Θέματα αγωγής

Θέματα αγωγής;

Ναι, δεν έβρισκα καλύτερο τίτλο. Ίσως και να μην υπάρχει... Μόνο έτσι γενικά "Θέματα Αγωγής". Και θα ακολουθήσουν περιστατικά συγκεκριμένα. Το μόνο μη συγκεκριμένο θα είναι τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Εκεί τα αγόρια μπορεί να γίνουν κορίτσια και η Άννα να αναφερθεί σαν Χρήστος κλπ. Το περιστατικό όμως θα δοθεί στους βασικούς του άξονες αφενός ως ενημέρωση και αφετέρου ως ερέθισμα για προβληματισμούς. Και από τους εκπαιδευτικούς της παρέας και από τους γονείς.

(Εισαγωγή: είχα καιρό να το πάθω - το σημειώνω προς γνώση και συμμόρφωση όλων: Έγραψα μια χαρά το αρθράκι, πάτησα δημοσίευση και ξαφνικά χάθηκαν όλα... φφφφφφ και μου αρέσει που δίνω συμβουλές στους άλλους πρώτα να γράφουν σε γουόρντ το κείμενο και μετά να δημοσιεύουν... Ή τουλάχιστον να κάνουν ένα κόπι πριν πατήσουν δημοσίευση. Τέλος πάντων... Πρέπει τώρα να το ξαναγράψω και βέβαια περιττό να πω ότι βαριέμαι... Φυσιολογικό δεν είναι; Και χρήσιμο όμως... Γιατί το θέμα μας είναι η τεμπελιά. Κρατήστε το λοιπόν. )

Ο ΤΕΜΠΕΛΗΣ ΜΑΘΗΤΗΣ

Άντε ξανά για τον Τεμπέλη Μαθητή... την πρώτη ιστορία στα θέματα αγωγής που ανοίξαμε.

Το χάσιμο του κειμένου και η βαριεστημάρα μου να ξαναγράψω από την αρχή τις ... σοφίες μου, είναι και μία βασική εξήγηση της τεμπελιάς που εντοπίζουμε σε ένα παιδί. Μπορεί απλά και μόνο να δηλώνει απογοήτευση και κούραση. Πριν λοιπόν βιαστούμε να χαρακτηρίσουμε το ίδιο το παιδί, ας ρίξουμε μια ματιά στο πλαίσιο μέσα στο οποίο ανατρέφεται. Σπίτι και σχολείο. Μπορεί εκεί να είναι το πρόβλημα και όχι στο παιδί.

Στην ιστορία που είχα γράψει υπήρχε και το λάθος πλαίσιο. Συγκεκριμένα το λάθος ήμουν εγώ. Η δασκάλα. Καινούρια τότε στο επάγγελμα. Άπειρη και με ελάχιστες γνώσεις. Μόνο δυο χρόνια στην Ακαδημία. Και τον πρώτο να τον έχω τελειώσει κουτσά στραβά. Διότι αν θυμάστε ήμουν ως τότε στα καράβια, στις κουβέρτες και στις γέφυρες. Μόνο που ήρθαν τα πάνω κάτω στη ζωή μου και βρέθηκα χωρίς να το καταλάβω ξανά σπουδάστρια...

Φυσικά και ήμουν τελείως αρνητική στο καινούριο αντικείμενο. Μαθήτρια του 18 - 19 - 20 στο λύκειο... Αλλά στο πρώτο έτος της Ακαδημίας πιστή στο δόγμα πως διαβάζουμε για να περάσουμε. Η μάνα μου δε με αναγνώριζε. Εσύ, μου έλεγε... εσύ που σκοτωνόσουν στο διάβασμα;

Κι εγώ δεν με αναγνώριζα. Όσο και να με πίεζα ήταν αδύνατον να στρωθώ και να διαβάσω. Υποθέτω πως οι καθηγητές μου θα είχαν τη χειρότερη γνώμη για μένα. Κι εγώ για κείνους αλλά αυτό είναι η επόμενη αιτία της τεμπελιάς...

____________

ΣΧΟΛΙΟ: Μπορεί ακόμη να μη μίλησα για τον δικό μου τεμπέλη μαθητή, αλλά βρήκα την ευκαιρία να θυμηθώ ένα φεγγάρι στα ουκ ολίγα χρόνια που πέρασα στα θρανία που υπήρξα κι εγώ μια τεμπέλα μαθήτρια. Εξαίρεση σε όλη την υπόλοιπη μαθητική μου πορεία αλλά υπαρκτή και αληθινή περίοδος παραίτησης και τεμπελιάς... Κι ας ήμουν πια και 23 χρονών γαϊδούρα. Κι είχα αναπτύξει έλεγχο εσωτερικό που εντόπιζε το πρόβλημα. Ή τουλάχιστον το εξωτερικό επίχρισμα. Την τεμπελιά.

Διότι ελπίζω να καταλάβατε ήδη πως η τεμπελιά μπορεί απλά και μόνο να είναι το εξωτερικό σύμπτωμα μιας άλλης δυσάρεστης κατάστασης.

Ο ΤΕΜΠΕΛΗΣ ΜΑΘΗΤΗΣ (συνέχεια... )

Αναφέραμε ήδη πως:

1. Η τεμπελιά μας μπορεί να είναι απόλυτα δικαιολογημένη από την κούραση της στιγμής ή μια αποτυχία που μας αφαιρεί την όρεξη να συνεχίσουμε.

Κι ακόμη:

2. Η τεμπελιά μπορεί απλώς να είναι το επικάλυμμα μιας άλλης σοβαρότερης κατάστασης που μου αφαιρεί τη διάθεση να δώσω τον καλύτερο εαυτό μου. Ένα άλλο ατομικό πρόβλημα που επηρεάζει συναισθηματικά το μαθητή και του κόβει τα φτερά. Λέμε εμείς: Βαριέται... Τεμπελιάζει... Αλλά το σωστό είναι να λέμε πάντα μπροστά το ΓΙΑΤΙ!


