Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΘΡΑΚΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΓΑ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Μανόλης Βαρβούνης
«Ο Γεώργιος Μέγας ήταν αυτός ο οποίος έδειξε ότι η λαογραφία είναι επιστήμη και την κατέστησε με το έργο του σεβαστή» -
«Είναι ο επιστήμονας στο συγγραφικό και ερευνητικό έργο του οποίου πατάμε εμείς σήμερα» -
«Mεγάλη προσωπικότητα, η οποία δεν εντάχθηκε ποτέ πολιτικά, ό,τι έκανε το έκανε διότι πίστευε ότι αυτό είναι το καθήκον του» Τη μνήμη του Θρακιώτη λαογράφου Γεωργίου Α. Μέγα και πρώην προέδρου της τιμά το Σάββατο 2 Απριλίου, η Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων των καθηγητών του ΔΠΘ κ.κ. Μανόλη Σέργη και Μανόλη Βαρβούνη, ο οποίος αποτελεί και τον πρόεδρο της επιστημονικής και οργανωτικής επιτροπής της ημερίδας. Κατά τη διάρκεια της ημερίδας ο κ. Βαρβούνης θα μιλήσει για τη μελέτη της ελληνικής λαϊκής θρησκευτικότητας που έκανε ο Γεώργιος Μέγας, ενώ στο πλαίσιο της ημερίδας ο κ. Μανόλης Σέργης θα παρουσιάσει τον προσφάτως εκδοθέντα τόμο του κ. Βαρβούνη αφιερωμένο στο έργο του Γεωργίου Μέγα με τίτλο «Ο Γεώργιος Α. Μέγας και η επιστημονική οργάνωση των ελληνικών λαογραφικών σπουδών» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σταμούλης. Με αφορμή την ημερίδα αυτή, ο κ. Μανόλης Βαρβούνης μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» και στη Νατάσσα Βαφειάδου, για το έργο του Θρακιώτη λαογράφου, όπως αυτό καταγράφηκε από την ενδελεχή έρευνα που ο ίδιος πραγματοποίησε.
«Ο πιο αναγνωρισμένος στο εξωτερικό έλληνας λαογράφος της γενιάς του»
ΠτΘ: κ. Βαρβούνη πείτε μας για τη μεγάλη αυτή μορφή των γραμμάτων στη χώρα μας.
Μ.Β.: Ο Γεώργιος Αναστασίου Μέγας ήταν Θρακιώτης.
Γεννήθηκε στη Μεσημβρία της Ανατολικής Ρωμυλίας και έφυγε μαζί με την οικογένειά του στα γεγονότα που σημάδεψαν την έξοδο του ελληνισμού από τη Βουλγαρία, για να εγκατασταθεί στη Σιάτιστα, όπου και μεγάλωσε. Μαθητής του Νικόλαου Πολίτη, ήταν ο πρώτος καθηγητής Λαογραφίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών, γιατί μέχρι των ημερών του, διδασκόταν μεν η λαογραφία, αλλά από καθηγητές που είχαν άλλους τίτλους. Ο Γεώργιος Μέγας ήταν ο δημιουργός της έδρας Λαογραφίας στην Ακαδημία Αθηνών, την οποία και πρώτος κατέλαβε, άρα και πρώτος ακαδημαϊκός. Επί πολλά χρόνια διετέλεσε διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, το οποίο τότε λεγόταν Λαογραφικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών, και αποτελεί το μόνο ερευνητικό κέντρο στη λαογραφία που διαθέτουμε στην Ελλάδα. Φέτος συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το θάνατό του, ο οποίος ήταν αδόκητος, καθώς σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
«Πολύ σπουδαία φυσιογνωμία, ακριβώς γιατί σχετίζεται με την οργάνωση των ελληνικών λαογραφικών σπουδών»
Ο Γεώργιος Μέγας είναι μια πολύ σπουδαία φυσιογνωμία, ακριβώς γιατί σχετίζεται με την οργάνωση των ελληνικών λαογραφικών σπουδών. Πήρε το Κέντρο Λαογραφίας ως μια απλή υπηρεσία και το έκανε ερευνητικό κέντρο. Πήρε την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία διαλυμένη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την έκανε μια επιστημονική εταιρεία ισάξια των ευρωπαϊκών, συνεργαζόμενη με τις ευρωπαϊκές και τις αμερικανικές εταιρείες. Της έδωσε κύρος, αίγλη και δημιούργησε όλη την υποδομή που έχουμε σήμερα στη Λαογραφική Εταιρεία, της οποίας έχω την τιμή να είμαι στο διοικητικό συμβούλιο. Είναι επίσης αυτός ο οποίος πρώτη φορά συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας ενός κρατικού λαογραφικού μουσείου και ο πρώτος ο οποίος προσπάθησε να κάνει υπαίθριο λαογραφικό μουσείο, σύμφωνα με τα ισχύοντα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων. Ήταν ο πιο αναγνωρισμένος στο εξωτερικό έλληνας λαογράφος της γενιάς του και ο άνθρωπος στο συγγραφικό και ερευνητικό έργο του οποίου πατάμε εμείς σήμερα. Ιδιαιτέρως δε, ασχολήθηκε με την ελληνική λαϊκή λατρεία, το λαϊκό σπίτι και τη λαϊκή αρχιτεκτονική.
