ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΗΛΙΟ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΝΑ ΒΛΕΠΩ

Βλέπω συνέχεια και συμμερίζομαι την αγωνία αυτών που θέλουν να γνωρίζουν αν ο Δημήτρης Λιαντίνης έφυγε από τη ζωή ή είναι εδώ, ανάμεσά μας. Εμένα προσωπικά με τα λίγα που καταλαβαίνω, αυτή η παράγραφος δε με απασχολεί καθόλου. Τον Δημήτρη Λιαντίνη τώρα προσπαθώ να τον γνωρίσω τώρα προσπαθώ να τον ανακαλύψω. Κι αλήθεια, εσάς σας απασχολεί ο θάνατος του Σωκράτη ή ο λόγος του; Θέλω να πιστεύω και ξέρω πως έτσι είναι ότι σας απασχολεί ο λόγος του.

Ασχολούμαστε ακόμα και με την οικογένεια του Δημήτρη Λιαντίνη. Μία οικογένεια που στην κυριολεξία θα έπρεπε να μείνη στο απυρόβλητο. Κανένας μεγάλος δε θα μπορούσε να λειτουργήσει, έτσι το αισθάνομαι εγώ, εάν στο περιβάλλον που ζούσε και εννοώ την οικογένειά του, δεν ένοιωθε τον έρωτα της δημιουργίας.

Το αν η σύζυγός του πήρε την απόφαση να ενταφιάσει τα οστά στις Κεχρεές, κάτι παραπάνω ξέρει από εμάς. Άλλωστε είναι ο άνθρωπος που έζησε τον Δημήτρη Λιαντίνη καλύτερα από τον καθένα. Εσείς τί; Διαρρηγνύετε τα ιμάτιά σας και έχετε άποψη για το τί πρέπει να κάνει η οικογένειά του; Με ποιό δικαίωμα;

Eδώ υπάρχουν άνθρωποι, όπως και εγώ, που δεν έχουν καταλάβει το βάθος της σκέψης του Δημήτρη Λιαντίνη. Πρέπει να έχουμε λοιπόν άποψη για πράγματα που δε μας αφορούν; Aς ασχοληθούμε να γνωρίσουμε αυτόν τον άνθρωπο μέσα από το λόγο του και μέσα από τη στάση ζωής που ο ίδιος επέλεξε.

Αλήθεια, πιστεύετε ότι ο Δημήτρης Λιαντίνης, ένας Δάσκαλος του κόσμου, ήταν τόσο εγωκεντρικός που να ζητάει πρώτος Ελλάδα και Ήλιο να βλέπει πάνω σε ένα βουνό που άλλωστε δεν είναι το υψηλότερο της Ελλάδος;

Δέστε το Δημήτρη Λιαντίνη σα Δάσκαλο. Και τότε θα καταλάβετε πως απευθύνεται με αυτή τη φράση στους μαθητές του, τους παλιούς και τους καινούργιους και ουσιαστικά τους ζητάει τη συνέχεια του λόγου του μέσα από τα δικά τους μάτια. Μάτια που θα ανεβούνε ψηλά, εκεί που κατοικεί η σοφία του Υπέρτατου. Εκεί που βλέπεις την κοιτίδα που γεννήθηκε αυτή η σοφία. Την Ελλάδα.

Ας υψώσουμε τα δικά μας βουνά, πιο ψηλά από τους Όλυμπους και τους Ταϋγετους και τότε, ναι, εκεί μπορούμε να βάλουμε το Σήμα του Λιαντίνη λαξευμένο μάρμαρο από τη σμίλη του λόγου του. Σήμα ζωής για μας και για κείνον.

Είναι δύσκολο, το ξέρω. Είναι επίπονο και γι’ αυτό ίσως κάποιοι ασχολούνται με τα εύκολα. Ζει ή δε ζει. Ζει αγαπητοί μου, ζει. Ζει μέσα μας, ζει στα μάτια μας, ζει στα καθημερινά μας έργα.

Αφήστε λοιπόν αυτό το πραγματικά οδυνηρό έργο του θανάτου στα χέρια της οικογένειας. Μη βάλλετε εναντίον της. Ναι, είναι οδυνηρός ο θάνατος για όλους. Ο Δημήτρης Λιαντίνης έδειξε όμως πώς ο θάνατος μπορεί να νικηθεί. Ασχοληθείτε με αυτό.

Αφήστε τη διαίσθησή σας να σας οδηγήσει στην πολιτεία του Δημήτρη Λιαντίνη γιατί είναι λίγο πιο κει και δεν τη βλέπουμε. Δεν μπορούμε ακόμα να τη δούμε. Κι όσο δε βλέπουμε αυτή την πολιτεία, δε βλέπουμε ζωντανό το Δημήτρη Λιαντίνη. Ναι, μ’ αυτή την έννοια είναι νεκρός ακόμα. Και το χειρότερο είναι ότι τον κρατάμε νεκρό εμείς.

