Η Δανάη και η Δανάη και τα άλλα ζουζουνάκια!

Ποτέ μέχρι τώρα δεν είχα μια Δανάη. Κι ας αγαπώ τόσο αυτό το όνομα. Εννοώ μια μαθήτρια με το όνομα Δανάη. Φέτος όμως τα καλά πνεύματα αποφάσισαν επιτέλους να μου τη στείλουν.


Μόλις σήμερα παρέλαβα τον κατάλογο με τα καινούρια ζουζούνια. Τους πρώτους μου μαθητές της νέας χιλιετίας. Ετών έξι. Τόοοοοοοσο μεγάλοι! Και σήμερα μόλις έμαθα τα ονόματά τους. Και τη Δανάη... Τη μικρή άγνωστη Δανάη που ακόμη δεν ξέρω αν είναι μελαχρινούλα ή ξανθιά. Γαλανομάτα ή με ματάκια σοκολατί...

Το ξέρω πως κι εκείνη με σκέφτεται. Όλα τα παιδάκια σκέφτονται και αγωνιούν για το μεγάλο σχολειό και ειδικά για το δάσκαλο. Κάπου λοιπόν, εκεί που δε φτάνει η λογική μας, έχουμε κιόλας αρχίσει τη συνάντηση. Εκεί, στο ροζ συννεφάκι που πάλευε χτες βράδυ με τον ήλιο. Δεν τα ακούτε; Δεν ακούτε τις φωνούλες τους; Α, εγώ τις νιώθω κιόλας να χαϊδεύουν τα αυτιά μου. Φωνούλες... Πες καλύτερα ζουζούνισμα. Σαν κήπου κατάφορτου λουλούδια την άνοιξη. Κακώς ανοίγει το σχολειό Σεπτέμβρη. Αν για μια μέρα με έβαζαν υπουργό παιδείας, θα το άλλαζα αμέσως αυτό το λάθος.

Την πρώτη μέρα της άνοιξης θα διάταζα να ανοίγουν τις πόρτες τους τα σχολεία και να υποδέχονται τα καινούρια φιντανάκια, τα μικρά χελιδονάκια που ξεσηκώνουν κιόλας τον κόσμο, το δικό τους μικρό κόσμο... φωνάζοντας για την καινούρια σάκα, τη μεγάλη για να χωρά τα μεγάλα βιβλία, και τα μολύβια με τα ωραία σχέδια και την κασετίνα με τα χίλια τσεπάκια. Κι εκείνη την ξύστρα που έχει και ροδίτσες για να γίνεται παιχνιδάκι πάνω στο μουντό θρανίο. Και τετράδια, πολλά τετράδια. Αχ, μικρούλια μου. Κάπου παρακάτω καρτερεί η μέρα που όλα τούτα τα σύνεργα αλαλάζοντας θα ανεβάσετε στην πυρά. Δε λέω να ξεφύγετε εσείς από της εποχής μας το κακό συνήθειο. Με λαχτάρα να ξεκινάνε τα βλαστάρια μας το σχολειό κι εμείς να καταφέρνουμε να τα κάνουμε να το μισήσουν και να το σιχαθούν.

Και η Δανάη; Χμ... γιατί όχι και η Δανάη; Μήπως και η μεγάλη συνονόματή της δε βλέπει τα χάλια του σχολειού και δε θέλει μπουρλότο να βάλει να το κάψει αυτό το γκρίζο κατασκεύασμα; Πώς να τα κοροϊδέψει τα μικρά πιτσουνάκια πως όλα είναι όμορφα και όλα καλά φτιαγμένα; Ψέματα πώς να πει στα αθώα αγγελούδια;

Και έχουν τα "σκασμένα" και κάτι ονόματα...

Θες δε θες εγκαταλείπεις από την αρχή κάθε σκέψη να τα ξεγελάσεις με ψεματάκια, γιατί και τα ψεματάκια κάθε είδους ποτέ δε συμπάθησες και με τα παιδιά το ξέρεις πως δεν μπορείς να παίζεις το κρυφτούλι. Πώς να κρυφτείς απ' τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα.

Αλέξανδρος και Αθηνά, Χάρης και Βικτώρια, Λευτέρης και Αθανασία, Ευθύμης κι Ευτυχία, Δημήτρης και Άρτεμις, Σταύρος και Αναστασία (για φαντάσου... ) κι άλλος Αλέξανδρος αλλά και ένας Πάτρικ, και Μάριος και Μαρία, και μια Ειρηνούλα μαζί με Παναγιώτη, και Νικολάκης και Γιωργάκης και μία Στέλλα αστεράτη... με πιο αστεράτο έναν Μιχαήλ - Άγγελο. Α, αυτόν θα τον φωνάζω και με τα δυο ονόματα, δε χάνω τέτοια ευκαιρία. Και φυσικά η Δανάη. Η συνονόματη. Ένας μικρός στρατός έτοιμος με τα όπλα του να κατακτήσει τις κορφές της γνώσης. Κι εγώ στρατηγός να διατάζω επίθεση μα δίχως δικαίωμα να ανοίξει ούτε ρουθούνι στους λιλιπούτειους πολεμιστές μου.