Μάλιστα μια από τις πρώτες του εργασίες είναι η «Λαϊκή Αρχιτεκτονική της Θράκης», δημοσιευμένη πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και βεβαίως ασχολήθηκε με τα παραμύθια.
«Δεν υπήρξε ποτέ “άνθρωπος του συστήματος”»
ΠτΘ: Και σε ακαδημαϊκό επίπεδο καταλαβαίνουμε ότι η συμβολή του ήταν πολύ σπουδαία, καθότι ο ίδιος, σπουδαγμένος στο εξωτερικό, στη Γερμανία, κατάφερε να καταρρίψει «κάστρα» σε σχέση με την αντίληψη που κυριαρχούσε περί λαογραφίας… Ήταν ο πρώτο λαογράφος που κατείχε έδρα στο πανεπιστήμιο Αθηνών, ήταν και ο πρώτος λαογράφος που έγινε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών…
Μ.Β.: Ακριβώς έτσι είναι. Ναι μεν αναγνώριζαν την αξία της λαογραφίας, αλλά την ενέτασσαν σε ένα λαϊκό ιδεολόγημα, που είχε να κάνει με τα εθνικά θέματα. Δεν την αναγνώριζαν ως επιστήμη. Θεωρούσαν ότι δεν έχει θέση ανάμεσα στις άλλες επιστήμες. Είχε λοιπόν να παλέψει με πολλά ο Μέγας. Στο βιβλίο μου που αφορά στο έργο του και το οποίο είναι καρπός πολλών ετών αρχειακής και βιβλιογραφικής έρευνας, καταρρίπτω ορισμένους τέτοιους μύθους που αφορούν στον ίδιο και οι οποίοι έχουν περάσει στη σύγχρονη βιβλιογραφία, όπως για παράδειγμα ότι ήταν «άνθρωπος του συστήματος» ή συνεργάτης της δικτατορίας. Ακριβώς το αντίθετο συνέβαινε. Όχι μόνο δεν ήταν μέρος του συστήματος, όχι μόνο αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή να αναγνωριστεί η αυτοτέλεια της επιστήμης του, αλλά και τα σχέδιά του για τη δημιουργία του υπαίθριου λαογραφικού μουσείου, ματαιώθηκαν από την 21η Απριλίου. Ήταν όλα έτοιμα και με το που συνέβη η δικτατορία αναίρεσε την απόφαση, γιατί το εγχείρημα χρειαζόταν κρατική υποστήριξη για να γίνει. Ο Μέγας είναι ο πρώτος, στην εποχή του τουλάχιστον, λαογράφος, ο οποίος σε εποχή ψυχρού πολέμου, τη δεκαετία του ’50, αμέσως μετά τον εμφύλιο πόλεμο, είχε άριστες σχέσεις και πηγαινοερχόταν, σε κράτη του τότε ανατολικού μπλοκ, όπως η Τσεχοσλοβακία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία. Πήγαινε σε συνέδρια, είχε σχέσεις με τους ανθρώπους αυτούς οι οποίοι και τον τιμούσαν. Κάτι πολύ χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι ο Κώστας Βάρναλης, έχει γράψει μια από τις καλύτερες κριτικές για τα έργα του.
