Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΠΤΟΠ ΤΟΥ

Αγαπητοί συνοδοιπόροι και περιπατητές του Διαδικτύου
Αναζητητές της γνώσης και των αινιγμάτων
Συνάνθρωποι με τις αγωνίες για το μέλλον μας
Αλήθεια, έχετε σκεφθεί, αν ο Σωκράτης μίλαγε στους μαθητές του μέσω υπολογιστή για τη σοφία της φύσης πώς αυτοί θα αντιλαμβάνονταν τη δυναμική της χωρίς να την παρατηρούν, χωρίς να περπατάνε δίπλα στο Δάσκαλο; Δε λέω, πολλές οι πληροφορίες αλλά ... αν δεν ξαπλώσεις δίπλα σε ένα ποτάμι να ακούσεις τη ροή του νερού, αν δεν κλείσεις τα μάτια και βυθισμένος ν' απολαύσεις τη μέθη των πουλιών στο τραγούδι τους, αν δεν ακούσεις το τρίξιμο των κουκουναριών που ετοιμάζονται να ρίξουν τους σπόρους στη γη, αν δεν αγγίξεις και δε μυρίσεις το κάθε αγριολούλουδο, πώς θα περιγράψεις διαδικτυακά το άρωμά του; Αναζητάμε ποιός είναι ο προορισμός μας και ποιός ο σκοπός ; Η φύση μιλάει. Η φύση. Και διδάσκει μα τα θρανία του διδασκαλείου της μένουν αδειανά. Αναζητάμε το υπέρτατο Όν, αναρωτιώμαστε για τις δυνάμεις που το διέπουν και το ορίζουν ως ον, πώς; Kαθισμένοι και πολλές φορές ξαπλωμένοι; Ξέρω, ο χρόνος πολύτιμος και το σέβομαι. Μα αν χάσουμε το χρόνο τίποτα πολύτιμο δε θα υπάρχει παρά... ένας ανοικτός υπολογιστής να περιμένει τον επόμενο χρήστη. Και για να μη σας κουράζω, ντύστε τις ψυχές σας και βγείτε έξω απ' τα σπίτια για να συναντηθούμε. Να μιλήσουμε και να σφίξουμε τα χέρια. Γιατί σε λίγο στο λήμμα άνθρωπος θα γράφουν τα λεξικά του μέλλοντος : έλλογο πληκτρολόγιο με flat οθόνη, Ον υπερευαίσθητο στη βροχή και στην υγρασία.
Και η υγρασία φέρνει τη μούχλα. Και η μούχλα την οσμή. Ποιός το είπε το homo σάπιου ;

Σωτήρη,

σωστός για μια ακόμη φορά.

Ένα μην ξεχνάς μόνο. Πως και ο άνθρωπος είναι φύση. Άλλος ακούει το θρόισμα των φύλλων, το κελάρυσμα του ποταμού, το φλοίσβο της θάλασσας... και άλλος βλέπει το ανθρωπάκι να μπουμπουκιάζει βήμα το βήμα και μένει εκστατικός από το θαύμα της φύσης.

Προχτές, την ώρα που έκανα μάθημα, το μικρότερο της τάξης μου, ένα μελανούρι με τεράστια ματάκια, ξαφνικά άφησε φωναχτά τη σκέψη της, το υπερχειλίζον συναίσθημα εκείνης της στιγμής:

"Όταν έχω σχολείο, πετάω στα σύννεφα!"

Θρόισμα και φλοίσβος δεν είναι κι αυτό; Θαύμα και μάλιστα το υψηλότερο της δημιουργίας, μια συνείδηση που αφυπνίζεται. Που αφήνει πίσω το φάτε, πιείτε, κοιμηθείτε και ορέγεται ουρανούς και πετάγματα.