Ναι, ξέρω πως με ζηλεύετε. Ποιος δε θα ήθελε ένα τέτοιο πολύχρωμο τσούρμο να χυθεί στους ωκεανούς και να θερίζει κάθε μέρα όχι άνεμους μα χαμόγελα και ματιές που στάζουν διαμάντια χαράς από την πρωτόγνωρη επαφή με τις μεγάλες αλήθειες; Και πιο πολύ εκείνης της αλήθειας που με μαθαίνει ποιος είμαι ποιος.

Κι εγώ, χαρά τρελή έχω να τα γνωρίσω. Και καίγομαι και φλογίζομαι να ακούσω τις καρδούλες τους ήρεμες κοντά μου να πλημμυρίζουν ροδοπέταλα και μόσκους. Να τους φύγω την αγωνία τους και να κερδίσω την αγάπη τους. Να ποτίζω τη δίψα τους και όλο μεγαλύτερη να την καμαρώνω.

Δε θα έρθει επιτέλους η Πέμπτη; Η μεγάλη Πέμπτη που θα γεμίσει η αυλή από τα μικρά τους ποδαράκια; Το πρώτο δειλό βηματάκι και το δεύτερο. Κι έπειτα; Αχ, έπειτα. Ποδοβολητά και τρεξίματα και φωνές και αγκαλιές.

Ως τότε αφήνω λεύτερη τη φαντασία και τα συναντώ στα όνειρά μου για την καινούρια χρονιά. Για τα καινούρια χεράκια που η πατρίδα μου έκαμε την τιμή εγώ να τους μάθω τα πρώτα τους γράμματα. Υπάρχει μεγαλύτερη ηδονή; Να παίρνεις το ζυμαράκι και να του δίνεις σχήμα; Το μπουμπουκάκι και να του μαθαίνεις να ανθίζει;

Για τα άλλα, τις τσουκνίδες και τα βατσούνια τριγύρω, δεν είναι ώρα. Κι ας μην ξεχνώ λεπτό τι κήπος αγριόκηπος απλώνεται τριγύρω. Τι καρτερεί τα όμορφα τα νιάτα και τα τρυφερά βλαστάρια... Δικαίωμα, ε; Για λίγο τουλάχιστον να χαθώ μες τη δική τους ονειρεμένη εμορφιά. Να βαφτιστώ και να βυζάξω ελπίδες. Πως όλα δε χαθήκανε. Και πως μπορεί μια μέρα όμορφη ξανά να γίνει η πλάση. Κι εμείς να μην ντρεπόμαστε μπρος στα παιδιά που απλώνουν το μικρό χεράκι στο δικό μας. Και να μη σκύβουμε ένοχα το βλέμμα...

Καλή χρονιά και στις Δανάες και στα άλλα ζουζουνάκια. Και σε όλους μας και σε όλα τα ζουζούνια! Κουράγιο παιδιά, εννιά μήνες μείνανε. Όσο ακριβώς και μια γκαστριά. Εννιά μήνες και καρτεράς τι θα γεννηθεί στο τέλος. Κλοτσάει ξανακλοτσάει, και δεν ξέρεις τι σε περιμένει. Το θέμα είναι να μην καταντάει στο "ώδινεν όρος και έτεκεν μυν"... Αλλιώς χαλάλι όλα.

Δεν περιγράφεται αυτό που έζησα τις τελευταίες μέρες. Νόμιζα τα είχα δει όλα πια. Αμ δε... Γράφω και απορώ πώς γράφω με τόση κούραση που έχω πάνω μου. Και τόσο θυμό και αηδία και ... τι να πω; Ρε σειςςςςςςςςς! Παιδιά μας αναθέτει η πατρίδα, όχι πατάτες. Πού είσαι εσύ με το φραγγέλιο να μου το δανείσεις λίγο γιατί τα λόγια είναι φτωχά και ανίσχυρα...

Καλή χρονιά! Ποια καλή; Κουτσή στραβή και κακορίζικη ξεκίνησε. Δες εδώ εικόνα:




Μέσα σε τέτοιους τοίχους θα εργάζομαι από αύριο. Ρεεεεεεεε. Αφήστε με να ξαναπάω στα καράβια. Ήταν χίλιες φορές καλύτερα εκεί. Και δούλευαν και τα φώτα...

Και όμως. Οι τοίχοι αυτοί βάφτηκαν πέρυσι... Πώς καταντήσανε έτσι; Ποιος τους κατάντησε έτσι; Ποιος δε σκέφτηκε ότι θα μπουν και άλλοι μετά από εκείνον στον ίδιο χώρο να εργαστούν;

Ντρέπομαι. Βαθύτατα ντρέπομαι και το είπα και στο υπεύθυνο όργανο που αύριο εκεί θα υποδεχτώ τα παιδάκια που ξεκινάν τη μαθητική τους ζωή. Μου υποσχέθηκαν σύντομα να κάνουν το καλύτερο δυνατό, να βάψουν το χώρο. Αλλά με πονά και με εξοργίζει που τόσο αδιαφορούν μερικοί για τη δημόσια περιουσία. Στο σπίτι μας θα καταντούσαμε έτσι τους τοίχους; Γιατί αυτό που ανήκει στο δημόσιο - δηλαδή σε όλους εμάς - το γδέρνουμε, το βρωμίζουμε, το γεμίζουμε καρφιά και σελοτέιπ;

Ζήτησα χτες τα κλειδιά για να ετοιμάσω την αίθουσα. Πνιγμένη στη δουλειά ήμουν όλες τις προηγούμενες μέρες, δεν καθόμουν, και έλεγα με νου μου πως η αίθουσα θα ήταν πανέτοιμη να τη στολίσω για τα ζουζουνάκια μου. Γιατί τέτοια ήταν και η εντολή που είχαμε από Ιούνιο. Να αδειάσει ο καθένας την αίθουσα από το υλικό του και - ευνόητα - αν υπάρχουν προβλήματα, να τα αναφέρει για να επισκευαστούν μέσα στο καλοκαίρι.

