Για το πρακτικό και τα ... Πρακτικά
Δεν είναι μία ούτε δύο οι φορές που διαβάζοντας Λιαντίνη έρχεται ως από μηχανής θεός μπροστά μου η απάντηση ή και ένα απρόσμενο σχόλιο σε όσα το ίδιο διάστημα με απασχολούν. Ή απλώς είναι επίκαιρα. Γιατί ψέμα θα πω ότι με απασχολεί ιδιαίτερα το θέμα της αλλαγής μιας λέξης σε ένα κάποιο βίντεο για το Λιαντίνη. Εδώ το δάσος καίγεται κι εμείς ομφαλοσκοπούμε ένα φύλλο... πώς δηλαδή
από πρότυπο ο Λιαντίνης έγινε πρακτικό...
Ε, δεν έτυχε ο άνθρωπος ποτέ να ακούσει τον ίδιο το Λιαντίνη, ή
το ίδιο το αηδόνι όπως γράφτηκε χτες, δεν του ήταν δηλαδή οικεία η φωνή και
τα συνήθεια του ρήτορα, έγραψε λάθος τη λέξη. Πού είναι το παράξενο;
Εκείνο όμως που μου έκανε εντύπωση είναι που λίγες μέρες μετά, διαβάζοντας Λιαντίνη και επιμένοντας να βλέπω και τα σχόλια που κάνει, εντόπισα τα ακόλουθα, και που τα έχω ήδη δημοσιεύσει σε άλλο άρθρο του φόρουμ:
https://educandus.forumgreek.com/forum-f11/topic-t1759-60.htm#10517 - Παράθεση :
- Το παράθυρο του κελλιού του ανοίγεται στη θέαση του ηθικού γίγνεσθαι με τον ίδιο τρόπο που ο πλατύς κόσμος περνά την κόρη του οφθαλμού και λαβαίνει τη θέση του στα οπτικά πεδία μας. Εάν όμως εδώ τα πράγματα γίνουνται αβίαστα, εκεί, για να λειτουργήσει το άνοιγμα του κελλιού σα μάτι, χρειάζεται μεγάλη αντοχή και πειθαρχία μεγαλύτερη:
Θεοί! πώς αγωνίζεται η ζωή για να περάσει, θά 'λεγες
φουσκωμένο ποτάμι από την τρύπα της βελόνας. (Π 81 )
Έτσι δεν είναι παράξενο που οι συνάδελφοι του Σεφέρη, εκεί που αυτός κυνηγούσε ορτύκια και τσίχλες, τον έβλεπαν να πυροβολεί γιδοβύζια και μυγοχάφτες. *
[...] Ο ποιητής, κι ας κρώζουν οι κόρακες, μελετά την αγωνία των ανθρώπων μέσα στην ασυναγροίκητη νυχτοφυλακία του:
Κράτησα τη ζωή μου ψιθυριστά μέσα στην απέραντη σιωπή. (Π 141 ) "
Δημήτρης Λιαντίνης, Ο Νηφομανής, σελ. 77 - 78
Εδώ λοιπόν, και στο σημείο που υπάρχει το κόκκινο αστεράκι, ο Λιαντίνης κάνει ένα σχόλιο, στις πίσω σελίδες του βιβλίου, και που αξίζει να το διαβάσουμε σε συνάρτηση βέβαια και με όσα αναφέρει στο κείμενο:
- Παράθεση :
- "Κάποτε ο τρόπος με τον οποίο περνά η παρανόηση από τους επαΐοντες στους αδαείς έχει μια χάρη μυθική. Όταν ο Σεφέρης πήγε στον τυπογράφο του την Κίχλη και τον παρακαλούσε να μην καθυστερήσει το τύπωμα, ο τυπογράφος τον έκοψε απότομα:
«Τι τσίχλες και κοτσύφια μου λέτε; έχω τώρα τα Πρακτικά της Ακαδημίας». (Μ5, 89 ).
Θυμάται κανείς αναλογικά το γελαστό λόγο του Δημόκριτου, όταν ήρθε στην Αθήνα:
«ήλθον γαρ εις Αθήνας και ούτις με έγνωκεν».
