Οι Νιάκαρες

Χίλια πράγματα μπορεί κανείς να πει ή να υποθέσει για τα δύο παραπάνω ποιήματα. Ένα δεν μπορεί να αρνηθεί. Την άμεση σχέση μεταξύ τους.

Και δεν μπορεί να αρνηθεί και κάτι ακόμη. Ας μην το ξεχνάμε και αυτό:

Πως ολόκληρη η γραπτή μαρτυρία του Λιαντίνη είναι απαραίτητο να μελετηθεί και σε βάθος αν θέλουμε κάποτε να τον κατανοήσουμε. Και ειδικά οι ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ. Που αποδεικνύονται χρυσωρυχείο αμύθητης αξίας.

Λογικές που καλλιεργούν το δήθεν ενδιαφέρον για τη λογοκρισία ενός άρθρου του για τον Ελύτη και την ίδια ώρα λογοκρίνουν ολόκληρο βιβλίο του, και μιλάμε για τη μη αναφορά του βιβλίου ΟΙ ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ στον κατάλογο των άλλων έργων του, θέλουν μα δεν μπορούν να κρύψουν ότι δεν αποσκοπούν στη διάδοση της φιλοσοφίας του Λιαντίνη.

Και είναι τραγικό να ακούμε ανθρώπους να λένε πως γνώρισαν το Λιαντίνη από τις επιστολές που έγραφε στα είκοσι και αγνοούν την ίδια ώρα τον ποιητή Λιαντίνη. Ή που κάθονται και παρακολουθούν βίντεο και δεν πιάνουν να διαβάσουν τι έγραψε. Τι ευτελισμός αντιμετώπισης για ένα στοχαστή...

Κι έρχεται εκείνος με τη λέξη "νιάκαρες" να μας δείξει ακόμη μία φορά την αξία της μελέτης. Όχι μόνο του δικού του έργου αλλά και κάθε άλλου που ο χρόνος σεβάστηκε και το ανέδειξε σε ποίημα. Μία και μοναδική φορά αναφέρεται στους 10.000 στίχους του Ερωτόκριτου η λέξη αυτή. Κι όμως εκείνος και την πρόσεξε και την ανέσυρε από τη λήθη. Γιατί εκείνος τους ποιητές δεν τους άκουγε μόνο στα βίντεο... τους διάβαζε και τους ξαναδιάβαζε και μία και δύο και είκοσι φορές. Ως να φωτίσει μέσα του το ποίημα.

Και να γρικήσει το κρυφό του μήνυμα. Να το απο-κρυπτο-γραφή-σει. Κι έπειτα σταλάζοντας στάλα τη στάλα τους δικούς του στίχους - τους τροχισμένους με της αστραπής το ακόνι - να στοχεύσει στα ύψη. Να τα αθανατίσει...

Μα πώς μπορούν ένα τέτοιο έργο έτσι να το υποτιμούν;

Μια εξήγηση χωρά. Γιατί ιδέα δεν έχουν περί τίνος πρόκειται. Και ιδέα δεν έχουν γιατί αγνοούν τα μυστικά νάματα που το έθρεψαν. Κατά τα άλλα τους ένοιαξε που δε δημοσιεύτηκε ολόκληρο το άρθρο για τον Ελύτη... Λες και ο Λιαντίνης στάθηκε κύρια ένας κριτικός της ποίησης του ενός και του άλλου και δεν άφησε και ο ίδιος ποίηση.

Κι απορούν μετά που τους λέμε ότι τέτοια τακτική είναι μόνο για τα τελεβίζια και δη της απογευματινής ζώνης και για τα κουτσομπολίστικα περιοδικά...

Δανάη μου, η λέξη νιάκαρες = τύμπανα ή κρόταλα δεν απαντά μόνο μια και μόνη φορά στον Ερωτόκριτο, αλλά είναι η μόνη φορά που αναφέρεται στη σύνολη μεσαιωνική ελληνική δημώδη γραμματεία.

Ναι την πρόσεξε και τη συνέδεσε με το επίθετο "πολεμικές". Έχει το νόημά της η σύνδεση. Οι εξηγήσεις κατ'ιδίαν σε λίγο.

Από το Ίδε ο Άνθρωπος - το ελληνικό προλόγισμα του Λιαντίνη, αντιγράφω:

Η τελευταία φράση του βιβλίου,

Διόνυσος εναντίον Εσταυρωμένου


ισχυρίζεται ότι δύο αντίρροπες δυνάμεις ισοζυγιάζονται απάνου στην ακμή της σύγκρουσης. Αν ημπορώ κάτι ν' ακούσω απ' αυτό το περιώνυμο εναντίον είναι η φωνή του Ηράκλειτου για τον πόλεμο, τον πατέρα των όντων.

Ύστερα από είκοσι αιώνες ο στοχασμός του Nietzsche ανανεώνει τη δύναμη του ανθρώπου να συνεχίσει την πορεία του πνεύματος. Παρόμοια, όπως ο πόλεμος των όντων - εννοώ του βοριά και της αχτίνας - ανανεώνει το κουράγιο της φύσης να συνεχίσει την πορεία της ζωής.