Ρωτώ, δεν είνα ευνόητο; Ε, φάνηκε πως καθόλου δεν ήταν... Η αίθουσα ήταν γεμάτη από το υλικό των προηγούμενων. Και φυσικά η καθαρίστρια δεν είχε καταφέρει να καθαρίσει όσο και όπως έπρεπε. Μόλις λοιπόν σήμερα άδειασε τουλάχιστον από τα πράγματα. Και τότε εμφανίστηκε και το χάλι σε όλο του το μέγεθος. Τι κάνεις τώρα; Πατάς φωνές, βάζεις τα κλάματα, αρπάζεις φραγγέλιο; Όλα ήθελα να τα κάνω μα δεν είχα το δικαίωμα. Μόνο το καθήκον να βρω τρόπους να καλύψω όσο μπορούσα αυτούς τους τοίχους που μόνο σε σχολείο δεν ταιριάζουν.

Δούλεψα ασταμάτητα. Με ζέστη αφόρητη και χωρίς πρόσβαση σε νερό από το μεσημέρι και μετά που έφυγαν οι υπόλοιποι. Κάποια στιγμή νόμιζα θα λιποθυμίσω. Και πάλι έπαιρνα ανάσα και έλεγε σκάσε γαϊδούρι και δούλευε. Τα παιδιά δε χρωστάνε τίποτε, τα παιδιά πρέπει να μπουν αύριο και να τους φανούν όλα υπέροχα στην καινούρια τους τάξη.

Μ' αρέσει που μερικοί όταν ακούνε πως κάποτε δούλευα στα καράβια απορούν πως έκανα τόσο δύσκολη δουλειά... Τι λένε καλέ! Στο σχολείο να με ρωτήσουν πόσες φορές έσπασα τα χέρια μου και πόσο έτρεξε ο ιδρώτας ποτάμι και τα πόδια να λυγάνε και το κεφάλι να γυρίζει...

Και το χειρότερο ήταν που κάποια στιγμή κατάλαβα πως δεν υπάρχει φως στην αίθουσα. Πετάχτηκα σπίτι και πήρα κεριά... Τι άλλο να κάνω; Υπό το φως των κηρίων λοιπόν. Και σε ένα άδειο σκοτεινό κτίριο και με το φόβο των ναρκομανών και των ληστών που λυμαίνονται την περιοχή μας. Κι ο φύλακας με ρεπό αυτή την εβδομάδα... Όλα στραβά και ανάποδα.

Αν και σε ρεπό όμως, κάποια στιγμή ο άνθρωπος είπε να περάσει μια βόλτα. Τον είδα ξαφνικά μπροστά μου και κόντεψα να πάω από καρδιά. Πάλι καλά βέβαια, γιατί άντε να κλειδώσεις και να φύγεις μόνος σου μέσα στο σκοτάδι...

Και λίγο μετά να 'σου και μία συνάδελφος με την ίδια ιερή τρέλα... Κουβάλαγε λουλούδια για την αυριανή μέρα που θα υποδεχτούμε τα λουλούδια μας, και βασιλικό για τον αγιασμό. Ευτυχώς που υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι και δίνουν κουράγιο να συνεχίζουμε. Να μη μαυρίζει τόσο το μάτι μας πως ουδεμία ελπίδα υπάρχει. Ειλικρινά τα χρειάστηκα αυτές τις τελευταίες μέρες... Σκοτείνιασε και πάλι ο ορίζοντας. Φφφφφφ... Πάει αυτό, έγινε μόνιμη κατάσταση... Φου και ξεφού...

Τώρα; Είμαι ένα πτώμα. Όχι πως κατάφερα και τίποτε σπουδαίο, αλλά τέλος πάντων... Αν δεν ήταν και το πρόβλημα με το φως, θα ήταν κάπως καλύτερα...

Όχι, δεν έβαλα φωτιά στο θρανίο... Τα κεράκια ρεσό είναι. Και η φωτογραφία μην απορείτε πώς βγήκε. Με φλας και ρύθμιση για νυχτερινή λήψη.

Εδώ είναι ένα κομμάτι από τη γωνιά της γλώσσας. Ο Λεξούλης και η μπουγάδα του. Γραμματάκια και συλλαβούλες.

Και λίγο μετά η εφημερίδα και η γωνιά της έκφρασης. Παραολυμπιακοί βεβαίως. Ποιο άλλο γεγονός των ημερών οφείλει το σχολείο να προσεγγίσει και να προβληματίσει σχετικά τους μικρούς μαθητές του;

Η άλλη γωνία είναι αφιερωμένη στη Μελέτη του Περιβάλλοντος και φυσικά στην προστασία του. Γατούλες, οι αγαπημένες των παιδιών, και μερικές αφίσες οικολογικής ευαισθητοποίησης. Στο τραπεζάκι βότσαλα, κάτι "ζωντανό" από τη φύση και μάλιστα το πιο αγαπημένο κομμάτι της, τη θάλασσα. Αυτή που μόλις άφησαν τα πιτσιρίκια για να έρθουν στο σχολείο.