Αυτοί που ασχολήθηκαν με την Ιερά Σινδόνη, ακόμα παλεύουν για να μάθουν αν ο Δάσκαλός τους πέθανε ή αναστήθηκε. Όσοι κατανόησαν το Λόγο, τον έχουν ζωντανό. Εάν σας ενδιαφέρουν μνημόσυνα και λόγια θλίψης, σκύφτε το κεφάλι στους καθημερινούς τάφους που ανοίγουμε. Εάν σας ενδιαφέρει η ανάσταση, υψώστε το δάκτυλο, δημιουργείστε τη δικιά σας Πυραμίδα σκέψης και επιχειρείστε να ανεβείτε το δρόμο που δείχνετε.

Όσο για τη σύζυγό του και την κόρη του, επιτέλους, αφήστε τους. Συμπαράσταση θέλουνε, μόνο συμπαράσταση. Κι αυτό μπορεί να γίνει εάν βλέπουν ότι ο δικός τους άνθρωπος ζει μέσα από τα λόγια και τις πράξεις των μαθητών του. Αγκαλιάστε τους όπως θα θέλατε να αγκαλιάσετε τον Δημήτρη Λιαντίνη.

Και πάνω απ’ όλα, στις δύσκολες στιγμές μην ακούσετε τον αλέκτορα να λαλήση τρις και αποχωρήσετε από κοντά τους. Η μοναξιά του Δάσκαλου ίσως είναι ο θάνατός του. Αυτός ο τόπος, αυτή η Ελλάδα του κόσμου, χωράει πολλά βουνά, ψηλά βουνά, για Ελλάδα και Ήλιο ο πρώτος να βλέπει.

Ας επιχειρήσουμε αυτό μονάχα, να γίνουμε οι ορεινοί όγκοι που θα διαβαίνει ο φωτεινός λόγος του Δάσκαλου.

Αναφορικά με το απόφθεγμα του Δασκάλου,θεωρώ εποικοδομητικό να αναφέρω οτι πράγματι πρώτος βλέπει εβλεπε και θα βλέπει τον ήλιο...τον ήλιο της αλήθειας,τον ήλιο με τα χαρακηριστικά που του προσέδωσε ο Πλάτωνας,το ύψηστο αγαθό...ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ.....ο Δημήτρης Λιαντίνης γνώρισε την αλήθεια.....την αφομοίωσε και εξοικειώθηκε με αυτή.....ξέφυγε απο το σύνολο και γνώρισε την αλήθεια, την απτή πραγματικότητα που επικρατεί.....εγώ μέσα μου τον έχω ταυτίσει με μια προσωπικότητα αμφιλεγόμενη,ανάλογη με την πνευματική εμβέλεια του Λιαντίνη...τον εχω ταυτίσει με τον ίδιο τον Χριστό...μόνο με μια τέτοια προσωπικότητα θα μπορούσαμε με την αναλογική μέθοδο να τον αντιπαραβάλλουμε....

Αγαπητέ Ησίοδε, αν θέλεις εξήγησε λίγο την άποψη που κατέθεσες. Πώς δηλαδή γίνεται να ταυτίσουμε με την αναλογική μέθοδο που λες το Λιαντίνη με το Χριστό. Ποια είναι η αναλογία που ενώνει τον έναν με τον άλλο;

Ιδιαίτερα θα υπογραμμίσω το χαρακτηρισμό που δίνει ο Λιαντίνης στον Ιησού: Μέγας Ουτοπικός...

Αν δεχτούμε αναλογία μεταξύ τους, θα πρέπει να δεχτούμε και μία τέτοια συνάντηση των δύο στην ου - τοπία;

δεν θα προβώ στην ανάλυση της προηγούμενης πρότασης μου,απλα θα σου θυμήσω το εξής....¨εγω τον εχω καθαρό το Χριστούλη μέσα μου....απαράφθορο απο την εκκλησία¨.....απαντησέ μου αν πιστεύεις στο ορθόδοξο δόγμα και τοτε θα κάνουμε την αναλογία Χριστού -Λιαντίνη...Να είσαι καλά Διώνη...

