκή. Ήθελε να βλέπει τα παιδιά της. Δυο κορίτσια 10 και 14 ετών. Που ζούσαν με τον πρώην σύζυγο. Και αστυνομικό στο επάγγελμα. Εφτά χρόνια στα δικαστήρια. Και άκρη να μη βγάζει. Ακόμη και όταν την ξυλοφόρτωσε και της εγκλώβισε το κεφάλι σε μια πόρτα. Και όμως ακούνητος στη θέση του ως αστυνομικός ο ... κύριος!

Τη λυπήθηκα. Αν είναι δυνατόν να στερείται μια μάνα τα παιδιά της. Και παρά τις αποφάσεις των δικαστηρίων. Να αρκεί δηλαδή ένας νταής για να γράφεται ο νόμος στα παλιά τα παπούτσια.

Μου έδειξε και τα χαρτιά που κρατούσε. Τις αποδείξεις. Ήταν έτσι που τα έλεγε. Μηνύσεις επί μηνύσεων και άκρη να μη βγάζει.

Μέσα συνεχιζόταν η δίκη. Η πρώτη μάρτυρας συνέχιζε να καταθέτει. Κάποιες στιγμές οι τόνοι ανέβαιναν και σποραδικές λέξεις έφταναν δίχως να το θέλω στα αυτιά μου. Ωχ, αυτά θα περάσω κι εγώ; Δεν είχα καμία διάθεση για ένταση. Ήμουν εκεί αναγκαστικά. Και όχι από επιλογή. Κλήθηκα και ήμουν υποχρεωμένη να παρουσιαστώ. Με την απειλή μάλιστα να υποστώ ποινές και συνέπειες του νόμου τάδε αν δεν πήγαινα...

Ρώτησα έναν από τους δικηγόρους που έκοβαν βόλτες πάνω κάτω περιμένοντας με αδημονία να έρθει η σειρά τους. Ποιος είναι ο συνήγορος υπεράσπισης. Ο διάσημος ποινικολόγος τάδε... Μάλιστα, σκέφτηκα. Αυτός διάσημος κι εγώ πρωτάρα σε δικαστήριο.

- Πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση η δική σας, πρόσθεσε ο δικηγόρος. Και ως προς την ουσία της και για όσα λέγονται για το Λιαντίνη.

Και άρχισε να με ρωτά για το Δάσκαλο. Ενοχλήθηκα. Τι δουλειά είχε ο Δάσκαλός μας να γίνεται θέμα σε αίθουσες δικαστηρίων; Κι αφού η ουσία ήταν άλλη και ξεκάθαρη. Ανάρτηση προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο. Γιατί μπλέκουν το Λιαντίνη;

Βγήκα για τσιγάρο. Φάνηκε και ένα ξανθό κεφάλι. Παλιά γνωστή. Μαθήτρια και αυτή του Λιαντίνη. Και χρόνια που είχαμε να βρεθούμε. Μου μίλησε. Πάλι καλά γιατί εγώ δε θα τη γνώριζα.

- Κοίτα, της λέω, πού καταντήσαμε το Δάσκαλο. Στα δικαστήρια...  Μπράβο σε όλους μας!

Κούνησε κι εκείνη περίλυπα το κεφάλι. Χωρίσαμε. Δεν τη ρώτησα καν τι ήρθε να κάνει. Αν είναι και εκείνη μάρτυρας στη δίκη. Τελικά διαπίστωσα αργότερα πως όχι.

Πέρασε σχεδόν ολάκερη ώρα πριν να με φωνάξουν. Αναγκάστηκα να πάρω τηλέφωνο το διευθυντή μου. Να μη με περιμένουν. Είμαι ακόμη στα δικαστήρια, του είπα. Πάει στράφι όλη η μέρα για τα παιδιά...

Επιτέλους βγήκε ο φρουρός. Με φώναξαν να πάω μέσα. Ορκίστηκα. Τι ξέρω για την υπόθεση.

- Εγώ, τους λέω, δεν ξέρω καν την υπόθεση.

Με ενημέρωσαν. Απάντησα με τα λίγα που ήξερα. Στην πρόεδρο, στον εισαγγελέα, στο συνήγορο, ακόμη και στον ίδιο τον κατηγορούμενο. Προσπαθούσα μέσα μου να παγώσω τα συναισθήματα. Να μιλάω δίχως πάθος και πικρίες. Και φυσικά με απόλυτη ειλικρίνεια.

