Το αίνιγμα του Οιδίποδα

Στη γλώσσα που κομίζει η μεγάλη Τέχνη ο άνθρωπος θωρεί δυνατά το κλάσμα της τρομερής κόψης. Στη Δευτέρα Παρουσία του Μιχαήλ Αγγέλου στα πόδια του Ναζωραίου που γρικάει το απόλυτο μηδέν σε καθαρούς βαθμούς ποιότητας και ανασυντάσσει το σύμπαν στέκεται ο Βαρθολομαίος. Εκείνο τον είπανε άγιο. Όχι στην προσκύνηση της θρησκευτικής αναλαμπής, αλλά στο ζωντανό φως του Μιχαήλ Αγγέλου είναι που το δέρας του σώματός του μπορεί και ανεμίζει στα χέρια του. Έχει μέσα στις κυκλικές φωτοσκιάσεις της Τέχνης συντελεστεί η Δευτέρα Παρουσία. Άλλως, η Όγδοη Ημέρα. Αλλά πριν ο πόνος και ο καημός. Η εκδορά και η άρνηση. Η απουσία και το πριν το τέλος, τέλος. Το μετά το αρχέτυπο, παράδειγμα.


«Το κορμί μου του Λινού γδαρμένο κρέμεται
στο κατάρτι του μεσονυχτιού»

Οι Ώρες των Άστρων, σ. 24

Το ποίημα «Αιγεύς», γραμμένο και ξαναγραμμένο σκόπιμα, όχι από την αυτοκτονική πλευρά του ανυπόμονου πατέρα, αλλά από οπουδήποτε είναι δυνατό να βλέπεις «το χρυσάφι μέσα στο νερό» (Γκέμμα, σ. 160) δηλαδή το ναυάγιο μες τη θάλασσα, έρχεται να αποκηρύξει το αναμενόμενο, την ασπρόμαυρη ανάγνωση, όπου με άσπρο σημαίνεται η χαρά και με μαύρο η λύπη. Εκεί που με άλλα λόγια λέει ο Ελύτης:

« Μόνος, όχι εγώ, προσωπίδες δεν άρμοσα
τη χαρά και τη θλίψη πίσω μου έριξα»

Άξιον Εστί, Δ΄

ο Λιαντίνης θα σμιλέψει:

«Σαν ανδρικού κορμού το τρίτο πόδι
τόσον αβόλετη εστάθη
η εντολή να μην αμελή-
σουν, αν πρέπει,
ν’ αλλάξουν τα μαύρα ιστία.»

Οι Ώρες των Άστρων, σ. 82

Δεν είναι ούτε ο Μινώταυρος ούτε ο πατέρας, αλλά η παρουσία της Αριάδνης που μεταρσιώνει το εν αινίγματι «τρίτο πόδι» του άφαντου Οιδίποδα στο τρίτο πόδι του φαλλού. Το κομμένο ρήμα «αμελή-σουν» φροντίζει μέσα από την ηρακλείτεια αντίφαση να δώσει λύση, πόρο, πέρασμα στη «ρότα του τρόπου του» (Γκέμμα, σ. 46). Είναι λοιπόν η Αριάδνη εκείνη που περιμένει στην ακτή, διότι αλλιώς ο Θησέας δεν θα γύριζε. Γι’ αυτό και δεν έχει σημασία η πτώση του πατέρα, που εδώ λειτουργεί πιότερο ως σεξπηρικό φάντασμα, αλλά η μυστική αναστροφή των έσωθεν ιστίων, το «νεκρό γουρούνι του φόβου» που θα ξεβράσει το «γκαστρωμένο πέλαγος» (Οι Ώρες των Άστρων, σ. 81). Κανείς, σχεδόν, δεν θα το αντιληφθεί. Την περιπαικτική εικονολογία του έρωτα θα τονίσει η δεύτερη μορφική έκταση του ποιήματος, σε άλλους μετρικούς τονισμούς:

«Από την Αττική έως την έρμη Κρήτη
έπαιζε με τους Τρίτωνες η Αμφιτρίτη»

Οι Ώρες των Άστρων, σ. 83

Για να απαντήσουμε στο αίνιγμα του τόπου θα γυρίσουμε στην αρχή:

« Ένα καράβι βουλιάζει στην στεριά
και του δρυμού τα ζουλάπια
ξεστράτισαν στου πελάου τις ορεινές
γιδοπατιές».

Οι Ώρες των Άστρων, σ. 24

Δύο, τρεις, δεκατρείς φορές... διαβάζω και δε σε χορταίνω Αλέξανδρε.

Ευχαριστώ που έτσι μεγάλα παραθύρια σε στενοποριές αδιάβαγες ανοίγεις...

Αν κατάλαβα. Όσο κατάλαβα. Νομίζω ότι είναι απαραίτητο να αφήσουμε εδώ τους παρακάτω συνδέσμους για να μπορεί και ο επισκέπτης του χώρου να παρακολουθήσει καλύτερα τη διαδρομή που χαράζει και μας εντυπωσιάζει ο Αλέξανδρος Ζ.

Διαβάστε προσεκτικά τις αναφορές του που θα βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:

1. "Ο νεκρός μου..."

2. Έντιμα και σιγανά...

3. "Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα.... "

Παράθεση :

"Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης"

Δ. Λιαντίνης, Από το τελευταίο γράμμα που είδε το φως της δημοσιότητας

Στο νοητικό παιγνίδι που μας έβαλε ο Αλέξανδρος δεν είναι ακόμη εύκολο να πάρουμε ρόλους. Δηλώνουμε όμως ότι είμαστε εδώ και παρακολουθούμε με ενδιαφέρον.

"Τότες ένιωσα μιαν αστραπή να κόβει τον καιρό σαν ένα μεγάλο φίδι, μονοκόμματα. Είδα την τέφρα του λινού σωριασμένη στη θέση που ήταν τα σφυρά της. Είδα έναν άνθρωπο ν' ανασταίνεται μέσα από τον κόρφο των μαρμάρων."

ΣΕΦΕΡΗΣ (Α. 252)

ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΦΟΜΑΝΗ ΤΟΥ ΛΙΑΝΤΊΝΗ (ΣΕΛ. 16) -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η επιστροφή...

Στίχοι από ‘ΤΟ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ’ του Πώλ Βαλερύ (La Cimetière Marin, 1922). Εκφραστής του Συμβολισμού βλέπει στην ποιητική του αυτή σύνθεση το θάνατο ως το ελιξίριο της ανανέωσης και τη φθορά στο βάθος της ακίνητης και κινητής της έκφρασης. Το απλό και λιτό τοπίο του Νεκροταφείου όπου ρεμβάζει, γίνεται μια καθάρια και αμόλυντη γόνιμη πηγή αίσθησης μέσα στη σιωπή.

------
Ποιο έργο αγνό από αστραπές λεπτές καταναλίσκει
αμέτρητους αδάμαντες αφρού απαρατηρήτου,
και ποια ησυχία φαίνεται να εγκυμονεί εδώ πέρα!
Όταν πάνω στην άβυσσο αναπαύεται ένας ήλιος,
άμεμπτα τεχνουργήματα μιας αιωνίας αιτίας,
ο Χρόνος σπινθηροβολεί και το Όνειρο είναι γνώση.

-------

Μ’ εκτεθειμένη την ψυχή στου ηλιοστασίου τις δάδες,
σε υπερασπίζομαι λαμπρή, θαυμάσια δικαιοσύνη
του υπέρτατου, ηλιακού φωτός με τ’ ανοικτίρμονα όπλα!
Σε παραδίδω καθαρή στην αρχική σου θέση:
Αυτοπαρατηρήσου!... Αλλά το φως για ν’ αποδώσεις
ένα σκυθρωπόν ήμισυ από σκιά προϋποθέτει.

---------

Εδώ που τώρα βρίσκομαι το μέλλον είναι αργία.
Το έντομο κατακάθαρο την ξεραΐλα ξύνει·
τα πάντα κάηκαν, χώνεψαν κι ανεμοσκορπιστήκαν
δεν ξεύρω ούτε κι εγώ σε ποια αδυσώπητη ουσία...
Από απουσία η ζωή μεθά, κι όλο πλαταίνει,
κι είναι η πικρία γλυκύτατη, και φωτεινό το πνεύμα.

(Μετάφραση: Αναστάσιος Γιανναράς, + 1977)

Την κίνηση ins Werk (hinein) εντοπίζω παραδειγματικά στον Βαρθολομαίο του Μιχαήλ Αγγέλου. Με καθαρές, πλαστικές γραμμές και απαρασάλευτα περιγράμματα.

Δεν ξεχνούμε όμως ότι είναι ο ίδιος καλλιτέχνης που μας άφησε γλυπτά ανολοκλήρωτα, επίτηδες μισά και συγκεχυμένα.

Αυτή είναι η θεμελιώδης διαφορά και σύνδεση σώματος―σήματος που εγείρει την προβληματική της αφάνειας μέσα στο απόλυτο φως.

Αλέξανδρε,
με αυτή σου τη σύντομη αλλά πολύ βαθειά προσέγγιση ιστορικοτεχνικά και φιλοσοφικά του πίνακα του Μιχαήλ Αγγέλου θεωρώ ότι δείχνεις το δρόμο της δικής σου σύλληψης να εννοήσουμε, γιατί συνέδεσες αυτόν ακριβώς τον πίνακα με το Λιαντίνη.
Όμως το απόλυτο φως στη γη με τις φυσικές συντεταγμένες διαρκεί μια ελάχιστη στιγμή, στο μεσουράνημα του ήλιου. Αμέσως μετά αρχίζει η συσκότηση. Είναι το σημείο κέντρο ανάμεσα στο p και στο q.
Πώς λοιπόν γίνεται να συμπέσει η αφάνεια με το απόλυτο φως; Στο απόλυτο φως τα πάντα οφείλουν να είναι φανερά. Και εδώ βέβαια είναι το πρόβλημα. Μήπως συσκοτίζονται ακριβώς από το απόλυτο φως; Για σήκωσε τα μάτια σου γυμνά στις 12 το μεσσημέρι να κυτάξεις τον ήλιο. Αντί για φως θα δεις σκοτάδι.
Κατανοώ βέβαια τη λέξη σήμα που γράφεις ως παραγόμενη από το σημαίνω και όχι με τη σημασία την αρχαιοελληνική του τάφου.

"Περπατάς βλοσυρός και ολομόναχος, στις σιωπές και στα σκοτάδια σαν το δήμιο! Έτσι εμυκτήρισε κάποτε ο Ραφαήλ το Μιχαήλ Άγγελο. Και την άγρια φλόγα του δαιμονίου του"

από τα Ελληνικά του Δ. Λιαντίνη, σ. 85

Φωτεινή έδωσες λύση στην ακμή της τύφλωσης από των οραμάτων τα μυστήρια. Είναι ο δαίμων λοιπόν που με την άγρια φλόγα καταυγάζει τα δολερά σκοτάδια του νου.

Το απόσπασμα που παραθέτω βρίσκεται λίγες μόνο σελίδες πριν από την ανάπτυξη της νοητικής εποπτείας στο σχήμα του "αγάλματος" και τη θέαση του ποιητή ως λιθοξόου. Αν επιμένω στον πίνακα του Μιχαήλ Αγγέλου, επιμένω παραδειγματικά.

Δεν αρκεί η γλυκερή ζωγραφική. Γι' αυτό και η εικόνα του δημίου κόπτει την φωτογραφική, ακινδύνως ρεμβώδη, αναπαραστατική γλώσσα της ονειρικής σήμανσης και μεταθέτει το βλέμμα στο σήμα-μήνυμα του ανολοκλήρωτου αγάλματος.

"Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή", σημειώνει ο Λιαντίνης στη σελίδα που προηγείται του αποσπάσματος για τον Μιχαήλ Άγγελο (Ελληνικά, σ. 84).

Ο χαρακτηρισμός "βλοσυρός" και "ολομόναχος" που αποδίδει ο Ραφαήλ στον Μιχαήλ Άγγελο δεν μπορεί να κριθεί παραβολικά με τον Λιαντίνη παρά μόνο στη βάση του ασύλληπτου. Ως δηλαδή όριο μέσα στο φουρτιανιασμένο πέλαγος. Αν θεωρούμε τον Λιαντίνη αληθινό ποιητή, τότε θα παραδεχτούμε ότι όχι μόνο δεν μπορεί να βιογραφηθεί, αλλά δεν μπορεί ούτε καν να συλληφθεί η ιδέα της βιογραφίας του.

Συχνά βολεύει στην ερμηνευτική να παραβάλλουμε τον Λιαντίνη με μορφές όπως ο Σολωμός, ο Παπαδιαμάντης, ο Καβάφης, ο Ηράκλειτος, ο Πλάτων, ο Νϊτσε, με όλους εκείνους που "πέθαναν έρημοι, ανέστιοι, ανυμέναιοι, ολιγόκοσμοι, άπαιδοι και μοναχικοί" (Ελληνικά, σ. 84).

Ερωτώ. Ήταν ο Δημήτρης Λιαντίνης έρημος, ανέστιος, ανυμέναιος, ολιγόκοσμος, άπαιδος και μοναχικός ;

Ο Λιαντίνης παντρεύτηκε, έμεινε σε πολλά και όμορφα σπίτια, απέκτησε το "γαλάζιο βλαστάρι" του, δίδαξε επί χρόνια στο Πανεπιστήμιο, μίλησε σε πολλά συνέδρια, περπάτησε παρέα με πολλούς ανθρώπους σε μουσεία, σε κάστρα και σε εξοχές.

