ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΑΝΤΙΝΗ

Ήρθε ο καιρός να συνεχίσουμε το νήμα των συζητήσεων και των μελετών για το Δάσκαλο, το Δημήτρη Λιαντίνη. Ένα νήμα που κόπηκε βίαια τρεις μήνες πριν και για λόγους ας τους πούμε ανωτέρας βίας. Κάποτε θα έρθει ο καιρός που θα μιλήσουμε για όλα τα πώς και τα γιατί αυτής της σιωπής. Όχι τώρα. Και όχι στο ίντερνετ.

Τώρα απλώς ξανανοίγουμε νέο κύκλο συζητήσεων και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι και για το γεγονός αυτό καθαυτό αλλά και για τη χρονική συγκυρία.




Φθινόπωρο ήταν και τότε που συναντήσαμε για πρώτη φορά το Δημήτρη Λιαντίνη στις αίθουσες του Μαρασλείου. Φθινόπωρο του 1992. Κι ο Οκτώβρης είναι ιδιαίτερα δεμένος με σημαντικά γεγονότα της ζωής του.

Οφείλω βεβαίως από την αρχή να θέσω ως αυστηρή προϋπόθεση συμμετοχής στο νέο κύκλο συζητήσεων την αυστηρότατη εφαρμογή των κανόνων λειτουργίας του φόρουμ. Όλα όσα συνέβησαν τους προηγούμενους μήνες είχαν το λόγο και την αιτία τους να συμβούν. Και κύρια γιατί εν αρχή ην η πράξις που έλεγε και ο Δάσκαλος. Όχι μόνο τα λόγια... Οδηγηθήκαμε εκεί ακριβώς που θέλαμε να οδηγηθούμε. Στο ξεκαθάρισμα καταστάσεων και ρόλων και άλλων "σκοτεινών" σημείων. Με όλη αυτή τη γνώση συνεχίζουμε, αλλά δεν ανακυκλώνουμε.

Και θέλω αυτό να γίνει σαφές προς όλους για να μην υπάρξουν παρακάτω παρεξηγήσεις. Το HOMA EDUCANDUS αποφάσισε να ανοίξει και πάλι τόσο τα blogs ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ και ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ - Βιντεοθήκη, όσο και το χώρο συζητήσεων για το Λιαντίνη στο φόρουμ με αποκλειστικό ζητούμενο το έργο του. Χρήστες που θα προσπαθήσουν με οποιοδήποτε τρόπο να υπονομεύσουν το σκοπό που θέτουμε, θα απομακρύνονται από το φόρουμ χωρίς καμία προειδοποίηση. Ακούγεται σκληρό κάτι τέτοιο; Ωραία, ας ακούγεται. Σκληρά ήταν και όσα εμείς αντιμετωπίσαμε όλο αυτό το διάστημα. Δε ζητάμε τίποτε περισσότερο από όσα κι εμείς χρειάστηκε να κάνουμε και συγκεκριμένα να τρέχουμε σε αστυνομίες και δικηγόρους. Από τη στιγμή λοιπόν που έχουμε τη νομική ευθύνη για τούτο το χώρο, κρατάμε και όλο το δικαίωμα να θέτουμε όρια τέτοια και όσα ακριβώς απαιτούνται για να μην έχουμε στο μέλλον άλλες εμπλοκές με νομικά ζητήματα.

Και για να γίνει πιο ξεκάθαρο. Αναφορές σε πρόσωπα είτε ονομαστικά είτε και φωτογραφικά που μπορεί να θεωρηθούν συκοφαντικές, απαγορεύονται αυστηρά και δια ... διαγραφής οριστικής. Προσέξτε παρακαλώ και το φωτογραφικά. Το λέγαμε και τότε αλλά δεν έγινε σεβαστό: Δεν επιθυμούμε να μετατραπεί το δικό μας φόρουμ σε χώρο επίλυσης διαφορών και αντιπαράθεσης με άλλους χώρους του διαδικτύου που ασχολούνται με το Λιαντίνη. Η θέση μας για τους χώρους αυτούς είναι κρυστάλλινη και δεν αλλάζει. Αλλά και δεν έχουμε σκοπό να περάσουμε την υπόλοιπη ζωή μας ασχολούμενοι μαζί τους. Δεν τους επισκεπτόμαστε εδώ και μήνες, δε μας ενδιαφέρει τι γράφουν και τι δε γράφουν, είναι παντελώς ανύπαρκτοι για μας. Φυσικά όχι συλλήβδην... Όταν και αν θα εντοπίζουμε κάποιο σοβαρό χώρο που ασχολείται με το Δάσκαλό μας και θα τον προβάλλουμε και θα επιδιώκουμε συνεργασία. Γιατί ούτε το αλάθητο διεκδικούμε ούτε και να μονοπωλήσουμε τις συζητήσεις για το Δημήτρη Λιαντίνη στο διαδίκτυο.

Να επαναλάβουμε ότι εξακολουθεί πάντα η βασική αρχή του Εντουκάντους για ελεύθερη και αδέσμευτη έκφραση γνώμης. Αγκυλώσεις και άλλες προσπάθειες επιβολής κυρίαρχης άποψης, εδώ δεν ισχύουν. Ο καθένας μπορεί να υποστηρίζει τις απόψεις του έστω και αν διαφωνούν ριζικά με των άλλων μελών. Αρκεί μόνο να τις εκφράζει μέσα σε όρια ευπρέπειας και χωρίς να παραβιάζει τη νομοθεσία της χώρας για το διαδίκτυο.