(Βρε ήρθα στην Αθήνα, και δε μ’ ήξερε κανείς)!
Σήμερα οι αθηναίοι το Δημόκριτο τον βλέπουν στα δεκάρικα. Γιομάτες οι τσέπες τους."
Δ. Λιαντίνης, Νηφομανής, σελ. 172
Γέλασα όσο δε λέγεται όταν διάβασα αυτό το σχόλιο. Όχι που αναφέρει ακριβώς την ίδια λέξη που μας προκάλεσε τώρα αλγεινή εντύπωση,
το πρακτικό και τα πρακτικά... μα και για τη χρονική συγκυρία. Να έρθει μπρος μου το σχόλιο ακριβώς αυτή την περίοδο. Και μάλιστα συνοδευμένο με την παρατήρηση του Λιαντίνη:
"Κάποτε ο τρόπος με τον οποίο περνά η παρανόηση από τους επαΐοντες στους αδαείς έχει μια χάρη μυθική."Κι ας μην πιστεύω σε μεταφυσικές, έφτασε αυτό το χαριτωμένο επεισόδιο για να αισθανθώ το Δάσκαλο να μου ψιθυρίζει πως δεν αξίζει τον κόπο να ασχολούμαστε με τέτοιες ανοησίες. Πάντα συνέβαιναν και θα συμβαίνουν.
Η Κίχλη να γίνεται τσίχλα και το πρότυπο πρακτικό... Κι ένας Δημόκριτος να περνά στην Αθήνα άγνωστος...
Είναι νόμος αυτός, να χρειάζονται το χρόνο τους οι αδαείς μέχρι να γνωρίσουν τον ποιητή και να καταλάβουν τι λέει. Αλίμονο δηλαδή αν δε γινόταν έτσι. Τότε τι το εξαιρετικό θα είχαμε να λέμε πως κομίζουν οι ποιητές; Και για ποιο πέρασμα της ζωής από την τρύπα της βελόνας θα κελαηδούσαν εκείνοι; (
1 ) Κι από το Λιαντίνη και πάλι δανείζομαι τη συμβουλή και την προφητεία:
- Παράθεση :
"Ακαρτέρει όμως, και βλέπεις. Γιατί ο αδέκαστος χρόνος δεν είπε ακόμη την τελευταία λέξη.
Στον καιρό μας τους αρχαίους προδότες τους λένε φοροφυγάδες και παραοικονομικούς. Και τους αρχαίους μήδους τους λένε κιβδηλοποιούς, υποκριτές, οσφυοκάμπτες, κυνοκέφαλους. Και είναι γνωστό πως ο Εφιάλτης και οι μήδοι διαβαίνουν στο τέλος. Ωστόσο εκείνο που μένει είναι το επίγραμμα του Σιμωνίδη για το Μεγιστία και τους λακαιδεμόνιους στην αρχαία πέτρα."
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σελ. 107
Εκείνο το ακαρτέρει και βλέπεις, ο Λιαντίνης προφορικά το έλεγε συχνά και μάλιστα με τη μορφή:
"Περίμενε και θα δεις"...
Το ακαρτέρει όμως στα Ελληνικά δημιουργεί αναπόφευκτο συνειρμό με το στίχο του Σολωμού:
"Κι ακαρτέρει κι ακαρτέρει φιλελεύθερη λαλιά, ένα εκτύπαε τ' άλλο χέρι από την απελπισιά"Ε, όχι λοιπόν! Ας μη χάνουμε την υπομονή μας και ας μην απελπιζόμαστε. Κι ας μη μας πιάνει καμία αγκούσα μπρος στα φαινόμενα αυτά. Αναμενόμενα είναι.
Ειδικά με όσα έχουν στο μεταξύ συμβεί. Και με τις
Μπεττίνες να έχουν παίξει το δικό τους ρόλο και στην περίπτωση του Λιαντίνη. Εκατό χρόνια χρειάστηκαν για τον Γκαίτε, για να αποκαλυφθεί η απάτη της Μπεττίνα Μπρεντάνο. Ίσως άλλα τόσα να χρειαστούν και για το Λιαντίνη.