Δεν ήταν έρημος λοιπόν με την έννοια του λεξικού, ήταν ιδιότυπα έρημος, μέσα στην πνευματική ανομβρία του τόπου του και του καιρού του. Ο Λιαντίνης αναγνώριζε τις πνευματικές κορυφές αλλά στεκόταν κριτικά απέναντί τους και δεν προσπάθησε να πλάσει το πρόσωπό του κατά την όψη τους. Και αυτή η "ερημία" μέχρι την εξαφάνισή του ιχνηλατεί το "αίνιγμα του τρόπου του" και αφήνει το τελευταίο ίχνος στη λέξη "αλήθεια".

Αλέξανδρος Ζ. έγραψε:

"Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή", σημειώνει ο Λιαντίνης στη σελίδα που προηγείται του αποσπάσματος για τον Μιχαήλ Άγγελο (Ελληνικά, σ. 84).

Έστω και καθυστερημένα, θα συμφωνήσω μαζί σου, Αλέξανδρε, ως προς τον τιτάνιο αγώνα που απαιτεί ένα τέτοιο έργο. Τέτοιο έργο, θυμίζω, ότι ο Λιαντίνης το αποτόλμησε. Μας άφησε ανάμεσα στα άλλα έργα του και τη βιογραφία ενός ποιητή. Έστω και αν ο υπότιτλος του έργου απειλεί τον επιφανειακό αναγνώστη με την εντύπωση πως εκεί βρίσκεται μόνο ανάλυση του ποιητικού έργου. Αναφέρομαι στο βιβλίο που έγραψε για το Σεφέρη:
Τις σελίδες του διάβαζα πάλι σήμερα και θυμήθηκα ετούτη την αναφορά σου. Όπως και παραπάνω έχω σημειώσει, περί Λινού μας μιλά και ο Σεφέρης. Και όσα εκεί αναλύει ο Λιαντίνης σχετικά, παραθέτω πιο εκτεταμένα, ώστε στο αρχικό ερώτημα του Αλέξανδρου να τοποθετηθώ στη συνέχεια:

Παράθεση :

Η πορεία αυτή του Σεφέρη υποδηλώνεται συμβολικά στην πάλη του, καθώς αγωνίζεται να λάβει επαφή με την Ακρόπολη. Εδώ ακολουθεί τον αντίστροφο δρόμο από κείνον που πήραν οι έλληνες για να φτάσουν ως εκεί. Ξεκινάει από το τέλος και τραβάει προς την αρχή. Από το "ενεργεία" στο "δυνάμει", από το φέρετρο στο λίκνο.

"Τότες ένιωσα μιαν αστραπή να κόβει τον καιρό σαν ένα μεγάλο φίδι, μονοκόμματα. Είδα την τέφρα του λινού σωριασμένη στη θέση που ήταν τα σφυρά της. είδα έναν άνθρωπο ν' ανασταίνεται μέσα από τον κόρφο των μαρμάρων." (Α, 252)

Διαλύοντας την υλική του υπόσταση σε μια εναγώνια τάση σπερματικής πυκνότητας περνά μέσα από τους ρυθμούς, τα ήρεμα πρόσωπα. από τα κορμιά τα κατορθωμένα στο μάρμαρο, από τις ίνες και τις φλέβες της σκέψης, που δουλεύοντας στον αργαλειό του κόπου το ύφασμα του καιρού κατάφεραν να σαρκωθούν στις μορφές της Ακρόπολης, για να φτάσει στο πρώτο ζωντανό τους ξεκίνημα, στα λατομεία της Πεντέλης. Εκεί, σα στην πρώτη ύλη του κόσμου, οι τεχνίτες πέρασαν τη ζωή τους μέσα στο μάρμαρο και του έδωσαν τη μορφή τους.

Τα πρόσωπα του Βράχου ζωντανεύουν για τον ποιητή και αρχίζει γύρω τους ένας

χορός ακίνητος (Π, 268)

ακριβώς επειδή μπόρεσε να κάμει αυτό το ταξίδι της επιστροφής από το κοιμητήρι της Ακρόπολης ως τη λευκή μήτρα της Πεντέλης (Α, 252)

Εξωτερικά η κατάδυση του Σεφέρη σ' αυτή την πνευματική πρωτογένεια φαίνεται από τα σημεία, που είτε τα χρειάστηκε σαν στίγματα πλοήγησης στη γραμμή του, είτε τα μετάτρεψε από πέτρες ασήκωτες σε ακόνι για τα μαχαίρια του. Έκαμε δηλαδή τα εμπόδια σκαλοπάτια, καθώς γράφει κάπου για τον Καβάφη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΦΟΜΑΝΗ, σελ. 16 - 17

Στην προηγούμενη μόλις σελίδα, τη 15, ο Λιαντίνης θα κάνει λεπτομερή ανάλυση του τι σημαίνει Οιδίποδας... Μας τον παρουσιάζει ως τον άνθρωπο με τα πρησμένα πόδια από το πολύ περπάτημα... Είναι αυτός που κάνει ασταμάτητο δρόμο... Ούτε λέξη εδώ για Κολωνό και φωτερούς θανάτους... Αυτό θα το κρατήσει για το Εδώ Μεσολόγγι της Γκέμμας, όπου ετυμολογεί με περίεργη μονομέρεια όλα τα γνωστά ονόματα σε -κλης αλλά αφήνει παραπονεμένο τον Οιδίποδα μόνο να πεθαίνει στον Κολωνό. Όμως ο Οιδίπους είναι ταγμένος για στράτες ατελεύτητες και όχι του τέλους.

Και κάπου στα τελειώματα του ίδιου κεφαλαίου, του τόσο δυσνόητου Μεσολογγιού του Λιαντίνη, που και μόνο αν σκεφτεί κανείς το όνομά του Μέσο... αδυνατεί να το συνδέσει με ένα τέλος... θα διαβάσουμε και το εξής:

Παράθεση :

"Ήτανε το αχνάρι που τύπωσε το πέλμα του ήρωα απάνου στην πέτρα του καιρού και στο σωρό τα χαλάσματα του κόσμου.

Αχνάρι και τύπος, που το καμαρώνουν τα βλέμματα της γης, και το χειροκροτεί η σιγή του ουρανού."

Η εικόνα εδώ παραπέμπει ευθέως στους τεχνίτες της Πεντέλης που αναφέρονται στο απόσπασμα του Νηφομανούς.

Κι ακόμη... για να φτάσει στην Πεντέλη ο Σεφέρης, κίνησε από την Ακρόπολη, το κοιμητήρι, για τη λευκή μήτρα της Πεντέλης... Ένα ταξίδι επιστροφής...

Να θυμίσω εδώ ότι ο Ταΰγετος είναι για το Λιαντίνη "η Ακρόπολη της Σπάρτης"; (Homo Educandus, σελ. 125)

Ποιο αίνιγμα μας έχει εδώ στήσει μέσα από τη νοητική εποπτεία του Οιδίποδα; Του Οιδίποδα που θα μας τονίσει ότι η ανάληψή του είναι το απολυτήριο μάθημα για την αλήθεια και όχι του Εμπεδοκλή το πήδημα στη μήτρα του Χάους.

Και ο Οιδίποδας δε θα πεθάνει στο σκοτάδι... αλλά μέσα στο φως. Μόνο που το ταξίδι του θα είναι αόρατο...

"Κανείς δε θα μάθει το πώς και το τι ετούτης της ακραίας του ώρας."

Όχι όμως, το ξανατονίζω, σε κανένα σκοτεινό λαγούμι... αλλά "Κάπου στη μενεξεδένια και ξανθιά χώρα της κοιλάδας του Κηφισού." Ένα τοπίο θανάτου που ο Λιαντίνης κρίνει την περιγραφή του από το Σοφοκλή ως το πιο ωραίο χορικό της αττικής τραγωδίας.

Κοιτάξτε τώρα αυτό εδώ:


και πέστε μου, τι σχέση έχει με τη μενεξεδένια και ξανθιά χώρα; Ή τον τόπο που περιγράφει λίγο παραπάνω με τους κήπους και τ' αηδόνια; Τις χλωρασιές, τους καρπούς, τα νερά και τα θροΐσματα; Τους κισσούς, τους νάρκισσους και τους χρυσαυγείς κρόκους; (Γκέμμα, σελ. 152)

Και όμως ο Λιαντίνης εδώ, σε τέτοιο τόπο όμορφο γράφει ότι τελούνται όλα και προπαντός σε τόπο φωτεινό:

"Όλα τελούνται εδώ, στη συμβασιλεία του ελληνικού φωτός."

Τι σχέση έχει, ξαναρωτώ, αυτή η σκοτεινή τρύπα, με την περιγραφή του τόπου θανάτου που ο ίδιος μας άφησε στη Γκέμμα του;

Ή μήπως... σας μοιάζει για μήτρα του Χάους; Σκοτεινή τρύπα ναι... αλλά και μήτρα του Χάους;;;

Ουδεμία σχέση. Όπως ουδεμία σχέση φαίνεται να έχουν και τα παπούτσια που φόραγε ο επιβάτης του Τσούνη (θα είδατε το βίντεο φαντάζομαι... αν όχι κάντε κλίκ εδώ ) με τα παπούτσια που βρεθήκαν εκεί. Και όποια ακόμη σχέση έχει το ανοιχτόχρωμο μπλε πουκάμισο που είδε ο ταξιτζής με ετούτο που είδε το φως της δημοσιότητας ως ένδυμα του σκελετού:


Σας μοιάζει εσάς για ανοιχτό μπλε πουκάμισο;

Ή μήπως σας μοιάζει για πουκάμισο που θα φορούσε 1η Ιουνίου ένας άνθρωπος που ξεκίνησε από την Αθήνα για τη Σπάρτη εκείνη τη μέρα;;; Θα μου πεις κάποιοι το έχουν για μόδα να φοράν και κατακαλόκαιρο μακρυμάνικο πουκάμισο... Ναι... Και ανεβαίνουν μετά στον Ταΰγετο με ένα μεταξωτό μπουφανάκι... Ε, ρε περίεργα πράγματα.

Εμένα πάντως πιο λογικό μου φαίνεται ο Λιαντίνης να ήταν ντυμένος εκείνη τη μέρα όπως σε τούτη τη φωτογραφία:


Όχι μόνο γιατί ταιριάζει και με το χρώμα που περιγράφει ο Τσούνης, όχι μόνο γιατί έβραζε ο τόπος εκείνη τη μέρα, αλλά και γιατί ξέρετε από πού είναι αυτή η φωτογραφία... Και μπορεί το υψωμένο χέρι του να έχουμε ήδη διαβάσει ότι το μόνο που δείχνει είναι να τραβήξει ο φακός πιο πάνω, αλλά και ο συμβολισμός που τη φωτογραφία αυτή επέλεξε αργότερα είναι ξεκάθαρος... Είναι γιατί τραβά για τα "ψηλά απάτητα ενδιαιτήματα". Όπως έγραψε στο δάσκαλό του την ίδια εκείνη μέρα. Όπου ψηλά και απάτητα ενδιαιτήματα δεν είναι κατ' ανάγκη η μυθοπλασία των θρησκόληπτων ότι η ψυχή τους τραβά στον ουρανό όταν πεθάνουν αλλά το απώτατο σημείο της δημιουργίας ενός ποιητή.

Ποιο είναι αυτό; Εδώ θα θυμηθώ το πώς ξεκίνησα ετούτη την τοποθέτηση και θα σιωπήσω...

Ο προβληματισμός σου Ηρακλή είναι πολύ έμπεδος και πειστικός. Πως να δεχθείς τη σκοτεινή τρύπα ως μήτρα Χάους!!! Εδώ θα σου επισημάνω το εξής: Τη λέξη "Χάος" ο Λιαντίνης στη Γκέμμα τη γράφει με κεφαλαίο Χ και όχι με πεζό χ, ως ήταν φυσικό, αν την χρησιμοποιούσε με την καθιερωμένη σημασία. Γιατί; Γιατί το Χάος εδώ είναι κύριο όνομα (γι' αυτό και το αποδελτιώνει στον Πίνακα - Επιστροφή, σελ. 286) και ο Λιαντίνης παραπέμπει στο κοσμογονικό μέγεθος του ησιόδειου Χάους που αποτελεί το γενετήσιο έσχατο και τη μήτρα του σύμπαντος, από το οποίο γεννιέται η Γη και ο Έρως (Ησίοδος, Θεογονία, 117, 120). Γι’ αυτό το ονομάζει «μήτρα». Τον βλέπεις λοιπόν τον ποιητικό συμβολισμό της νοητικής μεταφοράς; (Και μετά άσε τους «έξυπνους» να μετρούν το ύψος από το οποίο πήδησε ο Εμπεδοκλής - Λιαντίνης τόσα χρόνια).