Και πάλι θα το πω, όσο περνά από το δικό μας χέρι δεν πρόκειται να δώσουμε την παραμικρή αφορμή στις αρχές. Δώσαμε το λόγο μας στο διευθυντή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και έχουμε σκοπό να τον τηρήσουμε μέχρι κεραίας. Όπως επίσης πήραμε τη διαβεβαίωση ότι αν ξαναπροκληθούμε στο μέλλον, θα χειριστεί ο ίδιος προσωπικά το ζήτημα. Το λέμε και αυτό για να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις και ειδικά για το διάστημα των τελευταίων τριών μηνών. Ήταν δική μας απόφαση να αποσύρουμε τις δημοσιεύσεις μας για το Λιαντίνη και για λόγους που μελλοντικά θα εξηγηθούν με όσο πιο επίσημο τρόπο γίνεται. Όχι στο διαδίκτυο και όχι με κουβεντούλες που τις παίρνει ο αέρας. Δε βιαζόμαστε. Η μορφή και το πότε ακριβώς είναι κάτι που ακόμη σκεφτόμαστε. Για να είναι όσο καλύτερο γίνεται και να αρμόζει στο Δάσκαλο. Κυρίως όμως για να συμπορεύεται με την αλήθεια. Όση τουλάχιστον είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε για τη δύσκολη υπόθεση Λιαντίνη.

Σ' αυτό το δρόμο οποιαδήποτε παρέκκλιση που μας απομακρύνει από την υπαρκτική μας γαλήνη και ηρεμία θεωρούμε ότι θα μας απομακρύνει από το στόχο μας. Γαλήνη και ηρεμία που χρειάστηκε πολύμηνος αγώνας για να την κατακτήσουμε και να τη διασφαλίσουμε. Χρειάστηκε να δώσουμε πολλές μάχες και σε πολλά επίπεδα. Ακόμη και με τον ίδιο μας τον εαυτό.




Πιστεύω πως επιτέλους βρισκόμαστε στο κατάλληλο σημείο για να επιχειρήσουμε ώριμα και σοβαρά να σκύψουμε στη φιλοσοφία του Λιαντίνη και να διερευνήσουμε το μεγάλο αίνιγμα που μας άφησε. Κι αυτό ακριβώς σκοπεύουμε. Όσοι το ίδιο σκεπτικό συμμερίζονται, είναι κάτι περισσότερο από ευπρόσδεκτοι να συμπορευτούν μαζί μας. Και πάντα στον απόηχο των λόγων του Δασκάλου:

Πολλοί συμμερίζονται τη χαρά σου αγαπητή Δανάη. Όποιος ενδιαφέρεται σοβαρά να προσεγγίσει τον Λιαντίνη μέσω Διαδικτύου, γνωρίζει ότι ΜΟΝΟ στη δική σου ιστοσελίδα θα βρει σοβαρές και αξιόπιστες πληροφορίες σε ό,τι αφορά το Έργο του μεγάλου στοχαστή. Και γνωρίζουμε γιατί.

Λουκία μου,

μας τιμά η άποψή σου για το Εντουκάντους αλλά αυτό το ΜΟΝΟ εδώ... δεν ισχύει. Φυσικά είχαμε την εξαιρετική τύχη να μας παραχωρηθούν κάποια στοιχεία σημαντικά από το αρχείο του Δημήτρη Λιαντίνη. Μερικά τα δημοσιεύσαμε. Κι αυτό με σύμφωνη γνώμη της κυρίας Νικολίτσας Λιαντίνη. Κάποια άλλα όχι και ούτε πρόκειται να το κάνουμε αν δε μας δοθεί άδεια για κάτι τέτοιο.

Όπως υπάρχουν και άλλα δεδομένα που από διάφορες πηγές κατά καιρούς ήρθαν εις γνώση μας.

Όλα αυτά συνθέτουν ένα ακόμη μεγαλύτερο αίνιγμα από εκείνο που η εξαφάνιση του Λιαντίνη πριν δέκα χρόνια δημιούργησε. Κι εμείς ξεκάθαρα και τίμια λέμε πως απάντηση δεν έχουμε. Τώρα περισσότερο από ποτέ δεν ξέρουμε να απαντήσουμε αν είναι όντως ο δικός του νεκρός στις Κεχρεές ή όχι. Μπορεί από τη μία να υπάρχει η περίφημη εξέταση DNA και το βασανιστικό ερώτημα "Ποιος μπορεί να είναι ο νεκρός αν δεν είναι ο Λιαντίνης", αλλά και από την άλλη υπάρχουν πλήθος άλλων στοιχείων που αναγκάζουν σε προβληματισμούς.

Αν λοιπόν εγώ που δεν είχα καμία προσωπική γνωριμία με το Λιαντίνη πέρα από την τυπική σχέση καθηγητή - σπουδάστριας, έχω στοιχεία που με κάνουν να αμφιβάλλω, καταλαβαίνεις πως εκείνοι που βρίσκονταν κοντά του ξέρουν πολλά περισσότερα. Είναι εκείνοι που θα πρέπει κάποτε να μιλήσουν και να μας πουν όλη την αλήθεια που κατέχουν και ίσως τότε συνθέτοντας τις ψηφίδες να λύσουμε και το αίνιγμα. Όμως το ζήτημα είναι όχι μόνο αν θέλουν αλλά και αν τους επιτρέπεται κάτι τέτοιο. Από ποιον; Χμ... Εδώ κι αν είναι τεράστιο ζήτημα.

Το βέβαιο είναι πως ο Λιαντίνης μας το άφησε ξεκάθαρα γραμμένο. Αφήνει ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΔΩΡΟ. Και πρέπει κανείς να είναι πολύ αφελής με όσα στην πορεία ήρθαν στο φως για να πιστεύει πως το όλο αίνιγμα αφορούσε μόνο την επταετία της απορίας για την τύχη του. Και πως απλά κάποια στιγμή είχε προβλέψει να εμφανιστεί ένας ξάδερφός του και να πει σε ποιο μέρος ήταν τόσον καιρό ο νεκρός του. Αστεία πράγματα. Έως και γραφικά θα έλεγα. Αλλά και χωρίς ουσία στην προώθηση του έργου και της φιλοσοφίας του. Μάλλον το αντίθετο ακριβώς έχει συμβεί με όλα τούτα. Με αποτέλεσμα να έχει περιοριστεί το ενδιαφέρον για το Λιαντίνη σχεδόν αποκλειστικά στο ίντερνετ και μάλιστα κυρίως για στοιχεία της ζωής του.