Ο Γεώργιος Μέγας ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα, η οποία δεν εντάχθηκε ποτέ πολιτικά. Ό,τι έκανε το έκανε διότι πίστευε ότι αυτό είναι το καθήκον του. Ήταν αυτός ο οποίος έδειξε ότι η λαογραφία είναι επιστήμη και την κατέστησε με το έργο του σεβαστή. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε ο Διονύσιος Ζακυθηνός κατά την ημέρα υποδοχής του στην Ακαδημία Αθηνών. Σύμφωνα με το τυπικό την ημέρα της υποδοχής του στην Ακαδημία Αθηνών, μιλάει πάντα ο πρόεδρος της Ακαδημίας, ο οποίος καλωσορίζει το νέο μέλος, και ένας ακαδημαϊκός που έχει οριστεί να μιλήσει για το νέο μέλος. Ο Διονύσιος Ζακυθηνός λοιπόν, καθηγητής της Βυζαντινής Ιστορίας, του ζήτησε από το βήμα της Ακαδημίας Αθηνών συγνώμη, διότι ήταν από αυτούς που πίστευαν ότι δεν πρέπει να μπει η λαογραφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και του είπε ότι «μας αποδείξατε ότι κάναμε λάθος και σας ζητώ αυτή τη στιγμή συγνώμη».
«Όταν λέμε ότι η λαογραφία είναι μια εθνική επιστήμη, δεν το εννοούμε με την έννοια την εθνικιστική»
ΠτΘ: Ο ίδιος πίστευε και κατάφερε μέσα από το έργο του να το καταστήσει σαφές και στους υπόλοιπους, ότι αντικείμενο και βασική αρχή της λαογραφίας αποτελεί η εθνική-λαϊκή παράδοση. Προς την κατεύθυνση αυτή μάλιστα δούλεψε και σε ό,τι αφορά την ανάδειξη της λαογραφίας για την περιοχή της Θράκης…
Μ.Β.: Η εθνική παράδοση, όχι όμως με την έννοια εθνικός που δίνει ο εθνικισμός, γιατί ξέρετε ότι οι εθνικισμοί είναι φαινόμενο που έχει αναπτυχθεί με πολιτική χροιά, από τον 19ο αιώνα και υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Εθνική παράδοση λοιπόν με την έννοια ότι η κάθε παράδοση έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά στα όρια του κάθε έθνους. Γι’ αυτό όταν λέμε ότι η λαογραφία είναι μια εθνική επιστήμη, δεν το εννοούμε με την έννοια την εθνικιστική, την πολιτική, την ιδεολογική, αλλά εννοούμε ότι κάθε έθνος έχει διαφορετικά στοιχεία του λαϊκού του πολιτισμού, συνεπώς πρέπει να μελετηθεί ξεχωριστά. Άλλα λαογραφικά στοιχεία έχουν οι Έλληνες, άλλα οι Τούρκοι, άλλα οι Βούλγαροι. Βεβαίως υπάρχει και η συγκριτική λαογραφία, η οποία εξετάζει συγκριτικά λαογραφικά φαινόμενα σε γειτονικούς λαούς ή σε λαούς που μπορεί να έρχονται σε επαφή. Και αυτή την άσκησε ο Μέγας, όσον αφορά τους βαλκανικούς λαούς. Υπ’ αυτήν την έννοια λοιπόν είναι η λαογραφία μια εθνική επιστήμη και αυτό είναι που υποστήριξε ο Μέγας και κατάφερε να το περάσει.