Γι' αυτό και καλό είναι να μην κολλάμε ετικέτες στα παιδιά αλλά να αναφέρουμε τι παρουσιάζει. Είναι λάθος ειδικά για τον παιδαγωγό (που υποτίθεται πως έχει τις γνώσεις) να κρεμάει ταμπελάκια στα παιδιά:

Παράθεση :

Είναι τεμπέλης

Παράθεση :

Είναι άτακτος

Παράθεση :

Είναι τσαπατσούλης

Εδώ το σωστό ταμπελάκι, αν ντε και καλά θέλουμε να δουλεύουμε με ταμπελάκια, είναι το:

Παράθεση :

Ο δάσκαλος είναι άσχετος.

Διότι αν ήταν σχετικός με το αντικείμενο θα ήξερε πως μιλάμε πάντα για τη συμπεριφορά του παιδιού περιγράφοντας την κατάσταση:

- Παρουσιάζει φαινόμενα τεμπελιάς.

- Παρουσιάζει άτακτη συμπεριφορά.

- Δεν καταφέρνει να συμμαζέψει τα πράγματά του και το θρανίο του είναι πάντα τσαπατσούλικο.

Νομίζετε πως παίζουμε με τις λέξεις; Όχι βέβαια. Καθόλου. Ίσα ίσα που η αλλαγή στον τρόπο που εκφράζω κάτι δείχνει και τα βαθύτερα πιστεύω μου ως παιδαγωγού. Αν ο μαθητής είναι ο ίδιος τεμπέλης... τότε εγώ τι πρέπει να κάνω μαζί του; Να του αλλάξω τη φύση του; Μα η παιδαγωγική υποτίθεται σέβεται τη φύση του παιδαγωγούμενου. Βασική αρχή...

- Κι αν είναι λάθος η φύση;;;

- Αααααααααααααα! Είδες τι είπες τώρα; Μόλις ομολόγησες πως η παιδαγωγική σου έρχεται σε αντίθεση με τη φύση. Άρα είναι αφύσικη. Κι αυτό αρκεί για να σου πω ότι η παιδαγωγική σου είναι λάθος.

Για να βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη σωστή και ... φυσική τους σειρά, ας πάμε μια βόλτα στη φύση...

____________

ΣΧΟΛΙΟ:

Η τεμπελιά του μαθητή προκύπτει πολλές φορές ως αντίδραση και μόνο σε λαθεμένους τρόπους διαπαιδαγώγησης. Ή και ως διαπίστωση μιας λαθεμένης παιδαγωγικής αντίληψης. Ή και... ως νοσηρό σύμπτωμα ενός λαθεμένου συστήματος αγωγής. Και σας ρωτώ:

Ποια η γνώμη σας για σημερινό σύστημα αγωγής;

Είναι το καλύτερο που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας;

Μην ξεχνάτε πως βρίσκεστε το φόρουμ HOMA EDUCANDUS. Που πήρε το όνομά του και από το βιβλίο του Δημήτρη Λιαντίνη: HOMO EDUCANDUS. Αλλά και από την αυθόρμητη παρατήρηση ενός παιδιού... Κάπου ανάμεσα είμαστε κι εμείς. Ανάμεσα στο δάσκαλο που μας δίδαξε και ανάμεσα στο παιδί που χρωστάμε να με τη σειρά μας να διδάξουμε και να διαπαιδαγωγήσουμε.

Πάντως το βιβλίο HOMO EDUCANDUS είναι για μας ό,τι το Ευαγγέλιο για τους χριστιανούς. Με την αρχαία σημασία του όρου. Αν βρείτε χρόνο, προμηθευτείτε το και μελετήστε το. Εκεί και οι απαντήσεις για το σύστημα παιδείας και αγωγής του σήμερα. Η θεωρητική ανάλυση που γεωμετρημένα οδηγεί στην αιτία του λάθους. Μην περιμένετε δηλαδή μέθοδο ετικέτας. Άντε το είπαμε είναι λάθος το σύστημα και τελειώσαμε. Όχι... Γιατί είναι λάθος; Τι φταίει και είναι λάθος;

Θέλω να πω ότι ως τρίτη βασική αιτία τεμπελιάς οφείλουμε να δούμε τη:

3. Φυσιολογικότατη αντίδραση ενός απόλυτα φυσιολογικού παιδιού όταν το αναγκάζουμε να αντιμετωπίζει αφύσικη αγωγή.

Πριν πάμε βόλτα στας εξοχάς, ας μαζέψουμε τι είπαμε.

Αν θέλω να ασχοληθώ με την τεμπελιά, να φροντίσω πρώτα να μην είμαι τεμπέλης ο ίδιος!

Ναι, αυτό ακριβώς είναι νόημα όσων γράφτηκαν παραπάνω. Πως αν θέλω να μιλήσω για τεμπελιά, οφείλω να στρωθώ κάτω και συστηματικά να μελετήσω το φαινόμενο. Όχι τεμπέλικα να πετάω ένα χαρακτηρισμό στο παιδί ή το μαθητή μου: ΕΙΝΑΙ ΤΕΜΠΕΛΗΣ!

Και συστηματικά σημαίνει επιστημονικά. Με μέθοδο επιστημονική και όχι με τη μέθοδο του τσαρλατάνου που δυστυχώς έχει γίνει μόδα της εποχής και δεύτερο δέρμα σε όλους μας.

Διότι τόσο στην αναζήτηση των αιτίων της τεμπελιάς όσο και στην αναζήτηση όποιας άλλης αιτίας, ο μόνος ενδεδειγμένος δρόμος είναι εκείνος που ο πολιτισμός του ανθρώπου έχει κατακτήσει από αιώνες για την αναζήτηση της ΑΛΗΘΕΙΑΣ.