Πόσοι άραγε σήμερα, δέκα χρόνια μετά την εξαφάνισή του, έχουν διαβάσει ολόκληρο το κόρπους του έργου του; Οι περισσότεροι έχουν κάνει μόνο μια πρόχειρη ανάγνωση της Γκέμμας. Είναι ποτέ δυνατόν έτσι να προσεγγιστεί ο στοχασμός του; Φυσικά όχι. Και ειδικά για ένα συγγραφέα με το στιλ του Λιαντίνη. Το έργο του μόνο μέσα από πολλαπλές αναγνώσεις και συσχετισμό στοιχείων μπορεί να ερμηνευτεί. Μοιάζει θα έλεγα με ένα γιγαντιαίο παζλ, όπου κανένα κομματάκι δεν περισσεύει και το οποίο μόνο σαν συνολική εικόνα μπορεί να αποκαλύψει την αλήθεια.

Από κει και πέρα οφείλουμε να λάβουμε υπόψη και τη δική του επισήμανση πως το αληθινότερο κομμάτι του έργου του είναι η ίδια η ζωή του. Τι όμως γνωρίζουμε ως τώρα για τη ζωή του Λιαντίνη; Μόνο επουσιώδη στοιχεία. Εκείνοι που τον έζησαν από κοντά και τον γνώρισαν καλά δεν έχουν ακόμη μιλήσει. Θα το κάνουν; Ιδού ένα σπουδαίο ερώτημα...

Κι ακόμη από τις πληροφορίες που ως τώρα υπάρχουν, οδηγούμαστε στο βέβαιο συμπέρασμα πως ο Λιαντίνης κρατούσε κρυφά πολλά στοιχεία της ζωής του. Ίσως γιατί έτσι ήθελε να προστατεύσει το αίνιγμα που θα έθετε. Ακόμη και την τελευταία στιγμή... Σηκώθηκε και πήγε στη Λιαντίνα και αποκάλυψε - λένε - στη μητέρα του πως πρόκειται να αυτοκτονήσει. Όχι όμως στη σύντροφο της ζωής του και στο μοναχοπαίδι του. Μόνο στη μητέρα του και στον ξάδερφο που εφτά χρόνια αργότερα αποκάλυψε πού θα βρουν το Λιαντίνη... Ποια άλλη απόδειξη χρειαζόμαστε πως του άρεσε να κρατά κρυφά στοιχεία;

Το μόνο παρήγορο στην περίπτωση Λιαντίνη είναι που μοιράστηκε τη ζωή του με έναν άνθρωπο ιδιαίτερα ευφυή. Αναφέρομαι φυσικά στη σύζυγό του. Όσο ευφυής και αν υπήρξε εκείνος, και όσο και αν θέλησε να της κρύψει πράγματα, είναι βέβαιο πως έπεσαν πολλά στην αντίληψή του. Εξάλλου ο Λιαντίνης δεν ήταν θεός. Άνθρωπος ήταν. Και σαν άνθρωπος μπορεί να προσπάθησε το τέλειο μυστήριο μα κάπου θα έκανε και λαθάκια... Κάποια από αυτά μας είναι γνωστά. Για μερικά έχουμε κιόλας μιλήσει, για άλλα υπάρχουν λόγοι σοβαροί που μας απαγορεύουν να το κάνουμε. Όμως όλα αυτά είναι που ζωηρεύουν τις αμφιβολίες μας...

Ποιες ακριβώς είναι αυτές; Δε θα ξεγελάσουμε κανέναν... Τίμια θα πούμε ότι ακόμη δεν έφτασε η ώρα να τις πούμε όλες τις αμφιβολίες μας. Μόνο πως τίποτε δε θεωρούμε δεδομένο αν δεν υπάρχει ακλόνητη απόδειξη.

πχ. Έχουμε μαρτυρίες από αρκετούς συνανθρώπους μας ότι είδαν το Λιαντίνη ζωντανό. Ακόμη και μετά την ανεύρεση του νεκρού στον Ταΰγετο. Δεν είμαι προσωπικά σε θέση ούτε να τους πιστέψω ούτε να τους αμφισβητήσω... Εγώ πάντως δεν τον είδα.

Και έχουμε εδώ το πολύ περίεργο, πως οι άνθρωποι αυτοί τον γνώριζαν οι περισσότεροι πολύ καλά. Και λένε πως τον συνάντησαν μπροστά τους. Αλλά τα έχασαν και δεν τον ακολούθησαν. Πώς γίνεται αυτό;

Ένα ενδεχόμενο είναι να τους έπαιξε άσχημο παιγνίδι η φαντασία τους. Να νόμισαν πως πρόκειται για το Λιαντίνη. Η ψυχιατρική έχει πολλά τέτοια παραδείγματα να αναφέρει. Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη τις λεπτομέρειες που προσθέτουν όλοι τους στην περιγραφή του ανθρώπου που συνάντησαν και που ταιριάζουν απόλυτα με το Λιαντίνη.

Το άλλο ενδεχόμενο ταιριάζει με εκείνο που ο ίδιος ο Λιαντίνης ονόμαζε αρχιστρατηγικό σχέδιο. Δε θα το εξηγήσω περισσότερο... Είναι όμως και αυτό μια σοβαρή πιθανότητα.