Και δυστυχώς φύση είναι και το βλέμμα του αγριμιού στο πρόσωπο ενός παιδιού που μεγάλωσε χωρίς τη μάνα του και προσπαθεί να γαντζωθεί στην αγκαλιά της νέας οικογένειας που το δέχτηκε. Φύση και το δακρυσμένο βλέμμα της νέας μάνας που φοβάται μήπως και την αγάπη της για το πλασματάκι αυτό την παραγνωρίσουν και δεν της δώσουν τη χαρά να το κρατήσει για πάντα κοντά της.

Και μην ξεχνάς ακόμη πως ο Σωκράτης εκτός από το ξάπλωμα στις όχθες του Ιλισσού, αρεσκόταν σε βουτιές στις ανθρώπινες ψυχές. Εκεί έγινε μεγάλος. Ξεγεννώντας με τη μαιευτική του τη σκέψη και το λογισμό τους. Δίνοντας μορφή στον άμορφο και εμβρυακό στοχασμό τους.

Aγαπητή Δανάη, ο άνθρωπος είναι φύση και μάλιστα η πιό μυστηριακή. Όλα τα έργα του κι όλα τα όνειρά του, τα παιδιά. Τα παιδιά μας. Η έννοια του Σωκράτη-Δάσκαλου αρχέγονη και διαχρονική. Ύε-Κύε. Βρέξε, καρποφόρησε. Επίκληση και ελπίδα. Μπορείς να την πετύχεις μέσα απ' το διαδίκτυο; Όχι. Χρειάζεται επαφή προσωπική, χρειάζεται να βλέπεις αυτά τα ματάκια, τα μάτια του μέλλοντος μπροστά σου. Και τότε, ναι, ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ιερουργία, η λειτουργία του δασκάλου!!!

Και όμως καλέ μου, μπορείς και από το ίντερνετ. Το "αστείο" είναι πως ακριβώς αυτή τη στιγμή κάνω κάτι τέτοιο... Και είπα να ρίξω μια ματιά και στο φόρουμ. Ετοιμάζω την παρουσίαση της χώρας μας για τα ματάκια εκατοντάδων παιδιών της Ευρώπης στα πλαίσια ενός προγράμματος που γίνεται στο σχολείο μου και σε συνεργασία με:

Ισπανία
Πορτογαλία
Ιταλία
Σλοβενία
Ρουμανία
Πολωνία
Ηνωμένο Βασίλειο

Ήδη έχω επισκεφτεί τα δικά τους σάιτ και έχω παρακολουθήσει το υλικό που έχουν ανεβάσει και με τα μικρά μου ετοιμάζουμε το δικό μας δώρο στους φίλους Ισπανούς που θα υποδεχτούν σε λιγότερο από ένα μήνα αντιπροσωπείες από όλα τα συνεργαζόμενα σχολεία.

Το δώρο μας είναι ένα παιδικό τραγουδάκι που μιλάει για την Ισπανία.

Και δες τώρα πώς το διαδίκτυο προσφέρει ακόμη και σε αυτό το σημείο. Πέρυσι και μέσα από το ίντερνετ γνώρισα μια κοπελιά, παλιά καπετάνισσα και εκείνη, τη Θαλασσινή. Σήμερα είναι φιλόλογος της Ισπανικής. Η Θαλασσινή λοιπόν με όλη της την καρδιά μετέφρασε το τραγουδάκι και στα Ισπανικά και μόλις χτες το ανεβάσαμε στο μπλογκ της τάξης μας για να μπορούν να το διαβάσουν και οι φίλοι Ισπανοί.

Λένε πολλά για το ίντερνετ, μα σκέψου ότι χωρίς αυτό ποτέ δε θα είχα γνωρίσει ούτε τη Λουκία ούτε εσένα ούτε τόσους και τόσους άλλους εκλεκτούς φίλους.

