H ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

Πόσο επίκαιρα τα λόγια του Περικλή Γιαννόπουλου. Σα να μην έχουν περάσει 106 χρόνια από τότε που γράφτηκαν. Λόγια αληθινά, ελληνικά, από έναν πραγματικό Έλληνα οραματιστή με τη συγκλονιστική ζωή και τον ακόμα πιό συγκλονιστικό θάνατο. Λόγια που στιγματίζουν και χτυπούν αλύπητα την ξενομανία, το γελοίο πιθηκισμό, το στείρο μιμητισμό, την απομάκρυνση από την παράδοση, την αναζήτηση ξένων, κυρίως δυτικών προτύπων ζωής και σκέψης. Την ξενομανία που συνθλίβει την ανθρώπινη προσωπικότητα και μαζοποιεί το άτομο, χωρίς να το αφήνει ελεύθερα να δημιουργήσει. Την αδικαιολόγητη, την άκριτη, την κενόδοξη ξενομανία και ξενολαγνεία που "σήμερα έχει λάβει τη μορφή καταιγισμού", όπως γράφει ο Δημήτρης Λιαντίνης. Αξίζει, νομίζω, να παραθέσω ολόκληρο το κείμενο που προκαλεί μεν το γέλωτα προκαλεί όμως και βαθύτατη θλίψη με την επικαιρότητά του.

Αυτός ο ανώτερος, ο πλούσιος, ο ανεπτυγμένος, ο ταξιδευμένος, ο παντογνώστης, ο παντοκρίτης, ο ιατρός, ο δικηγόρος, ο πολιτικός, ο παππάς, ο δάσκαλος, ο καθηγητής, ο τραπεζίτης ο έμπορος, ο άνθρωπος του πνεύματος, που επήγε εις την Ευρώπην και εγύρισε ξενομανής, είναι αμαθής.

Επήγε και εγύρισε κούτσουρον. Δι’ αυτό είναι ξενομανής. Επήγε και εγύρισε χωριάτης. Δι’ αυτό είναι ξενομανής. Ό,τι είδε, ό,τι έμαθε δεν του εχρησίμευσεν εις τίποτε. Δεν εδιόρθωσε το κεφάλι, το εχάλασε. Δεν εφωτίσθη, αλλ’ ετυφλώθη δια πάντα. Δεν εφωτίσθη, αλλ’ ετυφλώθη δια πάντα. Δι’ αυτό είναι ξενομανής. Κάνει τον Ευρωπαίον, αλλά δεν έχει καμμιά σχέσιν με τον Ευρωπαίον, το κεφάλι του κάθε άλλο παρά να έχη σχέσιν με το τωρινόν Ευρωπαϊκόν κεφάλι.

Ο ιδικός μας Εσπεριδοειδής είναι σαν τον Αράπη που πηγαίνει εις το Παρίσι και φορεί Παρισινά ρούχα. Είναι ξενομανής, διότι άμα του αφαιρέσης αυτό, δεν μένει τίποτε άλλο απ’ αυτόν. Αφαίρεσέ του τα ρούχα, τα τέσσερα ξένα λόγια, το τσάϊ, τα δέκα ονόματα που επαναλαμβάνει, τας δέκα ιδέας που έμαθε και βάλε τον να εργασθή. Δεν είναι ικανός να σκεφθή να κάμη το παραμικρόν. Είναι ένα μυαλό τιποτένιον, ένα κεφάλι εντελώς άχρηστον δια κάθε τι. Όλη του η ζωή, όλη του η δύναμις, όλη του η σοφία είναι να λέγη, και να ξαναλέγη τέσσερα πράγματα που έμαθε. Θέλετε να το ιδήτε καθαρά ότι δεν έχει καμμίαν σχέσιν με τον Ευρωπαίον το ρούχον;

Πάρετε τον Τρικούπην, τον Δεληγιάννην, τον Θεοτόκην, τον Ζαϊμην, όλους τους Στρατηγούς και όλους τους εν τέλει των γραμμάτων και των πραγμάτων.Ειπέτε τους να ενδύσουν τον στρατόν με τα θαυμάσια Ελληνικά υφάσματα και ενδύματα δια να μένουν εις τον τόπον εκατομμύρια εκατομμυρίων που φτερουγίζουν τόσα έτη τώρα προς την τσέπην των ξένων, δια να έχουν τον ωραιότερον, ζωγραφικώτερον και φθηνότερον στρατόν του κόσμου. Όλοι θα φρίξουν δια την βαρβαρότητά σας. Αυτός είναι ο ανεπτυγμένος, ο Εσπεριοειδής Έλλην. Φαντασθήτε τώρα τι είναι οι άλλοι ξενομανείς, όταν τοιούτοι είναι οι πρώτοι.