Λέμε δρόμος, μα στην ουσία είναι τρεις δρόμοι:

1. Φιλοσοφία

2. Επιστήμη

3. Τέχνη

Για να μπορέσω να προσεγγίσω οποιοδήποτε θέμα αγωγής, χρωστάω να διαβώ όλους αυτούς τους δρόμους. Και να τους ξαναδιαβώ και δεύτερη και τρίτη και αμέτρητες φορές. Εκτός αν νομίζουμε πως η ανακάλυψη της αλήθειας είναι μια εύκολη υπόθεση...

Προς το παρόν πάντως ο δικός μας δρόμος χρωστάει ένα ταξιδάκι στην εξοχή:

Εξοχή δε σας υποσχέθηκα; Ιδού... Και έπεται και συνέχεια...

Και πάλι δεν τελειώσαμε... συνεχίζουμε την εξόρμηση...

Λέω πως αρκετά... Αρκετά με τα τοπία ανθισμένων λιβαδιών. Όχι πως χορτάσαμε ομορφιά. Χορταίνεται η ομορφιά; Αλλά για τους σκοπούς που βγήκαμε από το καβούκι μας και τρέξαμε στους κάμπους, λέω πως φτάνει...

Φτάνει, αρκεί να κυλιστούμε μέσα στα λιβάδια αυτά και να καθίσουμε λιγάκι να το φιλοσοφήσουμε το ζήτημα που μας απασχολεί. Τον τεμπέλη μαθητή!!! Κι ας μη συμφωνούμε με τον όρο. Έτσι μας δόθηκε το ερέθισμα, για έναν τεμπέλη μαθητή ξεκινήσαμε να ψάξουμε και δεν είναι σωστό να ξεστρατίσουμε πριν φτάσουμε στο τέλος της αναζήτησης.

Χίλια πράγματα θα μπορούσε να κανείς να φιλοσοφήσει κοιτώντας τούτα τα λιβάδια. Με αρχή ότι και ο χώρος της αγωγής ένα λιβάδι είναι... Τι είδους λιβάδι, θα το δούμε παρακάτω...

Και θα το δούμε αν σκεφτούμε το εξής:

Πέστε ότι παίρνουμε ένα παιδί που οι άλλοι, γονείς και δάσκαλοι, το θεωρούν τεμπέλη. Το παίρνουμε και το πάμε σε ένα τέτοιο λιβάδι... Και το αφήνουμε ελεύθερο.

Εμείς ας καθίσουμε σε μια γωνιά να το παρατηρούμε. Τι θα κάνει; Θα μείνει άπραγο και τεμπέλικο σε μια γωνιά; Αδιάφορο στην ομορφιά;

Δε θα κυλιστεί στο χορτάρι; Δε θα τρέξει να μαζέψει λουλουδάκια; Δε θα σκύψει να τα μυρίσει; Δε θα κυνηγήσει πεταλούδες; Δε θα σταθεί να παρατηρήσει τις μελισσούλες να τρυγάνε γύρη και νέκταρ; Δε θα αρχίσει να τραγουδά; Να χορεύει και να εκδηλώνει τη χαρά του;

Λοιπόν... Αν τίποτε από αυτά δεν κάνει... Τι θα σκεφτείτε ως παρατηρητής; Χμ... Δεν ξέρω τι θα σκεφτείτε, αλλά νομίζω πως είναι ώρα να ξαναγράψω εκείνη την ιστορία που κατάπιε το σύστημα του φόρουμ. Και τώρα ξέρω πως σοφά έπραξε. Γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να ξαναγράψω πιο προσεκτικά αυτό που ήθελα να πω. Να αποφύγω την αρχική βιασύνη και τη φυσιολογική αντίδραση ενός κουρασμένου ανθρώπου να τελειώνει γρήγορα...

Δεν ξέρω, ειλικρινά δεν ξέρω, αν με παρακολουθείτε στον τρόπο που διάλεξα να προσεγγίσω το θέμα. Θέμα πάντως αληθινό που μου τέθηκε από μια πολύ καλή φίλη. Το θέμα του παιδιού που οι άλλοι θεωρούν τεμπέλη...

Ζήτησα πρώτα πρώτα:

1. Να αφήσουμε τη δική μας τεμπελιά στην άκρη.

Αλλά και:

2. Τη βιασύνη μας να αφήσουμε. Αυτή που η εποχή επιβάλλει. Τρέχουμε όλη μέρα και προσπαθούμε βιαστικά να τα ξεπετάξουμε όλα.

Ε, με βιασύνες από τη μια και τεμπελίτιδες από την άλλη, μην καρτεράμε να βρούμε τις απαντήσεις που ψάχνουμε. Και ειδικά σε ένα σοβαρό ζήτημα αγωγής όπως είναι η... Η;;; Αλήθεια ποια; Η τεμπελιά; Χμ...

Εδώ νομίζω βοηθάει η αναφορά στα ανθισμένα λιβάδια. Που θα μπορούσαν στη θέση τους να είναι και χίλια δυο άλλα πράγματα. Πχ Μια βόλτα στα χιονισμένα βουνά. Μια βόλτα στην καλοκαιρινή παραλία. Γιατί όχι σε ένα λούνα παρκ; Ή και ένα παιδικό πάρτι...

Έδωσα μερικά παραδείγματα, εσείς μπορείτε να σκεφθείτε ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και τις ιδιαίτερες προτιμήσεις του αλλά και τα χαρακτηριστικά του ... πχ αν είναι ένα αγόρι 13 χρονών και το αφήσεις με τους φίλους του σε μια αλάνα παρέα με μπάλες ή ένα κοριτσάκι 15χρονο... αλήθεια πού; Τι θα άρεσε σε ένα κοριτσάκι 15χρονο να κάνει;

Το έχουμε σκεφτεί τι θα του άρεσε; Ή μόνο τι πρέπει να του αρέσει; Να κάθεται πχ σε μια καρέκλα ακούνητο και σε μια αίθουσα μίζερη και να ακούει ένα μίζερο τύπο να του διδάσκει πράγματα που δεν το ενδιαφέρουν; Και πράγματα που εμείς οι μεγαλύτεροι ξέρουμε ότι σε σημαντικό βαθμό θα του είναι άχρηστα και στο μέλλον...