«Ήταν ένας άνθρωπος που έτρεχε μονίμως»
ΠτΘ: Είναι επίσης ο άνθρωπος που εισήγαγε καινούργια «εργαλεία» στην επιστήμη της λαογραφίας και κατά κάποιον τρόπο αποτελεί και τον «οδηγό» ακόμα και σήμερα για τους σύγχρονους λαογράφους…
Μ.Β.: Ο ίδιος θεωρούσε ότι το έργο του αποτελούσε συνέχεια του έργου του δασκάλου του, προς τον οποίο πάντοτε έτρεφε ένα μεγάλο σεβασμό, του Νικολάου Πολίτη. Ο Νικόλαος Πολίτης άφησε πίσω του δύο σπουδαίους μαθητές. Ο ένας είναι ο Γεώργιος Μέγας, που ανέπτυξε τις λαογραφικές σπουδές στην Αθήνα, και ο άλλος είναι ο Στίλπων Κυριακίδης, Κομοτηναίος, ο οποίος ανέπτυξε τις λαογραφικές σπουδές στη Θεσσαλονίκη. Θεωρούσε ότι ο ίδιος αποτελεί συνέχεια του Νικολάου Πολίτη, προσθέτοντας όμως νομίζω την εντατική επιτόπια έρευνα, την οποία ο Πολίτης για διάφορους λόγους δεν είχε. Ο Πολίτης στηρίζονταν σε ερωτηματολόγια που τα έστελνε σε δασκάλους, σε λογίους, για να του στείλουν λαογραφικό υλικό. Ο Μέγας έκανε επιτόπια έρευνα στα χωριά και βεβαίως, μέσα από το Κέντρο Λαογραφίας την οργάνωσε. Ο δάσκαλός μου και σημερινός πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, ο Μιχαήλ Μερακλής, ήταν μαθητής του. Άρα κατά κάποιον τρόπο ο Μέγας πνευματικά, είναι παππούς μου.
Από τις μαρτυρίες των ανθρώπων αυτών, καταλαβαίνω ότι ήταν ένας άνθρωπος με τρομερό πείσμα, ο οποίος εργαζόταν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Δεν άφηνε κάποια ιδέα του ποτέ να πάει χαμένη.
Ο Μερακλής μου έλεγε χαρακτηριστικά ότι ήταν ένας άνθρωπος που έτρεχε μονίμως. Αν κανείς υπολογίσει και όλο τον τεράστιο όγκο των δημοσιεύσεών του, σε μια εποχή που όλα τα γράφανε στο χέρι και τα έδιναν να δακτυλογραφηθούν, καταλαβαίνει ότι η δουλειά, που πρέπει να είχε κάνει αυτός ο άνθρωπος, ώστε να δημοσιεύσει και τόσα πράγματα, είναι με γεωμετρική πρόοδο πολλαπλάσια.
Τα λαϊκά παραμύθια του Γεωργίου Μέγα
ΠτΘ: Στο ευρύ κοινό βέβαια ο Γεώργιος Μέγας είναι γνωστός από τα λαϊκά του παραμύθια. Ωστόσο ο ίδιος ασχολήθηκε με όλους τους κλάδους της λαογραφίας. Με τη λαϊκή μουσική, τη λαϊκή φιλολογία, τα λαϊκά δρώμενα, τη λαϊκή αρχιτεκτονική, ακόμα και με εκφάνσεις της λαϊκής αρχιτεκτονικής ως προς το περιβάλλον, την οικολογία. Έχουμε και τέτοια πρωτοποριακά μηνύματα στο έργο του…
Μ.Β.: Στην ημερίδα έχει μια ανακοίνωση πολύ ωραία, την οποία θα αναπτύξει ο καλός συνάδελφος και επί χρόνια καθηγητής -ήταν στο ΔΠΘ, τώρα είναι στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας- ο κ. Αυδίκος, για την οικολογία και για τον τρόπο που αντιμετώπιζε το περιβάλλον. Ο Γεώργιος Μέγας ασχολήθηκε επίσης με την κρητική λογοτεχνία. Έχει εκδώσει, και είναι η καλύτερη έκδοση μέχρι σήμερα, τη «Θυσία του Αβραάμ», όπως και την «Κοσμο-γέννησι» του Γεωργίου Χούμνου. Βεβαίως έγραψε και πάρα πολλά σχολικά βιβλία. Πολλά από τα σχολικά βιβλία της δεκαετίας του ’50 και του ’60 έχουν συγγραφέα τον Γεώργιο Μέγα, εντάσσοντας σε αυτά τη λαογραφία. Όσον αφορά τα παραμύθια, όσο ζούσε ο Νικόλαος Πολίτης, εξεδόθη ένας διεθνής κατάλογος παραμυθιών, των Antti Aarne και μετά του Stith Thompson.
