Η φωτογραφία του Λιαντίνη

Ιστορικός τέχνης είδε στη βιβλιοθήκη μου για πρώτη φορά τη "Γκέμμα" και παρατηρώντας τη φωτογραφία στο οπισθόφυλλο είπε "Ο Ιωάννης του Da Vinci!".








Η εν λόγω φωτογραφία έχει συζητηθεί πολλές φορές και έχει συνδεθεί με διάφορες αστήρικτες εικασίες από θαμώνες των καφενείων του διαδικτύου. Υπάρχει, όμως, η μαρτυρία της ίδιας της γυναίκας του Λιαντίνη, που βεβαιώνει ότι η φορά προς άνω του χεριού συνόδευε την προτροπή για να τεθεί εντός του φωτογραφικού πλαισίου ολόκληρη η πυραμίδα. Ήταν επομένως τυχαίο νεύμα.

Καθόλου τυχαία όμως δεν ήταν η επιλογή της συγκεκριμένης φωτογραφίας ως της μοναδικής που κοσμεί βιβλίο του Λιαντίνη.

Ο Άγιος Ιωάννης, σύμφωνα με τους ειδικούς, εκπέμπει ένα μήνυμα, ένα ακαθόριστο, σχεδόν ανερμήνευτο μήνυμα. Το εκπέμπει με το νεύμα και μετά ξαναγυρίζει στο σκοτεινό βάθος του πίνακα.

Αλέξανδρε, μια διευκρίνιση: Η πόζα με το δεξί χέρι και το δείκτη υψωμένο προϋπήρχε της παρατήρησης του Λιαντίνη να φωτογραφηθεί όλη η πυραμίδα.

"Και ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι έφτασε να γεράσει για να κάμει την ανακάλυψη της ζωής του: ενώ στοχαζόμουνα να μάθω πώς να ζω, στο τέλος είχα μάθει πώς να πεθάνω"
Δ.Λ., Τα Ελληνικά, σ. 95

Πολύ σημαντική η διευκρίνηση σου Φωτεινή. Επιβεβαιώνει ότι υπήρξε "πόζα". Τα έργα του Ντα Βίντσι δεν υπερβαίνουν κατά πολύ τη δεκάδα. Είναι ανόητο να φανταστούμε ότι ο Λιαντίνης δεν τα εγνώριζε όλα.

Αλέξανδρε, παρατήρησε την ομοιότητα μεταξύ της φωτογραφίας και του Ιωάννη του Ντα Βίντσι και σε άλλα σημεία: και στις δύο περιπτώσεις έχουμε υψωμένο το δεξί χέρι, όρθιο και τον αντίχειρα και μόνο τα τρία δάκτυλα κεκλιμένα. Παρατήρησε επίσης την ομοιότητα στην προς τα δεξιά κλίση της κεφαλής του Λιαντίνη, όπως και στον πίνακα.

Πολύ οξείες οι αντιστοιχίες Φωτεινή.

Παράθεση :

"Στα 1300 ο ποιητής, τριανταπέντε χρονώ, με την παρόρμηση της Βεατρίκης καβαλίκεψε το άρμα του καημού του. Τού 'δωκε μία και κατέβηκε στην κόλαση. Τού 'δωκε άλλη και ανέβηκε στον ουρανό.

Η πρώιμη νεκρή τάχθηκε να φυλάγει τα άλογα του άρματος: τον ποιητή Βιργίλιο, την αγία Φωτεινή, τον άγιο Βερνάρδο. Να τους συμβουλεύει, για να μη γκρεμιστεί ο αρματοδρόμος στο χάος. Έξω δηλαδή από το τραγούδι της αγάπης.

Έτσι προπέμπει η Βεατρίκη το Δάντη στο ταξίδι του για το θάνατο. Όμως κάθε φορά που εκείνος την αντικρύζει μπροστά του, η ύπαρξή του ολόκληρη πυρώνεται από την εμορφιά και τον έρωτα:

Τα μάτια της γύρισε τότες η Βεατρίκη. Με κοίταξε.
Και θεϊκιάς αγάπης με χτύπησε η φεγγοβολή.
Χάθηκα. Ένιωσα όπως εκείνος που σβήνει.
Εστάθηκα εκεί! Και τα μάτια μου να βασιλεύουν. "

Όμως η Βεατρίκη που ο χρωστήρας του Ντα Βίντσι διέσωσε στην αιωνιότητα, είχε τον άλλο ρόλο. Της συζύγου. (Όπως η Γκέμμα του Δάντη και όχι η Βεατρίκη του ). Από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία το ακόλουθο:

Παράθεση :

Ειδικά η ιστορία της Cecilia Gallerani, της γυναίκας που ποζάρει ως «Κυρία με την ερμίνα» του Ντα Βίντσι, [...] ένα πρόσωπο που έφερε το στίγμα της ερωμένης του Λουδοβίκου Σφόρτσα, ο οποίος της χάρισε σπίτια και εξασφάλιση, της βρήκε και σύζυγο, δεδομένου ότι ο ίδιος παντρεύτηκε τη Βεατρίκη Ντ' Εστε.

Δε θα ασχοληθώ καθόλου με τις διαφορές. Τις μνημόνευσα μόνο και μόνο για να βοηθήσω να εντοπίσουμε το κοινό στοιχείο, το αληθινά κοινό στοιχείο.

Στον εντοπισμό μπορεί να βοηθήσει και η κρίση του Λιαντίνη για τον άλλο πίνακα, τη Βεατρίκη του Εστέ.

Αλλά και η συνάντηση στη Γκέμμα της μίας Βεατρίκης με την άλλη...

Με την ευκαιρία. Ας δούμε και ένα απόσπασμα από το περίφημο έργο του Δάντη. Από την Κωμωδία του που την αποκάλεσαν και Θεία. Είναι το έργο που τις μέρες που εξαφανίστηκε ο Λιαντίνης, φρόντισε να μας το θυμίσει η μητέρα του, η γιαγιά όπως την έλεγε, η κυρα - Πολυτίμη Νικολακάκου. Γιατί άραγε; Η αναφορά του Αλέξανδρου με έκανε να προβληματιστώ και γι' αυτό...

Αλήθεια, γνωρίζετε πότε άρχισε το ταξίδι του Δάντη στην Κόλαση; Όπως σημειώνει ο Νίκος Καζαντζάκης στην εισαγωγή του βιβλίου, του μεταφρασμένου από τον ίδιο στα ελληνικά:

"Το ταξίδι αρχίζει, κατά την πιθανότερη εκδοχή, τη Μεγάλη Παρασκευή του 1300, στις 8 του Απρίλη. Βυθίζονται οι δύο ποιητές μέσα στη Γης και φτάνουν στον Άδη."

8 Απριλίου. Ξέρετε τι άλλο έχει συμβεί στις 8 Απριλίου; Κάντε ένα κλικ ΕΔΩ για να το θυμηθείτε...

Κι ακόμη... Θυμάστε πώς οι δυο ποιητές ταξιδεύουν πάνω από τα βάραθρα της Κόλασης; Ο Δάντης και ο Βιργίλιος εννοώ...

"Οι δυο ποιητές καβαλικεύουν το Γηρυόνη, το φτερωτό δαιμόνιο, περνούν βαθύ βάραθρο και φτάνουν στον η΄ κύκλο, όπου κολάζουνται οι απατεώνες σε δέκα ξέχωρους βόθρους... " (Από την εισαγωγή του Ν. Καζαντζάκη στη Θεία Κωμωδία του Δάντη)

Ο Γηρυόνης.... Κάντε άλλο ένα κλικ ΕΔΩ...

Έτσι για να θυμηθούμε λίγο τη σχέση του Λιαντίνη με το Δάντη αλλά και τους συμβολισμούς του - που δεν πρόκειται ποτέ να τους αποκωδικοποιήσουμε όλους. Ας είναι... Προς το παρόν ας δούμε το απόσπασμα από την Κωμωδία:

"Μικρότερες για πιο πλατιές δεν ήταν
απ' του όμορφού μου Αγιάννη τις λακκούβες,
που για τους βαφτιστάδες λαξευτήκαν." (σελ. 122 )

Ποιος είναι ο όμορφός του Αγιάννης; Μα ο προστάτης άγιος της αγαπημένης του Φλωρεντίας. Και από την Εισαγωγή και πάλι του Νίκου Καζαντζάκη σημειώνουμε:

"Μια μέρα, έτσι παρηγοριούνταν, θα νιώσουν οι συμπατριώτες του την αξία του και θα τον καλέσουν. Και στην εκκλησιά του Αϊ - Γιάννη θα βάλουν στα ψαρά του μαλλιά το στεφάνι της δάφνης." (σελ. 14 )

και στην απέναντι σελίδα:

"Από ένα σοφό της Μπολόνιας, τον Τζιοβάνι Βιργίλιο, έλαβε μια μέρα δυο τραγούδια που συβούλευαν το Δάντη ν' αφήσει τη χυδαία γλώσσα του λαού και να γράφει στην τρισεύγενη λατινική γλώσσα. συνάμα τον καλνούσε να πάει στη Μπολόνια να πάρει το δάφνινο στεφάνι. Μα ο θλιμμένος, κουρασμένος πια ποιητής απάντησε πως ο μόνος του πόθος είναι να στεφανωθεί στον ωραίο του Αϊ - Γιάννη. πουθενά αλλού δε θέλει τη δάφνη." (σελ. 15 )

Κάντε σας παρακαλώ ένα ακόμη κλικ ΕΔΩ. Να δείτε και την πρώτη σελίδα της Εισαγωγής στη Θεία Κωμωδία, από το αντίτυπο που ο Δημήτρης Λιαντίνης είχε στη βιβλιοθήκη του. Που την πρωτοδιάβασε στα 1968 και όπως φαίνεται από τις ιδιόχειρες σημειώσεις του συνέχισε να τη διαβάζει για δεκαετίες...