Λέω λοιπόν:

3. Να αφήσουμε στην άκρη και τις παρωπίδες μας. Περιμένουμε τα παιδιά μας να φανούν πρόθυμα και δραστήρια και ορεξάτα μέσα σε ποιες συνθήκες; Ενός ανθισμένου λιβαδιού; Ή:


Τα παιδιά είναι κι αυτά σαν τα λουλούδια. Θα τα δεις να προκόβουν μόνο όταν βρεθούν σε συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή τους. Και θα τα δεις να μαραίνονται όταν τα αναγκάσεις να αντιμετωπίσουν το άνυδρο τοπίο του σημερινού κόσμου.

Κρυβόμαστε, ναι, κρυβόμαστε πίσω από τις παρωπίδες μας. Δε βλέπουμε και δε θέλουμε να δούμε σε τι κόσμο έχουμε φέρει τα παιδιά να ζήσουν. Δεν παραδεχόμαστε ούτε τις συνθήκες, ούτε τις ευθύνες μας. Μόνο απαιτούμε από τα παιδιά να ανθίσουν και να μπουμπουκιάσουν. Κι αν δεν το κάνουν, τους κρεμάμε και την ταμπέλα της ΤΕΜΠΕΛΙΑΣ!

Θα κατηγορούσες ποτέ ένα λουλούδι που δεν κατάφερε στην ξεραΐλα να πετάξει φύλλα και άνθη; Θα σου περνούσε ποτέ από το νου να κατηγορήσεις το λουλούδι όταν τίποτε τριγύρω δεν ευνοεί την ανθοφορία του;

Για τα παιδιά όμως γιατί το κάνουμε;

Ίσως γιατί οι παρωπίδες κατέβηκαν τόσο πολύ στα μάτια μας και θεωρούμε απόλυτα φυσικό και φυσιολογικό τον τρόπο της ζωής μας σήμερα. Είναι;

Ξέρουμε την απάντηση. Μπορεί τεμπέλικα και βιαστικά να προσπερνάμε την πικρή αλήθεια, ποιος είναι ο σημερινός κόσμος που μεγαλώνουν τα παιδιά μας, αλλά αν σταθούμε λίγο και προβληματιστούμε, θα δώσουμε μόνοι μας την απάντηση. Άλλος πιο αναλυτική άλλος λιγότερο, ξέρουμε θαρρώ όλοι ότι σε λάθος κόσμο φέρνουμε σήμερα τα παιδιά μας. Έναν κόσμο που δεν αρέσει ούτε σε μας.

Κι εδώ - για να μην εκτραπούμε σε νεφελοκοκκυγίες και μπλα μπλα και άλλα φληναφήματα, θα πω ότι ο κόσμος είναι αυτός που είναι. Τι να κάνουμε; Να μη φέρνουμε παιδιά στον κόσμο;

Το άλλο, πως δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε με συνοπτικές διαδικασίες και να τον κάνουμε όπως θα τον θέλαμε, δε θαρρώ πως χρειάζεται καν να το αναλύσω.

Η αγωγή όμως δεν είναι μόνο θεωρία. Είναι και πράξη.

Και τελείως πρακτικά μου τέθηκε και το αρχικό ερέθισμα αυτής της αναζήτησης. Όχι για κουβεντούλα καφενείου...

Επί της ουσίας και της πράξης λοιπόν. Έχω ένα παιδί και ζει σ' αυτόν τον άθλιο κόσμο κι αγωνιώ που το βλέπω να τεμπελιάζει... Πώς θα ζήσει αύριο; Πώς θα αποκτήσει τα απαραίτητα εφόδια για να σταθεί στα πόδια του;

Είπαμε πρώτα πρώτα να βάλουμε ένα μεγάλο γιατί τεμπελιάζει. Και ήδη απαντήσαμε με μια πρώτη εξήγηση. Ή και αφήσαμε να διαφανούν και άλλες.

Κόπωση, απογοήτευση, συναισθηματικές διαταραχές, παιδαγωγοί χωρίς επιστημονική γνώση του αντικειμένου παιδί και αγωγή, λαθεμένο σύστημα αγωγής, σημερινή κατάσταση του κόσμου... Χίλιες δυο αιτίες.

Αυτά όμως αφορούν συνήθως το σύνολο των παιδιών. Και παρά το ζοφερό κλίμα, βλέπουμε (βλέπουμε; ) κάποια παιδιά να δουλεύουν με μεγαλύτερη όρεξη και κάποια άλλα όχι.

Βλέπουμε... Κοιτάξτε. Να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Και να θέλουμε δεν μπορούμε να δούμε. Ή πιο σωστά, δεν μπορούμε να δούμε τη συνολική κατάσταση και επομένως να βγάλουμε και τα σωστά συμπεράσματα. Αποσπασματικά ο κάθε φορέας της αγωγής βλέπει και μια όψη του παιδιού μα αν θέλουμε να δούμε ολόκληρο το προφίλ του χρωστάμε να συνεργαστούμε όλοι μεταξύ μας. Κι αυτοί που σήμερα είναι χρεωμένοι με το έργο της αγωγής επίσημα (γονείς και δάσκαλοι) αλλά και πλήθος άλλων ειδικών.

Μόνος του ο γονιός ειδικά δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει την αληθινή κατάσταση του παιδιού. Του λείπει το μέτρο σύγκρισης με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Τις περισσότερες φορές αγνοεί τι συμβαίνει στο χώρο του σχολείου από την ώρα που κλείνει η πόρτα. Δεν έχει και δεν είναι υποχρεωμένος να έχει ειδικές επιστημονικές γνώσεις. Έχει όμως το όπλο της αγάπης για το σπλάχνο του που τον κάνει πολύτιμο στο θέμα της αγωγής. Ο γονιός αρκεί να είναι ευαίσθητος για να καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά με το παιδί του...