Το σκοτάδι όμως της αίθουσας έκανε το θαύμα του και ένα χαρτόνι που υπήρχε όρθιο στη γωνιά, στη φωτογραφία βρέθηκε να είναι τούμπα κάτω...

Α, στο πιατάκι δεν είναι βότσαλα... Καραμελίτσες είναι για να γλυκάνουμε τα παιδάκια. Είθισται αυτό για την υποδοχή τους στο σχολειό.

Να σημειώσω ότι η γωνία αυτή είναι και η μόνη καθαρή της τάξης. Πάλι καλά δηλαδή... Για φαντάσου μια αφίσα που προτρέπει τα παιδιά να μην αφήνουν σκουπίδια σε θάλασσες και ακτές να είναι κολλημένη πάνω σε ένα βρώμικο και ξεφλουδισμένο τοίχο; Και είναι καθαρή για τον απλούστατο λόγο πως εκεί βρίσκονταν οι βιβλιοθήκες της τάξης. Αναγκάστηκα να τις σύρω πιο πέρα αφενός για να καλύψω ένα κομμάτι κατεστραμμένου τοίχου και αφετέρου για να κερδίσω μια καθαρή γωνιά.

Κι ο Αριθμούλης. Με τη δική του μπουγάδα. Αριθμούς φυσικά, τι άλλο; Εννοείται πως η γωνιά των μαθηματικών συνεχίζεται και πιο πέρα με πολύ εποπτικό υλικό. Στα μικρούλια τα μαθηματικά χρειάζονται εποπτεία και πάλι εποπτεία... Θέλουν πολλά καρβέλια ακόμη μέχρι να περάσουν σε αφηρημένες έννοιες. Προς το παρόν το κάθε τι πρέπει να γίνεται εποπτικά. Και σιγά σιγά και μεθοδικά να προχωρήσουμε παραπάνω...

Τα κάτωθεν του Αριθμούλη. Μια ακόμη καταστραμμένη επιφάνεια των τοίχων. Γιατίιιιιιιιι;;; Γιατί να μην υπάρχει η ευαισθησία για τα επόμενα παιδιά που θα χρησιμοποιήσουν το χώρο; Φφφφφφφφφ.... Ελπίζω τουλάχιστον οι καραμελίτσες να ξεγελάσουν λίγο τα μωρά μου. Αλλά η καρδιά μου είναι μαύρη. Σαν το μαύρο σκοτάδι έξω από τα παράθυρα... Μέσα σας είπα, το φλας έκανε το σκοτάδι μέρα.

Παιδάκια, μαμάδες, μπαμπάδες και γιαγιάδες ακόμη. Όλοι μαζί περιμένουν με αγωνία να μάθουν σε ποιο σχολείο και ποιο τμήμα θα πάει το δικό τους βλαστάρι. Με ποια δασκάλα θα μάθει τα πρώτα γράμματα. Από τους δεκάδες δασκάλους που θα ακολουθήσουν, συνήθως εκείνος που δεν ξεχνιέται ποτέ είναι ο πρώτος. Γι' αυτό και ο ρόλος του είναι φορτίο ασήκωτης ευθύνης...

Τα άλλα τμήματα πέρασαν κιόλας. Στην αυλή παραμένουν πια μόνο τα δικά μου ζουζούνια. Τα πιο βιαστικά να μάθουν γράμματα είναι κιόλας στις σκάλες. Ο νεαρός, με τη σάκα στους μικρούς του ώμους, έτοιμη να γεμίσει με τα καινούρια βιβλία. Η πιτσιρίκα με τα χεράκια σταυρωμένα και βλέμμα φορτωμένο αμέτρητα συναισθήματα. Άραγε αυτά τα ματάκια θα καταφέρουμε να τα κάνουμε να μας κοιτούν με εμπιστοσύνη και χαμόγελο; Αυτό είναι το πρώτο καθήκον. Τα γράμματα θα έρθουν μετά για να ριζώσουν στο έδαφος του παιδαγωγικού έρωτα. Αλλιώς γράμματα ξερά θα μείνουν που δε θα μπορούν να δώσουν καρπούς.

Πολύ καλή προσπάθεια...

χειροκροτώ...

Ένα πετραδάκι, Ζορμπά, και από την άλλη ολόκληρος ο Όλυμπος. Αυτό που έγινε και αυτό που μένει να γίνει. Πάντως θερμά ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Ο καλός λόγος των φίλων πάντα είναι απαραίτητος και μας γεμίζει δύναμη.

Ζηλεύω τις πρώτες. Αν μπορούσα, κάθε χρόνο πρώτη θα έπαιρνα. Ακόμη και με τα χίλια προβλήματα του σχολείου σήμερα, στην πρώτη νιώθεις να δημιουργείς, να κεντάς, στην ψυχή και το νου του παιδιού.

Καλή χρονιά και καλή πρόοδο σε σένα και στα ζουζουνάκια. Καλή χρονιά και όλους τους άλλους, μαθητές και δασκάλους.

Επίσκεψη στο κυλικείο και γνωριμία με την κυρία Μ., μια φοβερή Ιταλίδα που η συμπεριφορά της στα πιτσιρίκια μας έχει καταπλήξει όλους.