Αγαπητέ Ησίοδε, δεν ξέρω εάν μπορείς και πρέπει να ταυτίσεις την ορθοδοξία με δόγμα. Γιατί δόγμα, λίγο ως πολύ είναι γνωστό τί σημαίνει. Και από τη φύση της η ορθόδοξη πίστη κατακεραυνώνει κάθε τι το δογματικό. Και για να εδραιώσω το λόγο μου, διαχωρίζω την ορθόδοξη πίστη, δηλαδή την διδασκαλία του Ιησού Χριστού, από τα ρασοφόρα κοράκια και τους τελετάρχες του θανάτου που έχουν μπερδέψει το ρόλο τους και αντί να ασχολούνται με τα του ψυχισμού ασχολούνται με τα του υλισμού. Και ο λόγος του Χριστούλη, όπως διεσώθη από τους φερόμενους αποστόλους, χωράει μόνο μέσα σε μια λέξη: αγάπη. Αγάπη για το συνάνθρωπο, αγάπη για το δημιουργό. Τούτοι οι ρασοφόροι, στη λέξη δημιουργός, έχουν συμπεριλάβει κάτι κατασκευαστές κτιρίων και μοναστηριακών οικημάτων και ο συνάνθρωπος είναι καλός και τον αγαπάμε ανάλογα με το τι αφήνει στο παγκάρι. Βλέπεις, πατρο-Κοσμάδες δεν υπάρχουν πολλοί, όπως και Λιαντίνηδες. Όπως και ο Ιησούς. Ο καθένας με τη δικιά του πορεία. Κατ' εμέ δεν τίθεται μέτρο σύγκρισης παρά σε ένα σημείο: όλοι μίλησαν για τον συνάνθρωπο και πάλεψαν οραματιζόμενοι για ένα καλύτερο κόσμο. Τους δικαιώνουν οι πράξεις μας; Μπορούμε να διεισδύσουμε στους σκοτεινούς λαβύρινθους των λόγων τους; Εγώ πιστεύω και αγαπώ το Χριστούλη και προσπαθώ όσο γίνεται να μην αγγίζω δόγματα παρά να παλεύω για το δικό μου δρόμο. Ο καθένας μοναχική και ιδιαίτερη πορεία. Σαν τα δέντρα που το καθένα ξεχωριστά βαθειά στη γη αναζητάει το δικό του υδροφόρο ορίζοντα για να ζήσει και να μεγαλώσει. Μα πολλά δέντρα μαζί φτιάχνουν ένα πραγματικό δάσος και ένα τέλειο οικοσύστημα. Μπορούμε;

Αγαπητέ Ησίοδε,

η φράση που αποτελεί και τον τίτλο του θέματος, προέρχεται από το κεφάλαιο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ της Γκέμμας. Ένα κεφάλαιο που έχει απασχολήσει περισσότερο από κάθε άλλο εκείνους που μελετούν το Λιαντίνη. Συγκεκριμένα αποτελεί τον επίλογο και με την εξής ακριβώς μορφή:

Παράθεση :

Επί το μέγα ερείπιον
η ελευθερία ολόρθη
προσφέρει δύο στεφάνους.
έν' από γήινα φύλλα
κι άλλον απ' άστρα.

Και η Κόρη που μένει καταστερίζει με όλα τα πρεπά το Σήμα.

*

Απάνου στη στήλη του μάρμαρου διαβάζεις το επίγραμμα του τύμβου:

Ελλάδα και ήλιο
Ο πρώτος να βλέπω. _

*

Οι φράσεις του Λιαντίνη, Ησίοδε, ακόμη και οι λέξεις, δε λέγονται τυχαία. Πολύ περισσότερο δε γράφονται. Και οπωσδήποτε αυτό ισχύει για τη Γκέμμα και ειδικά για το κεφάλαιο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ! και ένας λόγος παραπάνω για τον επίλογο του κεφαλαίου.

Δεν ξέρω τη γραφή σου. Είσαι νέος στο φόρουμ κι αυτό με δυσκολεύει να σου απαντήσω προσωπικά. Παρακαλώ λοιπόν να ξεφύγουμε από το προσωπικό, έτσι κι αλλιώς αυτό είναι το σωστό σε τέτοιες συζητήσεις που αφορούν την αναζήτηση της αλήθειας. (η αναφορά σου στον Πλάτωνα, θύμισε εξάλλου και το περίφημο "Φίλος μεν Πλάτων, φιλτέρα δε αλήθεια." )

Έχω λοιπόν να παρατηρήσω τα εξής για το θέμα:

Όταν ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε, έντεκα χρόνια πριν, γινόταν στις τηλεοράσεις, στα τελεβίζια όπως τα έλεγε ο ίδιος, Ο χαμός! Καθένας που γνώρισε το Λιαντίνη αλλά και εκείνοι που δεν είχαν ακούσει ούτε το όνομά του, έβγαιναν και έλεγαν το μακρύ τους και το κοντό τους.

Εκεί λοιπόν και τότε άκουσα κι εγώ για τη Γκέμμα...

Ναι, με αυτό τον τρόπο πληροφορήθηκα ότι κυκλοφόρησε καινούριο βιβλίο του Λιαντίνη. Και μαζί μου η Ελλάδα σχεδόν ολόκληρη. (κάποιοι λίγοι το ήξεραν ήδη... και ελάχιστοι δεν το πληροφορήθηκαν ούτε με τη θεαματικά αναχώρηση Λιαντίνη... κάτι παππούδες σε γηροκομεία πχ ή οι κάτοικοι του Δαφνιού ή εις την Αθωνική Πολιτεία διαμένοντες κ.ά.ό.)

Δε νομίζω ειλικρινά πως άλλος συγγραφέας βρήκε πιο βροντερό τρόπο να παρουσιάσει βιβλίο του.