Το μέτρο σύγκρισης όμως με το τι κάνουν την ίδια ώρα άλλα παιδιά θα του το δώσει ο δάσκαλος και το σχολείο. Όμως... το σχολείο και ο δάσκαλος συνήθως αγνοούν τι κάνει ο μαθητής έξω από το σχολείο. Να συγκρίνω τον ένα μαθητή με τον άλλο αλλά να γνωρίζω και όλες τις παραμέτρους. Το ιστορικό του καθενός αλλά και τις ιδιαίτερες συνθήκες οικογενειακής ζωής. (πχ μορφωτικό επίπεδο οικογένειας, οικονομική κατάσταση, προβλήματα στις σχέσεις των μελών της οικογένειας κλπ)

Έτσι όπως έχουν τα πράγματα σήμερα το σχολείο αγνοεί, το είπα, τι κάνει ο μαθητής εκτός σχολείου. Κι επομένως δεν μπορούν και να σχηματίσουν οι δάσκαλοι του παιδιού την αληθινή του εικόνα. Να σημειώσουμε ότι και το νομικό πλαίσιο δεν επιτρέπει σε πολλές περιπτώσεις να χώσει τη μύτη του ο δάσκαλος σε τέτοια ζητήματα. Ακόμη και αν θέλει να βοηθήσει και ακόμη και αν έχει το επιστημονικό υπόβαθρο να το κάνει.

Έχουμε λοιπόν ένα παιδί και έχουμε και τους δυο του κόσμους. Την οικογένεια και το σχολείο.

Θεωρητικά μιλώντας θα λέγαμε πως η καλή συνεργασία των μεν με τους δε (γονέων και δασκάλων) μπορεί να βοηθήσει σε σημαντικό βαθμό. Πάντα βέβαια με τον προβληματισμό που αναφέρθηκε παραπάνω. Μην ξεχάσετε παρακαλώ όλα όσα αναφέρθηκαν.

Ας πούμε λοιπόν ότι όλα τα άλλα λειτουργούν ρολόι. Ο γονιός έχει φιλοσοφήσει σε τι κόσμο μεγαλώνει το παιδί του, κάνει την αναγκαία διάκριση από ένα παροδικό φαινόμενο τεμπελιάς που ξεκινάει από κούραση ή άλλο λόγο και που πρόσκαιρα το επηρεάζει συναισθηματικά, ο παιδαγωγός έχει εμπειρία και κατάρτιση και τέλος υπάρχει άψογη συνεργασία ανάμεσα στο γονιό και στον παιδαγωγό. Και παρότι θεωρητικά και μόνο θα δεχτούμε ότι μπορούν όλα αυτά να λειτουργούν ρολόι, για πρακτικούς λόγους θα πάμε και στο επόμενο. Έτσι κι αλλιώς τονίσαμε ότι μας ενδιαφέρει στην πράξη τι κάνουμε.

Ή τι μπορούμε να κάνουμε...

Κοιτάξτε. Ευτυχώς δε ζούμε στο 1800 και η χώρα μας παρά τις γκρίνιες μας σε πολλά, έχει κάνει αρκετά βήματα και στο δύσκολο αυτό τομέα, την αγωγή. Εδώ και πολλά χρόνια έχουν θεσμοθετηθεί φορείς υποστήριξης του έργου του σχολείου και της οικογένειας.

Όταν λοιπόν κατά τη συνεργασία σχολείου και οικογένειας εντοπιστεί οποιοδήποτε πρόβλημα συμπεριφοράς ή μάθησης, πέρα από την ενημέρωση βάζουμε μπρος και μέτρα αντιμετώπισης. Να λύσουμε το πρόβλημα.

Πρώτο βήμα: Παρατήρηση του προβλήματος.

Γονείς και δάσκαλοι συνεργάζονται ώστε να αποτυπώσουν όλες τις πτυχές του προβλήματος.

Βήμα δεύτερο: Εντοπισμός της αιτίας

Αφού καταγράψουμε το πρόβλημα, θα πάμε στο γιατί. Στην αιτία που το γεννά. Ο δάσκαλος οφείλει να είναι σε θέση να εντοπίσει τις αιτίες στα συνήθη προβλήματα. Αλλά και οφείλει να εντοπίσει πότε το πρόβλημα ξεφεύγει από τα συνηθισμένα πλαίσια.

Το σίγουρο είναι πως δεν επιτρέπεται να αδιαφορήσει ούτε το σχολείο ούτε το σπίτι όταν διαπιστώσουν πως το παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα. Μικρό ή μεγάλο, δεν έχει σημασία. Χρωστάνε να βοηθήσουν το παιδί να απαλλαγεί από το πρόβλημα στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Αυτός είναι και ο ρόλος τους. Αν δεν το κάνουν πολύ απλά δεν αξίζουν να λέγονται γονείς οι μεν και δάσκαλοι οι δε.

Αν λοιπόν το πρόβλημα είναι μικρό, πιθανόν με την καλή συνεργασία και μόνο θα οδηγηθεί σε λύση. Αν όχι, δηλαδή αν μείνει άλυτο ακόμη και ένα πρόβλημα που δεν είναι μεγάλο, τότε από το νόμο και όχι μόνο από παιδαγωγική ευαισθησία, ο δάσκαλος οφείλει να προχωρήσει στο τρίτο βήμα:

Βήμα τρίτο: Ενημέρωση του διευθυντή, του συλλόγου διδασκόντων, αίτηση για βοήθεια από όλη την παιδαγωγική ομάδα του σχολείου.

Από την εμπειρία μου λέω πως δυστυχώς αυτό δε γίνεται. Γιατί; Για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς είναι και ο εγωισμός πως είμαστε τόσο καλοί στη δουλειά μας που δε χρειαζόμαστε βοήθεια από άλλους. Ή και φόβος να παραδεχθούμε την αδυναμία μας. Οπότε και κουκουλώνεται το πρόβλημα...