Για προχώρα όμως λίγο πιο κάτω στη σελ. 166 της Γκέμμας. Το λέγει με δυνατή τη φωνή. Εκείνο που βρήκανε την άλλη χρονιά δεν ήτανε το σανδάλιο κλπ. (για τα παπούτσια γράφει η Δανάη). Τι ήταν; Ήταν ο πρίγκιπας που έγινε (εδώ παραβολή κάνει, γι’ αυτό και λέγει «πες») Κούλιναν, Ορλώφ, ο Μεγάλος Μογγόλος, ο Τίφανυ, ο Σάχης, ο Φλωρεντίνος, ο Αστέρας του Νότου (όχι τυχαία 7 ονόματα). Τώρα παράβαλε όλα αυτά τα ονόματα με το αρχικό του χειρόγραφο στο τελευταίο κεφάλαιο π της Γκέμμας, που όμως απάλειψε, όπως δημοσιεύεται στις ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ, σελ. 11. Είναι τα ίδια. Ζητάει όταν γυρίζει πίσω ο Οκταβιανός Αύγουστος (γράφε Λιαντίνης, γιατί μη μου πεις ότι ο Οκταβιανός Αύγουστος είχε κάποια Λου και Διοτίμα ως αναπνοές) να του τα δώσουν πίσω, γιατί είναι δικά του, είναι το έχει του. Ποια είναι αυτά; Μα τα 7 βιβλία του φυσικά (το 8ο, ο Νίτσε, είναι μετάφραση).
Μπορείς λοιπόν να συλλάβεις τι σημαίνει μεγάλος δημιουργός - ποιητής (από το ποιείν, όπως τόνιζε);

Χαίρομαι που ειδικά αυτό το ποστ βγήκε από το "ντουλάπι" και μπορούμε να συνεχίσουμε το διάλογο. Το αίνιγμα του Λιαντίνη και με τα δέκα χρόνια πλέον συμπληρωμένα της απουσίας του δε φάνηκαν αρκετά για να το λύσουν. Φαίνεται μάλιστα να είναι σε στενή συνάρτηση το αίνιγμά του με τον Οιδίποδα, όπως και καταδείχτηκε από τους προλαλήσαντες.

α. Και σημαντικότερο: Η αναφορά στο τελευταίο του γράμμα:

Παράθεση :

"Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης"

Δ. Λιαντίνης, Από το τελευταίο γράμμα που είδε το φως της δημοσιότητας

β. Αναφορά στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ της ΓΚΕΜΜΑΣ στο θάνατο του Οιδίποδα:

Παράθεση :

"Κανείς δε θα μάθει το πώς και το τι ετούτης της ακραίας του ώρας."

Και πραγματικά κανείς δεν μπορεί με εγκυρότητα να καταθέσει το πώς και το τι έγινε από την ώρα που ο ταξιτζής άφησε το Λιαντίνη στο καταφύγιο. Έστω και αν εκ των υστέρων παρουσιάστηκε ένας ξάδερφός του και ομολόγησε στις αρχές πως γνώριζε το πού. Μα ακριβώς αυτό δημιουργεί πρόσθετο προβληματισμό. Αφού ήθελε να πορευτεί το θάνατο του Οιδίποδα, γιατί να ενημερώσει το πού θα τον βρουν; Είναι ή δεν είναι αντιφατικό ένα τέτοιο στοιχείο;

Μια άλλη αντίφαση είναι στα στεφάνια που έδωσε εντολή να κατατεθούν την ώρα που θα έπεφτε: Στο Λυκούργο και στο Σολωμό. Και ο ένας και ο άλλος πέθαναν μακριά από τον τόπο τους. Η "σπηλιά" όμως που βρέθηκε ο Λιαντίνης είναι πάνω από το χωριό του. Το αναφέρω έστω και αν υπάρχει εδώ ο αντίλογος πως δεν ήταν γι' αυτό που θέλησε να τους στεφανώσει. Αλλά και γιατί θέλησε ξέχωρα αυτούς τους δύο; Τον ποιητή και το νομοθέτη; Για να οριοθετήσει και το δικό του βεληνεκές; Του ποιητή που δεν αραδιάζει απλώς λέξεις στο χαρτί μα γίνεται ομότεχνος του θεού;

Παράθεση :

Ο ποιητής είναι ο γειτονικότερος ομότεχνος του Θεού - δημιουργού της Γένεσης. (ΕΞΥΠΝΟΝ ΕΝΥΠΝΙΟΝ, 54)

Και του νομοθέτη που θέτει το θεσμικό πλαίσιο για να ανδρωθεί η πολιτεία;

Παράθεση :

Την πράξη του Εμπεδοκλή να πηδήξει ζωντανός στη λάβα της Αίτνας πρέπει να την κατανοήσουμε σαν τη σφραγίδα της διδασκαλίας του. Είναι, θα 'λεγα, το μυθικό αντίστοιχο της εθελούσιας απόφασης του Λυκούργου να εμπιστευθεί την αυτοεξορία του στο θάνατό του, προκειμένου ο όρκος των συμπολιτών του στην τήρηση των νόμων που τους άφηκε να περιβληθεί με ισχύ παντοτεινή. (HOMO EDUCANDUS, 85)

Για δέστε μία σύμπτωση... Εδώ συναντάται ο Εμπεδοκλής με το Λυκούργο. Ή μάλλον τους συναντά, τους ταυτίζει, ο Λιαντίνης. Το πώς θαρρώ πως έχει ιδιαίτερη αξία: Ως μυθικό αντίστοιχο.

Θα τολμήσω να πω εδώ πως έχουμε ακόμη μια αντίφαση εκ μέρους του Λιαντίνη. Εκείνος που έκαμε σημαία του τη μέθοδο των θετικών επιστημών και την πειραματική απόδειξη, κρύβεται (ας μου επιτραπεί η λέξη) πίσω από μύθους και σύμβολα ομιχλώδη. Οιδίποδας, Εμπεδοκλής, Σολωμός, Λυκούργος... Τα πρόσωπα της φάμπουλας (που θα έλεγε ο ίδιος ο Λιαντίνης - Γκέμμα, 181) αλλά και οι αληθινοί και υπαρκτοί. Τα αγάλματα λόγου και μύθου, Οιδίποδας και Λυκούργος - ξέρετε υποθέτω πως ο Λυκούργος εικάζεται πως ήταν μύθος και μόνο, θα μεταχειριστώ μάλιστα εδώ και επιβεβαίωση από τον ίδιο το Λιαντίνη:

Παράθεση :

"Αλλά ας αφήσουμε κατά μέρος την παιδεία της Σπάρτης, που τα φυσικά πρότυπα από τα οποία άντλησε, άσκησαν πάνω της τόσο καθηλωτική την επίδραση, ώστε να μην ξεχωρίζει κανείς αν εκείνο που τελικά ενομοθέτησε ήταν η σοφία του μυθικού Λυκούργου, ή η παιδαγωγική μάστιγα του Ταΰγετου!" HOMO EDUCANDUS, 116)

και από την άλλη δυο άνθρωποι με σάρκα και οστά. Τουλάχιστον όταν ζούσαν... Ο Εμπεδοκλής και ο Σολωμός.

Αν λοιπόν στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ έχουμε Οιδίποδα και Εμπεδοκλή, στο στεφάνωμα έχουμε Σολωμό και Λυκούργο. Τα "δίδυμα" που κατακλύζουν το λιαντίνειο έργο κάνουν κι εδώ την παρουσία τους αναγκάζοντας θα έλεγα όχι να καταφύγουμε στον ένα ή στον άλλο για ερμηνεία του προτύπου που ακολούθησε ο ίδιος ο συγγραφέας μα να σταθούμε στο χαλεπό μεταίχμιο. Στο ανάμεσα. Στο ΝΑΙ και στο ΟΧΙ:

Παράθεση :

Αυτόν το δίκαιο, που στέκεται στο χαλεπό μεταίχμιο του ναι και του όχι, οι άλλοι άνθρωποι του καιρού του και του τόπου του, άνθρωποι μικρόνοες και μίζεροι, χαμοζωήδες και θελωζήσηδες στη γλώσσα του Λασκαράτου, θα τον δικάζουνε σαν άθεο. Όπως δικάσανε το δίκαιο Σωκράτη, και το δίκαιο Αριστοτέλη, και το δίκαιο Τζορντάνο Μπρούνο. (ΓΚΕΜΜΑ, 18 )

Άστους το λοιπόν στο προαιώνιο έργο τους. Να λιθοβολούν κάθε δίκαιο άνθρωπο που αρνείται να επιλέξει το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ. Έτσι κι αλλιώς οι μικρόνοες και οι μίζεροι και χαμοζωήδες και οι θελωζήσηδες (στη γλώσσα του Λασκαράτου και του Λιαντίνη) κάτι άλλο θα βρουν να τον δικάσουν.

Αυτό που τέλος πάντων θέλω να πω είναι ότι ο Λιαντίνης όταν λιαντινικά τον προσεγγίσεις σε οδηγεί θες δε θες στο συμπέρασμα πως το αίνιγμά του φρόντισε να το θωρακίσει με κάθε τρόπο ώστε αίνιγμα να παραμείνει. Με ποια μέσα το προστάτευσε; Ποιοι δέχτηκαν να τον βοηθήσουν; Τι ήξερε ο καθένας; Και στο σημείο αυτό θαρρώ έλαβε τα μέτρα του. Ο καθένας και μια ψηφίδα. Δε νομίζω πως υπάρχει ή θα υπάρξει άνθρωπος που όλη την αλήθεια για την εξαφάνιση του Λιαντίνη να προσεγγίσει. Γιατί το αίνιγμα πρέπει να μείνει αίνιγμα. Μόνο ως αίνιγμα έχει ουσία. Να μείνει ανοιχτή η α-πορία:

Παράθεση :

Αν αναρωτηθεί κανεί τι είναι τώρα που ζει, τι θα 'ναι όταν πεθάνει, και τι ήταν προτού να γεννηθεί, αν βουλιάξει στον υδράργυρο αυτής της απορίας με τη γνώση ή με τη μνήμη πως το αύριο έφτασε κιόλας, και πως το χθες το πήρε πια μαζί του ο ποταμός της Λήθης με τα άσπρα κυπαρίσσια στις όχθες του, αν ακούσει ν' ανεβαίνει στον ύπνο του από το ουρανοκρέμαστο πηγάδι της αβύσσου κάποια απόκριση στο ερώτημα, σαν ηχώ αμετάδοτη και προσωπική, τότε καλώς ερωτά, και καλώς αποκρίνεται. Διαφορετικά να μην ερωτά για το μηδέν και το είναι. Όπως δεν ερωτούν τα οικόσιτα κυνάρια και τα μανιτάρια. (HOMO EDUCANDUS, 71)

Κι ακόμη από κάποιο γράμμα του θυμάμαι να αναφέρει:

Παράθεση :

Για σένα είμ' ο άνθρωπος εγώ. Είμαι ο χαμένος σου, καλύτερα ο ανεύρετος, εαυτός. Εκείνο που φοβάσαι και θέλεις να ξεχνάς. Ο πόνος και η απορία σου, ο δρόμος και του πλάστη σου η σφραγίδα. Η αλήθεια, που απ' το βάρος της μας σώζει η απάτη κ' η ψευδαίσθηση κάθε στιγμής. (17/4/1971)

Και από τη ΓΚΕΜΜΑ (18 ) και πάλι θα μας φωνάξει:

Παράθεση :

Ζήτα το άγνωστο. Χτύπα να σου ανοίξει να περάσεις ο τοίχος που δεν έχει πόρτα. Κάμε να μεταλλάξεις την απορία σου σε δημιουργία, και το ανθρώπινό σου σε λύτρωση.

Λέω λοιπόν πως το χρυσάφι δεν είναι τα "χρυσά νομίσματα" (ΓΚΕΜΜΑ, 160 - η σκηνή στο Αρχοντικό) μα το νερό. Εκεί που βουλιάζεις... Το υγρό ασήμι, ο υδράργυρος της απορίας. Και θυμηθείτε τι κάνει στη σκηνή αυτή ο ... ορεινός ναυβάτης. Άφηκε, λέει, ο Λιαντίνης, πίσω του και το νερό της στέρνας και τα φλουριά, όπως νωρίτερα (σελ. 158) είχε αφήκει το όνειρο, κι έπιασε πάλι ν' ανηφορίζει την πλαγιά και τα ψηλώματα. (σελ. 158 - 160) Φεύγει ο ναυβάτης και πορεύεται για να καταλήξει στο τέλος του κεφαλαίου αστροβάτης (σελ. 166) που αφήνει πίσω του όχι μόνο τις πλαγιές μα και το φως του ήλιου που βασιλεύει αντίκρα. Κι εκεί και τότε εμφανίζεται μια καθαρή γραμμή που χωρίζει, έτσι γράφει ο Λιαντίνης, το φωτιζόμενο από τη σκιά.

Είναι τόσο έμορφα δοσμένα όλα τούτα. Και πλανερά θα έλεγα. Που παρασύρεσαι και από ναυβάτης καταλήγεις μυθοβάτης. Κι ονειρεύεσαι. Και βλέπεις μπρος σου όχι το άγαλμα λόγου που μας άφηκε ο Λιαντίνης στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ μα τον ίδιο το Λιαντίνη. Νάτος... Που προχωρά. Και φτάνει στη σπηλιά. Κλείνει στη στερνή ματιά την τελευταία ακτίνα του ήλιου. "Την ώρα που θα βυθίσει στο βύθος των οριζόντων". (σελ. 166)Και βυθίζεσαι κι εσύ σε μια αλήθεια που αλήθεια δεν είναι. Και λες εκεί και τότε έλαβε τέλος η ζωή του. Πήδησε στη μήτρα του Χάους. Μαζί με τον Εμπεδοκλή. Που το δεύτερο συνθετικό του είναι η λέξη κλέος. Ιδού και ζητούμενο περίτεχνα κρυμμένο. Η δόξα. Η ενδοκοσμική αθανασία. Θες από μοίρα (σελ. 146) θες γιατί αγωνίστηκε το μεγάλο αγώνισμα. Όπως και να έχει, ο Εμπεδοκλής του Λιαντίνη δεν είναι η πιστή απομίμηση του Ακραγαντίνου φιλόσοφου αλλά "ο άντρας που προορίστηκε ν' αφήκει τη δόξα του ανώλεθρη στη μνήμη των ανθρώπων." (σελ. 147)

Ειλικρινά με εντυπωσίασε αυτή η λέξη "άφηκε" στο κεφάλαιο αυτό. Αξίζει ίσως να μετρήσει κανείς πόσο και πού τη χρησιμοποιεί ο Λιαντίνης. Με τελευταία εκείνη που χάραξε τη θρυλική του φράση:

Παράθεση :

"Γιατί; Γιατί εκεί και τότε παίχτηκε στα ζάρια το αρχέτυπο, και όχι το παράδειγμα.
Πώς; Το πώς μας το άφηκε αίνιγμα και δώρο."