Ο Πολίτης λοιπόν φώναξε τον Μέγα, που ήταν τότε νεαρός, και του είπε «θέλω να φτιάξεις έναν κατάλογο και των ελληνικών παραμυθιών με βάση αυτό το σύστημα». Ψάχνοντας γι’ αυτό το εγχείρημα ο Μέγας, άρχισε να διαπιστώνει ότι χρειαζόταν να έχει υλικό. Έτσι οδηγήθηκε στην προσπάθεια καταγραφής και κατάταξης των παραμυθιών. Έκανε ένα τιτάνιο έργο, μαζεύτηκαν εκατομμύρια σελίδες με παραμύθια, που μέχρι τότε δεν είχαν καταγραφεί, τα ταξινόμησε, και όσο ζούσε, πρόλαβε να κάνει το πρώτο κομμάτι του καταλόγου, τους «Μύθους Ζώων». Ο κατάλογός του συνεχίστηκε με την υποστήριξη της Γραμματείας Νέας Γενιάς και με βάση τα δελτία του. Έτσι σήμερα έχουμε φτάσει μέχρι τον αριθμό 800 περίπου του καταλόγου των Aarne- Thompson και έχουν βγει περίπου έξι τόμοι που ονομάζονται «Κατάλογος Γεωργίου Μέγα». Είναι δηλαδή βασική η συμβολή του.
Παράλληλα εξέδωσε και τη γνωστή δίτομη συλλογή παραμυθιών από την Εστία, με την οποία κι εγώ μεγάλωσα. Η πρώτη μου γνωριμία με τον Μέγα ήταν αυτά τα παραμύθια με πολύ ωραία εικονογράφηση του Φώτη Κόντογλου στον πρώτο τόμο και του Ράλλη Κοψίδη στον δεύτερο. «Το δύσκολο ήταν να μπορέσω να δω τον Μέγα αποστασιοποιημένα»
ΠτΘ: Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η δική σας έρευνα για τον Γεώργιο Μέγα;
Μ.Β.: Κατ’ αρχήν προϋπήρχε η αγάπη μου για τον Μέγα και μια συναισθηματική σχέση την οποία είχα μέσω του δασκάλου μου, του καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, που πάντα μιλάει γι’ αυτόν, διότι ήταν ο δάσκαλός του. Κατόπιν όμως θέλησα να δω το έργο του Γεώργιου Μέγα πιο επιστημονικά, πιο ψύχραιμα, χωρίς συναισθηματικές εκφάνσεις, στα πλαίσια της ιστορίας της λαογραφίας. Δηλαδή τι έδωσε ο Μέγας, στην ιστορική εξέλιξη της επιστήμης μας, γιατί η λαογραφία είναι μια κοινωνική επιστήμη, η οποία εξελίσσεται, όπως όλες οι κοινωνικές επιστήμες. Η ίδια η έρευνα δεν ήταν δύσκολη, γιατί ήξερα πού πρέπει να ερευνήσω. Από τη σχέση μου με τη Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, ήξερα πού πρέπει να δω. Ήταν συγκεκριμένα τα αρχεία.
Το καλό ήταν ότι ήρθα σε επαφή με την εγγονή του Γεωργίου Μέγα.
Ο Γεώργιος Μέγας είχε μια κόρη, τη Χαρά, η οποία έχει πεθάνει, αλλά ζει η εγγονή του, την οποία τη μεγάλωσε ο ίδιος ως παππούς και ως πατέρας μαζί, γιατί οι γονείς της είχαν χωρίσει. Όλα τα πράγματα του Μέγα ήταν στα χέρια της, και μου έδωσε τις πάρα πολλές ανέκδοτες φωτογραφίες που υπάρχουν μέσα στο βιβλίο, μου έδωσε πολλά στοιχεία για τη ζωή του και έτσι από το συνδυασμό όλων αυτών των αρχείων, βγήκε το βιβλίο.