Τα τελευταία χρόνια ειδικά, είναι πολλές οι φορές που με σεμινάρια και εγκυκλίους μας ζητάνε να αλλάξουμε νοοτροπία στον τομέα αυτό. Αλλά οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν εύκολα. Εξάλλου δεν είναι μόνο θέμα νοοτροπίας... Επειδή όμως αυτό είναι θέμα εσωτερικής χρήσης για τους εκπαιδευτικούς, το πώς θα αλλάξει η νοοτροπία και πώς θα γίνει πράξη το γράμμα του νόμου, θα γυρίσουμε και πάλι στο γονιό. Τι μπορεί να κάνει ο γονιός όταν ο δάσκαλος συνεχίζει να εντοπίζει πρόβλημα στο παιδί αλλά λύση δε διαφαίνεται. Και από τη μεριά του ο δάσκαλος δεν κάνει το βήμα που θα έπρεπε να κάνει. Ή που αν το κάνει, το φέρει δηλαδή στα όργανα διοίκησης του σχολείου, βαλτώσει και πάλι το πρόβλημα...

Βήμα τέταρτο από το γονιό...

Ζητάει από το σχολείο το τηλέφωνο του Σχολικού Συμβούλου. Κλείνει ραντεβού μαζί του και του αναφέρει το πρόβλημα. Συνήθως αυτό αρκεί για να βρεθεί και λύση. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι είναι στελέχη εκπαίδευσης με αυξημένα προσόντα και αντικείμενο το παιδαγωγικό και διδακτικό σκέλος της εργασίας του σχολείου. Αν μη τι άλλο έχουν το επιστημονικό υπόβαθρο να καθοδηγήσουν σωστά το γονιό για τα επόμενα βήματα που ίσως χρειαστούν και παράλληλα έχουν το δικαίωμα να επιβάλουν στο σχολείο τα μέτρα που πρέπει να παρθούν στο σχολικό χώρο.

Σταματώ εδώ γιατί εδώ σταματάει και ένα συνηθισμένο προβληματάκι αγωγής. Για τα πιο σοβαρά θα μιλήσουμε ξεχωριστά.

Ιεραρχούμε λοιπόν:

1. Καλή συνεργασία του σπιτιού με το σχολείο.

2. Συνεργασία του εκπαιδευτικού με το διευθυντή και το σύλλογο εκπαιδευτικών του σχολείου

3. Ενημέρωση Σχολικού Συμβούλου - συνεργασία με το γονιό και το σχολείο

Κανονικά θα έπρεπε τώρα να προχωρήσω στα πιο σοβαρά προβλήματα. Όμως και μόνο αν γίνουν αυτά που είπα πριν, ειδικά η επαφή με το Σχολικό Σύμβουλο, και είναι σοβαρό το πρόβλημα, θα δοθούν από εκείνον οι απαραίτητες οδηγίες στον ενδιαφερόμενο γονιό.

Περιορίζομαι να πω ότι μια πάγια τακτική για σοβαρά προβλήματα είναι να ζητήσει ο γονιός να εξεταστεί το παιδί του από ομάδα ειδικών. Κι επειδή από το σημείο αυτό και μετά μιλάμε για θέματα Ειδικής Αγωγής, δίνω το ακόλουθο λινκ:

http://www.pesea.gr/

Και ειδικότερα το σύνδεσμο από το ίδιο χώρο:

http://www.pesea.gr/Documents/Nomothesia/Nomoi/N.3699-2008_Eidikh_Ekpaideysh.pdf

όπου θα βρείτε τον πολύ πρόσφατο νόμο για θέματα ειδικής αγωγής. Εκεί υπάρχουν όλα όσα ενδιαφέρουν και εκπαιδευτικούς και γονείς που αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα με κάποιο παιδί.

Μάλιστα πολύ σωστά ο νομοθέτης επέκτεινε με το νόμο αυτό τον όρο σε Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Γιατί μας νοιάζει και πώς θα εκπαιδεύσουμε τα άτομα...

Στο νόμο λοιπόν αυτό μπορείτε να διαβάσετε και για τα ΚΕΔΔΥ, δηλαδή τα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών.

Τα κέντρα αυτά λειτουργούν στα πλαίσια του Υπουργείου Παιδείας και δραστηριοποιούνται τόσο στην προσχολική αγωγή και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση όσο και στη Δευτεροβάθμια.

Εκεί θα πρέπει να προσφύγει ο γονιός όταν το παιδί του αντιμετωπίζει οποιοδήποτε σοβαρό πρόβλημα αγωγής, είτε συμπεριφοράς είτε μάθησης. Εκεί ομάδα ειδικών θα αναλάβει επιστημονικά να διαγνώσει το πρόβλημα και τις αιτίες που το προκαλούν αλλά και να δώσει οδηγίες τόσο στο γονιό όσο και στο σχολείο για την αντιμετώπιση.

Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει περίπτωση αν το παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα, να μην το εντοπίσει το ΚΕΔΔΥ. Γίνονται αρκετές συναντήσεις και με το γονιό και με το παιδί αλλά και με το σχολείο. Στο τέλος συντάσσεται έκθεση από όλη την ομάδα του ΚΕΔΔΥ που εξέτασε το παιδί και είναι στο χέρι του γονιού να κοινοποιηθεί και στο σχολείο ή όχι.

Αν κοινοποιηθεί, αφενός το σχολείο είναι υποχρεωμένο να κρατήσει απόλυτη εχεμύθεια (εδώ έχουμε να κάνουμε με προσωπικά δεδομένα) και αφετέρου να εφαρμόσει κατά γράμμα και απαρέγκλιτα τις οδηγίες του αρμόδιου ΚΕΔΔΥ.

Στις οδηγίες πχ μπορεί να είναι απαλλαγή από γραπτές εξετάσεις. Ή υποστήριξη του μαθητή με ενισχυτική αγωγή κλπ.