Και κοιτάξετε τι είναι ο Ευρωπαίος εις την Κρήτην∙ εννοεί και την αξίαν και την οικονομίαν και κυριώτατα την ωραιότητα του Κρητικού ενδύματος και αυτός ο πραγματικός Ευρωπαίος ενδύει τον στρατιώτην με την ελληνικήν του στολήν. Και είδατε τι θαυμασία ζωγραφιά είναι ο Κρητικός στρατιώτης. Παρόμοια ανεξαιρέτως είναι όλα τα Ελληνικά πράγματα. Παρομοίας ωραιότητος. Παρομοίως δυνάμεθα να έχωμεν τα πάντα Ελληνικά. Και παρομοίας προστυχιάς, κουταμάρας, ακαταληψίας και αμαθείας, είναι όλοι οι ξενομανείς εις όλα τα ζητήματα.

Βγάλετε από τον νουν σας ότι από τους Ελληνογάλλους, Ελληνοάγγλους, Ελληνοϊταλούς, Ελληνογερμανούς είναι δυνατόν να γεννηθή τίποτε σωστόν, τίποτε Ελληνικόν. Αυτοί είναι φρενοβλαβείς. Χθες εφώναζεν η «Ακρόπολις» ότι δια να στρώσουν τους δρόμους με γρανίτην, eσκέφθησαν αμέσως να τον φέρουν από το εξωτερικόν, ενώ έχομεν εις το Λαύριον. Ως και οι δασονόμοι ακόμη παρεφρόνησαν και διέγραψαν από την φύτευσιν των γυμνών τόπων, από την διακόσμησιν των δρόμων και των δημοσίων κήπων πλατειών την ελιά και την συκιά, κάθε φυτόν ιδικόν μας και φέρουν σπόρους, φυτά από τα βάθη των δασών της Ευρώπης, και δεν πηγαίνουν να πάρουν τα θαυμασιώτερα και διακοσμητικώτερα φυτά των δασών της Ελλάδος!

Το κυριώτατον χαρακτηριστικόν του ξενομανούς είναι ότι ενόσω δεν βλέπει ένα πράγμα Ευρωπαϊκόν, με μάρκα Ευρωπαϊκήν, με υπογραφήν Ευρωπαϊκήν, δεν τολμά ούτε να το ιδή, ούτε να το πιάση, ούτε να το εξετάση. Διότι το κεφάλι του είναι άχρηστον. Το περιφρονεί διότι δεν είναι ικανός να το εννοήση.

Διότι το κεφάλι του δεν του χρησιμεύει εις τίποτε. Δεν σκέπτεται, δεν γεννά τίποτε. Είναι σταματισμένον. Επαναλαμβάνει μόνον. Αντιγράφει μόνον.

Κτυπήσατε την ξενομανίαν, άνθρωποι της ιδέας. Κρατήσατε ό,τι έχετε ελληνικόν, άνθρωποι της λαϊκής και της μεσαίας και της ανωτέρας τάξεως. Κουβαληθήτε όλοι εις την οδόν Πανεπιστημίου, απέναντι του ζαχαροπλαστείου Γιαννάκη, πλησίον της πολυφήμου Lizie η οποία σας άδειασε την τσέπην. Είναι το μαγαζί της Λαίδης Έτζερτων της αγγλίδος αριστοκράτιδος και κυρίας του πρέσβεως της Αγγλίας. Ανοίξατε τα μάτια σας και κοιτάξετε άνθρωποι θεόκουτοι και ακαλαίσθητοι. Εκεί τα υφάσματα είναι τα κεντήματα τα οποία κάθε κόρη του λαού γνωρίζει να κεντά άδουσα.