Είναι λοιπόν δυνατόν να προσπέρασε τις αναφορές στον Αϊ - Γιάννη; Αυτός που δεν του ξέφευγε ούτε κόμμα;

Λέω πως αν δήθεν τυχαία έβαλε δίπλα δίπλα τη Βεατρίκη του Δάντη και τη Βεατρίκη του Ντα Βίντσι, είναι φύσει αδύνατον να μην έκανε το συνειρμό και ανάμεσα στον Αϊ - Γιάννη του ενός και τον Αϊ - Γιάννη του άλλου.

Πρέπει εδώ να τονίσουμε και κάτι άλλο. Πως οι κινήσεις των χεριών περίσσευαν στο Λιαντίνη.

Πηγή πολύτιμη για μελέτη του θέματος είναι το βίντεο της Φιλοσοφικής Θεώρησης του Θανάτου. Από κει και οι επόμενες φωτογραφίες:


Πότε με το ένα χέρι, πότε με το άλλο και πότε και με τα δύο, ο Λιαντίνης κάνει παρόμοια κίνηση - τεντώνει το δείκτη όπως και στη φωτογραφία στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας.

Αξίζει να παρακολουθήσει κανείς ολόκληρο το βίντεο και να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι πού κάνει τέτοιες χειρονομίες...

Αλλά και όλες τις άλλες... Ο άνθρωπος αυτός μίλαγε και με τα χέρια του. Δεν έκανε τυχαίες κινήσεις των χεριών...

Και να και δύο ακόμη:


Αυτές ήταν οι πλησιέστερες στη φωτογραφία που μας απασχολεί και κατάφερα να εντοπίσω και να απομονώσω από το συγκεκριμένο βίντεο.

Και συνδυάζοντας τι λέγει παράλληλα, είμαι σχεδόν βέβαιη τι ήθελε να υπογραμμίσει με τη φωτογραφία στη Γκέμμα. Ανεξάρτητα ακόμη και από το πώς ακριβώς τραβήχτηκε η φωτογραφία...

Όμως από το σχεδόν βέβαιη έως το απόλυτα υπάρχουν κάτι έτη φωτός. Ο καθένας ας ξαναδεί το βίντεο και ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Πίσω πάντως και από τα στοιχεία που μπορούν να δώσουν τα κλιπς του βίντεο, την αποκωδικοποίηση των νευμάτων του Λιαντίνη, υπάρχει τεράστιο ακόμη βάθος. Ψάξτε το... Αυτό κάνω κι εγώ και έχω ενθουσιαστεί με το πλήθος των στοιχείων.

πχ. Άνευ σχολίων θα παραθέσω την ακόλουθη εικόνα:


Δε νομίζω πως χρειάζεται να σημειώσω ποιος είναι... Σίγουρα όχι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής...

Δανάη για μια ακόμη φορά έδειξες πως κατέχεις το έργο του Λιαντίνη γραμμή προς γραμμή, κίνηση προς κίνηση, θέτοντας νέα ερωτήματα.

Αγαπητέ Αλέξανδρε,

μπρος στην πόρτα που μας άνοιξες καμία σημασία δεν έχει τι ο καθένας μας μέχρι τώρα κατείχε από το έργο του Λιαντίνη. Έτσι κι αλλιώς μη λησμονείς πως υπάρχει και το ανέκδοτο έργο του. Αν ένας λοιπόν άνθρωπος υπάρχει που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον τι έγραψε ο Λιαντίνης είναι εκείνη που έζησε δίπλα του στα χρόνια που το έργο δημιουργήθηκε και που έχει στην κατοχή της το αρχείο του.

Τυχαίο δεν είναι που δική της φωτογραφία διάλεξε εκείνος για να κοσμήσει το οπισθόφυλλο του κύκνειου άσματός του. Όπως και διάλεξε με αφιέρωση σε εκείνη και πάλι να ανοίξει το έργο του, με την αφιέρωση του πρώτου του βιβλίου:



Είναι λοιπόν νομίζω επιβεβλημένο να παραθέσουμε εδώ φωτογραφία και των δύο, του Λιαντίνη και εκείνης που καλύτερα από τον καθένα τον γνωρίζει:



Την ίδια μέρα και στον ίδιο τόπο η φωτογραφία αυτή με την άλλη, στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας.

Ας προσέξουμε όμως και εδώ το χέρι του. Αξίζει. Μας κοιτά γελώντας (σαν μικρό παιδάκι σκανδαλιάρικο θα έλεγα), γερμένος προς τη σύντροφο της ζωής του και κρύβοντας με το χέρι το στόμα, έτσι που κρύβει το στόμα του εκείνος που ψιθυρίζει μυστικά...

Πίσω η Σφίγγα. Το πετρωμένο σύμβολο του αινίγματος.

Και δίπλα του εκείνη. Στητή - σαν Καρυάτιδα - έτοιμη να σηκώσει όχι μόνο Ερεχθεία μα βάρη ατλαντικά που όμοια δε σήκωσαν πλάτες γυναίκας. Ο ίδιος μιλώντας για εκείνη στη στερνή που άφησε γραφή του στο παιδί τους θα πει:

"Yπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος για μένα, για σένα, και για τους άλλους.

Ομως γεννήθηκε με μοίρα.

Γιατί της ορίστηκε το σπάνιο, να λάβει σύντροφο στη ζωή της όχι απλά έναν άντρα, αλλά τον ποταμό και τον άνεμο."

Ήξερε. Γνώριζε. Τη σπάνια μοίρα αυτής της γυναίκας. Όπως κι εκείνη τη γνωρίζει πια. Κι ας μη μπορούσε να διανοηθεί τη μέρα που ντύθηκε νυφούλα για να σταθεί στο πλευρό του στον Αϊ - Δημήτρη του Μυστρά.

Ξέρουμε πως εκείνη τη μέρα άγνωστης αιτίας δάκρυα αυλάκωναν το πρόσωπό της. Της μοίρας το σημάδι για το δρόμο που κίναε; Και όμως ήταν τόσο χαρούμενη και τόσο βέβαιη για το μεγάλο βήμα λίγες ώρες πριν:



Και δες και πάλι, παρατήρησε, τη γλώσσα του σώματος που αποτύπωσε ο άγνωστος φωτογράφος: Ίδια και πάλι γέρνει εκείνος προς το μέρος της. Και το χέρι του στο χέρι της αφημένο.

Όχι, δεν τό 'χε μόνιμο συνήθειο ο Λιαντίνης να γέρνει δεξιά ή αριστερά την κεφαλή του. Όσο για τα χέρια του; Δεν ήταν που δεν ήξερε τι να τα κάνει και τα κούναγε στην τύχη...



Ας τον δούμε εδώ. Αύγουστος του 74 στην Ιταλία. Μια χαρά ξέρει να κρατά και ίσιο το κεφάλι κοιτώντας στο βάθος... Πίσω του ποτάμι. Και ποτάμι εμπρός του. Το ένα χέρι στην καρδιά και το άλλο πίσω. Αυτό το ίδιο χέρι που στη Γκέμμα θα μας αποχαιρετήσει υψωμένο προς τα πάνω. Και με το βλέμμα εκεί ολόισια μπροστά.

Αξίζει να δούμε και μια ακόμη φωτογραφία, την έχουμε πολλές φορές δημοσιεύσει, ως μια από τις πιο αποκαλυπτικές φωτογραφίες του:



Το κεφάλι κάτω. Τα χέρια κάτω. Σε στάση προσοχής και σεβασμού. Μπρος στο Δάντη Αλιγκιέρι. Από τον ίδιο άνθρωπο κι αυτή η φωτογραφία, όπως και η άλλη στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας. Με είκοσι και πλέον χρόνια απόσταση. Ήταν εκεί, από την αρχή της πορείας ως το τέλος. Και δεν κρατούσε τις στιγμές μονάχα με το φακό της κάμερας...

Στο φτωχό μυαλό κάποιων που ιδέα δεν έχουν από Λιαντίνη, μπορεί και κατοικεί η ιδέα ότι κι εκείνος όπως όλοι κάποια στιγμή είπε να παντρευτεί και να ανοίξει σπίτι. Βρήκε εκεί μια γυναίκα και εντάξει... Εξ ιδίων κρίνουν τα αλλότρια. Όχι όμως με τη γνώση του έργου που μας άφησε ο Λιαντίνης.

Από το αξεχώριστο δίδυμο που σμίλεψε η πένα του στα χνάρια τού:

Τι έρωτας, τι θάνατος, δεν έχεις να διαλέξεις

και του ακόμη παλαιότερου:

Άδης και Διόνυσος εν και ωυτό

εκείνοι μονομερώς αγκάλιασαν το θάνατο. Μα πώς μπορούν να κάνουν τέτοιο λάθος με όσα έγραψε ο Λιαντίνης; Απορίας άξιον!