Τους ενδιέφερε να μάθουν τι πιστεύω για το Λιαντίνη. Αν είναι νεκρός ή ζωντανός.

- Δεν ξέρω, είπα.

Επέμεναν πως υπάρχει ιατροδικαστική εξέταση. Ναι, το γνώριζα αυτό. Εξάλλου την είχα δει και σε αυθεντική μορφή κρεμασμένη στο διαδίκτυο. Με σφραγίδες και υπογραφές. Και να μην την είχα δει, είχαν από χρόνια δημοσιεύσει την ύπαρξή της οι εφημερίδες. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι το ξέραμε. Πως βρέθηκε σκελετός στον Ταΰγετο. Πως έγινε εξέταση dna και άλλες εξετάσεις σχετικές με τα δόντια του νεκρού. Και πως ταυτοποιήθηκε ο σκελετός με τον εξαφανισμένο από εφτά χρόνια Λιαντίνη. Ξέραμε ακόμη όλοι πως η οικογένεια τον παρέλαβε και τον ενταφίασε στις Κεχρεές.

Προσωπικά έχω επισκεφθεί και το εκεί νεκροταφείο. Και έχω δει το Σήμα του Λιαντίνη. Τελευταία φορά μέσα στον περασμένο Αύγουστο. Έχω βγάλει και φωτογραφίες από το χώρο. Κι έχω γράψει και κατεβατά ολάκερα.

Τότε;

Μα είναι πολύ απλό. Ξέρω και πολλά άλλα. Κι έχω στα χέρια μου ντοκουμέντα. Που εγείρουν αμφιβολίες. Δεν μπορώ λοιπόν να είμαι σίγουρη. Ούτε αν είναι νεκρός ο Λιαντίνης, ούτε αν είναι ζωντανός.

Δεν επέμεναν. Ευτυχώς. Θα μπορούσα να τους μιλήσω με τις ώρες. Και να τους πω με επιχειρήματα ατράνταχτα γιατί αμφιβάλλω. Και κυρίως να πω ότι ο Δάσκαλός μου θέλησε να μείνει αίνιγμα και δώρο ο χαμός του. Να μη μάθει κανείς τα τι και τα πώς. Και να πορευθεί τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα.

Μα σκεφτόμουν εκείνη την κοπέλα έξω στο διάδρομο. Που περίμενε τη σειρά της. Τον αριθμό 11 στο πινάκιο. Σκεφτόμουν και τα κοριτσάκια της. Και πως ο Λιαντίνης μας δίδαξε ότι προηγούνται οι ζωντανοί...   και τη διαμαρτυρία του για το έγκλημα σε βάρος της αθώας νέας γενιάς. Κι ακόμη πως βρισκόμαστε εκτός θέματος. Αν κάποιος μαθητής μου το έκανε αυτό, ακόμη και Πρωτάκι, θα του γύριζα την έκθεση πίσω.

Με ρώτησαν μετά τι είδα στο διαδίκτυο. Είπα. Με ξαναρώτησαν για να καταλάβουν τι και πώς. Εξήγησα. Πως μπορούσε ο καθένας να δει αυτό που είδα. Το αυθεντικό έγγραφο της ανάλυσης dna και ένα χειρόγραφο σημείωμα με φαρδιά πλατιά την υπογραφή από κάτω. Αφού το είδα... να μην το πω; Να ψευδομαρτυρήσω;

Κατόπιν πάλι βρεθήκαμε εκτός θέματος. Αν ξέρω άλλον που έγραψε βιογραφία για το Λιαντίνη. Και ένα χοντρό βιβλίο να μου το κουνάνε επιδεικτικά.

Μα αυτό το βιβλίο, ήθελα να πω,  δεν είναι βιογραφία. Ούτε καν το ίδιο δε λέει κάτι τέτοιο. Έρευνα είναι. Δημοσιογραφική. Και συνιστά αληθινό μυθιστόρημα. Το λέει στο οπισθόφυλλο... Χαρακτηρισμός απόλυτα επιτυχής. Μυθιστόρημα ναι, βιογραφία όχι.