Η προσωπική μου γνώμη είναι πως αυτό πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε. Μόνο έτσι έχουμε κάνει το χρέος απέναντι στο παιδί και το βοηθάμε ουσιαστικά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που το ταλανίζει.

Δυστυχώς εδώ ο αρνητικός παράγοντας είναι συνήθως ο γονιός που με τη λογική να μη στιγματιστεί το παιδί, αποφεύγει να κάνει αίτηση στα ΚΕΔΔΥ. Λάθος μέγα.

Αλλά και πάλι... για να δώσουμε και μια δικαιολογία στο γονιό, το πρόβλημα σχετίζεται και με την έλλειψη πληροφόρησης και ενημέρωσης. Οι περισσότεροι γονείς δε γνωρίζουν σημαντικά πράγματα γύρω από όλα αυτά τα λεπτά ζητήματα...

Πριν κλείσω αυτή την ανάρτηση θα δώσω και το ακόλουθο λινκ

http://www.pesea.gr/KDAY.htm

που θα βρείτε κατάλογο με όλα τα ΚΕΔΔΥ της χώρας.

Μπορείτε και κατευθείαν να πάρετε εκεί τηλέφωνο και να ζητήσετε οδηγίες χειρισμού του προβλήματος που έχετε. Μη διστάσετε. Θα βρείτε αμέριστη βοήθεια και κατανόηση.

Το μόνο που δε θα βρείτε εύκολα, είναι σειρά εξέτασης για το παιδί... Δυστυχώς. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αιτήσεων και μάλιστα από γονείς που δεν έχουν πρόβλημα αληθινό αλλά επιδιώκουν να πάρουν χαρτάκι για απαλλαγή από τις εξετάσεις. Τα ΚΕΔΔΥ πνίγονται σήμερα από τις χιλιάδες αιτήσεις για ψευτοδυσλεξίες... Τέτοιοι είμαστε οι νεοέλληνες ακόμη και στον ευαίσθητο τομέα της ειδικής αγωγής. Δε λογαριάζουμε πως την ίδια ώρα ένα άλλο παιδί με πραγματικό πρόβλημα περιμένει μήνες μέχρι να εξεταστεί.

Ίσως βέβαια εδώ να υπάρχει και η άλλη όψη... αλλά το άρθρο δεν είναι συνδικαλιστικό, οπότε θα την αφήσω απέξω.

Θα θέσω όμως εντός έναν ακόμη τρόπο για εξέταση του παιδιού. Τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα.

Κάντε κλικ εδώ:

http://www.specialeducation.gr/files/iatropaidagogika.doc

για να διαβάσετε έναν πρόσφατο κατάλογο των αναγνωρισμένων Δημόσιων Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων.

Κι εκεί με ένα τηλεφώνημα μπορείτε να ζητήσετε περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες πώς θα κάνετε αίτηση να εξεταστεί το παιδί σας. Στα περισσότερα δε χρειάζεται να περιμένεις πολύ. Το μόνο κακό είναι πως αυτά δεν έχουν δικαιοδοσία στο χώρο του σχολείου. Θα πάρετε ένα πιστοποιητικό, μπορείτε να το καταθέσετε στο σχολείο αλλά δεν μπορούν τα κέντρα αυτά να παρέμβουν στην παιδαγωγική διαδικασία.

Πριν κλείσω την αναφορά στους φορείς, μην ξεχάσω να αναφέρω ότι εκτός των Σχολικών Συμβούλων που ανέφερα, υπάρχουν και οι Σχολικοί Σύμβουλοι Ειδικής Αγωγής που είναι περισσότερο εξειδικευμένοι και αρμόδιοι σε θέματα Ειδικής Αγωγής. Εποπτεύουν πολύ μεγαλύτερη περιφέρεια από τους άλλους Σχολικούς Συμβούλους και φυσικά για το λόγο αυτό έχουν και πολύ περισσότερο φόρτο εργασίας. Οπότε είναι καλύτερα να ζητήσετε συνεργασία από τον Σχολικό Σύμβουλο και μόνο αν εν μπορέσετε να λάβετε τη βοήθεια που θέλετε, απευθυνθείτε και στο Σύμβουλο της Ειδικής Αγωγής.

Τέρμα τα ψέματα. Πρέπει επιτέλους να γράψω εκείνη την ιστορία που μου έφαγε το φάντασμα του φόρουμ. Έχω πει όλα τα άλλα και άφησα απέξω το πιο σημαντικό. Τον τεμπέλη μαθητή...

Και έχω κι εγώ μια τεμπελιά ανεκδιήγητη. Ναι. Δε μου αρέσει να ξαναγράφω το ίδιο δυο φορές. Οπότε μην περιμένετε πως θα το πράξω. Ίσως και να μην έχει πια και νόημα παρά μόνο ως καταγραφή ενός αληθινού περιστατικού που μου συνέβη πριν από αρκετά χρόνια.

Λοιπόν... άντε... για το χατίρι σας και μόνο (και σημειώστε το - κυρίως ως προς το θέμα μας να το σημειώσετε, πως είναι σημαντικότατος ο συναισθηματικός παράγοντας ) θα κάνω μια προσπάθεια ακόμη να σας μιλήσω για τον ...... οπ, ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα ΜΠΙΠΠΠΠ

Θα μιλήσω για τον ... Περικλή που μόνο Περικλή δεν τον λέγανε. Εντάξει; Μη νομίσει κανείς ότι θα εκθέσουμε ποτέ και μάλιστα παιδιά στο διαδίκτυο με τα αληθινά τους στοιχεία ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκάλυψη της ταυτότητάς τους. Έγινε κατανοητό αυτό; Ωραία. Πάμε τώρα στον Περικλή...