Λέω πως εκείνη η γερόντισσα, η μάνα του Λιαντίνη, καθόλου άδικα και καθόλου τυχαία δε μας θύμισε τις μέρες που το παιδί της εξαφανίστηκε την Κωμωδία του Δάντη. Κρίμα που δε ζει για να εξηγήσει σε μερικούς από ποια μέρη αποτελείται τουλάχιστον το έργο:

Κόλαση - Καθαρτήριο - Παράδεισος

Και ποιος συνόδευε το Δάντη στο καθένα. Ποιος ήταν οδηγός του. Αλλά και πόσες μέρες κράτησε το ταξίδι... Ίσως τότε να έβλεπαν αλλιώς το:

"Ήταν η έβδομη μέρα τελευτώντος του μήνα Σκιροφοριώνα."

Και δε θα μπέρδευαν την Κόλαση με το Τελευταίο γράμμα που άφησε ο Λιαντίνης στο παιδί του.

Ίσως τότε να πρόσεχαν και με ποια λέξη τελειώνουν και τα τρία μέρη της Κωμωδίας. Ίδια λέξη... και σημαδιακή. Θα παραθέσω την τρίτη και τελευταία φράση του έργου:




Άστρα. Αυτή η λέξη κλειδί. Άστρο και η Γκέμμα. Εκτός από σύζυγος του Δάντη. Και άστρο που με τον αστερισμό του ολάκερο κατοικεί και στις σελίδες της Θείας Κωμωδίας του Δάντη. Που μαζί με όλα τ' άλλα άστρα τα γυρνάει η Αγάπη. Και τα γεννάει, θα πει ο Λιαντίνης στη Γκέμμα του (σελ. 52 ) :

"Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Ή για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του."

Αυτόν τον αστέρα, τον αστέρα του Λιαντίνη, δεν θα τον επισκεφθεί κανείς όσο τον αναζητεί μονάχα με το καλειδοσκόπιο του θανάτου.

Για να γυρίσω όμως στην αρχή του θέματος. Τον αρχικό προβληματισμό που έθεσε ο Αλέξανδρος. Αλλά και στην εβδόμη μέρα του Σκιροφοριώνα... Πότε αλήθεια ήταν η μέρα αυτή τη χρονιά που εξαφανίστηκε ο Δημήτρης Λιαντίνης;

Φαίνεται πως υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα σε όλα αυτά. Και με μεγάλο πεδίο μελέτης. Το σημειώνω μόνο για όσους θέλουν να μελετήσουν παρά πέρα τον ωκεανό που ο Αλέξανδρος μας έβαλε να ανακαλύψουμε...

Είπα παραπάνω πως η Γκέμμα του Λιαντίνη μαζί με τον αστερισμό της ολάκερο κατοικεί στη Κωμωδία του Δάντη.

Για να μη μείνει σκοτεινό το σημείο, παραθέτω το ακόλουθο απόσπασμα από τη Θεία Κωμωδία - σε μετάφραση Νίκου Καζαντζάκη:




Να κείμενο και λόγος να διαβάζεις και να ξαναδιαβάζεις και πάντα καινούριο να τον βλέπεις...

Κείμενο που αν θες έστω και λίγο να καταλάβεις το Λιαντίνη, χρωστάς να ξέρεις από το ένα εξώφυλλο ως το άλλο.

(και να ήταν μόνο αυτό το κείμενο... )

Σημειώνω πως στο βιβλίο υπάρχουν πολύτιμα για την κατανόηση σχόλια από το Νίκο Καζαντζάκη. Χωρίς αυτά απίθανο το βλέπω να μπορέσει κάποιος να αποκωδικοποιήσει τους συμβολισμούς.

Με όλα τα παραπάνω που γράφτηκαν, έχει αδικηθεί ο Ντα Βίντσι... Φαίνεται σαν να τον ξεχάσαμε και κατά την αγαπημένη μας συνήθεια στραφήκαμε και μιλάμε μόνο για το Λιαντίνη. Δεν είναι έτσι... Και το είπα παραπάνω ότι η παρατήρηση που έκανε ο φίλος του Αλέξανδρου άνοιξε ολόκληρο ωκεανό μπροστά μας που είναι αδύνατον να χωρέσει σε ένα κείμενο...

Πάντως την αδικία θα διορθώσω μιλώντας έστω και λίγο για το Λεονάρντο και το Άγιο Ιωάννη του το Βαπτιστή.

Θα ξεκινήσω δίνοντας ένα λινκ χρήσιμο να γνωρίσει όποιος το θέλει όλο το έργο του Ντα Βίντσι:

http://www.lairweb.org.nz/leonardo/young.html

Δίνω επίτηδες αυτή τη σελίδα για να μην την ψάχνετε... μια και ήδη αναφερθήκαμε σ' αυτόν τον πίνακα, τη Βεατρίκη του Εστέ. Αν και όπως θα διαβάσετε εκεί υπάρχει προβληματισμός για το αν αποτελεί αυθεντικό έργο του Ντα Βίντσι ή αν μέρος μόνο του πίνακα ζωγράφισε ο ίδιος... Ακόμη και ο τίτλος του πίνακα δεν είναι Βεατρίκη του Εστέ αλλά πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας...

Υπάρχουν πάντως και ειδικοί που υποστηρίζουν ότι ο πίνακας φτιάχτηκε από τον Ντα Βίντσι ως δώρο γάμου στη Βεατρίκη του Εστέ. (που σημειωτέον είναι ένα όνομα κοινό και για άλλα πρόσωπα... δείτε σχετικά στη Θεία Κωμωδία σε μετάφραση Ν. Καζαντζάκη, στη σελίδα 402, σχόλια στο τραγούδι Η (στιχ. 71 - 80 )

Πάντως η Βεατρίκη του Εστέ που σχετίζεται με τον πίνακα του Ντα Βίντσι, δούκισσα του Μιλάνου, είναι άλλο πρόσωπο από εκείνο που αναφέρει ο Καζαντζάκης. Αδιανόητο αυτό να μην το γνώριζε ο Λιαντίνης όταν στη Γκέμμα συντρόφιαζε τη Βεατρίκη του Δάντη με τη Βεατρίκη του Ντα Βίντσι. Γιατί όμως το έκαμε; Απορία μένει... Τόσο πολύ πια θαύμαζε τον πίνακα του Ντα Βίντσι; Που όπως είπαμε αμφισβητείται αν είναι και ολόκληρος δικός του...

Όμως εδώ πρέπει να πούμε και κάτι ακόμη σημαντικό. Η Βεατρίκη του Εστέ (Ντα Βίντσι) έφυγε άγουρη από τον κόσμο τούτο. Μόλις στα 22. Πρόλαβε όμως να αφήσει πίσω φήμη πως είχε εξαιρετικές ικανότητες και μάλιστα στην ... πολιτική. Αν πατήσετε στο google Beatrice Este θα βρείτε διάφορα για εκείνη που δε νομίζω ότι έχουν λόγο εδώ να αναφερθούν - ήδη ξεφύγαμε αρκετά από το θέμα μας. Θα πω όμως και ένα τελευταίο, όχι όμως και ασήμαντο. Κάποιοι συνδέουν τη συγκεκριμένη κυρία με τον διάσημο πίνακα του Ντα Βίντσι, Τζοκόντα... Που ως γνωστόν έχει προκαλέσει πλήθος συζητήσεων για το ποιαν εικονίζει ή ακόμη και ποιον...

Το ίδιο ισχύει και για τον Ιωάννη το Βαπτιστή του Ντα Βίντσι. Κι εκεί υπάρχει προβληματισμός για το ποιος ήταν το μοντέλο. Αφήνουν ακόμη και πονηρά υπονοούμενα μια και πολλά λέγονται για τις ερωτικές προτιμήσεις του Ντα Βίντσι. Άσχετα που εικονίζει ένα ιερό πρόσωπο. Κι αυτό εξηγείται από έναν άλλο πίνακα που αποδίδεται στο ζωγράφο:




Η ομοιότητα με τον άλλο πίνακα είναι ολοφάνερη. Έτσι αν και πολλοί τον αποκαλούν ο Βάκχος του Ντα Βίντσι, υπάρχουν και άλλοι που θεωρούν ότι και αυτός εικονίζει τον Ιωάννη το Βαπτιστή...

(Ομοιότητα όμως υπάρχει και με την περίφημη Τζοκόντα. Και των δύο πινάκων - και αναφέρομαι στην έκφραση του προσώπου. Αυτό το μισό χαμόγελο που έγραψε ιστορία στην τέχνη... )

Ο Βάκχος ή Ιωάννης - στην έρημο συμπληρώνουν μερικοί - είναι που ανοίγει νέους προβληματισμούς και στο δικό μας θέμα...

Σας είναι φαντάζομαι γνωστό πως πολλά πρόσωπα της χριστιανικής θρησκείας χρησιμοποιήθηκαν από την εκκλησία με τρόπο τέτοιο που να επικαλύψουν παλαιότερες θρησκευτικές δοξασίες. Το αν συμβαίνει ή όχι κάτι τέτοιο και με τον Ιωάννη το Βαπτιστή, μόνο ένας ειδικός θα μπορούσε να μας το εξηγήσει. Πάντως και με τη δική μου μικρή έρευνα βρήκα στοιχεία που συνδέουν την πολύ συνηθισμένη κίνηση του δεξιού του χεριού, αυτή που οδήγησε και στη σύνδεση του πίνακα του Ντα Βίντσι με τη φωτογραφία του Λιαντίνη στη Γκέμμα, με κινήσεις που παλιότερα οι εικαστικοί απέδιδαν τον Ερμή. Ήδη δημοσίευσα παραπάνω μια φωτογραφία σχετική.