Αλλά εκείνο που δεν πρέπει να μας διαφεύγει στις όποιες αναζητήσεις μας είναι η σκοπιμότητα... Τι δηλαδή θα εξυπηρετούσε έναν στοχαστή όλη αυτή η περίπλοκη κατάσταση. Πώς συνδυάζονται με τη φιλοσοφία όλα αυτά τα σενάρια που θυμίζουν αστυνομική ταινία... Προς τι δηλαδή ένας άνθρωπος σαν το Λιαντίνη να εξαφανίζεται αφήνοντας υπονοούμενα ξεκάθαρα ότι πάει να πεθάνει, και όμως εκείνος να εξακολουθεί να ζει. Μη νομίζετε ότι είναι εύκολη εδώ η απάντηση. Αντίθετα μοιάζει αρκετά αφελές να λέμε πως ο θάνατός του όπως μέχρι στιγμής έχει παρουσιαστεί έχει κάποια σχέση με τη φιλοσοφία. Ένας θάνατος που για να μην παίζουμε με τις λέξεις όπως ανέφερε κάποτε σε δημόσια ομιλία της η κόρη του, είναι μια αυτοκτονία. Όχι κλασική; Εντάξει, δεν είναι μια κλασική αυτοκτονία. Μα είναι ένας θάνατος αυτοθέλητος. Αρκεί αυτό για να τον απαλλάξει από την παθολογία που ο ίδιος ο Λιαντίνης καταδίκασε στους αυτόχειρες;

Το πιο εύκολο να απαντήσει κάποιος εδώ είναι το επιχείρημα που στηρίζεται στην περίφημη ομιλία του για το θάνατο. Τη φιλοσοφική θεώρηση του θανάτου. Πήγε δηλαδή ο Λιαντίνης στον Ταΰγετο και πέθανε για να αποδείξει πως δε φοβάται το θάνατο. Α, πολύ ωραία... Και ποιος ήταν εκεί για να μας βεβαιώσει πως την τελευταία στιγμή δεν τον παρέλυσε ο φόβος πλην δεν είχε πια τα περιθώρια να αντιδράσει;

Και πάλι εδώ υπάρχει παλιότερο άρθρο του που περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα έναν τέτοιο θάνατο σαν αυτό που υποτίθεται ότι είχε και ο ίδιος. Ένας θάνατος μακριά από το φως... Πλακωμένος από πέτρες. Δικά του είναι τα λόγια και παραπέμπω να τα διαβάσετε αυτούσια:

Παράθεση :

"Χίλιες και μύριες ζωές να πληρώνονται για να μη ζήσει κανείς τη φρίκη του κλειστού θανάτου."

Όταν έχω τη δική του ομολογία για τη φρίκη ενός τέτοιου θανάτου και καμία ομολογία πως ο ίδιος άντεξε χωρίς να λυγίσει αυτή τη φρίκη, γιατί να δεχτώ ως απόδειξη πως νίκησε το φόβο του θανάτου; Ακόμη και αν ο νεκρός είναι ο δικός του νεκρός. Έχουμε τότε απόδειξη πως πέθανε, όχι όμως πως δε φοβήθηκε. Όχι πως μέχρι τελευταία στιγμή είχε το περιθώριο να σταματήσει την πορεία προς το θάνατο αλλά εκείνος αποφασιστικά διάλεξε να περάσει το ασύνορο όριο μεταξύ ζωής και θανάτου. Εξάλλου και καμία πληροφορία έγκυρη δεν έχουμε για το πώς ακριβώς πέθανε εκείνος ο νεκρός. Ο ιατροδικαστής στο σημείο αυτό σήκωσε τα χέρια ψηλά.

Έχω ακούσει για χάπια, για ενέσεις, ακόμη και για ηλεκτροπληξία από κεραυνό... Όλα φαντασίες και υποθέσεις.

Όπως έχουμε επίσης δεδομένα ότι επιθυμούσε να ζήσει μόνος του "έρημος και ισχυρός" για να γράψει και να δημιουργήσει... Είναι άραγε αυτό; Εξαφανίστηκε από προσώπου γης γιατί έτσι πίστευε πως θα αποκτήσει την απαραίτητη ψυχική δύναμη για ένα σπουδαίο έργο;

Ή συνέβαινε κάτι άλλο; Υπάρχουν και τέτοια δεδομένα. Πως μπορεί και κάτι άλλο να συνέβαινε... Τι ακριβώς; Λυπάμαι που δε θα απαντήσω και ας ξέρω κάποια στοιχεία. Ή και ακριβώς γι' αυτό. Γιατί αν ισχύουν αυτά τα στοιχεία τότε το να μιλήσεις και να αποκαλύψεις οτιδήποτε, θα έρθει σε αντίθεση με τη δική του θέληση. Κι εγώ αγαπάω αρκετά το Δάσκαλο για να έρθω σε αντίθεση με τη δική του θέληση και μάλιστα για τέτοιο ζήτημα. Όμως υπάρχουν πολλά κομματάκια στο παζλ που ταιριάζουν με αυτή την εκδοχή. Μόνο που δε συνάδουν καθόλου με φιλοσοφία και μελέτη θανάτου. Συνάδουν όμως και αρμόζουν σε άλλες σημαντικές πτυχές του φαινομένου Λιαντίνης. Και συνάδουν με περίεργες συμπεριφορές ανθρώπων που τον γνώρισαν καλά και τήρησαν μια στάση εντελώς ασυνήθιστη όταν εξαφανίστηκε. Πώς να τα παραβλέψεις αυτά;

Λες δηλαδή σε κάποιον ότι χάθηκε και πάει να αυτοκτονήσει κάποιος πολύ αγαπητός του άνθρωπος. Κι αυτός αντί να τρέξει να τον βρει και να τον σταματήσει, νοιάζεται μόνο για τι θα φάνε οι δημοσιογράφοι και τα ΕΜΑΚ... Κι αφήνει μόνη της την κόρη του να ψάχνει στον Ταΰγετο που δεν ξέρει για να εντοπίσει τον πατέρα της... Έγινε αυτό; Φυσικά και έγινε. Και εξήγηση που δόθηκε ήταν πως αφού θέλει να πεθάνει, άστον να πεθάνει. Γιατί έτσι θα γίνει μεγάλος!!! Μην του χαλάσουμε το σχέδιο!

Έγινε μεγάλος ο Λιαντίνης γι' αυτό; Όχι φυσικά. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να ξεσηκώσουν κατηγορίες πως ήταν τρελός... Μήπως και ήταν; Αχ, και να ήταν εύκολο να βγάλεις ψυχογράφημα και χωρίς να είσαι ειδικός και χωρίς να γνωρίζεις το συγκεκριμένο άνθρωπο.