.......................................................................

(ΓΚΕΜΜΑ, 166)

Η απάντηση, γιατί ναι, υπάρχει η απάντηση, αχ, τι παιχνιδιάρης είναι ο άνθρωπος αυτός στα γραπτά του, βρίσκεται μπροστά μπροστά, μόλις στη δεύτερη σελίδα (144) του κεφαλαίου:

Παράθεση :

"Έδεσε με το δικό του σπαθί το γόρδιο δεσμό στον κύκλο του. Έτσι, που κανείς να μην μπορεί να τον λύσει."

ΚΑΝΕΙΣ! Άντε να το πάρουμε απόφαση. ΚΑΝΕΙΣ, ξαναλέγω.

Το πώς, δεν το γνωρίζω. Πώς δηλαδή κατάφερε έτσι να δέσει άλυτο το αίνιγμα. Αλλά και πάλι λέω πως δε μας κορόιδεψε. Κάθου και σκέψου πως το ονόμασε το κεφάλαιο; ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. Να σας θυμίσω πώς το περιέγραψε ο ίδιος ο Λιαντίνης το "Μισολόγγι" στο ΧΑΣΜΑ ΣΕΙΣΜΟΥ (39);

Παράθεση :

Πρόκειται για το Μισολόγγι, όπου η έγχρονη και τυπική πράξη των ελλήνων εφανέρωσε τον άχρονο και αρχετυπικό μύθο των ανθρώπων. …


Το Μισολόγγι είναι ο τόπος που κατάργησε την εκλογή και θέσπισε την απόφαση. Το τειχιό και η πέτρα, που απάνου της έσκασε κεραυνός γεννημένος από τη βίαιη κρούση των δυνάμεων του Μηδενός και του Είναι, και την όρισε κατοικία του ανθρώπου. Έξω από τα τείχη ευρίσκεται η ζωή, που πληρώνεται με την τιμή του θανάτου. Μέσα από τα τείχη ευρίσκεται ο θάνατος, που εξαργυρώνεται με την ατιμία της ζωής. Ούτε μέσα να μείνει κανείς ημπορεί, γιατί τον σκιάζει η ντροπή της σκλαβιάς, ούτε έξω βολεί να περάσει, γιατί τον βιάζει η απειλή του Άδη.

Εδώ και το αρχέτυπο που αναφέρει στη Γκέμμα. Ο αρχετυπικός μύθος των ανθρώπων είναι. Ο άχρονος. Το χαλεπό μεταίχμιο. Ο Λιαντίνης κάνει ό,τι μπορεί, με λόγια και έργα εκεί να μας οδηγήσει. Και ξέρει πως λίγοι θα αντέξουν τέτοια πορεία επί ξυρού ακμής. Οι άλλοι θα κατρακυλήσουν άλλος στο ΝΑΙ και άλλος στο ΟΧΙ. Μα γι' αυτούς ουδόλως ενδιαφέρεται ο συγγραφέας της ΓΚΕΜΜΑΣ. Γιατί, θυμίζω, πολύ πρώιμα όλους αυτούς θα κατατάξει στα "οικόσιτα κυνάρια και μανιτάρια" (HOMO EDUCANDUS, 71) Κι αυτοί, έτσι άφηκε εντολή, καλύτερα να μη ρωτούν...

Ή τουλάχιστον, ας προσέξουν πια το φουκαρά τον Οιδίποδα... που κανείς ποτέ δεν έμαθε το τι και το πώς της ακραίας του ώρας. ΚΑΝΕΙΣ!

Από τις πιο ενδιαφέρουσες απόψεις που έχω διαβάσει πάνω στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ και σε συνδυασμό με το τελευταίο γράμμα του Λιαντίνη. Οιδίποδας και Εμπεδοκλής. Σολωμός και Λυκούργος.

Όμως εδώ θα μου επιτρέψετε να παραθέσω ένα ακόμη απόσπασμα από το ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ:

Παράθεση :

Όταν ανέβηκε για πρώτη φορά ο Εμπεδοκλής το όρος, άλλο επερίμενε και άλλο είδε.

Ωσάν επερπάτησε τους πρώτους λόφους. ωσάν έπιασε ν' ανηφορίζει τις απανωτές υπώρειες, τέσσερες πέντε η μία όλο και πιο ψηλά από την άλλη. ωσάν εκαβάλησε την τελευταία δειράδα και πάτησε την ακρώρειά της, εκεί αντίκρυσε την κορφή. Ξαφνικά.

Μανούλα μου! τί 'ταν εκείνο που ένιωσε τότες. Η ψυχή του εβούλιαξε. Πώς βουλιάζει φρύνος στη λάσπη, αν τύχει και τον πατήσει ιπποπόταμος; Του κόπηκαν τα ήπατα.

Ο τεράστιος φωτερός όγκος, που σαν τον αντίκρυζε από τον κάμπο εφάνταζε στα μάτια του απέραντα μακρυνός, χαμένος στα ύψη και στον ουρανό, άλλοτε να τον τρέχουν τα σύννεφα με βιαστικό διαβασίδι, άλλοτε μπαμπακερή απανωσιά να τον σκεπάζει ημέρες πολλές η αντάρα, άλλοτε να λάμπει στην αιθρία όρθιος, καμαροφρύδης, ατεμπίχιαστος, σα μαρμάρινος ώμος λευκού θεού,
αυτός ο τεράστιος φωτερός όγκος τινάχτηκε τώρα μπροστά στα μάτια του ζωντανός. Τον ένιωσε ένα ολοκάθαρο επίμονο βλέμμα αντίπαλου βλοσυρού, που σε κοιτάει ασκαρδαμυκτί. Να σε λυγίσει. Να σπείρει μέσα σου τον πανικό φόβο. Να σε κάμει να τρεκλίσεις και να σου διπλωθούν τα γόνατα. Να καταρέψεις στη γη και να ικετέψεις:

- Έλεος, βουνέ! δε σε υποφέρω.

Όταν αντίκρυσε για πρώτη φορά ο Εμπεδοκλής το όρος, το αισθάνθηκε συμπαγές ν' ακκουμπάει στη ράχη του.

- Θεοί! εφώναξε. Πού είναι η δύναμη που μου χρειάζεται τώρα, να αντέξω ετούτο το ατλαντικό βάρος; Άνθρωπος είμαι. Και μου ζητάτε τα δάνεια τιτάνα. Μα πώς γίνεται λοιπόν να το κάμω να γίνει; Πού το βλέπω καθαρά. Αν δεν κρατήξω το όρος στους ώμους μου, δε θα βρεθεί τρόπος να το ανεβώ. Να πατήσω την κορφή του. Να πηδήξω τον κρατήρα. Αχ! εδώ που με φέρατε, ποιος θα με συδράμει τώρα;

Είναι μεγάλος ο κόσμος. Και το σώμα μας να τον χωρέσει τόσο μικρό. Είναι πλατιά η σκέψη μας. Όμως δε φτάνει να διοδέψει τον άπειρο ουρανό. Και το μέτρο της ύπαρξής μας της φωτεινής είναι η γνώριμη πυγολαμπίδα μέσα στην ατελεύτητη λάμψη του ήλιου.

- Μα ποιος είμαι λοιπόν;

Έτσι εγύρισε τότε να ρωτήσει ο ορεινός στρατοκόπος, μέσα στη νικητήρια σιωπή που τον κύκλωνε. Και άκουσε την ίδια απόκριση. Σε γλώσσες διαφορετικές, και σε καιρούς άλλους:

- Όδε εκείνος εγώ! άθλιον Οιδιπόδαν.

Και σαν από μακρύτερα και ακατάληπτα κάπως,

- This is I, Hamlet the Dane.

Όταν αντίκρυσε για πρώτη φορά ο Εμπεδοκλής το όρος από την ψηλότερη ακρώρεια της τελευταίας δειράδας, ήταν η τρίτη μέρα μεσούντος του μήνα Πυανεψιώνα, ή Δαματρίου ή Αθύρ."

Αν πρέπει να δούμε τις αναφορές σε πρόσωπα αληθινά και πρόσωπα της φάμπουλας (σημαίνει παραμύθι; favola στα ιταλικά είναι το παραμύθι πάντως) οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στο συγκεκριμένο απόσπασμα (σελίδα 146 της Γκέμμας) ανάμεσα στον Οιδίποδα και στον Εμπεδοκλή, προβάλλει το φάντασμα του Άμλετ. Του σεξπιρικού Άμλετ. Το τι σημαίνει αυτό, μας το είχε αναλύσει παλιότερα η Φωτεινή:

Παράθεση :

Η δεύτερη εικόνα που μεταφορικά έφερα στο νου μου είναι η εικόνα των τελευταίων στίχων του σαικξπηρικού Άμλετ. Στη σκηνή έχει εισέλθει ο πρίγκιπας της Νορβηγίας Φορτιμπράς με τους άγγλους αποκρισάριους με τύμπανα και σημαίες, αντικρίζουν το φριχτό θέαμα του θανάτου του αναποφάσιστου τραγικού ήρωα Άμλετ (αμλετισμός έχει καθιερωθεί να σημαίνει αναποφασιστικότητα) και διατάζει: «μουσικές στρατιωτικές και τιμές πολέμου για κείνον ας μιλούν μεγαλόφωνα – The soldiers music and the rites of war speak loudly for him».

Παρατηρούμε λοιπόν ότι ο ίδιος ο Λιαντίνης γράφοντας το ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ στάθηκε αναποφάσιστα μεταξύ των δύο νοητικών εποπτειών που χρησιμοποίησε, του Οιδίποδα και του Εμπεδοκλή. Αυτό εξάλλου υποδηλώνει και το ερώτημά του:

Παράθεση :

- Μα ποιος είμαι λοιπόν;

Έχουμε ξεκάθαρα εδώ το ολυμπιακό αγώνισμα του ανθρώπου, την πάλη του για αυτογνωσία, που είναι ένα αγώνισμα δια βίου. Απολυτήριο μάθημα - θα πει ο ίδιος ο Λιαντίνης στη σελίδα 153 της Γκέμμας - είναι η Ανάληψη του Οιδίποδα. Όχι το πήδημα του Εμπεδοκλή στη μήτρα του Χάους. Αυτό το πήδημα που συναντάμε στον επίλογο του κεφαλαίου ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ (σελίδα 166 )

Θα υπενθυμίσω μάλιστα εδώ και κάτι ακόμη που είχε ειπωθεί σε παλιότερο διάλογο για το ΟΡΕΙΠΟΡΙΚΟ του Λιαντίνη: Αν και στο χειρόγραφο του Ορειπορικού του υπάρχουν 14 καταγραφές για ανάβαση στο όρος, στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ της Γκέμμας έχουμε δύο και ίσως και μία τρίτη που δίνεται ποιητικά. Γιατί;

Πιστεύω πως έτσι μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην αντιστοιχεί το κεφάλαιο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ σε όλο το εύρος που καλύπτει το ΟΡΕΙΠΟΡΙΚΟ. Όχι δηλαδή να μην αναφέρει κάποιες ενδιάμεσες ημερομηνίες ανάβασης, μα να σταματά ηθελημένα πολύ πριν από την τελευταία.

Ας μην ξεχνάμε βέβαια πως όλα αυτά κινούνται σε χώρο ποιητικό και συμβολικό και τίποτα δεν μπορείς να πάρεις ως απόλυτο δεδομένο. Απλώς επισημάνσεις κάνουμε με βάση τα ντοκουμέντα και το έργο που μας άφησε.

Πάντως οφείλω να επισημάνω πως το στοιχείο της αναποφασιστικότητας υπάρχει ακόμη και στο τελευταίο γράμμα που άφησε:

Παράθεση :

..... Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος ....

Εδώ, θέλοντας και μη, θυμάμαι την αναφορά σε κάποιο γράμμα συγγενικού προσώπου του Λιαντίνη που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο. (Τουλάχιστον κατά την επίσημη δήλωσή του είναι δικό του, όσο και αν προκαλεί πολλές αμφιβολίες)

Παράθεση :

Αυτός είναι ο αδελφός μου, ο Μίμης, ο Εμπεδοκλής στη ζωή και ο Οιδίποδας στον άφαντο θάνατο.