Κι ακόμη χάρη στο ίντερνετ κρατώ επαφή με τους μαθητές μου και εκτός σχολείου. Και ειδικά με εκείνους που έχουν αποφοιτήσει. Έχω αυτό το διάστημα μια περσινή μου μαθήτρια που μετανάστευσε στη Βοστόνη και που συχνά πυκνά μπαίνει στο φόρουμ που είχαμε στήσει πέρυσι με τη δική της τάξη και μαθαίνει νέα μας και γράφει τα δικά της. Κι άλλη που έφυγε πρόπερσι για το Μόναχο της Γερμανίας. Χάρη στο ίντερνετ όμως δε χαθήκαμε καθόλου. Δεν μπορείς να φανταστείς τη συγκίνηση κάθε φορά που μαθαίνω νέα από τα ταξιδεμένα μου... Κι ακόμη καλύτερα όταν τα πετυχαίνω στο τσατ και μιλάμε "ζωντανά".

Φέτος το πρόγραμμα της παρουσίας μας στο ίντερνετ αφορά κυρίως τους γονείς των μαθητών οι οποίοι και δηλώνουν ενθουσιασμένοι που μπορούν να μαθαίνουν νέα από το σχολείο του παιδιού τους κάνοντας ένα απλό κλικ.

Σίγουρα η ζωντανή επικοινωνία είναι άλλο πράγμα, αλλά και η δύναμη του διαδικτύου είναι τεράστια, αρκεί βέβαια να το χρησιμοποιούμε επ' αγαθώ...

Α, μην ξεχάσω με την ευκαιρία. Στήνουμε ήδη την ομάδα για το σπήλαιο Πανός. Κάπου αρχές Νοέμβρη λέμε... Ελπίζω να μπορείς κι εσύ τότε. Θα τα πούμε και τηλεφωνικά. Σήμερα μάλιστα τους έδειχνα στο σχολείο τη βραχογραφία που έχεις ανεβάσει και ξετρελάθηκαν. Είδες που σου λέω; Το ίντερνετ είναι κι αυτό μέσο που μας φέρνει σε επικοινωνία...

Δανάη η σπηλαιολογική εκδρομή που ετοιμάζεις με χαροποιεί ιδιαίτερα. Να ξέρεις ότι θα είμαι στη διάθεσή σου. Καθώς επίσης εάν επιθυμείς μία παρουσίαση με προβολή, ταινία μικρού μήκους ή με διαφάνειες στο χώρο του σχολείου. Για να ενημερωθούν τα παιδιά για το τι σημαίνει σπήλαιο και τι έχουν προσφέρει αυτά τα φυσικά μνημεία στον πολιτισμό της Ελλάδος μέσα απ' το χρόνο.

Ευχαριστώ θερμά για τη διάθεσή σου Σωτήρη να βοηθήσεις στο έργο της γνώσης μικρών τε και μεγάλων. Για το σχολείο όμως τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά. Υπάρχουν μια σειρά από προϋποθέσεις και εγκυκλίους και συνεδριάσεις για να πραγματοποιηθεί κάποια εκδήλωση και άλλες τόσες εγκρίσεις και θεωρήσεις για το ποιος και τι θα πει στα παιδιά.

Δεν ξέρω πώς ακριβώς αποφάσιζε ο Σωκράτης να εκδράμει μετά των μαθητών του... εδώ δεν ξέρουμε όπως έλεγε και ο Λιαντίνης αν τους πήδαγε κιόλας... άλλα τα ήθη και τα έθιμα εκείνης της εποχής... Σήμερα όμως η παιδεία και το σχολείο αποτελούν θεσμό των θεσμών και ο δάσκαλος παρά τις εξαγγελίες περί παιδαγωγικής ελευθερίας βρίσκεται τελευταίος τροχός της άμαξας να υπακούει απλώς σε εντολές.