Τώρα δείτε το παρακάτω:



Φυσικά και δεν είναι ο Ερμής. Ερμής γερασμένος τόσο; Είναι ο Άγιος Ιωάννης!!! του Ροντέν... Γυμνός άγιος των χριστιανών; Ε, ναι. Εμάς έτσι κι αλλιώς μας ενδιαφέρει μόνο η κίνηση του χεριού, που νομίζω ότι είναι ακόμη πιο όμοια με του Λιαντίνη από όσο είδαμε στους πίνακες του Ντα Βίντσι.

Θέλω να πω ότι αν και μας άνοιξε μια καινούρια πόρτα η επισήμανση της ομοιότητας με τον Ιωάννη το Βαπτιστή του Ντα Βίντσι, χρωστάμε να την ανοίξουμε διάπλατη και να ψάξουμε πολύ πριν καταλήξουμε σε συμπεράσματα...

Αν και εδώ θα σας δώσω ένα ακόμη λόγο να γυρίσουμε στην αρχική υπόθεση. Απόσπασμα από την Κωμωδία του Δάντη:

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΛΒ - στιχ. 31 - 33

κι ο θρόνος του μεγάλου Αϊ - Γιάννη αντίκρα,
που πάντα αγνός, την έρμο, το μαρτύριο,
τα υπέφερε, και δυο χρονιές τον άδη.

Το μπέρδεμα γίνεται μεγαλύτερο αν θυμηθούμε μια περίεργη κουβέντα του Λιαντίνη από το Homo Educandus:

σελ. 115

Σχετικά με τη στιγμή της ανατολής του ήλιου, αν δε σου πάει να στραφείς κατά την πλατειά Ασία και να προσευχηθείς, όπως συνήθιζε ο Σωκράτης, να μην ξεχνάς τα τζιτζίκια και τη Σαλώμη. Ότι τότε, αν είναι Ιούλιος και τραγουδούν και τη νύχτα, σταματούν ξαφνικά και όλα μαζί τα τζιτζίκια. και ότι τότε, αν είναι Οκτώβριος κι έχουν φυσήξει βοριάδες, η φύση γίνεται διάφανη, σα να τίναξε και το τελευταίο της πέπλο.

Λέω πως θα θυμάστε τι έγινε όταν η Σαλώμη στις χριστιανικές παραδόσεις πέταξε το δικό της τελευταίο πέπλο.

Αλλά και θα θυμάστε τη δήλωση του Λιαντίνη στη Γκέμμα, ως επίλογο στο κεφάλαιο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ:

Όσο για τον Ιωάννη, που αποκαλείται και Πρόδρομος, θυμίζω πως συνδέθηκε με το:

«Μετανοείτε· ΄Ηγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών»

Ένα κήρυγμα που το πλήρωσε με θάνατο αφενός και που συνδέεται με τη χειρονομία που συνήθως τον εικονίζουν, να δείχνει προς τα πάνω.

Αν και θα μπορούσε κανείς να πιαστεί από όλα αυτά και να αρχίσει να αναζητά συνδετικούς κρίκους με το Λιαντίνη, η προσωπική μου γνώμη μετά από όσα μέχρι στιγμή βρήκα, είναι αρνητική. Λέω δηλαδή πως η χειρονομία του Λιαντίνη η τόσο όμοια με τη χειρονομία του Ιωάννη του Βαπτιστή στον πίνακα του Ντα Βίντσι, έχουν τόση σχέση μεταξύ τους όση ακριβώς και η Βεατρίκη του Δάντη με τη Βεατρίκη του Ντα Βίντσι.

Κι αυτό μένει να το αποδείξω οριστικά σε επόμενη ανάρτηση...

Πριν αποδείξω αυτό που υποσχέθηκα, κρίνω σκόπιμο να παραθέσω κι άλλο υλικό που βρήκα αυτές τις μέρες. Αν το αφήσω για μετά, ούτε που θα το κοιτάξετε... Λοιπόν, άγιος Ιωάννης και πάλι από κάποια εκκλησίας της Ιταλίας. Δεν κατάφερα να εντοπίσω τον καλλιτέχνη. Όμως η ομοιότητα της κίνησης του χεριού είναι εντυπωσιακή και θεώρησα πως δεν πρέπει να λείπει από το παρόν θέμα.

Θέλοντας όμως να σας προετοιμάσω για όσα θα ακολουθήσουν, λέω να ετοιμάσετε κανένα ... μοιρογνωμόνιο.

Και επίσης εορτολόγιο. Πότε γιορτάζεται ο Αϊ - Γιάννης;

Σκεφθείτε και τι είπα παραπάνω, για επικάλυψη παλιών θρησκευτικών εθίμων...

Όμως λέω να ψάξετε ακόμη πιο πίσω και από τους χριστιανούς...

Τρομάζω με όσα τούτη η ιστορία μου έφερε μπροστά μου. Εύκολο να ξεστρατίσει κανείς.

Πάντως δεν είναι λάθος να υπενθυμίσω πως η γέννηση του Αϊ - Γιάννη του Βαφτιστή ή και Προδρόμου είναι αντιδιαμετρικά τοποθετημένη από τη γέννηση του Χριστού. Τα δυο ηλιοστάσια. Το χειμερινό τα Χριστούγεννα, το θερινό όταν γιορτάζεται ο Αϊ - Γιάννης ο Κλείδωνας. Τυχαίο;

Και οι φωτιές τυχαίες;

Τυχαία και ο Λιαντίνης έγραψε δίπλα στη φωτογραφία που τόσο μας "παιδεύει" πως γεννήθηκε "Αρχή των dies canicularii"; Κοντά που γιορτάζουν οι άνθρωποι σήμερα τον προφήτη Ηλία. Και πάλι ανάβουν φωτιές... Προφήτης Ηλίας δεν είναι και το εκκλησάκι εκεί πάνω στον Ταΰγετο;

Σας λέω, μαζεύτηκαν πάρα πολλά.

Στην Καθημερινή θα δώσω ένα λινκ.

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_2_28/09/2003_1282439

Αν μη τι άλλο υπογράφεται από τη διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και όχι από διάφορους φευγάτους...

Τελείως αλλού θα σας πάω τώρα...

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ - HOMO EDUCANDUS σελ 38

Θευθ και Θαμούς

Στον περίφημο μύθο για το θεό Θευθ, που ανακάλυψε τη γραφή, τους αριθμούς, και την κυβεία, ο σοφός Θαμούς, διηγιέται ο Πλάτων, όταν ο Θευθ έθεσε στην εύνοια και στην κρίση του τις εφευρέσεις αυτές, αντί να τον παινέσει, τον επιτίμησε μελαγχολικά:

Ω σπουδαίε Θευθ, άλλο είναι να μπορείς να ξέρεις να βρίσκεις, και άλλο να μπορείς να ξέρεις, τι θα σου χρησιμέψουν ή σε τι θα σε βλάψουν εκείνα που βρίσκεις,

λέγεται ότι του αποκρίθηκε.

Το νόημα που κρύβουν τα λόγια του αιγύπτιου θεού είναι πως οι αριθμοί και τα γράμματα υπερετώντας την ευκολία και την ανεκοπιά μαραίνουν τις πνευματικές λειτουργίες του ανθρώπου. Ξεραίνουν την κρίση, ξεριζώνουν τη μνήμη, φυλλοβολούν τη φαντασία, τελματώνουν τη βούληση. Γιατί όλα βρίσκουνται πια γραμμένα και ακίνητα, χωρίς, όπως οι μούμιες του Φαραώ στις σαρκοφάγους, να τα σαπίζει ο θάνατός τους.

Και το πράγμα δεν έγινε διαφορετικά. Από τότε που κατάγραψαν επί Πεισιστράτου τα έπη του Ομήρου, κανείς έλληνας πια δεν μπορούσε να μάθει απέξω την Οδύσσεια και την Ιλιάδα.

Το πνεύμα της Ευρώπης, της γηραιάς Ευρώπης με τις πολλές αμαρτίες - μήπως η σοβιετική Ρωσία και η τεχνοκρατική Αμερική δεν είναι παιδιά της; - στο σύνολό του αποτελεί ένα είδος διαμαρτυρίας σ' αυτήν την κατρακύλα της κάθετης ανύψωσης που τραβάει η επιστήμη στην Αμερική και στη Ρωσία.

Η μορφολογική ψυχολογία στηρίζοντας τη θεωρητική της δυναμική, με την παραδοχή του αιφνιδιασμού, της ασυνέχειας και των εκρήξεων, σε μια βάση που δεν αποκλείει τη γοητεία και τη γονιμότητα του μυστηρίου, αφήνει ανοικτό τον ορίζοντα στην αναπνοή, και προκαλεί την ελευθερία μας να ξεδιπλώνει αδέσμευτα τη φύση μας, που σπρώχνεται στην τάση προς το άγνωστο.

Αναγνωρίζει δηλαδή ότι ο άνθρωπος εξακολουθεί πάντα να βρίσκεται δώθε από κείνη την υποθετική δυνατότητα που ονομάζουμε θεό. Και έτσι μας προστατεύει από τη φρίκη του τελευταίου αλλοίμονο.

Γιατί αλλοίμονο στον άνθρωπο που, καθώς φτάνει τα όρια του θεού, κοιτάζει ανήσυχος γύρω του και βλέπει ότι ο θεός δεν είναι τίποτε περισσότερο από την πανάθλια εικόνα του εαυτού του.