Η Δανάη και η Δανάη και τα άλλα ζουζουνάκια και τώρα και ο μπογιατζής... Μας υποσχέθηκαν πως το σαββατοκύριακο θα έρθει και αυτός να βάψει την αίθουσα. Κατέβηκαν όλα από τους τοίχους και ελπίζουμε όχι άδικα. Μ' αρέσει που κάποιοι νομίζουν ξεκούραστο το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Αχ! και να ήξεραν ποια είναι η αλήθεια. Τυχαίο δεν είναι που οι περισσότεροι μετά από λίγα χρόνια αρχίζουν να έχουν προβλήματα με μέσες και αυχενικά και γόνατα. Από την καλοπέραση και την ξεκούραση.

Κι άλλοι διαμαρτύρονται για τις φωνητικές χορδές που υποφέρουν άγρια ιδιαίτερα αν ο δάσκαλος δεν καταφέρνει να αποφύγει τη δική του πολυλογία και να παροτρύνει τα παιδιά να πάρουν το λόγο.

Σαφώς υπάρχουν και οι παράπλευρες απώλειες όταν το πρόβλημα ελέγχου αφορά το άγχος... Καρδιές και στομάχια και φυσικά καρκίνοι. Θερίζουν και εν ενεργεία αλλά εκεί που το πρόβλημα βρίσκεται σε έξαρση είναι στους συναδέλφους που βγαίνουν στη σύνταξη. Πόσοι και πόσοι δεν πρόλαβαν να "χαρούν" ούτε ένα χρόνο εκτός σχολείου. Γυρνάω πίσω το βλέμμα και θυμάμαι το Γιώργο, το Νίκο, την Πόπη, τον Κώστα, το Γιάννη, τον Απόστολο, τη Μαίρη... Όλοι από τη μικρή κοινωνία του συλλόγου μας που μετά βίας φτάνει τα 200 μέλη περίπου.

Οι πιο ανθεκτικοί αντέχουν ακόμη. Αλλά πώς; Τους θυμάμαι πώς ήταν πριν είκοσι χρόνια που τους πρωτογνώρισα και πώς είναι σήμερα. Τους βλέπω και μετράω πώς βλέπουν κι εκείνοι εμένα. Δεν είναι τα παιδιά και η παιδαγωγική που μας αρρωσταίνουν και μας γερνάν πριν την ώρα μας. Και κάποιους τους αποστρατεύουν και τελείως... Είναι όλα τα άλλα που αντί να φτιάχνουν, χρόνο το χρόνο χειροτερεύουν και κάνουν το επάγγελμα του δασκάλου βαρύ και ασήκωτο.

Οι πολλοί ξέρουν τα παράπονα για τις αμοιβές μας. Αυτό όμως σας βεβαιώνω ότι είναι το μικρότερο. Είναι πολλά άλλα που μας σκοτώνουν καθημερινά. Που σπέρνουν μαυρίλα στην ψυχή και αργά και σταθερά την ποτίζουν και στα σώματα.

Και δεν είναι να πεις πως φταίει μόνο ένα. Πως αν ένα μόνο διορθωθεί θα γίνει παράδεισος η ζωή μας. Και θα χαρούμε αυτό το υπέροχο αντικείμενο της δουλειάς μας που λέγεται παιδί. Φταίνε τόσα πολλά, και φταίμε πολλές φορές κι εμείς οι ίδιοι - κακά τα ψέματα, φταίμε κι εμείς και η δικαιολογία πως μας πήρε από κάτω η κατάσταση δεν αρκεί...

Ώρες ώρες πάντως χάνομαι σε όνειρα. Φαντάζομαι πώς θα ήταν η ζωή μου σε ένα σχολείο που όλα αυτά τα καθημερινά και πένθιμα θα είχαν βρει τη λύση τους. Ένα σχολείο που θα μπορούσαμε επιτέλους να εφαρμόσουμε ανεμπόδιστα όσα σπουδάσαμε. Να ασκήσουμε έργο παιδαγωγικό και όχι δημοσιοϋπαλληλικό. Επιστημονικό και όχι να φοράμε τα στενά παπούτσια της γραφειοκρατίας.

Και το άδικο είναι που αυτό το απίθανο κομφούζιο τραυματίζει το μέλλον του τόπου και του λαού μας. Δεν είναι το σημαντικό το τι τραβάμε εμείς, όχι. Αλλά που όλα αυτά δεν αφήνουν να γίνει πραγματικότητα ο στόχος της παιδαγωγικής, το κάθε πλάσμα να πετύχει το καλύτερο που το προόρισε η φύση. Να ξεδιπλώσει όλες του τις ικανότητες και να ενταχθεί στην κοινωνία.

Λέω μερικές φορές πως από την πρώτη μέρα βλέπω το μέλλον ενός παιδιού. Μόλις πατήσει το ποδαράκι του στο σχολείο. Όσο και αν το αμφισβητούν κάποιοι, δυστυχώς είναι έτσι ακριβώς. Φυσικά και δε θα έπρεπε να είναι. Το σχολείο θα όφειλε να προσφέρει το αντιστάθμισμα σε όποιον αρνητικό παράγοντα επηρεάζει ένα παιδί και να του δίνει τα φτερά να πετάξει ψηλά. Μα το σχολείο δεν έχει φτερά το ίδιο. Έχει - αντίθετα - πολλές φορές ψαλίδια... και ψαλιδίζει ακόμη και τα φτερουγάκια που παν να ξεμυτίσουν στις πλατίτσες των παιδιών.