Προσέξτε εδώ τη διασύνδεση. Ο Εμπεδοκλής είναι στη ζωή. Είναι αυτός που διοδεύει και το ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. Και είναι όπως σωστά τονίστηκε παραπάνω το μυθικό αντίστοιχο της πράξης του Λυκούργου:

Παράθεση :

Την πράξη του Εμπεδοκλή να πηδήξει ζωντανός στη λάβα της Αίτνας πρέπει να την κατανοήσουμε σαν τη σφραγίδα της διδασκαλίας του. Είναι, θα 'λεγα, το μυθικό αντίστοιχο της εθελούσιας απόφασης του Λυκούργου να εμπιστευθεί την αυτοεξορία του στο θάνατό του, προκειμένου ο όρκος των συμπολιτών του στην τήρηση των νόμων που τους άφηκε να περιβληθεί με ισχύ παντοτεινή. (HOMO EDUCANDUS, 85)

Μάλιστα και στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ (σελίδα 151 )έχουμε αναφορά στο Λυκούργο:

Παράθεση :

".... με αυτοθάνατο είχε τιμήσει και ο Λυκούργος το έργο της νομοθεσίας του... "

Κι ενώ εδώ έχουμε απροκάλυπτο θαυμασμό στο Λυκούργο και το αυτοθάνατο που επέλεξε, στη σελίδα 165 έχουμε αποστροφή έκδηλη του Λιαντίνη αφενός προς το Σοφοκλή και αφετέρου προς το Σολωμό:

Παράθεση :

"- Δε σε στεφανώνω, άρχοντα Σοφοκλή, με στεφάνι δάφνης, γιατί παράστησες το θάνατο του Οιδίποδα στον Κολωνό. Όφειλες ο ίδιος εσύ να πεθάνεις το θάνατο του Οιδίποδα στον Κολωνό!


- Δε σε στεφανώνω, κόμη Σολωμέ, γιατί τραγούδησες με τη δίκαιη λύρα την Έξοδο του Μεσολογγιού. Χρεώσταγες ο ίδιος εσύ να πηδήξεις στο χάσμα της Εξόδου. Με το σπαθί του αρχάγγελου στο χέρι να σκίσεις τη νύχτα, και να σφάξεις το σκοτάδι!"

Εδώ, και έτσι λέγοντας ο Εμπεδοκλής του Λιαντίνη:

Παράθεση :

... χωρίς αναβολή πήρε να κατηφορίζει τα τρόχαλα του όρους. Ωσάν ο Καταιβάτης.


Εγνώριζε πια πως τον καρτέρειγε η τελευταία ανέβαση. Εκείνη η πρώτη. ...

Σίγουρα εδώ αξίζει κανείς να αντιπαραβάλει τον επίλογο του βιβλίου και όσα εκεί λέγει ο Λιαντίνης για τους ποιητές:

Παράθεση :

"Γιατί η διαφορά η τρομερή εστάθηκε ότι οι ποιητές που μοιάζαν την αλήθεια, είπανε ψέματα.


Εγώ όμως, που μοιάζει με τα ψέματα, έζησα την αλήθεια."

Ποιητές και ο Σοφοκλής και ο Σολωμός. Που έγραψε ότι δεν τους στεφανώνει. Γιατί είπαν μόνο, δεν έπραξαν οι ίδιοι. Ο Λιαντίνης όμως εδώ θα βάλει τη δική του διαχωριστική γραμμή. "Εν αρχή ην η πράξις" για το Λιαντίνη, όχι ο λόγος. Και ποια πράξη είδαμε να ακολουθεί στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ μετά την απόφαση να μη στεφανώσει το Σοφοκλή και το Σολωμό; Ο ήρωας αρχίζει να κατηφορίζει... Και ξαναρχίζει από την αρχή. Γιατί γνώριζε πια πως τον καρτέρειγε η τελευταία ανέβαση.

Κι ενώ σε όλες τις προηγούμενες σελίδες του κεφαλαίου συναντάς τοπωνύμια του Ταΰγέτου, και λες εκεί πήγε ο Λιαντίνης και την 1η του Ιούνη, από το σημείο αυτό και μετά κανένα τοπωνύμιο δε σε διευκολύνει να εντοπίσεις την πορεία του. Συναντάς μόνο ένα ηφαίστειο και τον κρατήρα του. Και τη μήτρα του Χάους. Εκεί πηδά ο Εμπεδοκλής αλλά... όπως σωστά έχει επισημάνει λίγο παραπάνω η Φωτεινή, την άλλη χρονιά από κει ξεβράστηκε όχι το σανδάλιο αλλά ο πρίγκιπας. Και ο ίδιος ο Λιαντίνης γράφει στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ:

Παράθεση :

"Ήταν ο πρίγκιπας, που μεταστοιχειώθηκε μέσα του η ύλη σε λάμψη."

Δεν μπορώ εδώ να μην αναφέρω και πάλι την επισήμανση της Μυρτάλης από τη σελίδα 18 της Γκέμμας:

Παράθεση :

Ζήτα το άγνωστο. Χτύπα να σου ανοίξει να περάσεις ο τοίχος που δεν έχει πόρτα. Κάμε να μεταλλάξεις την απορία σου σε δημιουργία, και το ανθρώπινό σου σε λύτρωση.

Μεταστοιχείωση και μετάλλαξη. Λέξεις του ίδιου του Λιαντίνη. Σε λάμψη και δημιουργία. Κι όχι ενός ζωντανού ανθρώπου σε πτώμα και σκελετό... Αυτά γράφει ο ίδιος. Ας έγραφε κάτι άλλο, για να καταλάβουμε κάτι άλλο.

Μπορεί λοιπόν το αίνιγμα να παραμένει αίνιγμα, μπορεί και το αίνιγμα από μόνο του να επέχει τεράστια σημασία, μπορεί και να έχει οριστεί εξαρχής ως άλυτο, αλλά ο επίλογος του κεφαλαίου προχωρά παρακάτω και από το αίνιγμα. Όπως και η αρχή του κεφαλαίου θυμίζω πως ξεκινά με:

Παράθεση :

"Τρανώματα γλώσσης, και γόμφοις καταστόργοις, και μήδεα λαχνήεντα (αρχίδια βαρβάτα και βάρβαρα εξηγάνε)."

Κι εκεί, στο τέλος της πρώτης σελίδας, προσέξτε και τους οχτώ χρόνους. Είναι χρόνοι; Πάντως τα βιβλία του Λιαντίνη είναι εφτά. Όχι οχτώ. Όχι ακόμη. Δεν ξεχνώ την τελευταία παραπομπή της Γκέμμας: (σελίδα 271 )

Παράθεση :

"Η τελευταία λέξη"

Αλλά και δεν ξεχνώ πως ο Λιαντίνης δίδαξε το

Παράθεση :

"Εν αρχή ην η πράξις"

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σελίδα 46

Και ακόμη πως:

Παράθεση :

Το αληθινώτερο ποίημα στο γνήσιο ποιητή είναι η ίδια η ζωή του.

ΧΑΣΜΑ ΣΕΙΣΜΟΥ, σελίδα 24

Είναι για όλα αυτά και για πολλά άλλα που μένει ανοιχτό το ερώτημα για το απολυτήριο μάθημα για την αλήθεια και το νόημα της ζωής του Δημήτρη Λιαντίνη. Ανοιχτό σαν το αίνιγμα. Και χάσκον. Σαν τη μήτρα του Χάους. Και καρτερεί να αρχίσουμε το κατέβασμα εφορμώντας για την τελική ανέβαση. Εκείνη που οδηγεί στη μεταστοιχείωση και στη μετάλλαξη. Αυτός όμως είναι δρόμος χωρίς συντρόφους. Και για το Λιαντίνη και για μας. Θες δε θες από δω και κάτω θα πορευτείς μόνος. Ίσως και γι' αυτό έκανε τα αδύνατα δυνατά να μείνει το αίνιγμα άλυτο και δεσμός γόρδιος. Έχει νόημα να θυμίσω τι έκανε ο Αλέξανδρος;

ΗΡΑΚΛΗΣ έγραψε:

Παρατηρούμε λοιπόν ότι ο ίδιος ο Λιαντίνης γράφοντας το ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ στάθηκε αναποφάσιστα μεταξύ των δύο νοητικών εποπτειών που χρησιμοποίησε, του Οιδίποδα και του Εμπεδοκλή. Αυτό εξάλλου υποδηλώνει και το ερώτημά του:

Παράθεση :

- Μα ποιος είμαι λοιπόν;

Έχουμε ξεκάθαρα εδώ το ολυμπιακό αγώνισμα του ανθρώπου, την πάλη του για αυτογνωσία, που είναι ένα αγώνισμα δια βίου. Απολυτήριο μάθημα - θα πει ο ίδιος ο Λιαντίνης στη σελίδα 153 της Γκέμμας - είναι η Ανάληψη του Οιδίποδα. Όχι το πήδημα του Εμπεδοκλή στη μήτρα του Χάους. Αυτό το πήδημα που συναντάμε στον επίλογο του κεφαλαίου ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ (σελίδα 166 )

Στην αρχή του κεφαλαίου, θα συμφωνήσω, υπάρχει το ερώτημα του συγγραφέα:

- Μα ποιος είμαι λοιπόν;

Η ροή όμως της αφήγησης στις επόμενες σελίδες και ειδικά ο επίλογος νομίζω πως οδηγούν στην απάντηση για το ποιος ήταν. Ένας άνθρωπος που "άφηκε" πίσω του πολλά και τράβηξε για τη απροσδιόριστο σημείο ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Τι συνέβη εκεί; Ούτε ο ίδιος μπορούσε να γνωρίζει όταν ακόμη έγραφε τις αράδες της Γκέμμας. Αυτό δε δηλώνει και η αναφορά στα ζάρια;

Παράθεση :

"Γιατί; Γιατί εκεί και τότε παίχτηκε στα ζάρια το αρχέτυπο, και όχι το παράδειγμα.
Πώς; Το πώς μας το άφηκε αίνιγμα και δώρο."

.......................................................................

(ΓΚΕΜΜΑ, 166)

Έχει ξαναθιχτεί αυτό το σημείο και σε παλιότερο διάλογο.

Κανείς βέβαια δεν μπορεί να παραβλέψει πως εκεί πάνω βρέθηκε ένας νεκρός. Ούτε πως δεν είναι κενοτάφιο το σήμα του Λιαντίνη στις Κεχρεές.

Αρκεί όμως αυτό το στοιχείο για να διαλύσει κάθε αμφιβολία μας για το αν ο νεκρός ανήκει στο Λιαντίνη;

Έχει πολλές φορές αναφερθεί ότι υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που τον είδαν ολοζώντανο μπροστά τους, ακόμη και μετά την ανεύρεση των οστών. Και άνθρωποι που τον γνώριζαν καλά, όχι άνθρωποι που είδαν το Λιαντίνη σε φωτογραφία και μόνο. Να παραδεχτούμε πως ψεύδονται; Πως είδαν κάποιον σωσία του; Πως είναι ευφάνταστοι; Σαφώς και δεν μπορούμε τίποτε να αποκλείσουμε. Όχι όμως με το επιχείρημα πως βρέθηκε νεκρός στον Ταΰγετο. Γιατί ο νεκρός αυτός αναγνωρίστηκε μόνο με εργαστηριακούς ελέγχους. Όχι οπτικά. Οπότε αναγκαστικά προβάλλουν νέες αμφιβολίες για το αν και πώς και ένα σωρό άλλα.

Ναι, ο Λιαντίνης συμβουλεύει να εμπιστευόμαστε την απόδειξη που στηρίζεται στις θετικές επιστήμες. Αλλά δεν πρόκειται ποτέ να εμπιστευτώ απόδειξη που άλλος μου δίνει έτοιμη. Σε ποιο βαθμό ο καθένας από μας μπορεί να είναι σίγουρος για την εγκυρότητα του τεστ DNA που έγινε στο συγκεκριμένο νεκρό; Και σε ποιο βαθμό γνωρίζει ο καθένας από μας τι είναι το περίφημο τεστ DNA; Αν είναι απόλυτα αξιόπιστο ή υπάρχουν περιθώρια λάθους;

Όπως δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς και όσα σε ταινίες έχουμε δει κατά καιρούς να συμβαίνουν σε ανάλογες περιπτώσεις. Αρκεί ένα χέρι να αλλάξει το δείγμα... ή ένα λάθος τυχαίο... Μήπως δεν έχετε ακούσει για ανθρώπους που το εργαστήριο τους θεώρησε φορείς του aids και μετά τους είπαν: "Συγνώμη, λάθος. Μπερδέψαμε τα δείγματα." Από τη στιγμή λοιπόν που αυτά συμβαίνουν και στην πραγματικότητα και όχι μόνο στις ταινίες φαντασίας, το ερώτημα για το Λιαντίνη και το νεκρό που βρέθηκε είναι λογικό να βασανίζει και όχι να λέμε πως δεν υφίσταται καν.

Ειδικά αν συνεξετάσουμε και όλα τα άλλα δεδομένα. Θυμάμαι πχ μια δήλωση της κόρης του Λιαντίνη σε δημόσια ομιλία της στο Μαράσλειο. Πως ο ανθρωπολόγος που εξέτασε το "σκελετό" που βρέθηκε είπε ότι μοιάζει με ανθρώπου πολύ νεώτερου από την ηλικία που είχε ο Λιαντίνης όταν εξαφανίστηκε.

Ή ακόμη υπάρχει το θέμα με το πουκάμισο και τα παπούτσια. Με άλλο πουκάμισο και άλλα παπούτσια είδε το Λιαντίνη ο ταξιτζής που τον ανέβασε την 1η Ιούνη στο καταφύγιο και με άλλα βρέθηκε ο νεκρός. Θα μπορούσε βέβαια εδώ κάποιος δύσπιστος να αναρωτηθεί για την ειλικρίνεια του ταξιτζή ή ακόμη και για τη μνήμη του. Είπε αυτός για λευκά πάνινα παπούτσια, δίπλα στο νεκρό όμως βρέθηκαν καφέ παπούτσια τύπου τίμπερλαντ. Ανέφερε πως φορούσε μπλε πουκάμισο πολύ ανοιχτό, μα το πουκάμισο του νεκρού ήταν πράσινο καρό. Είπε όμως την αλήθεια; Ή ακόμη, αυτό που είπε ανταποκρινόταν στην αλήθεια; Μήπως ξέχασε τι ακριβώς είδε;

Το θέμα είναι πως υπάρχουν και πολλά άλλα δεδομένα. Για κάποια μπορώ να μιλήσω, για κάποια άλλα δεν έχω αυτό το δικαίωμα. Θέλω να είμαι ειλικρινής στο σημείο αυτό. Υπάρχουν και άλλα δεδομένα, πολύ σοβαρά, που αναγκάζουν να στεκόμαστε με αμφιβολία για το τι ακριβώς έγινε από τη μέρα που ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε.