Η ίδια κοσμοθεωρητική στοιχείωση που στην Ευρώπη με την ψυχολογία της Μορφής προπέμπει οδοδεικτικά τον άνθρωπο στον ελκυστικό κόρυμβο του αγνώστου, στη φυσική επιστήμη εμφανίζεται σαν θεωρία της απροσδιοριστίας.

Μ' αυτή τη σπουδαία σύλληψη, στην οποία έφτασε ο Χάιζενμπεργκ, χρησιμοποιώντας το αλφαβητάρι του Πλάτωνα, έδειξε πως η φωτιά, είτε με την ίσκα και την ακονόπετρα του πρωτόγονου την ανάψεις είτε με το σπίρτο του μοντέρνου ανθρώπου, φωτίζει και ζεσταίνει το ίδιο όμορφα την καλύβα.

Η Αμερική όμως και η Ρωσία με τη μέθοδο της επιστήμης και τον σύστοιχο τρόπο ζωής που καλλιεργούν, στο Χάιζενμπεργκ δεν βλέπουν παρά ένα απολειφάδι του αντιδημοκρατικού Πλάτωνα, και στη θεωρία της απροσδιοριστίας μια μυρωδιά οξείδωσης και αράχνης.

Η Ευρώπη εκφράζοντας με την επιστήμη της την αντίθεσή της σ' αυτή τη μορφή επιστήμης και της ζωής προσπαθεί ν' αποφύγει το αναπόφευκτο.

Ο φιλόσοφος Χάιντεγγερ από τη δική του σκοπιά, αφαιρετικά συγκεφαλαιώνοντας, την αφροσύνη και την απειλή των σημείων, των καιρών, και των τόπων την διατύπωσε, σε αντίθεση με τον τρόπο του Πλάτωνα, μ' ένα ακκόρντο εντελώς αφιλόμυθο:

Σήμερα η Ευρώπη βρίσκεται ανάμεσα στην τανάλια της Αμερικής και της Ρωσίας, που και οι δύο από μεταφυσική άποψη είναι όμοιες.

Άντε τώρα να πατήσετε το google...

Να βρείτε ποιος είναι ο αιγύπτιος θεός που αναφέρει ο Λιαντίνης. Και ποιος έλληνας θεός συνδέεται μαζί του; Και ποιος άγιος της χριστιανικής θρησκείας συνδέεται στη συνέχεια;

Αλλά και με τι άλλο συνδέονται όλοι αυτοί...

Τα μοιρογνωμόνια που ζήτησα, τα βρήκατε;

Αυτά θα τα χρειαστείτε για το ακόλουθο:


Ξανά πίσω στον Ντα Βίντσι; Ε, ναι... Δε θα ξεμπερδέψουμε τόσο εύκολα από το Λεονάρντο... Μόνο που τα πράγματα δεν ήταν καθόλου όπως φαινόντουσαν απλά.

Τουλάχιστον προς το παρόν όσοι το ψάξετε λιγάκι θα βρείτε πως εκεί κάτω στην Αίγυπτο ο Λιαντίνης τυχαία δεν πήρε αυτή την πόζα... Και όσο παράξενο και αν φαίνεται που διάλεξε φωτογραφία από την Αίγυπτο - αυτός ένας ελληνοέλληνας... ως μόνη φωτογραφία του στα βιβλία του...

Έχετε αρχίσει να κουράζεστε μήπως; Ώρα να βάλω ένα ακόμη απόσπασμα του Λιαντίνη για τον Ντα Βίντσι:

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ σελ. 85

Παράθεση:

Και ο Ντα Βίντσι, νέος ακόμη και γέροντας μετά, όλο και συχνορωτούσε τον εαυτό του: Γιατί, Λεονάρντο, βασανίζεσαι τόσο!

Το απόσπασμα αφορά το Τίμημα:

Παράθεση:

Τι πληρώνει ο ποιητής σε νόμισμα ζωής και σε λίτρα αίματος, για να κάμει το έργο της τέχνης. Η αθανασία του δημιουργού πληρώνεται με το ήπαρ του Προμηθέα, και με τους άθλους του Ηρακλή. Ο μεγάλος ποιητής αγρεύει το μεγαλείο και το αγγίζει. Και η οργή του μεγαλείου είναι άνεμος που τρελαίνει τα ακρωτήρια. Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ σελ. 84

Είναι όντως ασύλληπτη υπόθεση. Ακόμη και μια χειρονομία του στο οπισθόφυλλο του τελευταίου του βιβλίου. Ή και ακριβώς γι' αυτό...

Οπότε κουράγιο! Γιατί ακόμη δεν τελέψαμε... Και δε βλέπω καν κοντά το τέλος...

Και νομίζω πως δεν μπορώ να αποφύγω και το ακόλουθο...

Δε σημαίνει πως συμφωνώ με το περιεχόμενο που θα σας παραπέμψω να διαβάσετε. Ούτε και διαφωνώ. Απλά δεν έχω άποψη ή μάλλον δε θέλω να έχω άποψη.

Από την αρχή που ξεκίνησα αυτή την έρευνα, πέφτω συνέχεια πάνω τους...

Ε, δε γίνεται άλλο να το αποσιωπώ.


Ας μη βιαστούμε όμως να βγάλουμε συμπεράσματα.

Αφορά τον πίνακα του Ιωάννη του Βαπτιστή του Ντα Βίντσι (και όχι μόνο)... κάτω από μια άλλη οπτική. Κι επειδή είναι τουλάχιστον ενδιαφέροντα όσα αναφέρονται εκεί, τουλάχιστον ας τα έχουμε υπόψη...

http://www.freewebs.com/garyosborn/235degreereferences.htm

Έχει πολλά εκεί. Αν προχωρήσετε θα βρείτε και τον πίνακα του Βαπτιστή.

Αν δε γνωρίζετε αγγλικά, υπάρχει και μετάφραση μέσω google.

Κάντε κλικ ΕΔΩ

Μετά από το παραπάνω και πριν σας καληνυχτίσω οφείλω να παραθέσω και το πιο σοβαρό απόσπασμα από το Λιαντίνη για τον Ντα Βίντσι:

Στα Ελληνικά. Και στο σημείο που ο Λιαντίνης αναφέρει για τον ξύλινο σίδηρο της χριστιανικής φιλοσοφίας. Σελίδα 151:

Παράθεση:

Περισσότερο παρ' άλλος τη θέση πως η λυδία λίθος της καθαρής επιστήμης είναι το πείραμα μόνο με την απόδειξη που κομίζει, τη διατύπωσε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, καλλιτέχνης μέγας και μέγας θεωρητικός. Γεγονός που κάνει το λόγο του δύο φορές αναντίρρητο. Γιατί 'ναι άλλο να παινεύουν τον Καραϊσκάκη οι έλληνες, κι άλλο να τον παινεύει ο Κιουταχής. Γράφει λοιπόν ο Ντα Βίντσι: καμία έρευνα δεν ημπορεί να ονομασθεί επιστήμη, όταν δεν κατακυρώνεται από τη μαθηματική απόδειξη. Κανείς να μη με διαβάσει, ούτε να σκύψει στα έργα μου, εάν δεν είναι φύση μαθηματική. Ω σεις μαθηματικοί, φέρτε το φως.

Κι εδώ καιροφυλακτεί η έκπληξη. Το μικρό δωράκι του Λιαντίνη για όποιον επιμένει να ψάχνει ξανά και ξανά τα γραπτά του, όπως ακριβώς συμβούλευσε ο ίδιος να κάνουμε για κάθε ποίημα. Ας γυρίσουμε απλώς τη σελίδα. Να πάμε στην 152 των Ελληνικών:

Παράθεση:

Απόδειξη χειροπιαστή για το ότι ο δρόμος των ελλήνων τους έφερε στην επιστήμη, ενώ ο δρόμος των χριστιανών οδήγησε στη μη επιστήμη είναι η ακόλουθη. Τον Αναξίμανδρο και το Λεύκιππο τους έχει ακουστά ένας στους χίλιους ευρωπαίους. Τον Αβραάμ όμως και το Βαφτιστή Ιωάννη τους έχουν ακουστά εννιακόσιοι εβδομήντα στους χίλιους ευρωπαίους. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι ο Αναξίμανδρος και ο Λεύκιππος ανήκουν στην περιοχή της επιστήμης, ενώ ο Αβραάμ και ο Βαφτιστής ανήκουν στη μη επιστήμη. Σημαίνει, με άλλα λόγια, το ίδιο πράγμα που σημαίνει και το γεγονός ότι Γενετική Μηχανική και Υποβρύχια Αρχαιολογία σπουδάζουν ένας στους χίλιους. Ενώ το αυτοκίνητο και το τηλεπιλότ του βίντεο τα χρησιμοποιούν οι μάζες και οι πληθυσμοί. Ο Αβραάμ, λοιπόν, και ο Βαφτιστής δεν κάνουν επιστήμη. Και ό,τι δεν είναι επιστήμη, είναι οτιδήποτε μπορείς να θέλεις, και οτιδήποτε μπορείς να φαντάζεσαι. Από ρόδα στο μαντήλι, μέχρι μαύρες καλιακούδες.