Πάντως εδώ θα πρέπει να πούμε και κάτι άλλο σημαντικό. Ο Λιαντίνης υποτίθεται πως αυτοκτόνησε τις πρώτες μέρες του Ιούνη του 1998. Λίγες μέρες πριν είχε ταξιδέψει στην Κρήτη με αεροπλάνο. Μαζί και ένας φίλος του και παλιός του μαθητής. Είναι από δική του μαρτυρία που γνωρίζουμε το φόβο που ένιωσε κάποια στιγμή ο Λιαντίνης μέσα στο αεροπλάνο όταν έπεσαν σε κάποια κενά αέρος. Φοβήθηκε τι; Μη σκοτωθεί άδικα... Τι άδικα όμως και τι δίκαια... Η ουσία είναι πως φοβήθηκε το θάνατο. Κι ας έλεγε πως βρήκε το φάρμακο για το φόβο του θανάτου. Δηλαδή τι; Μόνο αν βαδίσω αυτοθέλητα στο θάνατο ισχύει το φαρμακάκι; Ωραίο μήνυμα... Αυτό δηλαδή να εισπράξουμε από το τέλος του; Πως αυτοθέλητα πρέπει να βάλουμε τέρμα στη ζωή μας; Τέτοιες ανοησίες μόνο όσοι δε διάβασαν ολόκληρο το έργο του μπορούν να τις ισχυρίζονται. Όχι λοιπόν και πάλι. Ένα όχι που στηρίζεται και σε άλλα δεδομένα εκείνων των τελευταίων ημερών.

Είναι όλα αυτά αλλά και πολλά άλλα που κάνουν τη γυναίκα του Δημήτρη Λιαντίνη να υποστηρίζει πως κάτι άλλο έχει συμβεί. Τι; Ούτε κι εκείνη είναι σε θέση να γνωρίζει. Ή αν γνωρίζει δε θέλει ή δεν της επιτρέπεται να πει. Είπαμε ότι εμείς όλα τα ενδεχόμενα τα αφήνουμε ανοιχτά αν απόδειξη ακλόνητη δεν υπάρχει. Μόνο έτσι ελπίζουμε να πλησιάσουμε όσο περισσότερο γίνεται τη λύση του αινίγματος Λιαντίνη.

Έπεσαν πολλές εκδοχές στην παραπάνω δημοσίευση και μερικές αρκετά θολές και ασαφείς. Εύλογο βέβαια αν λάβουμε υπόψη το ζήτημα που αφορά. Καλώς ή κακώς το αίνιγμα του Λιαντίνη εξελίσσεται σε γόρδιο δεσμό και είναι ήδη παρατηρημένο φαινόμενο κάποιοι να απογοητεύονται και να απομακρύνονται. Κούρασε όλη αυτή η θολούρα και οι αντικρουόμενες απόψεις των ανθρώπων που τον γνώρισαν.

Εγώ σας λέω πως δεν έχω κανένα λόγο να πιστέψω τον ένα ή τον άλλο. Αλλά πώς γίνεται οι μεν να λένε υπάρχει το DNA, άρα ο νεκρός είναι ο Λιαντίνης και την ίδια ώρα η άλλη πλευρά να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ζει ακόμη ο Λιαντίνης; Ακόμη και αν αποφύγουμε το σκόπελο να κρίνουμε ποιος λέει το ένα και ποιος το άλλο, και πάλι δεν μπορούμε να μην προβληματιστούμε για το αν ετούτη η ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΑ ήταν εξαρχής σχεδιασμένη από τον ίδιο το Λιαντίνη ή κάτι που δεν μπόρεσε να προβλέψει; Αριστοτεχνικός σχεδιασμός ή λάθος που δεν μπόρεσε να αποφύγει;

Από την άλλη, είναι πιθανό και το ενδεχόμενο της έλλειψης ειλικρίνειας στις ως τώρα μαρτυρίες και απόψεις. Το θέμα όμως είναι η σκοπιμότητα. Είχαν μια τέτοια εντολή από τον ίδιο το Λιαντίνη; Ή είναι αποτέλεσμα ενός άλλου κινήτρου;

Όπως και να έχει, γεγονός παραμένει πως η κατάσταση αυτή έχει κουράσει. Όπως και παλιότερα είχε τονιστεί - αν δεν κάνω λάθος, από τον Αλέξανδρο Ζ - ο Λιαντίνης κινδυνεύει να χαρακτηριστεί γραφικός και να απομακρυνθεί κάθε σοβαρός μελετητής από το έργο του. Είναι όμως αυτό κάτι που ο ίδιος ο Λιαντίνης ήθελε; Να αναγκάσει έστω και με τον τρόπο αυτό να μείνει για το μέλλον η σοβαρή προσέγγιση του έργου του; Ή κάποιοι άλλοι κινούν τα νήματα για λόγους που οι ίδιοι γνωρίζουν ή και χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβουν το αποτέλεσμα της στάσης και των ενεργειών τους;

Πάντως, κι αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, αν ο Λιαντίνης είναι ζωντανός, σημαίνει πως αποδέχεται όλη αυτή την τραγελαφική κατάσταση ή ακόμη και τη συντηρεί. Πώς να το αντιμετωπίσει κανείς κάτι τέτοιο; Ειδικά αν γνώριζε και θαύμαζε τον άνθρωπο; Ταιριάζει η εικόνα αυτή με τον άνθρωπο που εμείς ξέραμε; Ή μήπως τελικά δεν τον ξέραμε τόσο καλά;

Να σκεφτούμε και το άλλο; Πώς μας διαφεύγει κάποιος ανώτερος λόγος που ανάγκασε το Λιαντίνη να τα κάνει όλα αυτά; Πρέπει να παραδεχτώ ότι κάτι τέτοιο είναι το μόνο που θα μπορούσε να δικαιολογήσει μια τέτοια συμπεριφορά. Σίγουρα όμως δεν αρκεί για να μας διαφωτίσει. Αφήστε που είναι υπόθεση και μόνο, από τη στιγμή που δε δημοσιεύονται αποδείξεις για κάτι τέτοιο.