Κι ας βλέπει ο καθένας όπως θέλει και το Λιαντίνη και όσα ακολούθησαν. Αυτό τουλάχιστον δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Πως με την έξοδο του Λιαντίνη την 1η Ιούνη του '98, η Γκέμμα του εκτινάχθηκε ψηλότερα και από την αληθινή Γκέμμα των ουρανών.

Όσο και αν αγαπώ και σέβομαι το Λιαντίνη, θεωρώ λανθασμένο αυτό τον τρόπο προβολής ενός πνευματικού έργου. (ποια είμαι εγώ που θα αμφισβητήσω ένα Λιαντίνη, ε; Ναι... άντε να τον διαβάσετε για να μάθετε πως κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι ο εαυτός του και μόνο ο εαυτός του. )

Λανθασμένο γιατί; Διότι απευθύνεται στο συναίσθημα των ανθρώπων. Σκανδαλίζει όχι τα κύτταρα του εγκεφάλου τους στην αναζήτηση της αλήθειας, αλλά τους πετά στο βόρβορο των κατώτερων πλευρών του ανθρώπου. Όπως η Κίρκη πέταξε κάποτε τους συντρόφους του Οδυσσέα.

Με την απόσταση του χρόνου, αυτά τα έντεκα χρόνια μας δίνουν πλέον το δικαίωμα να βγάλουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα, βλέπουμε όλα αυτά τα γεγονότα που ακολούθησαν και η λέξη βόρβορος δε μας ξενίζει καθόλου ως περιγραφή τους. Έθιξε ο Σωτήρης κάποιες πτυχές του παραπάνω...

Κι ερχόμαστε σε απόψεις που και δημόσια έχουν εκφραστεί αλλά και σε ατομικές συζητήσεις. Πόσο ευθύνεται ο Λιαντίνης για όσα ακολούθησαν την έξοδό του;

Μίλησα κι εγώ παραπάνω για λανθασμένο τρόπο προβολής...

Λοιπόν. Αν λίγα πράγματα έμαθα από το Λιαντίνη είναι να βλέπω και την πίσω όψη του νομίσματος - κάθε νομίσματος...

Κι εδώ η πίσω όψη είναι η φράση του:

"Καθαρό τον έχω το Χριστούλη μέσα μου."

Ε, λοιπόν. Μακάρι το ίδιο να μπορούμε να πούμε κι εμείς κάποτε για το Λιαντίνη. Να καταφέρουμε να πετάξουμε στην άκρη όσα οι άλλοι του φόρτωσαν, όπως στον Ιησού η εκκλησία, και να δούμε επιτέλους την αλήθεια αψιμυθίωτη.

Προχτές που επισκέφθηκα για πρώτη φορά του Σήμα του Λιαντίνη, και είχε και το νόημα αυτό που μόλις πριν ανέφερα, να δω γυμνή την αλήθεια και ιδίοις όμμασι, δεν είδα τη φράση που εκείνος περιγράφει στο " Εδώ Μεσολόγγι! "



Και γιατί να τη δω; Χίλια πράγματα μπορώ να πω για να εξηγήσω το γιατί όχι... Και κυρίως πως δε μας πέφτει λόγος τι επιλέγει να γράψει κάποια οικογένεια στον τάφο του προσφιλούς της. Αυτά είναι εντελώς προσωπικά θέματα. Και το προσωπικό στοιχείο, το υποκειμενικό δηλαδή, δε βοηθά καθόλου στην αντικειμενική αναζήτηση της αλήθειας.

Εδώ νομίζω ότι έγινε ένα μεγάλο λάθος. Ως προς το Λιαντίνη. Μπλέχτηκαν σε κουβάρι τα αντικειμενικά στοιχεία του έργου του με τα προσωπικά και τα υποκειμενικά. Αν δεν καταφέρουμε να ξεμπλέξουμε αυτό το κουβάρι, δεν πρόκειται να δούμε την όποια αλήθεια κρύπτει και σημαίνει ο λόγος του. Όπως δεν μπόρεσαν οι χριστιανοί (ορθόδοξοι ή όχι ελάχιστη σημασία έχει) να δουν το Χριστό. Το Χριστούλη του Λιαντίνη...

Θυμίζω και κάτι ακόμη που είπε μαζί με τη φράση αυτή. "Δεν επιτρέπω σε κανέναν σας να πει ότι είναι καλύτερος χριστιανός από μένα." Και τι σημαίνει αυτό; Εγωιστική εκδοχή πως μόνο ο Λιαντίνης είναι ο καλύτερος χριστιανός; Όχι... κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη... και κατά την πίσω όψη του νομίσματος που επιμένει να διαβάζει και ανάποδα τις φράσεις του Λιαντίνη. Σημαίνει απλά πως όσα πιστεύουν οι χριστιανοί για το Χριστό είναι ένας μύθος φτιαγμένος από την εκκλησία και δεν περιέχουν την καθαρή του εικόνα. Είναι μια επανάληψη του σωκρατικού "Εν οίδα ότι ουδέν οίδα" .