Το θέμα όμως είναι - και πάλι εδώ θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής - πως και με αυτά τα δεδομένα δεν μπορώ προσωπικά να αποκλείσω ότι ναι, ο νεκρός στις Κεχρεές είναι του Λιαντίνη. Και ότι κάποιος σκόπιμα και επί σειρά ετών προσπαθεί να δημιουργήσει νεφελώδη κατάσταση γύρω από το αν είναι ή δεν είναι νεκρός ο Λιαντίνης.

Γι' αυτό και το ξαναέγραψα πριν λίγες μέρες: Δεν ξέρω αν είναι νεκρός ή ζωντανός. Ούτε ναι, ούτε όχι. Απλά δεν ξέρω. Και εδώ σίγουρα έχει πολύ χώρο για προβληματισμούς αν ο ίδιος ο Λιαντίνης επεδίωξε κάτι τέτοιο. Να μας οδηγήσει στο σημείο του ΔΕΝ ΞΕΡΩ. Νεκρός ή ζωντανός;

Σαφώς και ο νους μας στρέφεται στο σημείο αυτό στο περίφημο πείραμα του Σρέντιγκερ. Εκεί ήταν γάτα. Εδώ είναι ο ίδιος ο Λιαντίνης; Και μέχρι πότε; Πόσο θα κρατήσει αυτό το πείραμα, αν βέβαια είναι πείραμα και αν είναι σχεδιασμένο από τον ίδιο; Για πάντα; Ή θα έρθει κάποια στιγμή ο από μηχανής θεός να δώσει λύση στην απορία μας;

Θα θυμίσω εδώ πως στο συγκεκριμένο πείραμα σημαντικός είναι ο ρόλος του παρατηρητή. Και όχι μόνο εκείνου που "έστησε" το πείραμα. Και σημαντικό και το μάτι με το οποίο παρατηρεί.

Μας ενδιαφέρει αστυνομικά να λύσουμε το γόρδιο δεσμό του Λιαντίνη; Νομίζω εύκολος είναι ο τρόπος. Όχι όμως του χεριού του δικού μας. Αυτό είναι ζήτημα που άπτεται της δικαιοδοσίας των δικών του και των αρχών. Αν δεν εμπιστεύονται το πρώτο τεστ DNA, ας γίνει και δεύτερο και τρίτο κα σε διαφορετικά εργαστήρια, εντός και εκτός Ελλάδας. Δεν μπορεί όλα να πέσουν έξω. Δεν μπορεί σε όλα να φτάσει κάποιο πονηρό χέρι που θα αλλάξει τα δείγματα. Σωστά; (όχι απόλυτα σωστά, αλλά τουλάχιστον θα έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη)

Είναι όμως αυτό το ζητούμενο; Κι αυτό άραγε σχεδίασε ο Λιαντίνης; Ένα αστυνομικό θρίλερ; Επιτρέψτε μου να μην το πιστεύω. Εκτός πια αν ο άνθρωπος δεν έστεκε στα καλά του. Μπορεί; Χμ... Και ποιος μπορεί να το αποκλείσει; Είμαστε ψυχίατροι μήπως;

Αν όμως δεν ήταν τρελός αλλά ήξερε καλά τι έκανε, το θεωρώ απίθανο όλο αυτό να στόχευε σε αστυνομικά αινίγματα. Εκεί θα πρέπει αναγκαστικά να στραφούμε σε φιλοσοφικές ερμηνείες. Κι αυτές δεν είναι καθόλου εύκολες. Ειδικά για ανθρώπους που δεν έχουν φιλοσοφική παιδεία. Και μάλιστα του ύψους και του βάθους του Λιαντίνη.

Κι αναρωτιέμαι: Πόσοι από αυτούς που ασχολούμαστε με το Λιαντίνη έχουμε έστω και ελάχιστη φιλοσοφική παιδεία;

Τουλάχιστον όσοι έχουμε στοιχειώδη επίγνωση του ποιοι είμαστε, ας αφήσουμε ήσυχο το γόρδιο δεσμό του Λιαντίνη και ας καταπιαστούμε με άλλα έργα, προσήκοντα στις δυνάμεις μας. Με μέτρο, με τάξη και κλιτότητα, όπως μας συμβούλεψε κι εκείνος.

Και ενθυμούμενοι πως το βασικό είναι ο καθένας να θέσει για τον εαυτό του πρώτα το ερώτημα "Ποιος είμαι;" και μετά για όποιον άλλο.

Ωραία λοιπόν, νεκρός ή ζωντανός, κατ' αντιστοιχία του πειράματος. Να το δεχτούμε αυτό. Και να μην έχουμε το θράσος να υπερασπιζόμαστε τη μία ή την άλλη εκδοχή. Αλλά μην τρελαθούμε κιόλας. Εδώ δεν είναι ένα θεωρητικό πείραμα, εδώ πρόκειται για αληθινό άνθρωπο. Ή το ένα ισχύει ή το άλλο. Κι αν μεν είναι νεκρός, τότε πρέπει να παραδεχτούμε πως ο σχεδιασμός του ήταν τέλειος αφού κατάφερε δέκα χρόνια μετά ακόμη και δικούς του ανθρώπους να διχάζονται για το αν πέθανε ή ζει.

Αν όμως είναι ζωντανός; Τότε εγείρονται πολλά ερωτηματικά για τις εικόνες που έχουμε παρακολουθήσει. Μπορεί κι εγώ να μην ξέρω αν είναι νεκρός ή ζωντανός, αλλά αν με ρωτήσετε τι προτιμώ θα πω έναν Λιαντίνη νεκρό. Διότι δεν μπορώ να φανταστώ τι εξήγηση θα μπορούσε να δώσει για όσα ακολούθησαν την εξαφάνισή του και που αν ζει έχει ευθύνη και ο ίδιος. Τουλάχιστον ως προς τον νεκρό που βρίσκεται στις Κεχρεές. Αυτό δεν το συγχωρεί ούτε ανθρώπινος νόμος ούτε της φύσης. Εκτός, τι να πω; Να έχει πάθει αμνησία; Να μην ξέρει ποιος είναι; Κι αφήνει εδώ και τόσα χρόνια να νομίζουν όλοι ότι είναι νεκρός;

Τι Εμπεδοκλής και τι Οιδίποδας και Λυκούργος και Σολωμός... Αν ο Λιαντίνης ξαναγύριζε επίσημα, καταλαβαίνετε με τι θα βρισκόταν αντιμέτωπος; Το θεωρώ όχι απίθανο να συμβεί, αλλά αδιανόητο.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα σχετικά έχουν γραφτεί, αφήνω μόνο ένα παραθυράκι. Να μην έχει τη δυνατότητα να κάνει αλλιώς από κάποιον λόγο ανωτέρας βίας. Τι μπορεί να είναι αυτό; Αν ήξερα, δε θα ρώταγα... Πάντως όλα αυτά αγγίζουν το όριο του γελοίου. Μπορούμε αυτό να το δούμε; Να αφήνει ένα χαρτί με το "Πεθαίνω" κι αυτός να ζει;

Για να μην αδικώ όμως εκείνους που έχουν άλλη άποψη, θα ρωτήσω και κάτι ακόμη. Έχετε σκεφτεί μήπως πίσω από όλα αυτά υπάρχει κάποιος άλλος που κάνει "παιχνίδι" και δημιουργεί δεδομένα για να ενισχύει την άποψη πως ο Λιαντίνης μπορεί και να ζει; Ξεκινώντας από έναν "τρελό" που του μοιάζει και προσπαθεί να το εκμεταλλευτεί, μέχρι δεν ξέρω πού... πχ άνθρωποι που για τους δικούς τους λόγους ή και κατ' εντολή του ίδιου του Λιαντίνη προσπαθούν να συντηρήσουν τις αμφιβολίες; Όμως γιατί; Τόσοι πεθαίνουν κάθε μέρα, χιλιάδες... Δεν καταλαβαίνω σε τι θα εξυπηρετούσε κάτι τέτοιο.

Όπως δεν καταλαβαίνω και το γιατί γίνεται μεγάλος κάποιος που πάει στα 56 του και βάζει μόνος του τέλος στη ζωή του. Καταλαβαίνω τη Γώγου. Δεν άντεξε άλλο. Άνοιξε την πόρτα και έφυγε. Καταλαβαίνω κι εκείνον που πέφτει παλεύοντας για κάποιο ανώτερο ιδανικό. Εδώ όμως; Ποιο είναι το ανώτερο ιδανικό που υπηρετείται; Η διαμαρτύρηση; Να ξυπνήσουν οι μάζες από τον λαθεμένο τρόπο ζωής; Δέκα χρόνια μετά τι άλλαξε; Ακόμη χειρότερος έγινε ο κόσμος. Ή μόνο δική μου ιδέα είναι;

Μήπως πάλι πίστεψε ο Λιαντίνης ότι πράγματι θα λειτουργήσει ο αφανισμός του σαν του αρχαίου (και μυθικού όμως) Λυκούργου; Νομίζω θα λειτουργούσε πολύ περισσότερο αν παρέμενε στη θέση του και δίδασκε.

Η Ελίνα έγραψε:

Παράθεση :

Για να μην αδικώ όμως εκείνους που έχουν άλλη άποψη,

Ούτε κι εγώ θέλω να σε αδικήσω, Ελίνα. Θα πω ότι σε καταλαβαίνω που προβάλλεις αυτούς τους προβληματισμούς, αρκετούς από τους οποίους βρίσκω και απόλυτα σύστοιχους με τη λογική. Όχι όμως όλους. Και ειδικά τον τελευταίο.

Ξεχνάς ότι ο Λιαντίνης, και το αναφέραμε και παραπάνω, πρόβαλε τη θέση πως η αυτοκτονία του Εμπεδοκλή ήταν η σφραγίδα της διδασκαλίας του. Το παραθέτω και πάλι για να μην το ψάχνεις:

Παράθεση :

Την πράξη του Εμπεδοκλή να πηδήξει ζωντανός στη λάβα της Αίτνας πρέπει να την κατανοήσουμε σαν τη σφραγίδα της διδασκαλίας του. Είναι, θα 'λεγα, το μυθικό αντίστοιχο της εθελούσιας απόφασης του Λυκούργου να εμπιστευθεί την αυτοεξορία του στο θάνατό του, προκειμένου ο όρκος των συμπολιτών του στην τήρηση των νόμων που τους άφηκε να περιβληθεί με ισχύ παντοτεινή. (HOMO EDUCANDUS, 85)

Μη βάζεις επίσης στο ίδιο τσουβάλι περιπτώσεις σαν της Γώγου. Η Κατερίνα ήταν ποιήτρια. Τέλειωσε το λαδάκι της, πεθαίνοντας θανάτους πολλούς όσο ζούσε και όταν ο θάνατος ήρθε δε βρήκε τίποτε να πάρει:

Παράθεση :

"Ο ποιητής δεν προετοιμάζει το θάνατό του με την σπατάλη της ζωής του, όπως συμβαίνει με τους πολλούς, αλλά πραγματοποιεί τη ζωή του με την σπατάλη του θανάτου του. Σαν τον μυθικό Ερυσίχθονα, τρέφεται με τις σάρκες του κι όταν σπαράξει και το τελευταίο κομμάτι τους, πεθαίνει. Ακριβώς την ώρα που ο θάνατος δεν βρίσκει τίποτα να του πάρει" ΧΑΣΜΑ ΣΕΙΣΜΟΥ, σελ. 105

Ο Λιαντίνης πάλι δεν ανήκει απλά στους ποιητές. Εξάλλου κάνει και διάκριση του δικού του έργου από τους ποιητές στον επίλογο της Γκέμμας. (Έχει και αυτό αναφερθεί παραπάνω.) Ο Λιαντίνης σε όλα του προσπάθησε να κρατηθεί πάνω σε τεντωμένο σκοινί. Στο ανάμεσα. Αν δεν τον δεις με βάση την αρχή της απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ, δεν μπορείς να τον κατανοήσεις. Αντιγράφω χαρακτηριστικά:

Παράθεση :

Η διαλεκτική της γέννησης και του θανάτου επιβάλλει είτε την βέβαιη κατοχή του μισού της ζωής, είτε την αβέβαιη διεκδίκηση του όλου. Ο άνθρωπος οδηγείται στην συμπερασματική διαπίστωση ότι ο έσχατος νόμος, που εφορεύει τη ζωή του, είναι η απροσδιοριστία. Φαίνεται ότι υπάρχει μία αυστηρή συστοιχία στους μυχούς του πνεύματος και στους μυχούς της φύσης. Ο μεγάλος φυσικός Pauli εξήγησε με την ακόλουθη απλότητα την θεωρία της απροσδιοριστίας του Heisenberg:


Ημπορεί κανείς να θεωρεί τον κόσμο με τον οφθαλμό p και ημπορεί να τον θεωρεί με τον οφθαλμό q, εάν όμως ανοίξει ταυτόχρονα και τους δύο οφθαλμούς, τότε θα πλανηθεί.
Με την ίδια απλότητα είναι δυνατόν να εξηγηθούν και οι θανατικοί στίχοι της πρώτης ελεγείας του Duino:

"Ημπορεί ο άνθρωπος να βλέπει τον κόσμο από τη σκοπιά των ζώντων και ημπορεί να τον βλέπει από τη σκοπιά των νεκρών. Η μοίρα του όμως είναι να φέρεται ασίγαστα προς το πρότυπο του αγγέλου, που ζει στο αιώνιο ρεύμα της εναλλαγής των νεκρών και των ζώντων."