Δεν μπόρεσα να απαντήσω. Η ερώτηση αποσύρθηκε. Ευτυχώς ή δυστυχώς. Γιατί πάλι θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες για το συγκεκριμένο βιβλίο. Καλά διαβασμένο και από χρόνια. Για τις αβλεψίες, τα λάθη και τις παραχαράξεις ακόμη. Λυπήθηκα που δεν το είχα και μαζί μου. Να τους το δείξω με όλες τις χειρόγραφες σημειώσεις μου. Που δεν είχα και τα άρθρα - κριτικές που έγραψα. Μαζί με τα ντοκουμέντα μου. Να τα καταθέσω. Αφού τόσο απασχολούσε το σεβαστό δικαστήριο η γνώμη μου για το βιβλίο...

Πού να ήξερα όμως ότι θα ερωτηθώ γι' αυτά; Εδώ δε με ενημέρωσαν καν για την υπόθεση...

Μετά με ρώτησαν αν έχω δικούς μου χώρους στο διαδίκτυο.

- Φυσικά, απάντησα. Πολλούς.

Κι αν έχω χώρους για το Λιαντίνη.

- Πολλούς και από αυτούς.

Μου έδειξαν ένα χαρτί. Με διάλογο δικό μου στο face book. Αν τον αναγνωρίζω.

- Φυσικά. Δικά μου λόγια είναι αυτά. Πως δεν ξέρω αν είναι νεκρός ή ζωντανός ο Λιαντίνης.

Μα αυτό δεν είχα πει και πριν στο δικαστήριο;

Τι ήθελαν τελικά να αποδείξουν; Να αποφασίσει το δικαστήριο αν είναι νεκρός ή ζωντανός ο Δάσκαλος; Το έχουν αποφασίσει αυτό οι ιατροδικαστικές αρχές εδώ και χρόνια. Το τι πιστεύει ο καθένας από μας, είναι άλλο θέμα. Ελευθερία της σκέψης το λέγει το Σύνταγμα. Και ελευθερία της έκφρασης να τη διατυπώνεις δημόσια.

Εγώ λοιπόν ελεύθερα σκέφτομαι. Χωρίς φόβο και πάθος. Και ελεύθερα το λέω προς κάθε κατεύθυνση. Δεν ξέρω αν είναι νεκρός ή ζωντανός ο Λιαντίνης.

Και σε ποιον πέφτει ο λόγος να μου αλλάξει γνώμη;

Κι αν πέφτει. Γιατί σε δημοκρατία ζούμε και ο καθένας ακούει και έχει δικαίωμα να απαντήσει.

Ποιος δικαιούται στα πλαίσια του διαλόγου να παρανομήσει για να πείσει τον άλλο και να αντικρούσει την άποψή του;

Και σε τι ωφελεί σε τελευταία ανάλυση; Να κρεμάσεις στο διαδίκτυο την ιατροδικαστική έκθεση. Και την ανάλυση του dna. Όχι μόνο του νεκρού αλλά και των συγγενών που εξετάστηκαν για να γίνει η ταυτοποίηση.

Προσωπικά μάλιστα δε μου χρειάστηκε να τη δω στο διαδίκτυο. Μου την είχε δείξει μήνες πριν η νόμιμη κάτοχος του φακέλου όλων των ερευνών. Και όπως της παραδόθηκε επίσημα από τις αρχές. Φυσικά και δεν μου παρέδωσε αυτά τα ντοκουμέντα. Μου τα έδειξε μόνο. Δε μου έκρυψε την αλήθεια.

Και όμοια δεν την έκρυψα την αλήθεια κι εγώ. Πως ξέρω. Και αυτά τα στοιχεία αλλά και πολλά άλλα. Δεν είναι προϊόν εμμονής ή φαντασίας οι αμφιβολίες που έχω. Αλλά τεκμηριωμένες σε αποδείξεις. Λυπάμαι που δεν μπορώ να μοιραστώ δημόσια όλα όσα γνωρίζω. Το είπα και στο δικαστήριο. Μου δόθηκαν εμπιστευτικά. Δε δικαιούμαι λοιπόν. Και δε μου πέφτει λόγος. Ούτε και έχω τέτοια υποχρέωση. Αφού η ίδια η Πολιτεία έχει αποφανθεί πως ο νεκρός είναι ο Λιαντίνης.