Έτσι και ο Λιαντίνης. Όπως δηλαδή εξηγεί τη φράση στο Homo Educandus (σελ. 72 ) άλλο δε βρήκε στήριγμα για την καθαρή περί Χριστού αλήθεια παρά στην άγνοια.

Και παρακάτω, στο ίδιο μεγαλειώδες βιβλίο του, στο κεφάλαιο Μηδέν και μηδενισμός, θα αναλύσει τη νοητική εποπτεία του Αντιαλέξανδρου κατά Νίτσε. Μια νοητική εποπτεία που την ενδύεται ο Λιαντίνης και στο κεφάλαιο Εδώ Μεσολόγγι!

Λίγο πριν μάλιστα, στις πρώτες γραμμές του κεφαλαίου, θα κάνει και την προσευχή του στον Εμπεδοκλή... Με ευθεία αναφορά στους Καθαρμούς του. Αυτούς τους πρώτους στίχους που συνήθως τους προσπερνάμε γιατί δεν τους καταλαβαίνουμε ή και γιατί δε θέλουμε να τους καταλάβουμε, (έχουμε καλά βολευτεί στα ψέματα και η αλήθεια μας έρχεται αβόλευτη) πρέπει κανείς να τους θυμάται ως και την τελευταία λέξη του κεφαλαίου, ως και το τελικό αστεράκι...

Μόνο έτσι μπορεί κάποτε να προσεγγίσει το αληθές νόημα. Και ειδικά λένε μερικοί να προσέξουμε τα μήδεα λαχνήεντα. Αυτά τα μήδεα λαχνήεντα θα τα ξαναβρεί ο προσεκτικός αναγνώστης και στο κεφάλαιο για το Στοχασμό στο Homo Educandus (σελ. 146 ) και έχει σημασία καλά να διαβάσει ολόκληρο αυτό το κεφάλαιο αν θέλει έστω και λίγο να αντιληφθεί το Στοχασμό του Λιαντίνη. Ειδικά εκείνον που περιέχεται στο Εδώ Μεσολόγγι. Ένα κεφάλαιο που νομίζω συμφωνούν όλοι πως είναι ποιητικό και όχι δημοσιογραφική περιγραφή του τι είχε σκοπό να κάνει ο Λιαντίνης την 1η Ιούνη του 1998. Τι όμως είναι η ποίηση παρακαλώ να το διαβάσετε προσεκτικά στη σελίδα 146 του Homo Educandus.

Παραθέτω χαρακτηριστικά το ακόλουθο πολύ σημαντικό απόσπασμα:

Παράθεση :

Μ’ ένα λόγο ο ίδιος ο κόσμος είναι ποίημα. Κατά την έννοια, τουλάχιστον, ότι αποτελεί το αισθητικό αντίκρυσμα, το δημιούργημα της πρώτης ουσίας. Εκείνο που

εν αρχή ο θεός εποίησε

και γλωσσικά ακόμη δεν ημπορεί παρά να είναι ποίημα.

Αλλά ποια είναι αυτά τα πράγματα του κόσμου, που συγκαιρίζοντας τις φωνές ενός θιάσου παντοίων οργάνων, έρριξαν τη στόχαση των Προσωκρατικών στην άμοιαστη λεωφόρο της μουσικής; (Οι Πυθαγόρειοι μάλιστα ενήμεροι και τηρητές της μοναχικότητας αυτού του διακριτικού και διακεκριμένου δρόμου είχαν θεσπίσει και σχετική εντολή:

τας τε λεωφόρους μη βαδίζειν.

Όπου λεωφόροι εσήμαιναν τις άκριτες γνώμες, τις κάθε χωρίς την όποια πρωτοτυπία πεπατημένες).

Τα πράγματα είναι εκείνα τα καθημερινά και τα οικεία, όσα η απλότητά τους ξεπερνά τη σκέψη μας – αλλά έτσι και την τιμωρεί – ώστε τα παραβλέπει. Ήγουν:

Οι κρήνες και η θάλασσα, η αστραπή, οι σιωπές, ο ήλιος και η «ιλάειρα σελήνη». Είναι τα δέντρα των καρπών και η νύχτα, οι σεισμοί τα δρεπάνια και οι χελιδόνες. Η χόβολη, τα ηφαίστεια, και τα εφτά αστέρια της Άρκτου. Είναι η γόνιμη λάσπη, το πείσμα του βράχου, η βουή των ανέμων, η ομίχλη, ο ύπνος. Και ακόμη τα ιπτάμενα φέρετρα που έβλεπε ο Γοργίας στους γύπες. Και τα «λαχνήεντα μήδεα» όπως ονομάζει τα άρρενα μόρια ο Εμπεδοκλής.