Να σκεφτείς ότι πολύ θα ήθελα μια μέρα να καλέσω τη μητέρα μου στο χώρο του σχολείου που μια ζωή ήταν στην εκπαίδευση και τώρα συνταξιούχος πλέον δεν έχει περιθώρια να προσφέρει... να πει ένα παραμύθι στα μικρά μου με το μοναδικό της τρόπο, να τους παίξει κουκλοθέατρο, να τους κάνει χίλια δύο που όχι μόνο λόγω εμπειρίας αλλά και λόγω φυσικού ταλέντου γνωρίζει και μπορεί, μα δεν τολμώ καν να το ζητήσω. Οι κανονισμοί είναι αυστηρότατοι στο σημείο αυτό. Κανείς στο χώρο του σχολείου εκτός των εκπαιδευτικών εν ώρα λειτουργίας. Ακόμη και οι γονείς των μαθητών.

Να σκεφτείς ότι κάθε φορά που είμαστε εφημερία, καθόμαστε στα σκαλιά και απαγορεύουμε ακόμη και την ώρα της πρωινής προσέλευσης να ανέβουν στο προαύλιο. Υπάρχει ένας αυστηρά καθορισμένος χώρος υποδοχής και μόνο εκεί επιτρέπεται να μπαίνουν. Εκτός βεβαίως από τις μέρες και ώρες συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς που όμως και πάλι είναι αυστηρα καθορισμένες το πότε γίνονται.

Κι αν ρωτήσεις αν βρίσκω αυτά τα μέτρα σωστά, θα σου πω ΝΑΙ. Είναι τόσοι πολλοί οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν που μπορεί εγώ να ξέρω το Σωτήρη ποιος είναι αλλά αυτό δε λέει τίποτε. Αν σε μένα επιτρέψουν κάτι τέτοιο τότε και ο άλλος και ο παράλλος θα καλεί όποιον θέλει στο χώρο του σχολείου. Κι άντε βγάλε μετά άκρη ποιος ξέρει και τι ξέρει και ποιον προσκαλεί.

Δυστυχώς βρισκόμαστε στην εποχή που πολύ σοφά ο Φίλιας στο Μαράσλειο μας τόνιζε ότι είναι της κατολίσθησης όλων των αξιών. Δάσκαλοι που συλλαμβάνονται για ναρκωτικά, γονείς μικρών παιδιών που κατηγορούνται για παιδεραστεία, εγκλήματα πρωτόγνωρα για τα ήθη και έθιμα της κοινωνίας μας (σαν εκείνο το αποτρόπαιο το καλοκαίρι στη Σαντορίνη με θύμα μία δασκάλα). Μάλιστα για το τελευταίο θυμάμαι που άκουσα τότε να λένε ότι η καημενούλα συνήθιζε να πηγαίνει το σύζυγό της και κατόπιν δολοφόνο της στο χώρο του σχολείου. Κι όταν το άκουσα, ανατρίχιασα... Φοβερή ανευθυνότητα.

Βέβαια όλα αυτά δε σημαίνουν πως το σχολείο πορεύεται σε πλήρη απομόνωση. Μόνο πως υπάρχουν προϋποθέσεις και όροι για να γίνει πρόσκληση κάποιου να μιλήσει. Πρώτα πρώτα να έχει ενταχθεί στον ετήσιο προγραμματισμό εκδηλώσεων που συντάσσεται κάθε Σεπτέμβρη και βεβαίως να έχει εγκριθεί από τις προϊστάμενες αρχές. Έπειτα ο καλεσμένος ομιλητής πρέπει να κατέχει τα τυπικά προσόντα για να αναπτύξει κάποιο θέμα. Ή να είναι τέλος πάντων ειδικός στον τομέα αυτό. Μπορώ πχ να φέρω ακόμη και το φούρναρη της γειτονιάς αν είναι για να μάθουμε πώς γίνεται το ψωμί και αν βεβαίως το αντικείμενο αυτό ανήκει στη διδακτέα ύλη της τάξης μου.