Δεν ήταν δύσκολο να κάνω την έρευνα. Η έρευνα κράτησε περίπου τέσσερα χρόνια. Το δύσκολο ήταν να μπορέσω να δω τον Μέγα αποστασιοποιημένα, να μπορέσω να βγάλω τον συναισθηματισμό και να δω την πραγματική προσφορά με τα υπέρ και τα κατά, που μοιραία υπάρχουν σε όλα τα ανθρώπινα έργα. Όλα τα ανθρώπινα έργα είναι ατελή, όλοι οι άνθρωποι έχουν και κάποιες πτυχές που δεν είναι πολύ φωτεινές ή που δεν αποτελούν μεγάλες συμβολές. Εγώ θέλω να τα δω όλα αυτά για να δω αντικειμενικά. Εκεί ήταν η δυσκολία, διότι
αυτό που ήθελα να κάνω δεν ήταν φυσικά η βιογραφία του Μέγα, ήταν η αποτίμηση της κληρονομιάς του. Τι άφησε και τι έκανε. Δεν πιστεύω άλλωστε αυτό που γράφεται κυρίως σε νεκρολογίες ότι όταν φεύγει κάποιος αφήνει πίσω του μεγάλο κενό. Κανείς δεν αφήνει πίσω του μεγάλο κενό. Το ζήτημα δεν είναι τι κενό αφήνεις όταν πεθάνεις, αλλά τι χώρο καταλάμβανες όσο ζούσες. Κανείς δεν είναι αναντικατάστατος. Όλοι έχουν τον αντικαταστάτη τους. Η ζωή προχωράει. Το θέμα είναι τι έκανες όσο ζούσες. Όχι τι κενό άφησες όταν πέθανες.
Οι εισηγήσεις των δύο καθηγητών του ΔΠΘ
ΠτΘ: Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, μεταξύ και των υπολοίπων εισηγήσεων, ο κ. Σέργης θα μιλήσει για το βιβλίο που φέρει την υπογραφή σας, πώς παρουσιάζετε εσείς τον Γεώργιο Μέγα, ενώ εσείς θα μιλήσετε για μια πλευρά του έργου του Γεωργίου Μέγα και συγκεκριμένα για τη μελέτης της ελληνικής, λαϊκής θρησκευτικότητας. Πού θα εστιάσετε;
Μ.Β.: Ο Μανόλης Σέργης μου ζήτησε ο ίδιος να παρουσιάσει το βιβλίο, λόγω της φιλικής και συναδερφικής μας σχέσης. Άλλωστε ο ίδιος έζησε, με τις συζητήσεις που κάναμε, όλες τις φάσεις συγγραφής αυτού του βιβλίου, όλες τις φάσεις που πέρασε, όλα τα προβλήματα της έρευνας -διότι αυτή κράτησε αρκετά χρόνια. Επομένως νομίζω ότι είναι ο άνθρωπος που μετά από μένα γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον το βιβλίο. Είναι τιμή για μένα να το παρουσιάσει. Όσον αφορά τη δική μου εισήγηση, όπως προείπα
ένας από τους τομείς με τους οποίους ασχολήθηκε πολύ ο Μέγας, ήταν η ελληνική λαϊκή λατρεία. Εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο
«Ελληνικαί εορταί και ζητήματα λαϊκής λατρείας», το οποίο μεταφράστηκε και στα αγγλικά. Αυτό το βιβλίο είναι θεμελιώδες, γιατί για πρώτη φορά έπιασε τον κύκλο του χρόνου, δηλαδή από την πρώτη Ιανουαρίου έως την 31η Δεκεμβρίου, και κατά εποχές και κατά γιορτές, μετά από μελέτη παρέθεσε όλα τα έθιμα, τα οποία υπήρχαν. Αυτό το βιβλίο είναι βάση, είναι θεμέλιο. Πάνω σ’ αυτό πατάμε όλοι όσοι ασχολούμαστε με αυτό το πεδίο σήμερα. Και βεβαίως η προοπτική του ήταν οι πολιτισμικές συνέχειες. Γι’ αυτό θα μιλήσουμε, για τη μέθοδο και τη θεωρία που υπήρχε πίσω από αυτή τη μελέτη, και πώς από αυτή, σήμερα έχουμε φτάσει πλέον στη θρησκευτική λαογραφία, την οποία υπηρετώ, και η οποία είναι κάτι άλλο, δεν είναι η λαϊκή λατρεία που έκανε ο Μέγας.
Πηγή :
www.paratiritis-news.gr [
https://www.paratiritis-news.gr/duth-corner/i-symvoli-tou-thrakioti-georgiou-mega-stin-elliniki-laografia/ ]
https://www.paratiritis-news.gr/duth-corner/i-symvoli-tou-thrakioti-georgiou-mega-stin-elliniki-laografia/
Θέμα: Ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας 
Σαβ Δεκ 10, 2022 9:31 pm