Πόσο τυχαία ο Λιαντίνης αναφέρει το Βαφτιστή Ιωάννη αμέσως μετά την αναφορά του στο Ντα Βίντσι; Όσο ακριβώς "τυχαίο" είναι το κάθε τι που έγραψε... Προφανώς όχι μόνο γνώριζε το σπουδαίο έργο "Ιωάννης ο Βαφτιστής" του Λεονάρντο ντα Βίντσι, μα και είχε προβληματιστεί αρκετά γύρω απ' αυτό.

________________

Πριν πω καληνύχτα δύο ακόμη πραγματάκια:

1. Μια πολύ σοβαρή εργασία γύρω από το Ντα Βίντσι με πρίσμα μαθηματικό:

http://www.lygeros.org/Interviews/Kathimerini_20080529.htm

Και εδώ http://www.lygeros.org/Vinci.htm αναλυτικά όλα τα άρθρα του Λυγερού για τον Ντα Βίντσι.


2. Αφιερώνω εξαιρετικά σε όλους τους μανιακούς με τα βίντεο τη φράση του Λιαντίνη από το παραπάνω απόσπασμα:

το τηλεπιλότ του βίντεο τα χρησιμοποιούν οι μάζες και οι πληθυσμοί

Πού να φανταστεί ο Δάσκαλος ότι και το έργο του κάποιοι θα το μοίραζαν σε μορφή βίντεο; Ή έστω σε dvd... Και θα κοκορεύονταν κιόλας για το μεγάααααααααλο κατόρθωμα! Όπως κοκορεύονται πάντα οι μάζες και οι πληθυσμοί....

Κοίτα που είπα να καληνυχτίσω αλλά στενοχωριέμαι να αφήσω απορίες... για κείνη τη φωτογραφία στις πυραμίδες του Λιαντίνη... Λοιπόν.

Για δείτε και ετούτο:



Σας λέει τίποτε; Αν όχι, ενημερώνω πως πρόκειται για πίνακα του Ραφαήλ. Τίτλος: Η ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Θα βρείτε πληροφορίες στο διαδίκτυο αρκετές... και πολύ ενδιαφέρουσες...

Σε μεγέθυνση τα δύο κεντρικά πρόσωπα του προηγούμενου πίνακα. Πλάτων και Αριστοτέλης...

Προσέχετε τίποτε στην αριστερή φιγούρα; Στον Πλάτωνα;




Είναι ο Πλάτων. Αλλά το πρόσωπο που ο ζωγράφος χρησιμοποίησε για να τον παραστήσει, είναι του ... Ντα Βίντσι!!!

Και κάτι ακόμη. Ο Ραφαήλ έφτιαξε το δικό του πίνακα πριν ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ζωγραφίσει τον Ιωάννη το Βαπτιστή.


Τι άραγε σημαίνει η χειρονομία στον πίνακα του Ραφαήλ; Εδώ και αν υπάρχει θησαυρός...

Άντε και καλό μας ξημέρωμα...


http://en.wikipedia.org/wiki/The_School_of_Athens

http://en.wikipedia.org/wiki/Leonardo_da_Vinci

Φαντάζομαι (ας το κάνουμε κι αυτό καμιά φορά - αλλά με μέτρο ) πως από τη μέρα που ο Αλέξανδρος άνοιξε ξανά το θέμα της φωτογραφίας του Λιαντίνη στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας:


συσχετίζοντάς την με τον πίνακα Ο ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο καθένας που περνά από το φόρουμ (έστω και αν δε γράφει ... ) έχει σκεφτεί και έχει ίσως ψάξει διάφορα. Γράψαμε κι εμείς αρκετά... μέχρι να καταλήξουμε στον Πλάτωνα του Ραφαήλ. Έργο που αφενός προϋπήρξε του Ιωάννη του Βαπτιστή και αφετέρου παρουσιάζει μεγαλύτερη ομοιότητα στη χειρονομία. Όχι όμως και στην κλίση της κεφαλής.

Στη διαδρομή αναφερθήκαμε στη σχέση του Λιαντίνη με τον Ντα Βίντσι, τι δηλαδή έχει γράψει στα βιβλία του για το μεγάλο αυτό καλλιτέχνη αλλά και μεγάλο θεωρητικό, όπως τον αποκαλεί. Αλλά και στη σχέση με τον Ιωάννη το Βαπτιστή.

Αν και από τα στοιχεία που εντοπίσαμε (πχ την αναφορά του Λιαντίνη στον πίνακα του Ντα Βίντσι "Βεατρίκη του Εστέ" ) είναι σχεδόν βέβαιο ότι γνώριζε ο Λιαντίνης το ούτως ή άλλως περιορισμένο σε αριθμό έργο ζωγραφικής που άφησε ο Ντα Βίντσι, επιβεβαίωση στην αρχική υπόθεση της ηθελημένης δηλαδή και συνειδητής αναπαράστασης της κίνησης του Βαπτιστή από το Λιαντίνη δεν έχουμε.

Έχουμε αντίθετα ξεκάθαρη ειρωνεία εκ μέρους του Λιαντίνη για όσους ασχολούνται με τον Ιωάννη του Βαφτιστή. Φτάνει να μιλήσει ακόμη και για μαύρες καλιακούδες, με ξεκάθαρο θαρρώ το συνειρμό για το χρώμα... Αν και επίτηδες παραθέσαμε στοιχεία (πχ από την Κωμωδία του Δάντη) που θα μπορούσαν να αιτιολογήσουν έστω μια κάποια συμπάθεια του Λιαντίνη στον Ιωάννη το Βαφτιστή.

Παράλληλα έχουμε αρκετά στοιχεία που ενισχύουν την άποψη πως η χειρονομία του Λιαντίνη στη φωτογραφία του μπροστά στις πυραμίδες της Αιγύπτου δεν ήταν τυχαία.

Και ναι... την ίδια κίνηση την κάνει ο Πλάτων στον πίνακα του Ραφαήλ.

Ή ακόμη είδαμε πως ο Ερμής συχνά παριστάνεται με παρόμοια κίνηση. Ο Ερμής που συνδέεται με την Αίγυπτο και μάλιστα για τον Αιγύπτιο Θεό που αντιστοιχεί στον Ερμή, το θεό Θευθ ή και Θωθ κατά άλλους, υπάρχει σημαντική αναφορά και σε βιβλίο του Λιαντίνη.

Βρήκαμε ακόμη πως γύρω από όλα αυτά υπάρχει μπόλικη φιλολογία που πάει το πράγμα στους μασόνους και στους τέκτονες... Κι εδώ βεβαίως κρατήσαμε απόσταση. Δεν το κρύψαμε ως στοιχείο, δεν είχαμε δικαίωμα να το κρύψουμε. Αλλά ούτε υποπέσαμε στο λάθος να εκφράσουμε απατηλές βεβαιότητες που από κανένα άλλο στοιχείο (από όσα τουλάχιστον γνωρίζουμε ) δεν ενισχύονται.

Πού καταλήγουμε; Στο τι ωραίο το ταξίδι μας και πόσα μάθαμε; Α, όχι... Θέλουμε και μπορούμε νομίζω να έχουμε κάτι καλύτερο. Μόνο που για μια ακόμη φορά θα τονίσω πως το θέμα που άνοιξε ο Αλέξανδρος (και να είναι καλά) οδηγεί σε ωκεανό και όχι σε λιμνούλα... Υπομονή λοιπόν και μάτια ανοιχτά χωρίς να τα σκιάζουν προλήψεις και προκαταλήψεις.

Και κυρίως με γνώμονα στην αναζήτηση της αλήθειας τα διδαχθέντα από τον ίδιο το Λιαντίνη. Με τις δικές του μεθόδους χρωστάμε να βαδίσουμε αν θέλουμε να προσεγγίσουμε στην όποια αλήθεια μπορεί να κρύβει η επιλογή εκ μέρους του της συγκεκριμένης φωτογραφίας, της μοναδικής προσωπικής του φωτογραφίας που επέλεξε να κοσμήσει το συγγραφικό του έργο.

Παρότι μάλιστα μιλάμε για το οπισθόφυλλο του τελευταίου του βιβλίου, είναι σκόπιμο να προσέξουμε λίγο και τα εξώφυλλα... Γιατί αυτά θα μας δείξουν πως τυχαία δε διάλεγε εικόνες διακοσμητικές. Ειδικά στα δύο τελευταία του, στα Ελληνικά και στη Γκέμμα.

Σε παλιότερο άρθρο για το ζήτημα (υπόσχομαι να το εντοπίσω στον υπολογιστή μου και να το ανεβάσω στο φόρουμ ) είχα ασχοληθεί ιδιαίτερα με το εξώφυλλο των Ελληνικών και είχα εντοπίσει τον άμεσο σύνδεσμο με τη Γκέμμα που ακολούθησε. Θυμίζω τι αναφέρει ο ίδιος ο Λιαντίνης για το εξώφυλλο των Ελληνικών του:

"Το κόσμημα του εξωφύλλου εικονίζει σκηνή χορού σε επίκρουστη παράσταση πλάκας από τη Νάξο. Τέλος της τρίτης χιλιετηρίδας."