Κυττάξετε τας τιμάς. Είναι ακριβώτερα από κάθε ευρωπαϊκά. Διότι είναι ωραιότερα από κάθε ευρωπαϊκά. Αυτά τα οποία σεις είχατε, η κόρη δύναται να τα κάμη, σεις έχετε αυτά τα οποία κρύβετε, πετάτε από το φόρεμά σας από την σάλα σας διότι τα θεωρείτε πρόστυχα, αυτά πωλούνται εις το Λονδίνον ως ευγενέστατα και ωραιότατα. Εντροπή, άνθρωποι Έλληνες, να επιδεικνύεται τοιαύτην ακαλαισθησίαν. Όλα αυτά τα ιταλογαλλικά και γερμανοεβραϊκά πράγματα με τα οποία εγεμίσατε τα σπίτια σας καταξοδευόμενοι, κλέπτοντες, ατιμαζόμενοι δια να εύρετε τα χρήματα, νομίζοντες ότι κάτι κάνετε, ότι θα φανείτε πολιτισμένοι, όλα αυτά ακριβώς είναι προστυχότατα, βαναυσότατα και σας αποδεικνύουν φρικαλέαν ακαλαισθησίαν και βαθύ χωριατισμόν.

Αρχίσετε από το σπίτι. Πετάξετε τα ταπέτα τα ψεύτικα που πληρώνετε τόσον ακριβά και έπειτα από ένα χρόνον δεν έχετε τίποτε. Βάλετε τας Ελληνικάς ανδρομίδας τας αιωνίους. Όλη η Θεσσαλία, όλη η Πελοπόννησος καλλιτεχνεί θαυμάσια είδη. Με ελάχιστα χρήματα, έχετε ωραιότατα πράγματα και στερεότατα και ασυγκρίτως ευγενεστέρων χρωματισμών. Με τίποτε ωραιότερα και πλουσιώτερα δεν είναι δυνατόν να στρώση κανείς μίαν αίθουσαν παρά με τα ολόλευκα μαλλιαρά χαλιά που έχουν μόνον ένα μαύρον περιθώριον. Βάλετε τους σοφάδες σας με τα ωραία εγχώρια υφάσματα εις την θέσιν των.

Καλλιτεχνήσατε με τα χέρια σας τα ωραία σκεπάσματα. Είναι πρόστυχοι γελοίοι οι καναπέδες σας με τα ευρωπαϊκά παλιόπανα τα οποία κάμνει η Ευρώπη δια τους κουτούς και βαρβάρους λαούς που φέρουν όλα τη μάρκα «δια την Ανατολήν». Και παρουσιάζετε κωμικώτατον θέαμα με τους καναπέδες σας που δεν ξεύρετε να καθήσετε. Και είναι θεώκουτον και αξιολύπητον πράγμα να μην έχετε έναν καναπέ να αναπαύσετε το κόκκαλόν σας. Πετάξετε τα βάζα και τα χρυσόχορτα και όλα τα παληοπράγματα τα μαζευμένα από τα ευρωπαϊκά χωριά. Ένα κανάτι ξύλινον της Κορίνθου από το αρωματώδες κυπαρίσσι με τα ωραία του στεφάνια και με ολίγα άνθη του αγρού μέσα, είναι κομψοτέχνημα που θα το εζήλευεν ο κάθε Ευρωπαίος καλλιτέχνης. Κάνετε τα έπιπλά σας, από την ελιά σας, απλά, ήσυχα, ήμερα, αναπαυτικά. Μη τα μαυρίζετε σαν να σας απέθαναν δώδεκα παιδιά εις τον τόπον που δεν μαυρίζει ούτε το μάρμαρον εις χιλιάδες χρόνια. Μία εικών συγχρόνου ιδικού σας ζωγράφου και η ατελέστατη όλων ως χιλιάκις προτιμοτέρα και ευγενεστέρα, στολίζει εκατομμυριάκις περισσότερον την σάλα σας, και σας αναδεικνύει εκατομμυριάκις πλέον πολιτισμένους παρά οι πεντακοσιόδραχμοι χρυσοκαθρέπται οι βαναυσότατοι που σας αποδεικνύουν ακαλαισθήτους και χρησιμεύουν μόνον δια να κατακλίνωνται οι μύγες εις χρυσά κρεββάτια.

Ένας απλούς σοφάς, με ένα ύφασμα χειροτεχνημένον, με ένα ράφι από απλούν ξύλο, με ολίγα απλούστατα πράγματα ελληνικά – και γίνεσθε και φαίνεσθε περισσότερον πολιτισμένος, παρά εάν εξοδεύσετε όλη σας την περιουσία δια να πάρετε πολυτελή Ευρωπαϊκά πράγματα.