Εάν η ποίηση δεν εξαντλείται στο στίχο. εάν δεν είναι μέτρα μόνο, και προσωδία και ρίμες. εάν δεν της φτάνει απλά το μηχανικό συνταίριασμα των λέξεων ή των ήχων ο ρυθμός που κυλά λικνιστικά στη χορευτική του δίπλη, χωρίς να διακόπτει παράτονα την ομόλογη μουσική μας συν-κίνηση. εάν, πέρα απ’ όλα τούτα, η ποίηση έρχεται από το άγγιγμα του ειρμού των ίδιων των όντων, από την είσοδο του ανθρώπου στους άπειρους δρόμους–δεσμούς της σκοτεινής αρχιτεκτονικής των πραγμάτων που, λύνοντας και δένοντας, ο ποιητής-θησέας τους ξαναδιατάζει στον μίτο οδηγητή που τον πάει και θα τον ξαναφέρει. εάν ακόμη ομολογούμε ποίηση στη γνώση και το ήθος των ανθρώπων, με τον τρόπο που αναγνωρίζουμε αρμονία στην πορεία και την τάξη των φυτών ή των εντόμων. εάν, τέλος πάντων, δεχτούμε ότι η ποίηση υπάρχει στο περίφημο εκείνο

αποθανείν θέλω

της Σίβυλλας του Πετρώνιου, που με την ελληνική λευκάδα αιφνιδιάζει το χαλκό λατινικό κείμενο, όπως το ξαφνικό πέταγμα του περιστεριού αναταράζει το σύδεντρο, τότε οι Προσωκρατικοί είναι ποιητές. Και μάλιστα πρώτου μεγέθους.

Δεύτερον, από τα σπασμένα λόγια των Προσωκρατικών η πηγή που αναβλύζει εξακολουθεί να «λαλεί». Και ποίηση έχουν όλα τα γραπτά που η νεράιδα του χρόνου δεν τους πήρε τη μιλιά. Που κατέχουν δηλαδή, όταν τα ρωτάς, φτάνει να τα ρωτάς σωστά, να σου αποκρίνουνται:

respondebat illa,

Ο ήλιος που βλέπει ο Λιαντίνης στον επίλογο του κεφαλαίου του και που αρχίζει με τα μήδεα λαχνήεντα, και μάλιστα ένας ήλιος παντρεμένος με την Ελλάδα, δεν είναι άλλος από τον προσωκρατικό τρόπο σκέψης που σε ολόκληρο το έργο του πρεσβεύει και υμνεί. Τυχαίο λοιπόν δεν είναι που στο κεφάλαιο αυτό συναντάμε και τη νοητική εποπτεία του Εμπεδοκλή και βεβαίως δε συναντάμε καθόλου τον Ιησού.

Βεβαίως ο καθένας μπορεί να βλέπει τα πράγματα κατά το δοκούν... Και αυτό το νόημα έχει το απόσπασμα του Κάλβου που προηγείται. Η ελευθερία... που στέκει στο ερείπιο... Η ελευθερία του καθενός μας να στοχάζεται και να αντιλαμβάνεται τον κόσμο.

Ελευθερία και της Κόρης που μένει και καταστερίζει με όλα τα πρεπά το Σήμα.

Ελευθερία σαφώς και του ίδιου του Λιαντίνη να γράψει και να πράξει.

Και ένα τελευταίο για όσους κατά καιρούς έχουν σκάσει από καημό μεγάλο αν βλέπει ή δε βλέπει πρώτος τον ήλιο από το συγκεκριμένο νεκροταφείο των Κεχρεών ο Λιαντίνης (λέει και ο Σωτήρης κάτι πολύ σωστό πιο πάνω, πως και από τον Ταΰγετο δε θα τον έβλεπε πρώτος αφού ο Ταΰγετος δεν είναι το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας) :

Παράθεση :

HOMO EDUCANDUS - σελ. 129 - 131

Κοντολογής το νόημα της αναμέτρησης των ελλήνων με τους πέρσες την εποχή των Μηδικών βρίσκεται στην κατάργηση των αριθμών.
.............

- Βασιλιά, μη ρωτάς για αριθμούς και μη χαλεύεις. Είτε τρεις είναι αυτοί που συναχθήκανε είτε χίλιοι δεκατρείς, δεν έχεις να πάθεις λιγότερα από κείνα που δεν θέλεις να πάθεις.

αριθμού δε πέρι μη πύθη.

Εδώ βρίσκεται η αχίλλεια φτέρνα του ανθρώπου, από τότε που αφήνοντας πίσω του το ζώο έγινε άνθρωπος. Να αγωνίζεται, να μηχανεύεται, να ικετεύει και να κλαίει, προκειμένου, όντας τέτοιος ασήμαντος μέσα στον άπειρο κόσμο, να νικήσει τους αριθμούς και τις ποσότητες με αριθμούς και με ποσότητες.