Αυτός ο φυσικός νόμος, που αναφέρεται στην αρχή της μονιμότητας του μεταβλητού και της μεταβολής του μόνιμου, αποτελεί το αξίωμα πάνω στο οποίο στηρίζεται η θεωρία θανάτου του Rilke."

ΕΞΥΠΝΟΝ ΕΝΥΠΝΙΟΝ, σελ. 226

Σ' αυτό το σημείο, σ' αυτό το αξίωμα, στάθηκε και στηρίχτηκε και ο Λιαντίνης. Είναι ποιητής μα είναι και φιλόσοφος. Έξοχη ανάλυση αυτού του συγκερασμού ποίησης και φιλοσοφίας στο φιλοσοφικό στοχασμό του Λιαντίνη θα βρεις στο βιβλίο που μόλις ανέφερα. Και το ίδιο δηλώνει και ο υπότιτλος του βιβλίου που έγραψε για το Σολωμό:


Το ίδιο θα έλεγα πως δηλώνει και κάθε άλλος τίτλος βιβλίου του, αρκεί να τον διαβάζει μάτι εξασκημένο στον τρόπο γραφής του Λιαντίνη.

Θα θυμίσω επίσης πως ο Λιαντίνης πρόβαλε ιδιαίτερα τη φράση του Καβάφη:

Παράθεση :

"Ο τεχνίτης, μια και θέτει το έργο του πάνω απ' όλα, οφείλει να καταστρέψει το άτομό του χάριν του έργου του." ΓΚΕΜΜΑ, σελ. 239

Στο Λιαντίνη δεν έχουμε την καθαρή περίπτωση της ποιητικής αυτοκτονίας. Γι' αυτό και ο ίδιος χρησιμοποιεί άλλους όρους όπως αυτοθέλητος θάνατος. Και δεν είναι ένα παιγνίδι με λέξεις και μόνο. Υπάρχει διαφορά ουσίας. Στοιχείο που υποστηρίζει τούτη την άποψη είναι τα δικά του λόγια:

Παράθεση :

«Η αυτοκτονία, έστω κι αν έχει σαν αυτουργό το Λεωνίδα της Σπάρτης ή τον Αίαντα, είναι περίπτωση παθολογική στο βαθμό που είναι αφύσικη. Στο βαθμό, δηλαδή, που το χρέος ή το πάθος αποστρατεύει τη φύση μας. Την υπαρκτική μας δηλαδή ηρεμία και κανονικότητα.» ΝΗΦΟΜΑΝΗΣ, σελ. 124

Θα κλείσω λέγοντας πως συμφωνώ απόλυτα με τη Δανάη, χρειάζεται φιλοσοφική παιδεία για να προσεγγίσεις το Λιαντίνη. Αλλιώς κινδυνεύεις να οδηγηθείς σε τρομερές παρανοήσεις.

Και κάτι ακόμη: Μη φορτώνουμε στο Λιαντίνη όλα τα στραβά της οικουμένης. Σαφώς και υπάρχει ερώτημα ποιος είναι ο νεκρός στις Κεχρεές αν δεν είναι ο Λιαντίνης. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα ερωτήματα γύρω απ' αυτό. Όπως: Έχουμε κάποιο αδιάσειστο ντοκουμέντο πως ο Λιαντίνης εμπλέκεται με την ανεύρεση τούτου του νεκρού; Αν ο Λιαντίνης θέλησε να φύγει, να αφήκει πίσω του τη ζωή που ζούσε ως τα 56 του, και να πορευτεί ως Οιδίποδας, γιατί η ανεύρεση ενός νεκρού θα έπρεπε να τον αναγκάσει να γυρίσει πίσω; Να καταστρέψει ένα έργο που ολοζωής έχτισε λιθαράκι λιθαράκι; Υπομονή χρειάζεται. Ο χρόνος είναι εκείνος που θα δώσει λύσεις σε όλα τα άλυτα μέχρι σήμερα μυστήρια. Από τον πανδαμάτορα ουδείς γλιτώνει. Ούτε ο Λιαντίνης. Ούτε το έργο του, η μελέτη θανάτου.

Όσο για τους μαθητές του; Αυτοί ξέρουν καλά πως τους άφηκε την εντολή του Νίτσε. Να πορευτούν μόνοι τους. Να τον ξεχάσουν, και μόνο έτσι θα τον ξαναβρούν. Κι από κανέναν δε ζήτησε να γίνει αστυνόμος Σαΐνης να εξιχνιάσει το μυστήριο της εξαφάνισής του. Τι φταίει ο Λιαντίνης αν έπιασαν τα ΕΜΑΚ να χτενίζουν το βουνό και αν τα μίντια έφαγαν τα λυσσιακά τους για να μάθουν τι απέγινε; Δικός του ήταν ο εαυτός του και είχε δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Ελεύθερος άνθρωπος γαρ, όχι υποτακτικό ανθρώπινων νόμων και άλλων εξουσιών. Αν γύριζε, όπως λες, για τίποτα δε θα είχε να απολογηθεί εκείνος, αλλά όλοι οι άλλοι...

Αυτό δε σημαίνει πως περιμένω το Λιαντίνη να ξαναγυρίσει ανάμεσά μας. Απάντησα μόνο στον προβληματισμό που έβαλες. Η δική μου άποψη είναι πως η επιστροφή του Λιαντίνη θα γίνει με όρους φιλοσοφίας και μόνο. Με την αποκάλυψη της α-λήθειας του. Την ανάσυρσή της από τη λήθη. Κι αυτό, ξαναλέω, θα το αποφασίσει ο χρόνος και μόνο.

Είπε παραπάνω ο Ηρακλής ότι όλοι οι άλλοι θα έπρεπε να απολογηθούν αν ξαναγύριζε ο Λιαντίνης. Και έχει δίκιο, αν όχι απόλυτο, τουλάχιστον μεγάλο. Και ειδικά τα μίντια. Και παραπέμπω σχετικά σε ένα παλιό άρθρο της Καθημερινής:

ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ Δ. ΛΙΑΝΤΙΝΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης 7 Ιουλίου του 2005.

ΑΡΘΡΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ:

Τώρα, με όσα στα μεταξύ γνωρίζουμε όλοι, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε την αρθρογράφο που το υπογράφει από πού πήρε τις πληροφορίες που αναφέρει; Ποιο παντελόνι και ποιο μπλουζάκι βρέθηκαν; Ο νεκρός φορούσε μόνο πουκάμισο. Παντελόνι πουθενά. Έλιωσε; Και τα κουμπιά ή το φερμουάρ; Τονίζω ότι δε βρέθηκε τίποτε σχετικό.

Βρέθηκε μόνο μια ζώνη. Και στα πόδια φορούσε κάλτσες μαύρες. Τα παπούτσια ήταν δίπλα στο νεκρό, και διαφορετικά - όπως πολλές φορές έχουμε αναφέρει - από εκείνα που περιέγραψε ο ταξιτζής που μετέφερε το Λιαντίνη ως το καταφύγιο του Ταΰγέτου. (Όπως διαφορετικό ήταν και το πουκάμισο. ) Κι εδώ προκύπτει το ερώτημα γιατί οι αρχές δεν έψαξαν περισσότερο αυτό το ζήτημα; Τη διαφορά της μαρτυρίας του Τσούνη από τα αντικείμενα που βρέθηκαν στη σπηλιά;

Επίσης κάτω από το νεκρό βρέθηκε απλωμένο (και διαλυμένο) το μαύρο μεταξωτό μπουφάν.

Έχουμε μαρτυρίες πως βρέθηκαν και άλλα αντικείμενα. Πουθενά όμως μέχρι σήμερα δεν έχει δημοσιευτεί ο αναλυτικός κατάλογος του τι βρέθηκε. Ακόμη και ο έλεγχος των αρχών δεν οδήγησε σε λεπτομερή εντοπισμό του τι βρέθηκε. Αναφέρομαι εδώ στη μαρτυρία της συζύγου του Λιαντίνη για την επιστολή που υπήρχε μέσα στα φύλλα της Γκέμμας. Η ίδια την ανακάλυψε κόβοντας υπομονετικά τον συμπαγή όγκο του βιβλίου (είχε υποστεί διάβρωση από την υγρασία). Οι αρχές γιατί δεν το έκαναν;

Βρέθηκε επίσης ένα μπουκάλι κρασιού. Έχει κι αυτό δημοσιευτεί ως εύρημα σε κάποιο βιβλίο. Τι περιείχε; Ήταν άδειο; Ξέρω πως δεν ήταν. Δε θέλω όμως και να αποκαλύψω (δεν είναι δικός μου ρόλος) τι περιείχε. Πάντως όχι κρασί. Και το περιεχόμενο κρίθηκε πως δεν μπορεί να αξιοποιηθεί εργαστηριακά. Είναι έτσι;

Βρέθηκε επίσης ένα κασετοφωνάκι. Και γνωρίζουμε από μαρτυρία της Φωτεινής ότι:

Παράθεση :

το κασετόφωνο τύπου AIWA περιείχε μια κασέτα η οποία περιλαμβάνει μαγνητοφωνήσεις από το τρίτο πρόγραμμα κλασικής μουσικής, όχι όμως Μπετόβεν και Eroica, και τη φωνή του Λιαντίνη να απαγγέλει τον "Πραματευτή" του Γρυπάρη.

Το θέμα είναι όμως άλλο. Το κασετόφωνο είχε εξαφανιστεί από το συρτάρι που φυλασσότανε από τις 28.5.1998 και δεν ξαναεπέστρεψε στο συρτάρι, ώστε να φύγει πάλι την 1.6.1998.

Υπάρχει όμως εδώ και άλλο θέμα. Το περιεχόμενο αυτής της κασέτας και συγκεκριμένα η απαγγελία του Λιαντίνη, αναρτήθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο. Όχι από την κυρία Λιαντίνη, στην οποία παρέδωσαν οι αρχές την κασέτα όταν τελείωσαν τις έρευνες. Δε θα πω από ποιον. Μόνο θα ρωτήσω: Πώς έφτασε στα χέρια του;

Σε ποιους επέτρεψαν οι αρχές να έχουν πρόσβαση στα ευρήματα; Μπορούσε ο καθένας να μπαίνει εκεί και να μαγνητοφωνεί, να φωτογραφίζει και δεν ξέρω τι άλλο να κάνει; Γιατί να μην αναρωτηθώ ότι το ίδιο έγινε και στο εργαστήριο που διενήργησε το DNA;

Κι από την άλλη. Έχουμε, λένε, μαρτυρίες ανθρώπων που είδαν το Λιαντίνη ακόμη και μετά την εύρεση του νεκρού στον Ταΰγετο. Ρωτώ: Πήγε κανείς τους να καταθέσει στις αρχές; Αν όχι, γιατί; Για να μην μπλέξει;

Υπάρχει επίσης η πληροφορία ότι κάποια γυναίκα (γειτόνισσά του) τον είδε το μοιραίο πρωινό της εξαφάνισης έξω από το σπίτι του. Μίλησε και μαζί της. Κλήθηκε από τις αρχές η κυρία αυτή να καταθέσει τουλάχιστον για το τι φορούσε εκείνη τη μέρα ο Λιαντίνης; Να γίνει και η αντιπαραβολή με όσα κατέθεσε ο Τσούνης; Ή να το θέσω και αλλιώς, ενημέρωσε η ίδια τις αρχές ότι τον είδε; Γιατί για να την καλέσουν, θα έπρεπε να ξέρουν και ότι τον είδε...  

Ένα ακόμη. Στη σπηλιά βρέθηκε και "αντίγραφο" της τελευταίας επιστολής προς την κόρη του. Ίδιο με εκείνο που άφησε στο σπίτι του στην Κηφισιά, αλλά ξαναγραμμένο από το χέρι του.  Κι εδώ υπάρχει μαρτυρία για την επιστολή αυτή. Υπάρχει άνθρωπος που την είδε πριν την εξαφάνιση του Λιαντίνη. Και ρωτώ: Το κατέθεσε αυτό στις αρχές; Πού και πότε είδε την επιστολή; Ξέρω την απάντηση αλλά και πάλι δεν είναι δική μου δουλειά να το αποκαλύψω.

Όπως ξέρω και πολλά άλλα που επίσης δεν είναι δική μου δουλειά να αποκαλύψω. Ή και δεν έχω την άδεια να το κάνω. Δεν έχω όμως και το δικαίωμα να κοροϊδεύω όποιον διαβάζει τις τοποθετήσεις μου στο ίντερνετ πως το αίνιγμα Λιαντίνη έχει πλήρως διαλευκανθεί. Ούτε να ισχυρίζομαι πως έγινε το τεστ DNA και άρα δε χωρά αμφιβολία για το ποιος ήταν ο νεκρός.