Σενάρια, σενάρια, σενάρια. Από φιλοσοφία όντως περάσαμε σε αστυνομική ιστορία.

Θα μιλήσουν άραγε ποτέ όσοι ξέρουν κάτι περισσότερο; Ή η υπόθεση Λιαντίνη θα ακολουθήσει πιστά το παράδειγμα του Οιδίποδα;

Με όλα αυτά όσοι τουλάχιστον τον γνώρισαν και τον αγάπησαν, το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να σταματήσουν να ασχολούνται με το αν ζει ή αν πέθανε και να περιοριστούν αποκλειστικά στη μελέτη του έργου του. Αλλιώς η ανακύκλωση είναι αναπόφευκτη. Ας πούμε ότι δέκα χρόνια είναι υπεραρκετό διάστημα για τέτοιες συζητήσεις. Και ας παραδεχτούμε πως ακόμη και αν ζει (όσο απίθανο και αν φαντάζει κάτι τέτοιο) μετά από δέκα χρόνια δεν υπάρχει πια πιθανότητα να ξαναγυρίσει στην πρότερη ζωή του.

Ακόμη και ο ομηρικός Οδυσσέας στα δέκα χρόνια αποβιβάστηκε πια στο ακρογιάλι της Ιθάκης του. Στο τσακ ακριβώς για να προλάβει την Πηνελόπη από κινήσεις μη αναστρέψιμες... Αλλιώς δε θα είχε κάνει και την αποτρόπαιη πράξη να εξολοθρεύσει τους μνηστήρες. Δεν ήταν μόνο εκδίκηση και τιμωρία αλλά και φόβος για άλλες εξελίξεις. Αν και... ο Λιαντίνης δε μίλησε για Πηνελόπη αλλά για Ανδρομάχη. Και η Ανδρομάχη έχασε μία και δια παντός τον σύνευνό της. Ας μη το ξεχνάμε και αυτό. Όπως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μισούσε τις επαναλήψεις και τις μιμήσεις.

Παράθεση :

Αριστοτεχνικός σχεδιασμός ή λάθος που δεν μπόρεσε να αποφύγει;

Αυτή η ερώτηση του Ηρακλή είναι αναπόφευκτη για όλους όσους εξακολουθούμε να ασχολούμαστε με το Λιαντίνη. Ποια δηλαδή από τα δεδομένα του σήμερα υπήρχαν στο σχέδιό του, το αρχιστρατηγικό όπως το έλεγε ο ίδιος, πριν από το '98 και ποια προέκυψαν μετά την εξαφάνισή του.

Όσον αφορά επίσης τους διάφορους μυθικούς ήρωες ή ήρωες έργων, ο Λιαντίνης θαύμαζε αρκετούς και άλλους τόσους αναφέρει στα έργα του. Εκτός από την Πηνελόπη και την Ανδρομάχη, εκτός από τον Οδυσσέα και τους μνηστήρες, έχουμε και το πρόβλημα με τον Εμπεδοκλή και τον Οιδίποδα.

Στο τελευταίο του γράμμα που άφησε πριν φύγει γίνεται αναφορά στον Οιδίποδα και μόνο.

Παράθεση :

Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης.

Όμως στο κεφάλαιο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ οι αναφορές αφορούν κυρίως τον Εμπεδοκλή. Σαφώς και δε θα ήταν φρόνιμο να περιμένει κανείς από το Λιαντίνη να ενεργήσει με μπούσουλα τι έκανε είτε ο Εμπεδοκλής είτε ο Οιδίποδας. Κάτι τέτοιο ούτε στη δική του προσωπικότητα θα ταίριαζε όπως τουλάχιστον εμείς τη γνωρίσαμε και επιπλέον θα άγγιζε τα όρια του φαιδρού. Να πω ακόμη πως ο ίδιος τόνισε ότι η στιγμή του θανάτου είναι μοναδική για τον κάθε άνθρωπο; Πώς λοιπόν κι από πού συνάγεται ότι ο Λιαντίνης πήδησε σαν τον Εμπεδοκλή αν όχι στον κρατήρα της Αίτνας σε κάτι ανάλογο στον Ταΰγετο;

Παράθεση :

Ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο στιγμές απόλυτα μοναδικές για τον καθένα μας. Ποτέ δε γίνεται να ζήσουν δύο άνθρωποι την ερωτική τους βίωση με όμοιο τρόπο. Αλλά με όμοιο τρόπο ποτέ δε γίνεται να ζήσουν και τη βίωση του θανάτου.

ΓΚΕΜΜΑ, 51

Είναι λοιπόν και ανόητο να το λέει κάποιος και αφέλεια να το πιστεύει πως ο Λιαντίνης σχεδίασε μια καθαρά μιμητική πράξη είτε με πρότυπο τον Εμπεδοκλή είτε με πρότυπο τον Οιδίποδα. Οι αναφορές του στα πρόσωπα αυτά και τους ήρωες γίνονται μέσα σε πλαίσιο συμβολισμών και μόνο, κάτι πολύ συνηθισμένο έτσι κι αλλιώς στο έργο του.

Πώς μπορεί κάποιος να αποκωδικοποιήσει αυτούς τους συμβολισμούς; Κατ' αρχάς κανένας συμβολισμός δεν είναι εύκολος να ερμηνευθεί με βεβαιότητα. Υποθέσεις μόνο μπορούν να γίνουν. Και οι υποθέσεις αντίκεινται στη φιλοσοφική μέθοδο του Λιαντίνη. Αφετέρου για να ασχοληθείς με τους συμβολισμούς κάποιου χρειάζεται και τον ίδιο να γνωρίζεις καλά αλλά και να μπορείς να κινηθείς άνετα στο πεδίο των δικών του γνωστικών εφοδίων.