[Λεξικό Κριαρά]

νιάκαρη η. — Βλ. και ανακαράς, νάκαρο. 1) (Στον πληθ.) τύμπανα ή κρόταλα: σάλπιγγες με τσι νιάκαρες (Ερωτόκρ. Β́ 230). 2) ?Είδος πνευστού, σάλπιγγα: Τη νιάκαρην επαίζαν και ταμπούκι (Λεηλ. Παροικ. 34). [<βεν. gnacara· πβ. το ιταλ. gnacchera. Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]

νάκαρο το· νιάκαρο. — Βλ. και ανακαράς, νιάκαρη. (Στον πληθ.) μεταλλικά τύμπανα καλυμμένα με δέρμα, που παίζονταν, συν. δύο μαζί, από στρατιωτικούς μουσικούς (συν. προκ. για μικρή μπάντα από κρουστά και πνευστά που συνόδευε στρατιωτικές επιχειρήσεις): (Τζάνε, Κρ. πόλ. 28524)· Ταμπόκια να κτυπούσινε, νιάκαρα να λαλούσι, τους Τούρκους ν’ αναγκάζουνε απάνω ν’ ανεβούσι (αυτ. 16623). [<παλαιότ. ιταλ. naccaro· ο τ. <βεν. gnacara. Η λ. και ο τ. σήμ. ιδιωμ.]

ανακαράς ο· νακαράς. (Συν. στον πληθ.) είδος τυμπάνου που παιζόταν από στρατιωτικούς μουσικούς, συν. έφιππους (σε στρατιωτικές επιχειρήσεις): όργανα του πολέμου, τρουμπέτες …, τύμπαν’, ανακαράδες (Διήγ. Bελ. χ 272)· Ολονυκτίς ακούγανε πίφερες, νακαράδες (Τζάνε, Κρ. πόλ. 15617). [<αραβ. nakkāra ή <μεσν. λατ. nacara - παλαιότ. ιταλ. naccara. Πβ. λ. ανάκαρον το 14. αι. (LBG) και ανάκαρα τα στο Meursius· βλ. και νάκαρο. H λ. και ο τ. και σήμ. ιδιωμ.]

ΠΗΓΗ http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html

ΜΕΙΖΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΥ ΦΥΤΡΑΚΗ

νάκαρα [<ρ. ανακαρώνω < ανά αρχ. ρ. καρώ (= βυθίζω σε ύπνο)] (τα) ουσ. 1. η σωματική δύναμη | ψυχική αντοχή, διάθεση. 2. [αραβ. λ.] διπλά τύμπανα των Βυζαντινών που τα έπαιζαν οι καβαλάρηδες στις στρατιωτικές και άλλες παρελάσεις | (γεν.) μουσικά όργανα: και βούκινα και νάκαρα ξεσπάνε και φρενιάζουν

ανάκαρα [<μσν. ανάκαρα < ανακαρώνω < πρόθ. ανά αρχ. καρώ (= βυθίζω σε βαθύ ύπνο)] (τα) ουσ. σωματική δύναμη, αντοχή: ούτε δεν είχε ανάκαρα κρυφά ν' αναστενάζει (Α. Βαλαωρίτης) | νάκαρα (βλ. λ.)

κακαρώνω [<καρώνω < αρχ. καρώ < κάρος (= αναισθησία, νάρκη)] ρ. (κακάρωσα) πεθαίνω· (εύχρ. ιδ. στη φρ.) τα κακάρωσε

κακάρωμα (το) ουσ. θάνατος

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Οι νιάκαρες ακόμη και σε Κρητικούς που ρώτησα αυτές τις μέρες είναι άγνωστες. Όμως η λέξη επιζεί μέσα από τα παράγωγα της ίδια ετυμολογικής ρίζας στην ντοπιολαλιά της Κρήτης:

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ

8ος ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΜΑΝΤΙΝΑΔΑΣ

θέμα: «η αθιβολή»

2ο ΒΡΑΒΕΙΟ Ζερβακης Κωνσταντίνος


Παλιού σεβντά μου αθιβολή στου νου μου το λημέρι

εράφωξε κι εγίνηκε τσ’ αμοναξιάς μου ταίρι.

Λιμάνι πανεμιδερό στου νου μου το ταξίδι ειν’ η δική σου

αθιβολή κι ανάκαρα μου δίδει.

Παλιάς φιλιάς μου αθιβολή εις το μπαξέ του νου μου ξανάθισε

κι εγίνηκε βάρσαμο του καυμού μου

ΠΗΓΗ http://www.krassanakis.gr/mantinades.htm

Το βρήκα τυχαία το ακόλουθο:


Μπουάτ... Άλλης εποχής - μακρινής... Και η 5η εποχή διάσημη τότε. Προσέξτε τα ανάκαρα. Αυτά ενδιαφέρουν το παρόν θέμα...

Εξάλλου κάπου τότε κοντά γράφτηκε και το ποίημα του Λιαντίνη που μιλάει για τις νιάκαρες.

__________

Πηγή εικόνας το μπλογκ του Θ. Γκαϊφύλια