Και το ίδιο κάνει και για τα εξώφυλλα όλων σχεδόν των άλλων βιβλίων του. Εξηγεί τι εικονίζεται. Για να το πληροφορηθεί με σαφήνεια ο αναγνώστης. Αλλά, πιστεύω, και ως επισήμανση της σημασίας που έδινε ο συγγραφέας στη διακόσμηση του εξωφύλλου. Από μόνο του το στοιχείο αυτό αποδεικνύει πως μόνο τυχαία δε διάλεξε τη δική του φωτογραφία για να κλείσει το συγγραφικό του έργο. Ειδικά αν προσέξει κανείς και το βιογραφικό σημείωμα που παραθέτει δίπλα. Όπου η κάθε λέξη είναι χρυσάφι. Αν λοιπόν είναι πολύτιμη η κάθε λέξη στο δωρικό βιογραφικό του σημείωμα, καταλαβαίνουμε ποια ανυπολόγιστη αξία κρύβει η φωτογραφία. Έμμεση απόδειξη έχουμε από την παρατήρηση στη Γκέμμα για τις δύο Βεατρίκες (που αναφέραμε παραπάνω), εκείνη που ζωγράφισε ο Δάντης με λέξεις στην Κωμωδία του και εκείνη που ζωγράφισε με χρώματα ο Ντα Βίντσι. (σελ. 198 της Γκέμμας)

Τα στοιχεία που μέχρι τώρα εντοπίσαμε ήδη μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες εκδοχές... Ιδιαίτερα ο Πλάτωνας του Ραφαήλ και που υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία και στο ίντερνετ γύρω από αυτήν.

Θα προσθέσω και μία (πρώτη τουλάχιστον) δική μου... Προσέχοντας πως φροντίζει να κρατήσει κλειστά τέσσερα δάχτυλα και να υψώσει ένα προς τα πάνω. Θα στηριχτώ στα δύο τελευταία του βιβλία, τα Ελληνικά και τη Γκέμμα, που όπως είπε ο ίδιος τα έγραψε από οργή για τους αιώνες που δε θα υπάρχει. Ιδιαίτερα στον επίλογο - το ΕΠΙΜΕΤΡΟ - του πρώτου και το πρώτο κεφάλαιο του δεύτερου. Και θα πω ότι στη χειρονομία αυτή διαβάζω την επιθυμία του για ενοποίηση των τεσσάρων δυνάμεων της φύσης σε μία. Από τα Ελληνικά, σελ. 223:

"Η Μεγάλη Ενοποιημένη Θεωρία είναι η προσπάθεια των φυσικών σήμερα να ενώσουν τις τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης σε μία. [...]

Τι θα εσήμαινε αυτός ο άθλος; Μα είναι απλό. Θα εσήμαινε πως αποκριθήκαμε στο ερώτημα τι είναι ο θεός. [...]

Κάτι που τολμάμε να ειπούμε θα είναι τόσο απλό, και τόσο έμορφο όσο και ο αριθμός Ένα."

Και από τη Γκέμμα; Ολόκληρο το πρώτο κεφάλαιο, την Ερώτηση της Μαργαρίτας...

Τα δάχτυλα ας πούμε ότι συμβολίζουν την ενοποίηση των δυνάμεων της φύσης. Έχω όμως δυο ερωτήσεις:

1)Γιατί στην Αίγυπτο; Ειδικά στις πυραμίδες;

2)Αφέθηκε να πλανάται το ζήτημα της κλίσης της κεφαλής. Υπάρχει κάτι άλλο ή να βάλουμε τα μοιρογνωμόνια στο συρτάρι;

Αίγυπτο. Πουθενά αλλού δε θα μπορούσε να είναι η φωτογραφία. Αν και νομίζω πως έπαιξε ρόλο και ο παράγοντας τύχη...

Κάποια άλλη στιγμή θα πω περισσότερα αν στο μεταξύ δεν τα εντοπίσετε μόνοι σας.

Να βοηθήσω λίγο; Αν δεν ήταν στην Αίγυπτο, πού αλλού θα μπορούσε να είναι;;;

Κι εκτός αυτού προσέξτε λίγο και το βιογραφικό:
Άντε τώρα να πατήσετε εικόνες στο google με Σφίγγα και Θήβες...

Δανάη,

Επέκτεινες τόσο το συσχετισμό Λιαντίνη και Ντα Βίντσι, που τον άνοιξες στα πιο βαθυπέλαγα νερά. Σου αξίζουν συγχαρητήρια.

Είπα παραπάνω για παράγοντα τύχη. Πως ίσως έπαιξε κι αυτή το ρόλο της στη φωτογραφία που τελικά κόσμησε το οπισθόφυλλο της Γκέμμας. Γιατί όμως;

1. Ο Λιαντίνης βρέθηκε στην Αίγυπτο το 1995.

Αν θυμάμαι καλά το ταξίδι αυτό το αποφάσισαν μαζί με τη σύζυγό του καθώς ο αδερφός της εκείνη την περίοδο βρισκόταν λόγω της εργασίας του στην Αίγυπτο. Συνήθης λόγος ταξιδιού στο εξωτερικό. Κι εγώ όταν βρέθηκα στην Κύπρο για σπουδές, ήρθαν οι δικοί μου να με δουν και με την ευκαιρία να γνωρίσουν και την Κύπρο...

Βέβαια δεν ξεχνάμε πως και ο αδερφός του Λιαντίνη βρισκόταν στο εξωτερικό αλλά μαρτυρία για ταξίδι του εκεί δεν έχουμε. Ας μη μας διαφεύγει πως αυτά τα δύο, μαρτυρία και γεγονός, δεν ταυτίζονται πάντα. Το αν ταξίδεψε δηλαδή ο Λιαντίνης στο εξωτερικό εξαιτίας του αδερφού του ή όχι, αυτό το ξέρουν οι δικοί του. Και σε ποια χώρα. Στο φως της δημοσιότητας τέτοια πληροφορία δεν έχει δοθεί όμως. Όπως δεν έχουν δοθεί και πολλές άλλες πληροφορίες. Μα τι νομίζετε, τυχαία έγραψε ο Λιαντίνης πως είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή;

Σαφώς αναγνωρίζουμε πως ο καθένας δικαιούται να κρατά επτασφράγιστα κάποια προσωπικά και οικογενειακά θέματα. Και από τη μεριά μας το σεβόμαστε όσο περισσότερο μπορούμε. Η διαφωνία μας αφορά μόνο τις μισές αλήθειες. Αυτές που δημιουργούν πλάνες και συγχύσεις στους ανθρώπους που μελετούν τη ζωή του Δημήτρη Λιαντίνη. Έχω το λόγο μου που το λέω ακριβώς εδώ, συζητώντας για το ταξίδι στην Αίγυπτο, για να προλάβω παρανοήσεις του στιλ:

"Πήγαν εκεί αλλά δεν πήγαν και στη χώρα που ζούσε ο δικός του αδερφός!!!"

Ειδικά αν κάποιος έχει διαβάσει άλλες σχετικές πληροφορίες, τις μισές αλήθειες που λέγαμε, εύκολο είναι να κάνει μια τέτοια παρανόηση. Ας δώσω τουλάχιστον την εύκολη εξήγηση, γιατί το λέω τίμια πως δεν επιθυμώ να μιλήσω πιο ανοιχτά για το θέμα αυτό. Κι αυτή η εξήγηση έχει να κάνει με το φόβο του Λιαντίνη για τα αεροπορικά ταξίδια. Σχετική μαρτυρία έχει δημοσιευτεί για το ταξίδι του στην Κρήτη και την έχω διασταυρώσει. Ο Δάσκαλος δεν τα πήγαινε καλά με τα αεροπλάνα. Σπάνια τα χρησιμοποιούσε και μόνο όταν ήταν ανάγκη. Και για κοντινούς προορισμούς, όχι ταξίδια υπερατλαντικά.

Βέβαια θα ξαναπώ εδώ πως ένας τέτοιος φόβος, και μάλιστα λίγες μέρες πριν εξαφανιστεί, δε συνάδει με τα υπόλοιπα στοιχεία που γνωρίζουμε για το Λιαντίνη. Αφενός υποτίθεται πως σε λιγάκι θα αυτοκτονούσε και αφετέρου ομολογείται δημόσια πως λίγες μέρες πριν (περίπου στις 20 του Μάη) πανικοβλήθηκε όταν το αεροπλάνο έπεσε σε κενά αέρος "μην πάει στο βρόντο"...

Κι ακόμη ξέρουμε πως όταν το Σάββατο, 30 Μάη, γύρισε από τη Λιαντίνα στην Αθήνα, το πρώτο πράγμα που ζήτησε φτάνοντας στο σπίτι του ήταν να τηλεφωνήσουν στη μητέρα του για να της πουν πως έφτασε καλά, να μην ανησυχεί!!! Στη μητέρα του, που όπως μας έχουν διαβεβαιώσει, μόλις το προηγούμενο βράδυ, την Παρασκευή, της είχε αποκαλύψει ότι σε δυο μέρες θα αυτοκτονήσει. (Δευτέρα, 1 Ιουνίου)

Κολλάνε αυτά τα στοιχεία; Ή κολλάει να κλείνεις ταξί δυο μήνες πριν για να πας να αυτοκτονήσεις; Περισσότερο αποδεικνύει αυτό το δεδομένο πως ήθελες ένα σίγουρο μάρτυρα (στον οποίο φρόντισε, θυμίζω, να πει και το όνομά του και την ιδιότητά του) που να βεβαιώσει ότι σε πήγε στο καταφύγιο του Ταϋγέτου... Πως είσαι εκεί. Μη σε ψάξουν πουθενά αλλού. Και βέβαια θυμόμαστε όλοι πως τον έψαχναν τα ΕΜΑΚ και η κόρη του. Ουδείς άλλος. Οι άλλοι λέει σεβάστηκαν την επιθυμία του να αυτοκτονήσει και δε θέλησαν να τον αναζητήσουν. Στοιχείο κι αυτό για ευκολόπιστους. Αν όμως θέλεις να κάνεις σοβαρή έρευνα το κρατάς και το περνάς ξανά και ξανά από το μικροσκόπιο. Μαζί και τις θυμωμένες διαμαρτυρίες στις κάμερες όταν η σύζυγος του Λιαντίνη ανακοίνωσε πως έχει λόγους να πιστεύει πως ο άντρας της ζει.