Άνθρωποι που απλώς η ζωή τούς έφερε κοντά με το Δημήτρη Λιαντίνη και είχαν κάποια προσωπική σχέση μαζί του, όχι όμως το δικό του θεωρητικό υπόβαθρο και τις δικές του γνώσεις, είναι εντελώς αναξιόπιστες πηγές για ερμηνεία των συμβολισμών του. Δυστυχώς είχαμε και τέτοιες περιπτώσεις μέσα στα δέκα χρόνια που πέρασαν από την εξαφάνιση του Λιαντίνη. Λέω πως οι ίδιοι δεν έχουν τόση ευθύνη των πράξεών τους, τόσο καταλάβαιναν και τόσο έκαναν, όσο εκείνοι που φρόντιζαν να αναπαράγουν τέτοιες δηλώσεις και να ενισχύουν το θολό τοπίο γύρω από την υπόθεση του Λιαντίνη.

Κι εδώ θέλω να επισημάνω κάτι πολύ σοβαρό. Κάτι που όσο και να φοράει κάποιος παρωπίδες δεν επιτρέπεται να αγνοεί και να παραβλέπει. Το ανέφερα και παραπάνω σε μια άλλη τοποθέτηση. Η επισήμανση αφορά τη σύντροφο, τη σύζυγο, του Δημήτρη Λιαντίνη. Δεν είναι μια τυχαία γυναίκα. Ούτε καν μια τυχαία καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο. Εκτός αν εσείς ξέρετε πολλές καθηγήτριες των ΑΕΙ μας που να αναφέρονται στα ρεκόρ Γκίνες ως μοναδικά φαινόμενα στον κόσμο ως προς την απόκτηση του διδακτορικού τους. Επιπλέον υπάρχει μια σημαντική ιδιαιτερότητα στη σχέση της με το συγγραφικό έργο του συζύγου της. Εκείνος έγραφε το χειρόγραφο και εκείνη το δακτυλογραφούσε στη γραφομηχανή. Και με εκείνη συζητούσε κάθε σπουδαία ιδέα που είχε. Υπάρχουν σχετικά χειρόγραφα σημειώματα του ιδίου που το αποδεικνύουν. Ακόμη και για το κύκνειο άσμα του, τη Γκέμμα. Να αναφέρω επίσης ότι η κ. Νικολίτσα Λιαντίνη έχει κάνει και ιδιαίτερες σπουδές γραφολογίας.

Μπορείς όλα αυτά να τα αγνοήσεις όταν την ακούς να προβάλει την άποψη πως κάποια κείμενα που κυκλοφόρησαν μετά την εξαφάνιση του άντρα της είναι από το δικό του χέρι και πως κανείς άλλος δεν μπορεί να τα έχει γράψει;

Βεβαίως μπορείς αν είσαι τελείως αμόρφωτος σε τέτοια ζητήματα. Έλλειψη παιδείας και γνώσης έχουμε εδώ. Και ως τέτοια και μόνο την αντιμετωπίζουμε και την προσπερνάμε.

Προσωπικά για κάποια τέτοια κείμενα τυχαίνει να έχω και άλλες πληροφορίες που επιβεβαιώνουν όσα υποστηρίζει η κυρία Λιαντίνη. Μαρτυρίες των ίδιων που τα παρουσίασαν στο κοινό ως δήθεν δικά τους αλλά σε προσωπική συζήτηση παραδέχτηκαν πως άλλος τα είχε γράψει... Ποιος άλλος; Όχι, δε μου παραδέχτηκαν πως τα έγραψε ο Λιαντίνης. Αυτό δα έλειπε... Όμως γιατί κορόιδεψαν τον κόσμο λέγοντας πως τα έγραψαν οι ίδιοι; Και μπορώ αυτή την έλλειψη ειλικρίνειας σε τόσο σοβαρό ζήτημα να μην τη λάβω υπόψη και για ό,τι άλλο λένε οι άνθρωποι αυτοί;

Όπως δεν μπορώ να αγνοήσω τον ιδιαίτερο δεσμό ανάμεσα στο Δημήτρη Λιαντίνη και τη σύζυγό του. Με όλο το σεβασμό και την αγάπη που έχω για εκείνη, και με όλη όμως τη γνώμη που έχω σχηματίσει από την προσωπική γνωριμία μαζί της, δεν μπορώ να αποφύγω ένα λεπτό και κρίσιμο σημείο... Πως αποτελούσε κι εκείνη μέρος σημαντικό του αρχιστρατηγικού του σχεδίου. Πόσο και πώς; Αδύνατον να το ξέρω. Σε όσα λοιπόν λέγει και υποστηρίζει, αυτό το λαμβάνω πάντα υπόψη.

Έρχονται τώρα κάποιοι και προβάλλουν ιδιαίτερα το τι είπε η γυναίκα του Λιαντίνη τις πρώτες μέρες μετά την εξαφάνισή του. Και το αντιπαραβάλλουν με το τι είπε και συνεχίζει να λέει δεκαπέντε μέρες μετά την εξαφάνιση... Τι μπορούν να ξέρουν οι άνθρωποι αυτοί για τις εντολές που είχε η κ. Λιαντίνη από τον ίδιο της τον άντρα για να πει; Και μάλιστα άνθρωποι που δε συνάντησαν καν τον ίδιο το Λιαντίνη. Τι αφέλεια και απερισκεψία!

Για να ενισχύσουν μάλιστα την εγκυρότητα του λόγου τους δε δίστασαν κατά καιρούς να σερβίρουν απόψεις πως η γυναίκα του Λιαντίνη δεν τον γνώριζε... Πως ο μεγάλος πόνος από το θάνατό του της στοίχισε τόσο που θόλωσε το μυαλό της... Ακόμη και να προσπαθήσουν να τη φιμώσουν και να μη μιλάει. Ειδικά το τελευταίο είμαι σε θέση να το γνωρίζω από πρώτο χέρι και με ακλόνητες αποδείξεις. Μου πήρε αρκετά χρόνια για να το ερευνήσω και πολύ κόπο και πόνο. Όπως πάντα συμβαίνει με την αναζήτηση της αλήθειας.