Για τη σπηλαιολογία όμως δεν υπάρχει τίποτε συναφές στην πρώτη δημοτικού. Θα μπορούσε κανείς να την εντάξει είτε στο μάθημα Γεωγραφίας της Έκτης είτε αν αφορά σπήλαια όπως του Πανός, στην Ιστορία της Τετάρτης. Πχ Πρόσφατα η έκτη μας επισκέφτηκε το σπήλαιο Παιανίας. Εκεί θα μπορούσε ο εκπαιδευτικός προκειμένου να προετοιμάσει τους μαθητές για την επίσκεψη να ζητήσει την πρόσκληση κάποιου σπηλαιολόγου και να οργανώσει σχετική προβολή και συζήτηση.

Τώρα... εκτός των ανωτέρω και επειδή τα σχολεία είναι πνεύμονες πολιτισμού, υπάρχουν και άλλες εκδηλώσεις προς το κοινό όπου τα πράγματα είναι λίγο πιο ελεύθερα καθώς οι ακροατές είναι ενήλικοι. Πχ. Αν τελικά πραγματοποιηθεί εκδήλωση για τους αρχαίους τάφους που βρέθηκαν στη γειτονιά μας, εκεί μπορεί κάποιος να καλέσει και φίλους και γνωστούς που έχουν σχέση με το αντικείμενο. Αν όχι ως επίσημους ομιλητές, τουλάχιστον ως ακροατές με δικαίωμα λόγου και παρέμβασης στις εισηγήσεις που θα ακουστούν.

Για τη σπηλαιολογία όμως δεν είναι εύκολο τέτοια εκδήλωση να οργανώσεις καθώς η περιοχή του σχολείου δε δικαιολογεί κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον του κοινού για τέτοιο θέμα. Θα πρέπει δηλαδή σε κάθε περίπτωση να έχει συνάφεια με όσα απασχολούν την κοινότητα του σχολείου ή με τα ιδιαίτερα προγράμματα που το σχολείο υλοποιεί.

Δανάη, δεν είναι η πρώτη φορά που η ΕΠΕΑΝ (Εταιρεία Πνευματικής Επιστημονικής Αναπτύξεως) έχει παρουσιάσει εργασίες της σε σχολικούς χώρους ακόμα και στο Δημοτικό. Η παρουσίαση αυτή αφορά παιδιά από Τετάρτη έως και Έκτη Δημοτικού. Αυτό γίνεται μέσω του Υπουργείου Παιδείας και μέσω του Προέδρου της ΕΠΕΑΝ κ. Κωνσταντίνου Μερδενισιάνου. Σε περίπτωση που υπάρξει πραγματικό ενδιαφέρον από εσάς ειλικρινά θα είμαι στη διάθεσή σας.

Σωτήρη μου, σου ξαναλέω ότι η δική μου τάξη είναι η πρώτη δημοτικού. Και δεν είμαι διευθύντρια σχολείου για να ανακατεύομαι και στις άλλες τάξεις. Είναι λεπτό θέμα αυτό το να μην παριστάνεις τον έξυπνο στους συναδέλφους προτείνοντας πράγματα για τις δικές τους τάξεις. Όπως και σε κάθε άλλη φάση της ζωής μας, οι εξυπνάκηδες ενοχλούν ακόμη και αν από καλή πρόθεση δίνουν ιδέες και συμβουλές.

Εξάλλου και αφού όπως λες τέτοιες παρουσιάσεις γίνονται με έγκριση του ΥΠΕΠΘ, το σχολείο είναι ενημερωμένο και οι εκπαιδευτικοί των μεγάλων τάξεων απλώς δεν το επέλεξαν ως δραστηριότητα. Τώρα έτσι κι αλλιώς αφού ο προγραμματισμός έχει γίνει, είναι σχεδόν αδύνατον να προστεθεί. Οι επισκέψεις και όλα τα προγράμματα υποβάλλονται στην αρχή της χρονιάς στο σχολικό σύμβουλο και λαμβάνουμε έγκριση.