Ποια είναι σήμερα τα μεγαλύτερα εμπόδια στον καθημερινό μας αγώνα; Ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη, η παρουσία πολλών αλλοδαπών μαθητών στα σχολεία μας, η υπαγωγή των μαθητών με μαθησιακά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς στα κανονικά σχολεία, οι ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή, η απουσία χρόνου για συνεργασία ανάμεσα στους "συνδαιτημόνες" της αγωγής, η μη υποστήριξη του έργου μας από ειδικούς, η εντατικοποίηση τόσο ως προς το χρόνο όσο και προς την ποσότητα της ύλης και πολλά πολλά άλλα.

Προσέξτε, δε θέλω να παρεξηγηθεί η αναφορά μου στους αλλοδαπούς μαθητές ούτε και στα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Δε φταίνε τα ίδια τα παιδιά που βαραίνουν το σχολειό, φταίει μόνο που δεν υπήρξε κατάλληλη ρύθμιση για την ουσιαστική ένταξή τους. Θέλω να πω ότι δεν αρκεί μια εγκύκλιος που καταργεί τα ειδικά σχολειά ούτε λύνεται με εγκυκλίους το θέμα των αλλοδαπών. Ο δάσκαλος που έχει στην τάξη του παιδάκια με τέτοια προβλήματα χρειάζεται υποστήριξη. Και όχι μόνος του να κολυμπάει στα βαθιά και να προσπαθεί να βγάλει άκρη. Επιμόρφωση συνεχή, μείωση του αριθμού μαθητών σε τμήματα επιβαρυμένα από την παρουσία αλλοδαπών μαθητών ή και μαθητών με ειδικές ανάγκες, παρουσία ειδικών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών και φυσικά άριστη υλικοτεχνική υποδομή. Όπως τελείως φυσικό είναι να παρέχεται χρόνος... Ειδικά αυτό. Γιατί όταν πνίγεσαι από ένα σωρό άλλες απαιτήσεις, πώς να προλάβεις να προσφέρεις παιδαγωγικές υπηρεσίες; Ούτε προλαβαίνεις και επιπλέον νιώθεις να πνίγεσαι. Να καταποντίζεσαι μπρος στα προβλήματα και στην παραδοχή πως είσαι αδύναμος να τα λύσεις. Βουλιάζει η ψυχή σου και νιώθεις το σώμα να μην αντέχει την κούραση. Καταρρέεις... Αυτό είναι το συναίσθημα. Και δίπλα σου καταρρέουν και οι άλλοι. Μερικοί ολοκληρωτικά, άλλοι πάλι επιλέγουν την αδρανοποίηση και την αδιαφορία και το πέρα βρέχει. Δεν μπορείς να τους αδικήσεις, γιατί ξέρεις το τεράστιο βάρος που τους τσάκισε και διέλυσε τα όνειρα που είχαν κάποτε σαν διάλεξαν το δασκαλίκι.

Φωνή απόγνωσης. Ναι, ώρες ώρες θέλω να ουρλιάξω με όλη μου τη δύναμη μπας και ακούσει κανείς. Μπας και συγκινηθεί κανείς. Γιατί πανάθεμά με όλα αυτά αφορούν τα παιδιά μας, τον ανθό της κοινωνίας και το αύριο. Όχι απλά έναν κλάδο εργαζομένων. Δεν είναι συντεχνιακό το ζήτημα. Είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας που αφορά όλους μας. Ακόμη και εκείνους που δεν έχουν δικά τους παιδιά. Γιατί αυτά τα παιδιά που σήμερα βρίσκονται στο σχολειό, σε λίγα χρόνια θα είναι οι ενήλικοι νέοι συμπολίτες μας. Αυτοί που θα διαμορφώνουν το είναι της κοινωνίας και της χώρας μας.

Να το πω με παράδειγμα; Σκεφθείτε ένα αλλοδαπό παιδάκι που σήμερα ξεκινά το σχολείο. Και που δεν καταφέρνει να πάρει όσα έχει ανάγκη. Τη γλώσσα αλλά και την κοινωνική ένταξη. Τι θα γίνει αύριο αυτό το παιδί; Ξεχάστε τη λύση καιάδας, έκλεισε εδώ και αιώνες. Ξεχάστε και το να πάνε οι μετανάστες από κει που ήρθαν. Εδώ θα μείνει. Στη γειτονιά σου και στη γειτονιά μου. Και το δικό του σημερινό πρόβλημα, θα γίνει πρόβλημα όλων μας όταν άνεργος και ανειδίκευτος θα αγωνίζεται να επιβιώσει.

Το ίδιο και με τα παιδιά των ειδικών αναγκών. Το ίδιο και με κάθε άλλο παιδί. Αύριο θα είναι ο ενήλικας που ανεπάγγελτος ή χαμηλόμισθος ή αποτυχημένος σε όσα η ζωή τον προόρισε, θα αναμεταδίδει συνεχώς τριγύρω την προσωπική του δυστυχία.

Η παιδεία δεν είναι μόνο αν θέλουμε και αν μπορούμε να τη φτιάξουμε. Είναι χρέος για όλους να τη νοιαστούμε. Και όχι για τους εκπαιδευτικούς, ούτε καν για τα παιδιά. Για μας τους ίδιους. Γιατί όλα είναι ζήτημα παιδείας. Κι αυτό ας μην το ξεχνάμε.