Αν θυμάμαι καλά δεν είχα ακόμη κλείσει ούτε ένα χρόνο σε σχολείο όταν συνάντησα τον Περικλή και την τάξη του. Και ήταν η δεύτερη τάξη που ανέλαβα να διδάξω. Ουσιαστικά λοιπόν ήμουν σε παιδαγωγικό μπουσούλημα. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη πως η πρώτη τάξη που μου έδωσαν ήταν μεγάλα παιδιά και στη μέση της χρονιάς και σε σχολείο πέντε λεπτά από το σπίτι μου, και πως παρέλαβα από συνάδελφο εξαιρετική που έφευγε σε σύνταξη, οπότε λίγα πράγματα έμεναν να κάνω εγώ... τότε η τάξη του Περικλή ήταν και το βάπτισμα του πυρός για μένα.

Κι όταν λέμε βάπτισμα πυρός δεν είναι μόνο μεταφορική η έννοια. Ξεκινώντας η σχολική χρονιά κατάφερα να πάθω ένα σοβαρό έγκαυμα τρίτου βαθμού από ατύχημα με μηχανάκι. Ξέρετε, η εξάτμιση... εγώ όμως τότε ακόμη δεν ήξερα τι εστί εξάτμιση και κόντεψα να πάθω γάγγραινα περνώντας το έγκαυμα στην αρχή για τραύμα και κάνοντας τα αντίθετα για τη θεραπεία του. Τι σχέση έχουν αυτά με τον Περικλή και την τεμπελιά; Τι λέτε καλέ που δεν έχουν. Τζάμπα σας είπα όλα τα προηγούμενα; Πως είναι σημαντικός ο ρόλος του παιδαγωγού;

Άπειρη ήμουν. Σωματικά, σας είπα, το χάλι μου το μαύρο. Ψυχολογικά; Μην το αναλύσουμε. Σιγά μην ήμουν στα καλά μου με τους φρικτούς πόνους από το έγκαυμα και σιγά μην το είχα χωνέψει πως αντί για τα αγαπημένα μου καράβια θα περνούσα την υπόλοιπη ζωή μου στα σχολεία. Και τι σχολείο; Στου διαόλου τη μάνα. Ούτε θυμάμαι πόσες συγκοινωνίες άλλαζα για να φτάσω εκεί. Λεωφορείο, τρένο και ξανά λεωφορείο...

Φαντάσου τώρα δηλαδή τι φάτσα δασκάλας έβλεπαν ο Περικλής και οι συμμαθητές του... Λέτε άσχετο να ήταν η φάτσα μου και όλη μου η κατάσταση με την απόδοση των μαθητών μου; Άσε που μόλις είχα βγάλει την Ακαδημία και δεν ήξερα πού πάνε τα τέσσερα. Δυο χρόνια σπουδές. Πφφφφ. Αγράμματη και αστοιχείωτη. Αυτό ήμουν τότε. Και θυμηθείτε τι έγραψα αρχή αρχή... Πως στον πρώτο χρόνο των σπουδών τα είχα φορτώσει και στον κόκορα. Διότι ούτε το είχα χωνέψει πως θα γίνω δασκάλα και ούτε και το ήθελα.

Λέω λοιπόν τώρα... μετά από δυο και πλέον δεκαετίες στην εκπαίδευση, τι στο καλό δασκάλα είχε εκείνο το παιδάκι; Αν όχι τη χειρότερη που θα μπορούσε να του τύχει, σίγουρα πάντως μια από τις χειρότερες. Χωρίς πείρα, χωρίς κατάρτιση, σωματικά και ψυχικά κουρέλι.

Ευτυχώς η τάξη δεν ήταν δύσκολη. Λίγα παιδιά και καλούτσικο υλικό. Και από τις τάξεις του δημοτικού που θεωρούνται εύκολες για το δάσκαλο. Πάλι καλά γιατί αλλιώς θα είχα προκαλέσει ναυάγιο.

Η μόνη σοβαρούτσικη περίπτωση ήταν ο Περικλής. Και η τεμπελιά του. Βαριόταν που ζούσε. Κανένα ενδιαφέρον για το μάθημα.

Ενημέρωσα τη μητέρα. Προσπάθησα και ξαναπροσπάθησα να του αλλάξω συμπεριφορά. Τίποτε. Αντί για βελτίωση, το παιδί άρχισε κάποια στιγμή να κοιμάται μέσα στην τάξη. Κι εγώ χαμπάρι. Να τον κατηγορώ στη μάνα του για τεμπέλη και αδιάφορο και άλλα συναφή. Και να μου έρχεται να κόψω φλέβες...

Τις δικές μου δεν τις έκοψα. Ευτυχώς όμως που κάποιος σκέφτηκε να τρυπήσει τις φλέβες του Περικλή. Με επίσημο τρόπο, μην πάει ο νους σας στο κακό. Εξέταση αίματος του έκαναν κι εκεί λύθηκε και το αίνιγμα.

Το παιδάκι είχε πρόβλημα με τα δόντια του. Και μάζευε πύον ο οργανισμός του που το σμπαράλιαζε ολόκληρο. Λέγαμε εμείς πως είναι τεμπέλης κι αυτό το καημένο ήταν απλά άρρωστο. Πώς να δείξει ενδιαφέρον για τα μαθήματα; Και πώς ένας οργανισμός καταβεβλημένος να μην πέσει σε νάρκη και ύπνο;

Από τότε τουλάχιστον μου έγινε μάθημα. Πριν από κάθε τι άλλο όταν ένα παιδί παρουσιάζει πρόβλημα, ζητάμε από το γιατρό γνωμάτευση για τη σωματική του υγεία. Κι αφού αποκλείσουμε κάθε σωματικό αίτιο, προχωράμε στα υπόλοιπα.



Έτσι δεν έλεγαν και οι αρχαίοι ημών;

Να γιατί τον βάφτισα Περικλή τον τεμπέλη μαθητή μου. Για κείνο το αρχαίο κλέος που λησμονήσαμε. Και όμως εκεί μπορούμε να βρούμε απαντήσεις ακόμη και στα σύγχρονα προβλήματα της αγωγής και όχι μόνο.