Ας κρώζουν λοιπόν οι κόρακες. Όσοι ακούσανε το ίδιο το αηδόνι μπορούν και πρέπει να κρατάνε τη ζωή τους ψιθυριστά μέσα στην απέραντη σιωπή. Για να ακούγονται
"στ αρκουδορέματα και τις οροσειρές της μνήμης" οι τρίλιες του αηδονιού και όχι τα κρωξίματα των όρνιων.
Έτσι θαρρώ καταργείς έμπρακτα "το πρακτικό" και τηρείς την αυθεντική εντολή του Λιαντίνη, να τον έχεις ως πρότυπο.
Μελετώντας την αγωνία των ανθρώπων όπως και αν αυτή εκδηλώνεται. Μελέτη θανάτου είναι κι αυτό. Όπως εύστοχα ανέλυσε ο Κούντερα για εκείνη την Μπεττίνα. Που θρονιάστηκε με το έτσι θέλω στα γόνατα του Γκαίτε. Τι ζητούσε η Μπεττίνα; Να κλέψει τα φύλλα του κισσού από το κεφάλι του ολύμπιου Γκαίτε. Σκιτσάρησε, λέει ο Κούντερα στην Αθανασία του, τα μαλλιά του ποιητή ως φλόγες. Και τρύπωσε στα γόνατά του για την αγγίξουν κι εκείνη οι αναλαμπές...
- Παράθεση :
"Ο Αλκιβιάδης και τα συντρόφια του, θυρσοφόροι και απονύχτες, εγύριζαν τρεκλοί από κάποιο σκυλάδικο. Ο Αλκιβιάδης με τους χαροκόπους και τις αυλητρίδες, ωραίος σαν τον Άδωνι. Με βαγιόφυλλα στο κεφάλι και με κισσούς. Και στα χέρια με κύμβαλα και μαστραπάδες. Ακούσανε που στο αρχοντικό του Αγάθωνα γινότανε συμπόσιο και ορμήξανε.
Όταν μπήκε μέσα ο μοιραίος της Αθήνας με άστρα τα μάτια και σέλινα τα μαλλιά, όταν καλολόγιασε και συνέφερε, ακκούμπησε στον ορθοστάτη της στιγμής και της πρόκλησης.
Και έτσι, όπως ευρέθηκε και όπως καλέστηκε από την ώρα, μεθυσμένος, ανακοινωτικός, αυτοσχέδιος, ειλικρινής ως τον πανικό, ξέσυρε τη σπαραχτική εξομολόγηση που ακούσαμε μπροστά σε όλους τους νυχτερινούς κωμαστές. Πριν από το Φρόυντ, ήταν η πρώτη αυτοψυχανάλυση."
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, ΓΚΕΜΜΑ, σελ. 73
Αυτός είναι ο Αλκιβιάδης. Δεν είναι ο Σωκράτης. Ακόμη και κοτζάμ Λιαντίνης χρειάστηκε δώδεκα χρόνους για να βρει απάντηση στο ερώτημα. Κι αφού τη βρήκε, στο Φαίδρο υπογραμμίζω και όχι στο Συμπόσιο, έμπαινε πια στην τάξη και μας ρώταγε:
"Τελικά, τους πηδούσε τους μαθητές του ο Σωκράτης, ή όχι;"(Γκέμμα, σελ. 63 )
Ας μην ξεχνάμε και την απάντηση του Δασκάλου μας:
- Παράθεση :
"Πριν από εξήντα χρόνους ένας ήπιος έλληνας ερευνητής, που τόλμησε να ψηλαφήσει το πρόβλημα από μακρυά, επήρε τα βουνά και τα κάστρα. Η παιδεία του τόπου μας και το πνεύμα της εποχής του τον έστειλαν και καταγκρεμίστηκε από τον Ακροκόρινθο.
Όχι γιατί εκείνοι που τον κυνήγησαν ήταν οι σοφοί προφεσσόροι και οι θεματοφύλακες της αρετής. Σιγάτε.
Οι δυνάμεις που τον χαντάκωσαν, τον εσκότωσαν δηλαδή και τον παράχωσαν στο χαντάκι, ήσαν η ημιμάθεια, η διαστρέβλωση, ο τύφος, τα συμπλέγματα, η ανομολόγητα καταπιεσμένη ηθική τους. Απάνου σε τέτοια ματωμένα παλούκια καρφώθηκε εκείνος ο σεμνός έλληνας."