Το θέμα σήμερα αλλάζει. Δεν είναι πια Δανάη και Δανάη και ζουζουνάκια. Αλλά η Αννούλα του Σεπτέμβρη (αφού ο Σεπτέμβρης την έφερε μπροστά μου)...

Χτες βράδυ λοιπόν σε ένα δρόμο της γειτονιάς. Αυτής της γειτονιάς που ζω και αυτής που διδάσκω για πάνω από δύο δεκαετίες. Μια φωνή μέσα στη νύχτα. Εκείνη οδηγός σε ένα διερχόμενο αυτοκίνητο, εγώ πεζή:

"Γεια σας κυρία Μαρία"

Άγνωστη η φυσιογνωμία της νέας κοπέλας. Πρώτη σκέψη μήπως είναι μάνα μαθητή. Μπορεί να έμαθα πια τα νέα ζουζουνάκια μου αλλά δεν μπορώ να πω ακόμη το ίδιο και για τους γονείς τους. Πριν προλάβω να ρωτήσω, συμπληρώνει:

"Είμαι η Άννα Κ.... "

Μένω με το στόμα ανοιχτό. Ούτε και θυμάμαι πόσα χρόνια είχα να τη δω. Πρώτη δημοτικού μαζί, δευτέρα και αργότερα και έκτη. Τρία χρόνια την είχα μαθήτρια. Την Άννα, την Αννούλα, που από τα τρία χρόνια κρατώ πάντα την εικόνα της πρώτης μέρας. Όταν πρωτάκι μικροσκοπικό έφτασε στο σχολείο μας. Ένα πλασματάκι γλυκύτατο με δυο πανέξυπνα ματάκια. Κι έξυπνη και μελετηρή αποδείχθηκε όλα τα υπόλοιπα χρόνια στο σχολειό.

Ήταν και η Άννα στα παιδιά που από την πρώτη μέρα ήξερα τι θα γίνουν... Και πράγματι ήρθε αργότερα η είδηση πως πέρασε στο πανεπιστήμιο, στο τμήμα Ψυχολογίας. Την ίδια όμως δεν την είχα δει. Και έτσι χτες το βράδυ δεν κατάφερα και να την αναγνωρίσω.

Να όμως που η Αννούλα στο μεταξύ είχε αλλάξει πορεία. Άφησε την Ψυχολογία και στράφηκε στην Παιδαγωγική. Και σε ποιο έτος είσαι; τη ρώτησα. Η απάντηση πως τέλειωσε και περιμένει διορισμό ήταν ό,τι καλύτερο άκουσα τούτο το Σεπτέμβρη. Α, τι συναίσθημα είναι αυτό. Είχα εκεί μπροστά μου μια νέα συναδέλφισσα που περιμένει διορισμό. Έτοιμη να αναλάβει διδακτικά καθήκοντα! Μια νέα δασκάλα παραδόθηκε στη διάθεση της κοινωνίας και βοήθησα λίγο κι εγώ σ' αυτό.

Αν κάτι ανάλογο πρέπει να αναφέρω, μάλλον θα είναι το συναίσθημα των γονιών που αποκτούν διάδοχο. Ναι, αυτό ακριβώς. Μπορεί και με όλα τα άλλα παιδιά που κάποτε πέρασαν από τα χέρια μας να χαιρόμαστε σαν τα βλέπουμε ώριμα μέλη της κοινωνίας και να τα τα καμαρώνουμε. Μα η Αννούλα είναι κάτι περισσότερο. Είναι η συνέχεια. Είναι εκείνη που ξέρω καλά από όσα η παιδαγωγική διδάσκει αλλά και η εμπειρία υποστηρίζει που σαν μπαίνει στην τάξη της θα αναπαράγει σε σημαντικό βαθμό όσα κάποτε σαν παιδάκι είδε να κάνω κι εγώ... Όσα και να διδάξουν τους νέους δασκάλους θεωρητικά, όταν βρεθούν στις Συμπληγάδες της σχολικής αίθουσας αυτόματα αναπαράγουν όσα ο δικός τους δάσκαλος έκανε. Είναι παρατηρημένο και εξακριβωμένο αυτό.

Θέλω να πιστεύω πως η Αννούλα ανάμεσα στα άλλα θα θυμάται και θα εφαρμόζει και όσα στην έκτη κάναμε. Γιατί τότε ήταν που γύρισα ξανά στο σχολειό μετά την τριετή μου απουσία για μετεκπαίδευση, μετά τη γνωριμία μου με το Δάσκαλο, το Δημήτρη Λιαντίνη.

Κανονίσαμε κιόλας να συναντηθούμε για καφέ... Να μιλήσουμε αναλυτικά για όλα όσα την απασχολούν και την προβληματίζουν μπρος στα καινούρια της καθήκοντα. Ποιο δώρο θα της κάνω; Μα φυσικά ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ του Λιαντίνη. Τι άλλο; Αυτό δεν αφιέρωσε στους νέους δασκάλους; Αυτό δεν είναι το αξεπέραστο "όπλο" στα χέρια του κάθε νέου που θα πρωτομπεί σε τάξη; Να χαράξει από την αρχή πορεία ελληνικής αγωγής. Ελληνικά να διαπαιδαγωγήσει τους μαθητές που του εμπιστεύονται. Και πάνω στους τέσσερις βασικούς άξονες:

Παράθεση :

Να δέχονται την αλήθεια που έρχεται μέσα από τη φύση, όχι την αλήθεια που φτιάχνει το μυαλό των ανθρώπων.