Αν ήμασταν κι εμείς της τακτικής να υποβάλλουμε στον κοσμάκη διάφορα με τα βίντεο, αυτό θα ανεβάζαμε. Την έξαλλη αντίδραση μπροστά στο φακό των δημοσιογράφων κατά της συζύγου του Δημήτρη Λιαντίνη. Από ανθρώπους που αν μη τι άλλο όφειλαν εκείνες τις ώρες να σεβαστούν τον πόνο της. Ακόμη και αν είχαν άλλη άποψη ή και απόλυτη βεβαιότητα πως ο Λιαντίνης είναι νεκρός. Ειδικά τότε. Δεν έπρεπε να σκεφτούν πως δεν ήταν μόνο σύζυγος αλλά και μάνα; Κάτι που και η ίδια τόνισε από την αρχή;

Μου λέει καμιά φορά με μεγάλο παράπονο: "Άφησαν το παιδί μου εκείνες τις ώρες να γυρίζει μόνο του, ολομόναχο, τον Ταΰγετο και να ψάχνει τον πατέρα της. Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν πραγματικά έπεφτε πάνω του; Αυτό δεν το σκέφτηκαν; " Ο καθένας μπορεί πολλά να υποθέσει γιατί δεν σκέφτηκαν κάτι τέτοιο. Γιατί δεν τους πέρασε από το νου... Αλλά γιατί δεν τη συνόδευσαν; Αυτό, συγνώμη, υπάρχει λογική εξήγηση που να το ερμηνεύει;

Έχει πλεχτεί ένα τεράστιο παραμύθι γύρω από το Λιαντίνη. Πολλά ψέματα, πολλές μισές αλήθειες. Κι επειδή δε μου αρέσει να μασάω τα λόγια μου θα πω ότι αφενός φταίνε κάποιοι που έλεγαν δεξιά και αριστερά ό,τι τους βόλευε και αφετέρου βοήθησε να επικρατήσουν τα ψέματα η σοβαρή και μετρημένη στάση άλλων που δε θέλησαν να πούνε στα τελεβίζια όσα ήξεραν. Όχι τα άγια τοις κυσί...

Να πω ότι δεν τους καταλαβαίνω; Το ίδιο έκανα κι εγώ τα πρώτα χρόνια. Έτσι θεώρησα τότε ότι εφαρμόζω όσα μου δίδαξε ο Λιαντίνης. Μέχρι που ήρθα πρόσωπο με πρόσωπο με τα κυκλώματα που ύφαιναν την παραπληροφόρηση. Και μέχρι που άκουσα τα τελεβίζια να διαφημίζουν το ΣΧΟΛΗ ΘΑΝΑΤΟΥ ΛΙΑΝΤΙΝΗ. Και τότε θυμήθηκα την κουβέντα του για το ΜΗΝΙΝ ΑΕΙΔΕ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΗΘΙΑ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ (Χάσμα Σεισμού, 17 ) Δεν πόναγε μόνο ο Λιαντίνης για τη νέα γενιά. Αλλά και δεν "πονάει" και δεν αγαπάει κανείς αληθινά το Λιαντίνη με το να επιδίδεται σε λιαντινολογία ξεχνώντας την ουσία της φιλοσοφίας του. Τι θέλω να πω; Θα αφήσω τον ίδιο να μας το εξηγήσει, με απόσπασμα από το HOMO EDUCANDUS (σελ. 98 ), το όχι τυχαία πολυαγαπημένο μου βιβλίο:

"Ο σκοπός των ερμηνευτικών μου αναδιφήσεων στην εποχή της ελληνικής ακμής είναι αρχαιογνωστικός μελλοντολογικά μόνο. Το να πω ποιοι ήσαν, και γιατί ήσαν αυτοί που ήσαν στην εποχή της νιότης τους οι έλληνες, με ενδιαφέρει όσο ενδιαφέρει και τους ίδιους.

Το να περιγράψει όμως κανείς ένα μεγάλο παρωχημένο χθες έχοντας στο νου το δικό του ρεούμενο σήμερα, και κυρίως προσέχοντας το αβέβαιο ες αύριον, στον τρόπο που το προειδοποιεί η σημερινή του στάση, νομίζω ότι δεν είναι ανασκαφή αλλά ανοικοδόμηση.

Γιατί, κοντά στα άλλα, πιστεύω για σωστό ότι η αίσθηση της ευθύνης για τις μελλούμενες γενιές είναι για την ηθική πράξη του κάθε ζωντανού ανθρώπου ό,τι και η ατμόσφαιρα για το νέο δέντρο που φύτεψε ο κηπουρός."

Βάλτε τώρα στη θέση των ελλήνων γενικά που αναφέρει ο Λιαντίνης τον ίδιο το Λιαντίνη, το μεγάλο αυτό έλληνα του καιρού μας, και θα καταλάβετε τι ακριβώς κάνουμε όταν μιλάμε για εκείνον.

Ο Λιαντίνης δεν είναι αυτοσκοπός μας. Και το αίνιγμα που δημιούργησε με την εξαφάνισή του, μπορεί και να μείνει άλυτο για πάντα. Αλλά έτσι κι αλλιώς αυτό δεν έχει σημασία. Το πώς πέθανε ή και αν δεν πέθανε. Η προσωπική μου απάντηση εδώ είναι κρυστάλλινη: ΔΕΝ ΞΕΡΩ. Και δεν είμαι σε θέση να ξέρω και να ελέγξω όλα τα σχετικά ντοκουμέντα. Ξέρω όμως ότι δε με ενδιαφέρει περισσότερο από τον ίδιο να διαλευκανθεί το μυστήριο. Θέλησε ένα αίνιγμα να αφήσει; Ωραία, ας μείνει αίνιγμα.

Δεν καταλαβαίνω επίσης γιατί να παραβλέψω τα κενά και τις αντιφάσεις και να δεχτώ ως αλήθεια κάτι που δεν είμαι σε θέση να το αποδείξω. Και όμοια τα κενά και οι αντιφάσεις δεν επιτρέπουν στη λογική μου να δεχτεί ως ακλόνητες αποδείξεις όσες έχουν μέχρι τώρα έρθει στο φως. Έγινε λέει εξέταση DNA. Μάλιστα. Και μετά διέρρευσε και έφτασε στο διαδίκτυο. Πώς; Τι ακριβώς έχει παιχτεί εκεί; Και φωτογραφίες του σκελετού... Πώς; Ποιος είχε το δικαίωμα να λάβει τέτοιες φωτογραφίες; Και να τις δημοσιεύσει κιόλας; Ενώ την ίδια ώρα δε δόθηκε ούτε στην οικογένεια το ύψος του σκελετού. Το πιο βασικό στοιχείο σε τέτοιες περιπτώσεις. Και που η επιστήμη επιτρέπει με ακρίβεια να υπολογιστεί, ειδικά όταν βρίσκεται ολόκληρος ο σκελετός. Και έγινε λέει οδοντιατρικός έλεγχος χωρίς να υπάρχουν άλλα συγκριτικά δεδομένα πέρα από τις σημειώσεις στο βιβλιάριο υγείας. Ούτε πανοραμική ούτε τίποτε άλλο...

Τα είπαμε όλα αυτά και τα ξαναείπαμε. Κουραστήκαμε. Δεν έχει νόημα. Όμοια που περιγράφει ο Λιαντίνης στο Χάσμα Σεισμού για τον Ηράκλειτο και για το Σολωμό (σελ. 50 ) που έγραψε:

Παράθεση :

Για να μη με ξανασκοτίσουν οι φλύαροι


για το σμήνος των λογίων της εποχής του, Κι ούτε πια που ξαναπιάστηκε με την πνευματική αφασία τους. Κι άλλο δε γινόταν να κάμει.

Κι αν ο Λιαντίνης πιάστηκε και ξαναπιάστηκε με την πνευματική αφασία, το έκανε μόνο γιατί πονούσε η ψυχή του για τη νέα γενιά. Το ίδιο κι εμείς δε θέλουμε να εγκλωβιστούμε σε λιαντινολογίες. Χίλιες φορές να ασχολούμαστε με συνταγές μαγειρικής παρά τέτοιο κακό να μας βρει, άρρωστη εμμονή με το Λιαντίνη και παθολογική προσκόλληση στο αίνιγμα Λιαντίνη.

Ελπίζω να έγινε κατανοητό το γιατί δεν ακολουθούμε τη λιαντινολογία και την τυμβωρυχία και εξετάζουμε με άλλο πρίσμα το γιατί επιλέχθηκε φωτογραφία από την Αίγυπτο αλλά και τους λόγους ουσίας που οδήγησαν το Λιαντίνη στην Αίγυπτο.

Κι αν θέλετε, αυτό συμβολίζει μέσα στα άλλα και η ίδια η φωτογραφία του Λιαντίνη. Αφήνει πίσω του τις πυραμίδες - τάφους και δείχνει πάνω. Στο ες αύριον...