Να ξεπεράσει τις αποστάσεις και τα διαστήματα με το σώμα του.
........
Παρότι γνωρίζει πως είναι ένα σημείο από φως που το κυκλώνουν τρισμέγιστοι Ειρηνικοί από σκοτάδι. Το στίγμα της συνείδησής του, χαμένο μέσα στην αχάνεια της κοσμικής λήθης, ποτέ δεν απολείπει και ποτέ δεν αποκαρτερεί μπροστά στη μάταιη ελπίδα, ότι ίσως μπορούσε να γίνει τα σαράντα ή εξήντα χρόνια που ζει να υπερακοντίσουν τους αιώνες και να μπει στην αθανασία.

Η απελπισία του μάλιστα μπροστά στην αμείλικτη βεβαιότητα αυτής της γνώσης τον έσπρωξε ως το σημείο να θεουργήσει... και να πλάσει την αυτοσχέδια μεταθανάτια ζωή του. Με όλα βέβαια, τα εξωλογικά σύνεργα που διαθέτει.

Ολόκληρη αυτή την τιτανική αποτιτάνωση την δημιουργεί και την περιπαίζει η αφροσύνη του να χρησιμοποιεί τη μέθοδο του Ξέρξη. Με τους αριθμούς, δηλαδή, προσπαθεί να νικήσει τους αριθμούς.

Αλλά αν νικιέται το ποτάμι από τη θάλασσα, και ο γάτος από το γατόπαρδο, δεν νικιέται η ψυχή από τον άνεμο, ούτε από τη βαρύτητα η σκέψη. Και κανένας δεν κατάφερε ποτέ να παίξει τα πεντόβολα με τα αστεράκια της Πούλιας.

Η ιστορία των Μηδικών είναι το παραμύθι των αριθμών.
...........
Τα Μηδικά έδειξαν, σε μια γλώσσα απερίτεχνη όσο και τα φύλλα των δέντρων, και ευθυγραμμική όσο και τα σχήματα των αρχαίων ναών, ότι το νόημα των αριθμών, αυτή η πιθανή περιπέτεια της ζωτικότητας και της ευκοσμίας, λειτουργεί τριγύρω μας με την ατάραγη τάξη της πηγής που κελαρύζει, και των ωρών που ανακυκλούνται από ηλιοστάσι σε ηλιοστάσι.

Έδειξαν ότι η ανθρώπινη πράξη συνταιριάζει το έχει της με τη φιλοσοφία των αριθμών, όταν δεν τους αντιμάχεται αλλά τους οικειοποιείται.

Στα τρομακτικά μεγέθη των ποσοτήτων του κόσμου προτάσσει, δηλαδή, και αντιπροτείνει το αποσοτικό και το άμετρο στοιχείο της ανθρώπινης συνείδησης. Που, καθώς σωστά γνωρίζει και σωστά ενεργεί, μέσα της σαν σε έσοπτρο και σαν σε καθαρτήριο ο κόσμος από οντικό φαινόμενο μεταμορφώνεται σε οντολογικό κατόρθωμα και καλλιτέχημα.

Ω ήλιε μου, γαλήνιο μάτι εσύ, τι νόημα θα 'χες,
αν σού 'λειπαν αυτοί που φωτίζεις,

μονολογεί κάθε πρωί ο σκητιώτης στη σκήτη του.

Στην απλή αυτή αντιστροφή της στάσης μας απέναντι στο νόημα των αριθμών κρέμουνται όλα τα υπάρχοντα του ανθρώπου. Κάθε έργο αγωγής και κάθε μορφή παιδείας είναι άσχετα με την αγωγή και την παιδεία, εάν δεν ξεκινούν από τούτο το βοοκέφαλο Α.

Πόσα λέει εδώ... Μελετήστε τα ξανά και ξανά...

Και θυμηθείτε τα και απόψε το βράδυ που όλη η Ελλάδα καρφωμένη στο γυαλί θα μετράει και πάλι αριθμούς...

Όσοι όμως ασχολείστε και με το Λιαντίνη, να τα θυμάστε κάθε φορά που προσπαθείτε να τον κατανοήσετε.

Αλήθεια, αναρωτιέμαι. Έχουμε καταλάβει τι σημαίνει ο παράγοντας ανθρώπινη συνείδηση για το Λιαντίνη;

Έχουμε καταλάβει άραγε ότι ο Λιαντίνης δεν έγραψε για τον εαυτό του;

Ότι δεν έχει κανένα νόημα τι είδε και τι δεν είδε ο ίδιος (δεν το συζητώ καν το τι βλέπει εκ του Σήματος) αλλά το τι βλέπει ο καθένας μας;

Και για να ξαναγυρίσω στον Ησίοδο, που μας έδωσε το ερέθισμα να ανοίξουμε και πάλι αυτή την ξεχασμένη από το φθινόπωρο κουβέντα...