Γκέμμα, σελ. 63
Ο Λιαντίνης μιλά για το Συκουτρή κι εγώ μιλώ για το Λιαντίνη. Γιατί και ο Λιαντίνης στα παλούκια κατέληξε. Στα ματωμένα παλούκια. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και από τις ίδιες αιτίες.
Ξέρω πως μας πονάει να βλέπουμε το φαινόμενο. Μα είναι ο πόνος το γιατρικό. Είναι το δικό μας μελάνι. Που γεμίζει "σεντόνια" το διαδίκτυο και δεν τους αφήνει να χαρούν το θρίαμβο της αρπαγής.
Ένας δαίμων του διαδικτύου τριγυρίζει και κάνει το πρότυπο στα χέρια τους πρακτικό. Δεν είναι μόνον η γλώττα που όταν λανθάνει την αλήθεια λέγει...
Εμείς λοιπόν ας κρατήσουμε το πρότυπο. Κι εκείνοι το πρακτικό και όλα τα πρακτικά... του ιατροδικαστή, της αστυνομίας και όλα τα άλλα. Σε γραπτά, σε ηχητικά, σε βίντεο...
Μήνιν άειδε εκείνοι.
Τα συνήθεια του Λιαντίνη εμείς... ( 2 )
Ή: με χάρη μυθική η παρανόηση μεν, από την τρύπα της βελόνας δε, η αναζήτηση της αλήθειας.
Σαν την αλήθεια που το πέρασμα του Εφιάλτη και των μήδων δεν μπόρεσε να σκοτώσει. Κι έμεινε στην πέτρα χαραγμένη το επίγραμμα. Όπως και η αλήθεια του Λιαντίνη θα μείνει χαραγμένη στα βιβλία του. Όσες διαστροφές και αν κάνουν στο λόγο του και όσες παραχαράξεις. Έγραψε τα Ελληνικά και τη Γκέμμα για τους αιώνες που δε θα υπάρχει. Κι όχι τα βίντεο και τα ηχητικά ντοκουμέντα. Ας μην το ξεχνάμε...
______________________
ΣΧΟΛΙΑ:
για το αηδόνι που αναφέρθηκε παραπάνω:
"Κάποτε, λέει ο Πλούταρχος, παρακινούσαν ένα σπαρτιατόπουλο να δώσει προσοχή σε κάποιον που ήξερε να μιμείται το τραγούδι του αηδονιού.
- Μα δε μου χρειάζεται, αποκρίθηκε ο νέος.
Έχω ακούσει το ίδιο το αηδόνι. "Αυτάς άκουκα τήνας."
(Από το Νηφομανή του Δ. Λιαντίνη, 111 σελίδα)
( 1 ) Γκέμμα σελ. 42. Ο Λιαντίνης εδώ, μιλώντας για τον Οδυσσέα, δανείζεται την έκφραση του Σεφέρη και γράφει: "Εδώ οι θάλασσες περάσανε μέσα από την τρύπα της βελόνας."
( 2 ) "Ότι δεν είναι το "
μήνιν άειδε" που θα μας δέσει πάλι με τους Αρχαίους γόνιμα και οργανικά, αλλά τα "συνήθεια της Ιλιάδας". Όχι η νεκρή μορφή, η νεκρή γλώσσα, αλλά το ζωντανό περιεχόμενο που εξακολουθεί να ζει μέσα μας. Μια οδηγία του Σολωμού που δεν τη λογαριάσαμε δυστυχώς, και κολλήσαμε στα απαρέμφατα, και στις δοτικές."
(Από το Νηφομανή του Δ. Λιαντίνη, σελ. 66 )
"Πέρα από το
μήνιν άειδε, που δε λαλιέται, είναι τα συνήθια της Ιλιάδας, που εξακολουθούν να ζουν, αποτελώντας και τα κεφαλάρια της γλωσσικής καθαρότητας."
(Από το Χάσμα Σεισμού του Δ. Λιαντίνη, σελ. 17 )