Στα κάτω κάτω πάνε χρόνια που το λέω δημόσια. Ας κληθώ επίσημα από τις αρχές, αν έτσι πρέπει και το λέει ο νόμος, και να μιλήσω όπου δει. Να πω τι ξέρω.

Αν όχι, είμαι υποχρεωμένη να σεβαστώ την ανθρώπινη διάσταση του θέματος. Αυτό με δίδαξε ο ίδιος ο Λιαντίνης. Να αγαπώ τον άνθρωπο. Και να δίνω προτεραιότητα στους ζωντανούς και όχι στους πεθαμένους. Ο νεκρός λοιπόν των Κεχρεών ας αναπαύεται εν γαλήνη.

Και ο Λιαντίνης; Αν είναι ζωντανός; Μα είναι επιλογή του!!! Να μείνει αίνιγμα! Σεβαστή λοιπόν και η δική του επιθυμία. Να μη γίνει βορά στη χυδαία περιέργεια κανενός.

Σεβαστή ελπίζω και η δική μου στάση. Που δεν μπορώ να παριστάνω την ανήξερη. Πώς να το κάνουμε; Ξέρω. Και αυτό θα συνεχίσω να το λέω προς κάθε κατεύθυνση. Ξέρω αν είναι ή δεν είναι ο Λιαντίνης εκείνος ο νεκρός στις Κεχρεές. Αυτό που δεν ξέρω και καμία απόδειξη δεν έχω για να βεβαιωθώ είναι η τύχη του ίδιου του Λιαντίνη. Τι απέγινε μετά την 1η Ιουνίου 1998. Ειλικρινά εκεί αποτελεί αίνιγμα και για μένα.

Πώς μπορώ λοιπόν να μιλήσω για αυτοκτονία; Χωρίς αποδείξεις;

Αυτό μας δίδαξε ο Λιαντίνης;

Αυτό συμβουλεύει η λογική;

Αν θέλετε, και ο σεβασμός προς τον έμπειρο ιατροδικαστή και τις αρχές της χώρας;

Αφού και ο ιατροδικαστής παραδέχτηκε ότι δεν μπορεί να εντοπίσει χρόνο και αιτία θανάτου. Και πως στην περίπτωση Λιαντίνη έχει την αίσθηση ότι δεν πρέπει να μιλάμε για αυτοκτονία!!!

Ποιος λοιπόν διαπράττει ασέβεια; Εγώ που λέω ότι αποτελεί αίνιγμα; Ή όποιοι υποστηρίζουν πως ο Λιαντίνης αυτοκτόνησε;

Στο κάτω κάτω. Ο ίδιος ο Λιαντίνης είπε ποτέ ότι θα αυτοκτονήσει; Είπε τέτοια λέξη ο Δάσκαλος; Αυτός το μόνο που είπε είναι ότι ΘΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕΙ να πορευτεί τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Και στη Γκέμμα εξήγησε πως αυτός ο θάνατος είναι αόρατος...

Το θέμα είναι ολοκάθαρο. Και απορώ που μερικοί δεν το βλέπουν. Ας βγάλουν επιτέλους τις παρωπίδες.

Δε θα μάθουμε πώς πέθανε ο Λιαντίνης! Έτσι το θέλησε και ευτυχώς έτσι συμβαίνει μέχρι σήμερα!

Από κει και πέρα υπάρχει μια οικογένεια πίσω του. Υπάρχουν οι ζωντανοί. Και η αγάπη στον άνθρωπο. Οφείλουμε να σεβαστούμε τον πόνο τους και τον Γολγοθά τους. Εγώ έτσι το βλέπω. Και θεωρώ πως έτσι το είδαν και όσοι ασχολήθηκαν με την ιατροδικαστική εξέταση. Να κλείσει το θέμα. Να κηρυχθεί νεκρός. Να ενταφιαστεί το συντομότερο δυνατόν. Να ηρεμήσουν και οι δικοί του και να βρουν το ρυθμό της ζωής τους.

Και στο βαθμό που το επιθυμούν και οι ίδιοι. Αν δηλαδή οι ίδιοι θέλουν να πούμε ότι είναι νεκρός, να το πούμε. Δεν έχω καμιά αντίρρηση. Και δεν ωφελεί και το αντίθετο. Δεν έχει νόημα. Ας καταπιούμε στην περίπτωση αυτή και τις όποιες αμφιβολίες μας.