Να ζουν σύμφωνα με την ηθική της γνώσης, όχι με την ηθική της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων.

Να αποθεώνουν την εμορφιά, γιατί η εμορφιά είναι δυνατή σαν το νου μας και φθαρτή σαν τη σάρκα μας.

Και κυρίως αυτό: Να αγαπούν τον άνθρωπο. Πώς αλλιώς! Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν.

ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ, Προλόγισμα στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Αργότερα θα έρθει η ώρα της ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ, της ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΡΟΥΣΟ, και φυσικά του HOMO EDUCANDUS.

Γιατί για μας αυτό ακριβώς είναι ο Λιαντίνης. Όχι μανουσάκια στις σπηλιές του Ταΰγετου και πολύ περισσότερο πέταγμα στεφανιών μπροστά σε τηλεοπτικές κάμερες για το θεαΑΘΗΝΑΙ στην κυριολεξία... Ο Λιαντίνης είναι να συνεχίζεις ζωντανά στους ίδιους χώρους που κι εκείνος έζησε το έργο του, μέσα στην τάξη, ανάμεσα στους μαθητές σου. Ο Λιαντίνης πάνω από όλα ήταν Δάσκαλος, όχι αστέρας του Χόλιγουντ να τον απολαμβάνουν οι αργόσχολοι του διαδικτύου σε βιντεάκια... "Α, πώς κουνούσε τα χέρια του" και "Ποπό τι μέταλλο ήταν η φωνή του" για να μην αναφέρω και άλλα αηδιαστικά σχόλια για το παρουσιαστικό του και αν άρεσε στα κορίτσια... Πολύ περισσότερο δεν είναι Λιαντίνης να κατεβαίνουν οι λιμοκοντόροι της Αθήνας για να φάνε κοψίδια στις ταβέρνες της Λακωνίας και να γυρνάνε και βίντεο από τη συνάθροιση. Καθαρό κρατούσε εκείνος το Χριστούλη μέσα του, καθαρό κρατάμε κι εμείς το Δάσκαλό μας από τέτοια φαινόμενα γελοιοποίησης. Και καθαρό και απαστράπτοντα παραδίδουμε το λόγο του και στα ζουζουνάκια της πρώτης και στους νέους δασκάλους που ευτυχήσαμε κάποτε να διδάξουμε...

Αδιάφορο στέκει ακόμη και το ερώτημα αν ζει ή αν πέθανε ο Λιαντίνης. Ανάμεσα στο ναι και στο όχι διαλέγουμε αυτό που μας δίδαξε: ΔΕΝ ΞΕΡΩ! Έτσι κι αλλιώς ζωντανή παραμένει η μνήμη του στο νου και στην καρδιά μας και στην κάθε μέρα μας. Τις ώρες που προσκυνούμε την εμορφιά του ανατέλλοντα ήλιου στο κάστρο της Αστροπαλιάς και τις άλλες ώρες που σκύβουμε με συγκίνηση στους αρχαίους τάφους της γειτονιάς μας ψάχνοντας την ιστορία μας και την αλήθεια της ζωής. Ζωντανή και όταν παλεύουμε για μια καλύτερη παιδεία και μια δικαιότερη κοινωνία. Και κυρίως ζωντανεύει ο Δάσκαλος στην αγάπη που μοιραζόμαστε με τους μαθητές μας. Τις μικρές Δαναΐτσες του σήμερα και τις Αννούλες του χθες. Ειδικά αυτή την Αννούλα που ο Σεπτέμβρης ο φετινός ξανάφερε δασκάλα μπρος μου. Έτοιμη να παραλάβει τη σκυτάλη. Η Αννούλα, το τρυφερό κλωνάρι που μεγάλωσε και ομόρφυνε και έγινε σαν δέντρο αληθινή...

Η τάξη της Αννούλας. Πρώτη τάξη 1990 - 1991. Και η Αννούλα όρθια πρώτη από δεξιά.

Σήμερα άλλος είναι οικονομολόγος, άλλος ηθοποιός, άλλος αρχιτέκτονας, άλλος ψυκτικός... Και η Άννα δασκάλα!

Μπορείς με τέτοιες εικόνες να μην κοιτάς και τα σημερινά ζουζουνάκια της πρώτης δίχως να ονειρεύεσαι και το δικό τους αύριο; Και για φαντάσου την επόμενη χρονιά ή την άλλη να τα αναλάβει τα σημερινά μας πρωτάκια το άλλο πρωτάκι απ' τα παλιά, η Αννούλα, δασκάλα πια στο παλιό της σχολείο;

Δευτεράκια πια. Χριστούγεννα του 1991. Και η Αννούλα στην αγκαλιά μου με τα κοτσιδάκια της... Και η Σταυρούλα, η Πέρσα, η μικρή Ελενίτσα η αδερφή της Πέρσας, η Σάντυ, η Γεωργία, η Σοφούλα. Ζουζουνάκια τότε, ολόκληρες γυναίκες σήμερα. Κι εμείς με γκρίζα πια μαλλιά να τις κοιτάμε και να τις καμαρώνουμε. Ίδια που ελπίζουμε αύριο να καμαρώνουμε και τα καινούρια παιδάκια του σχολειού μας.