Θυμίσου καλέ μου τι λέει ο Λιαντίνης για τον ξύλινο σίδηρο... (ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σελ. 151 ) Και μην μπλέκεις θέματα πίστης και φιλοσοφία στο ίδιο κατσαρόλι. Όταν ο Λιαντίνης μιλά για το Χριστούλη, να θυμάσαι πάντα όσα έγραψε στη Γκέμμα για τη Νέκυια του Ιησού. Για το Λιαντίνη ο Ιησούς δεν είναι ο μύθος που έπλασαν αργότερα οι άνθρωποι για τους δικούς τους λόγους. Δεν είναι θεός. Είναι ο άνθρωπος της εποχής του. (Γκέμμα, σελ. 188 ) Και λίγο παρακάτω, στην επόμενη σελίδα πρόσεξε τι γράφει ο Λιαντίνης:

"Όμως, στα εκατομμύρια που τον λατρεύουν σήμερα σα θεό, τους χριστιανούς καθώς τους λένε, θα είχε να ειπεί. Αυτός ο φάγος και οινοπότης.

- Μα εγώ δεν είμαι χριστιανός, βρε σαφρακιάρηδες. Κι εσείς μοιάζετε σε μένα, όσο μοιάζει ο ρυπαρός ιπποπόταμος στο περήφανο άλογο με το κατάλευκο δέρμα, και τα κατάμαυρα μάτια. Όλους εσάς δεν ήρθα να σώσω. Να σας καταγγείλω ήρθα, και να σας φραγγελώσω."

Αυτός είναι Ησίοδε, ο καθαρός Χριστούλης που φύλαγε μέσα του ο Λιαντίνης. Καμία σχέση με όσα πιστεύουν οι ορτοντόξ... (δες σχετικά για τους ορτοντόξ στη Γκέμμα - σελ. 106. Και συνέχισε ως τέλος το κεφάλαιο Ο Ελληνοέλληνας, για τη σχέση δηλαδή Λιαντίνη και ορτοντόξ. )

Το δες με την έννοια να μελετήσεις και να απαντήσεις αν κάτι από όσα έγραψα το βρεις να διαφωνεί με το Λιαντίνη. Σέβομαι ό,τι και αν πιστεύεις, αλλά είναι άλλο αυτό και άλλο να μπλέκουμε ο καθένας τη δική του πίστη με το έργο του Λιαντίνη. Χρειάζεται λοιπόν για το λόγο αυτό να επιχειρηματολογούμε και να αναλύουμε ό,τι λέμε και όχι απλώς να εκφράζουμε δοξασίες. (συνώνυμα της δοξασίας, θυμίζω ότι είναι η γνώμη, η εικασία, το δόγμα... )

Μετά τη μακροσκελή απάντηση στον Ησίοδο, και λόγω της ημέρας... δεν μπορώ να μη θυμηθώ (δια της αναλογικής μεθόδου) την περίπτωση Παπαρήγα και Πάγκαλου.

Ορθώς νομίζω το ΚΚΕ απέφυγε να απαντήσει στις κατηγορίες με αποδείξεις και απαίτησε πρώτα ο Πάγκαλος, ο κατηγορών, να προσκομίσει τις δικές του.

Θέλω να πω: Είναι εύκολο να πετάς μια δοξασία αστήρικτη και επίμοχθο το έργο να δείξεις πως πρόκειται για δοξασία και μόνο.

Και μπορεί να θαυμάζω τη στάση του ΚΚΕ ως σοφή... αλλά εδώ έχοντας την ευθύνη του φόρουμ και ιδιαίτερα όταν οι συζητήσεις αφορούν το Λιαντίνη, δεν μπορούσα να αφήσω αναπάντητη την άποψη που εκφράστηκε. Μπορεί ο Ησίοδος, νέος στο φόρουμ όπως τόνισα και άρα άγνωστος για μας... αθώα και χωρίς πρόθεση κακή να έγραψε αυτό που έγραψε.

Όμως εμείς ως Εντουκάντους δεν μπορούμε τέτοιες απόψεις να τις αφήνουμε χωρίς τεκμηριωμένη απάντηση ώστε να γίνεται σαφές για τον καθένα που μας διαβάζει ότι ναι μεν η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης για κάθε μέλος, και για τον Ησίοδο, είναι σεβαστή και απαραβίαστη εκ μέρους των διαχειριστών του φόρουμ αλλά και ο Λιαντίνης είναι ο Λιαντίνης. Δε βάζουμε ζύγι ανάμεσα στα δυο. Γιατί δε χωρά ζύγι.

Δύσκολος ρόλος. Γι' αυτό και ενδιαφέρων...

Και έστω και αν διαφωνήσαμε με την άποψη του Ησίοδου, του χρωστάμε ένα ευχαριστώ που μας έδωσε την ευκαιρία να εκφράσουμε αυτή τη διαφωνία.

Θυμάστε που λέγαμε παλιότερα για τους κουραστικούς μονολόγους που προκύπτουν όταν όλοι λένε συμφωνώ; Ε, να λοιπόν που η παρουσία του Ησίοδου έσπασε την ανία των διαλόγων σ' αυτό το φόρουμ και πολύ μου αρέσει.

Ελπίζω να συμμερίζεται κι εκείνος τη χαρά αυτή. Θα με απογοήτευε αν το έπαιρνε στραβά...