Αν πάλι προτιμούν την ελπίδα που δίνει το αίνιγμα, σεβαστό και αυτό. Αλλά και συμβατό απόλυτα με την αλήθεια που προσωπικά πρεσβεύω. Αλήθεια που προέκυψε και από όσα οι στενοί συγγενείς μου εμπιστεύθηκαν, αυτοθέλητα, και από άλλες έρευνες που έχω κάνει! Στην περίπτωση δηλαδή αυτή δεν τους κάνω καμία χάρη. Λέω απλά αυτό που και εμένα με εκφράζει και όχι γιατί αυτό είναι αρεστό στους συγγενείς.

Να ξεκαθαρίσω όμως ότι  ακόμη και αν μου ζητηθεί να υποστηρίξω με βεβαιότητα πως ο Λιαντίνης είναι ζωντανός, δε θα το κάμω. Όχι αν δε μου προσκομιστούν ακλόνητες αποδείξεις.

Θα μου πεις, δεν είναι το ίδιο με το να πεις πως είναι νεκρός; Όχι, βέβαια! Γιατί πρώτα πρώτα υπάρχει ένα Σήμα στις Κεχρεές. Υπάρχει η επίσημη γνωμάτευση των αρχών. Για να πεις λοιπόν το αντίθετο, οφείλεις να έχεις αποδείξεις. Και όποιος τις έχει, καλά κάνει να πιστεύει ό,τι πιστεύει. Εγώ πάντως με όσα ντοκουμέντα διαθέτω και όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω και να καταλαβαίνω, φτάνω μόνο ως την αμφιβολία. Και σταματώ στον δεν ξέρω αν είναι νεκρός ή ζωντανός. Αυτό είναι το μέτρο άριστον το δικό μου. Κι ούτε χιλιοστό πιο πέρα.

Και έχω σκοπό να μείνω ακλόνητη σε αυτό μέχρι να υπάρξουν νέες αποδείξεις που θα με βεβαιώσουν για κάτι άλλο.

Στο βρόντο λοιπόν η ανάρτηση της παλιάς ανάλυσης του dna στο διαδίκτυο. Περσινά ξινά σταφύλια. Που όλοι ξέραμε.

Από κει και πέρα και το δικαστήριο έβγαλε τη δική του απόφαση.

Καταδικαστική.

8 μήνες φυλακή με αναστολή και δικαίωμα έφεσης.

Η μικρότερη δηλαδή ποινή που προβλέπει ο νόμος για τη διάπραξη τέτοιου σοβαρού εγκλήματος.

Απόφαση ικανοποιητική θαρρώ για όλους. Αφού κανείς μας δεν ήθελε να δει έναν άνθρωπο να μπαίνει φυλακή.

Προσωπικά δεν ήθελα καν να χρειαστεί μια τέτοια δίκη. Και να εμπλακεί το όνομα του Λιαντίνη με δικαστήρια. Αποκορύφωμα μιας μακράς διαδικασίας κόντρας γύρω από το φαινόμενο Λιαντίνης.

Κάποτε μάλιστα βρεθήκαμε κι εμείς ως φόρουμ στο μάτι του κυκλώνα. Και είπα και τότε και το λέω και σήμερα πως οι τόνοι πρέπει να πέσουν. Δεν τιμά τη μνήμη του Δασκάλου αυτή η κατάσταση.

Δε λέω να σταματήσει ο διάλογος. Μα διάλογος γόνιμος και με επιχειρήματα. Δίχως κραυγές και ύβρεις και σίγουρα μέσα στα όρια των νόμων και της δεοντολογίας.

Και διάλογος που θα προωθεί τη μελέτη του έργου του Λιαντίνη και της φιλοσοφίας του. Αυτό προέχει.

Είθε λοιπόν η απόφαση του δικαστηρίου να αναγνωσθεί σωστά. Μακάρι μάλιστα η απόφαση του εφετείου να είναι αθωωτική. Και όλη αυτή η δικαστική περιπέτεια να έχει διδακτικό και μόνο αποτέλεσμα. Για όλους μας. Τι και πώς ανεβάζουμε στο διαδίκτυο. Και πού σταματούν τα όρια. Ακόμη και όταν διαφωνούμε καθέτως με κάποιον.