Γιατί όμως; Το "γιατί" μην ξεχνάτε πάντα να το ρωτάτε. Σε κάθε τι. Γιατί να προσπαθούν να σιωπήσει ο άνθρωπος που γνώρισε καλύτερα από πολλούς άλλους το Λιαντίνη; Τι τους φοβίζει και τι τους ενοχλεί;

Και θα τολμήσω ακόμη να πω... Υπάρχει περίπτωση να είναι ο ίδιος ο Λιαντίνης πίσω από κάτι τέτοιο; Μη βιαστεί κανείς να θεωρήσει πως αυτή η κουβέντα σημαίνει ότι δέχομαι πως ο Λιαντίνης ζει. Έχω ξεκαθαρίσει τη θέση μου στο ζήτημα:


Δεν ξέρω αν είναι νεκρός και αν είναι θαμμένος στις Κεχρεές ή αν είναι ακόμη στη ζωή. Ας μου δοθούν πρώτα ακλόνητες αποδείξεις είτε για το ένα είτε για το άλλο, και μετά να εκφράσω γνώμη. Με υποθέσεις και στοιχεία θολά, όχι.

Όπως και αν έχει το ζήτημα, γεγονός παραμένει πως η γυναίκα του Λιαντίνη αποτελεί τεράστια πηγή πληροφοριών για τη ζωή αλλά και για το έργο του. Μια τέτοια σημαντική πηγή όταν έχεις να λύσεις ένα τόσο δύσκολο αίνιγμα, δε βιάζεσαι να την αγνοήσεις αλλά με κάθε τρόπο προσπαθείς να την αξιοποιήσεις. Όχι με πονηρές σκοπιμότητες. Όχι για προσωπική εκμετάλλευση. Αλλά στην υπηρεσία της αναζήτησης της αλήθειας και μόνο. Και με όρους που συνάδουν με την αναζήτησή της. Ειδικά το τελευταίο υπογραμμίστε το. Όπως και να λάβετε υπόψη το κάθε τι που ειπώθηκε παραπάνω.

ΔΑΝΑΗ έγραψε:

Χρήστες που θα προσπαθήσουν με οποιοδήποτε τρόπο να υπονομεύσουν το σκοπό που θέτουμε, θα απομακρύνονται από το φόρουμ χωρίς καμία προειδοποίηση.

Χρειάζεται να πω ότι συμφωνώ και επαυξάνω;

Και να καταγράφεται και η ip τους.

Με χαιρετισμούς για τη νέα περίοδο στο Forum και αποχαιρετώντας το καλοκαίρι που «ζούνιζε».

Rainer Maria Rilke
Übung am Klavier
Άσκηση στο πιάνο

Μια κούραση φέρνει το δείλι. Ζουνίζει το καλοκαίρι·
αυτή αναπνέει το δροσερό της ρούχο ζαλισμένη
και στης παρτιτούρας το κέντρο αποθέτει
την ανυπομονιά κάποιας πραγματικότης,

που μπορούσε σήμερα το βράδυ, αύριο να φτάσει,
που ήταν ίσως εκεί, που κιόλας την έκρυβε κάποιος.
Κι από τα παραθύρια ψηλά σε δεσπόζουσα στάση
υποδέχτηκε άξαφνα το χαϊδεμένο της πάρκο.

Σταμάτησε τότε, σταυρώνοντας τα χέρια κύτταξε μακριά
κι ένα βιβλίο ζήταγε που δεν είχε άκρια,
μα έδιωξε πάλι με μιας το μυριστικό γιασεμί
θυμωμένη. Τόνοιωθε σαν πληγή.

(Απόδοση στη ελληνική: Δημήτρης Λιαντίνης)

Άτιτλο ποίημα από τα κατάλοιπα του Rainer Maria Rilke


Είσαι τόσο ωχρός και τόσο ξένος.
Μόνο που κάποτε φωτίζει τη μορφή σου
πόθος απελπισιάς η `πιστροφή σου
όπου μες στα τριαντάφυλλα ο κόσμος ο χαμένος.

Και λαχταρά καθάριο και βαθύ το βλέμμα σου
απ’ τη προσπάθεια και την ανάγκη τη πολλή
τη χώρα, που σαν άνθισμα μες στη σιγή
εγίνη πια το έργο απ’ τα χέρια σου.


(Απόδοση στην ελληνική: Δημήτρης Λιαντίνης)

Δανάη, αν μπορώ να σου αφιερώσω κάτι που μου ανήκει μόνο ως κατοχή και όχι ως δημιουργία, σου αφιερώνω το παρακάτω υπέροχο ποίημα του Ρίλκε με την επίσης υπέροχη απόδοση στην ελληνική. Πόσο υπέροχη είναι θα το καταλάβαινες αν διάβαζες γερμανικά και σου έστελνα το κείμενο.
Εσύ μπορείς πολλά να κατανοήσεις σε συνδυασμό και με τα δύο παραπάνω ποιήματα. Σίγουρα ο Λιαντίνης δεν επιλέγει τυχαία ποιήματα του Ρίλκε να μεταφράσει.


Άτιτλο ποίημα από τα κατάλοιπα του Rainer Μaria Rilke


Ξένο ό,τι σα λόγος στα χείλη σου αυξάνει
τα μαλιά σου ξένα και το φόρεμά σου
ξένο είν’ ό,τι ρωτάει η ματιά σου.
Και ούτε ένας φλοίσβος δε φτάνει
από της δικής μας ζωής τη σφοδρότη
στη δική σου βαθειά σπανιότη.

Σα κάποια εικονίσματα φαντάζεις γραμμένα
που πάνω απ’ την άδεια του βωμού σκευοθήκη
αιώνια τα χέρια σταυρώνουν
αιώνια στεφάνια κρατούν παλιωμένα
και θάματα αιώνια οργανώνουν,
τα θάματα αν έχουν καιρό σταματήσει.

(Απόδοση στην ελληνική: Δημήτρης Λιαντίνης)