Κι ακόμη θα παραδεχτώ πως δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι από όλα αυτά σχεδίασε ο ίδιος ο Λιαντίνης. Ακόμη περισσότερο το γιατί...   Ξέρω μόνο και το έχω ακούσει να το παραδέχονται δικοί του άνθρωποι πως πριν φύγει τους ζήτησε να πουν ετούτο ή το άλλο. Ή να κάνουν ετούτο ή το άλλο. Πχ. Όλοι έχετε ακούσει ή διαβάσει τη δήλωση του ξαδέρφου του πως του ζήτησε ο Λιαντίνης να μην αποκαλύψει πού θα βρίσκεται πριν περάσουν εφτά χρόνια. Σε προσωπικές συζητήσεις έχω ακούσει και από άλλους ανάλογες δηλώσεις. Έτσι μου είπε να πω, έτσι είπα!!! Και πού ξέρω εγώ αν όντως τους είπε; Ή πού να ξέρω τι άλλο τους είπε να πουν ή να κάνουν; Μάντης είμαι; Στέκομαι μόνο στην απόκρυψη της αλήθειας. Και λέω πως δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να τον πιάσουν κορόιδο. Γι' αυτό και η ξεκάθαρη δήλωση πως ΔΕΝ ΞΕΡΩ αν ο Λιαντίνης είναι νεκρός ή ζωντανός.

Εγώ πάντως - ειλικρινά σας λέω - πως δεν τον είδα. Η τελευταία φορά που τον συνάντησα ήταν στη μεγάλη αίθουσα του Μαρασλείου, αρκετούς μήνες πριν εξαφανιστεί. Φθινόπωρο του 96 αν θυμάμαι καλά...  Και αν τον έβλεπα, ξέρω πως δε θα καθόμουν ως στήλη άλατος που λένε εκείνοι που ισχυρίζονται ότι τον συνάντησαν. Ωραία δικαιολογία!!! Τα χάσαμε, λένε, και δεν τον ακολουθήσαμε. Τον αφήσαμε να φύγει...  Και ούτε πήγαν στον εισαγγελέα να καταθέσουν...  Παρά παίρνουν συγγενείς και τους λένε είδα το Λιαντίνη! Φορούσε μακρυμάνικο πουκάμισο, περπατούσε με σερνάμενο βήμα, δε φορούσε γυαλιά ηλίου κλπ που συνήθιζε να κάνει ο Λιαντίνης. Κάποιοι λένε ότι κουβέντιασε και μαζί τους. Αλλά ήταν άνθρωποι που δεν τον ήξεραν προσωπικά ή δεν τον ήξεραν καλά. Και δεν κατάλαβαν λέει αμέσως πως ήταν ο Λιαντίνης. Μόνο εκ των υστέρων έβγαλαν το συμπέρασμα...  

Δε θέλω να αμφισβητήσω χωρίς ντοκουμέντα κανέναν. Αλλά και να μην πω ότι κάτι τέτοιο το βρίσκω ακατανόητο; Φεύγει ο Λιαντίνης, εξαφανίζεται, και μετά αρχίζει να εμφανίζεται σε γνωστούς και φίλους; Για ποιο λόγο; Το δικό μου φτωχό μυαλό καθόλου δε με βοηθάει σ' αυτό το σημείο.

Σας λέω, ξέρω πολλά, τόσα που να με κάνουν να πιστεύω πως υπάρχουν ακόμη πολλά σκοτεινά σημεία στην υπόθεση Λιαντίνη, μα τίποτε τόσο σίγουρο που να με βεβαιώνει πως είναι νεκρός ή ζωντανός. Ίσως συμμετέχοντας άθελά μου κι εγώ σε ένα ιδιότυπο πείραμα, με τίτλο: Αντέχεις να σταθείς ανάμεσα στο ΝΑΙ και στο ΟΧΙ;

Με μεγάλη χαρά και αμείωτο ενδιαφέρον ακολουθώ τη γραμμή της εριζώντανης μεθορίου της ερμηνευτικής απόπειρας από το λιμάνι της προσώρας δικής μου απορίας.

ΔΑΝΑΗ έγραψε:

Υπάρχει όμως εδώ και άλλο θέμα. Το περιεχόμενο αυτής της κασέτας και συγκεκριμένα η απαγγελία του Λιαντίνη, αναρτήθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο. Όχι από την κυρία Λιαντίνη, στην οποία παρέδωσαν οι αρχές την κασέτα όταν τελείωσαν τις έρευνες. Δε θα πω από ποιον. Μόνο θα ρωτήσω: Πώς έφτασε στα χέρια του;

Σε ποιους επέτρεψαν οι αρχές να έχουν πρόσβαση στα ευρήματα; Μπορούσε ο καθένας να μπαίνει εκεί και να μαγνητοφωνεί, να φωτογραφίζει και δεν ξέρω τι άλλο να κάνει; Γιατί να μην αναρωτηθώ ότι το ίδιο έγινε και στο εργαστήριο που διενήργησε το DNA;

Ποιοι είχαν πρόσβαση; Και πόσο;

Καλόοοοοοο! Πολύ καλό!

Ας απαντηθεί πρώτα αυτό, που βγάζει μάτι... και μετά να δούμε οτιδήποτε άλλο.

Εκεί όμως που τους έρχεται δύσκολο είναι η πρόσβαση στο Σήμα. Γι' αυτό και όλη η ... "φιλολογία" πως τάχα και καλά έπρεπε να μείνει ο νεκρός στον Ταΰγετο. Μαζί με τις πλάκες που έσπασαν, να εξαφανιστούν και τα οστά. Να φουντώσουν μαζί και τίποτε άλλα σενάρια για μαγείες και μαγγανείες και για μυστικές πύλες στον Ταΰγετο και δεν ξέρω τι άλλο κατεβάζει η γκλάβα των ανόητων και νεραϊδοπαρμένων.

Λένε πάντως πως ακόμη και το πιο σοφό σχέδιο μπάζει νερά... Δεν μπήκαν μόνο στην "τσαντούλα" με τη Γκέμμα και τα Ελληνικά... Έτσι και μένει ανοιχτό το θέμα των παπουτσιών και του πουκάμισου. Βρέθηκε ή δε βρέθηκε ο νεκρός με άλλα παπούτσια και άλλο πουκάμισο από εκείνα που είδε ο ταξιτζής; Πέραν κάθε αμφιβολίας: Βρέθηκε με άλλα. Γιατί;

Και είναι μαζί και τόσα άλλα "περίεργα". Μια μάνα που δέχεται στωικά ότι το παιδί της πήγε να αυτοκτονήσει. Συγγενείς που δεν τρέχουν να τον βρουν και αρνούνται κάθε βοήθεια στις αρχές για την ανακάλυψή του. Ποιος από εκείνους που γνώριζαν το Λιαντίνη χτένιζαν εκείνες τις μέρες τον Ταΰγετο με αγωνία; Οι πληροφορίες λένε μόνο η κόρη του. Ουδείς άλλος. Ούτε συγγενής, ούτε μαθητής. Γιατί;

Να δεχτούμε πως όλους τους είχε ενημερώσει σχετικά, όλοι ήξεραν τη θέλησή του, μόνο το παιδί του το αγνοούσε; Μόνο εκείνο δεν ήξερε τι ήθελε ο πατέρας;

Κι έχουμε ακόμη άνθρωπο που βγήκε και παραδέχτηκε ότι ήξερε πού βρισκόταν ο Λιαντίνης. Αλλά για εφτά χρόνια δε μίλησε. Και δέκα χρόνια μετά τον ακούσαμε να δηλώνει ευχαριστημένος που δεν την πλήρωσε τούτη την ιστορία... Που έκρυψε από τις αρχές όσα γνώριζε. Γιατί; Πώς γίνεται αυτό;

Ας δούμε τι λέει και ο ποινικός κώδικας:




Όποιος δεν ανακοινώνει αμέσως στις αρχές την ανεύρεση νεκρού τιμωρείται με πρόστιμο.




Να δούμε όμως και τι λένε οι ειδικοί και για ένα άλλο ευαίσθητο θέμα, το περίφημο DNA:

Παράθεση :

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟ

"Ο όρος γενετικά δεδομένα αναφέρεται σε όλα τα δεδομένα που συλλέγονται ή συνάγονται ύστερα από εξετάσεις ή αναλύσεις στο γενετικό υλικό ενός προσώπου ή μιας ομάδας προσώπων.

Μιλάμε για γενετικές εξετάσεις όταν ο σκοπός είναι η συλλογή πληροφοριών ιατρικού ενδιαφέροντος και για γενετικές αναλύσεις όταν ο σκοπός είναι η εξακρίβωση ταυτότητας ή συγγένειας.

Τα γενετικά δεδομένα, ανεξάρτητα από το σκοπό για τον οποίο συλλέγονται, εφόσον χαρακτηρίζουν συγκεκριμένα πρόσωπα εμπίπτουν σαφώς στην κατηγορία των προσωπικών δεδομένων και επομένως υπάρχει θέμα προστασίας τους."


ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ:

"Β. ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
....
Ωστόσο, με τις γενετικές εξετάσεις μπορούμε να διερευνήσουμε σε ποιο βαθμό η ύπαρξη μεταλλαγών σε συγκεκριμένα γονίδια επηρεάζει την παρούσα ιατρική κατάσταση ενός προσώπου, όπως επίσης μπορεί να διερευνηθεί η προδιάθεση για κάποια ασθένεια στο μέλλον και, αν πρόκειται για φορέα γενετικής ασθένειας, η πιθανότητα να αποκτήσει προσβεβλημένους, από την ασθένεια, απογόνους. Υποστηρίζεται ότι τέτοιου είδους «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» αν δεν προστατευθούν κατάλληλα ενδέχεται να έχουν επιζήμιες συνέπειες στους τομείς της παρεχόμενης ιατρικής περίθαλψης, της εργασίας και των ιδιωτικών ασφαλίσεων. Παράλληλα η γνώση και η κοινοποίηση τέτοιου είδους δεδομένων ενδέχεται να επιβάλουν σημαντικούς περιορισμούς στις αναπαραγωγικές επιλογές ενός προσώπου και να οδηγήσουν σε κοινωνικό στιγματισμό και σε κοινωνικές διακρίσεις.
.....
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι υπάρχουν ρυθμίσεις για τη χρήση των ιατρικών δεδομένων, ένα καίριο ερώτημα που τίθεται είναι εάν και κατά πόσο οι πληροφορίες που συλλέγονται και συνάγονται από τις γενετικές εξετάσεις, τα γενετικά δεδομένα δηλαδή, είναι πιο ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα από τα ιατρικά κι άρα αν χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας.



ΠΗΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

Στην περίπτωση του Δημήτρη Λιαντίνη ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΟΥ ισχύουν αυτά; Αν όχι, ΓΙΑΤΙ; Είναι ή δεν είναι προσωπικό δεδομένο και ιδιαίτερα ευαίσθητο η εξέταση DNA;

Τι συμβαίνει τελικά στα παρασκήνια;

Προσπαθώ να καταλάβω αλλά συμπάθα με καλή μου, με την απορία μένω. Γιατί αυτή η αναφορά στο DNA; Αυτά είναι γνωστά και αυτονόητα που αναφέρεις.

Αν θέλεις εξήγησε μπας και καταφέρω να σε παρακολουθήσω.

Η Μυρτάλη πάντως δεν είναι ... Κυρίλωφ.

Ούτε εγώ Κάλχας ή Τειρεσίας. Μου τα πρόφτασαν τηλεφωνικά τα νέα που εξηγούν τις αναφορές της. Καλά έκανε λοιπόν και τόνισε πως η αποκάλυψη DNA εξέτασης ζώντος ανθρώπου, εμπίπτει στα προσωπικά δεδομένα.

Φαίνεται πάντως πως για μια ακόμη φορά αρκεί το HOMA EDUCANDUS να θέσει ερωτήματα για να πυροδοτήσει συρταράκια και ντουλαπάκια. Και τσουφ ανοίγουν και πετιούνται από μέσα ... κατσικάκια!!! Χαρούμενα και ευτυχισμένα ανηφορίζουν τον Ταΰγετο αλλά εκεί τα κακόμοιρα πέφτουν σε γούβα!!! Διότι ως γνωστόν τα κατσικάκια είναι αόμματα και δε βλέπουν τις γούβες!

Όπως και ετούτη η γούβα από δημοσίευση του ΕΘΝΟΥΣ:




Περπατούσε που λέτε αμέριμνο το ερίφιον και ξαφνικά βρέθηκε μέσα στην τρύπα!!! Προφανώς πριν εκεί κατέλθει εκείνος που βρέθηκε στην ίδια τρύπα του εδάφους νεκρός... Διότι θυμίζω πως μετά η τρύπα παρέμεινε κλειστή με πέτρες και μπετόβεργες χιαστί ως υποστυλώματα. Αλλά και ανοιχτή, η τρύπα αυτή έχει διαστάσεις 1 μέτρο επί 60 εκατοστά. Και να θέλει να πέσει εκεί μέσα ένα κατσίκι, αδύνατον...

Όπως αδύνατον ήταν να μην το δει κάποιος που μπήκε εκεί για να πεθάνει αυτοθέλητα. Ξέρουμε, είμαστε σίγουροι, πως ανέβηκε όχι μία φορά ως εκεί... Οι δύο τελευταίες λίγες μόλις μέρες πριν την εξαφάνιση. Και ξέρουμε ακόμη ότι είχε μαζί του φακό... Βρέθηκε κι αυτός εκεί, ο φακός, εκτός από το κατσικάκι, πού ήταν - λέει - πιο πέρα κάτι μέτρα!!! Καλόοοοοοοο! Αυτό και αν είναι καλό! Πόσα μέτρα είναι αυτό το κοίλωμα του εδάφους; Αυτή η τρύπα; Που σύρθηκε και μέτρα πιο πέρα το κατσικάκι;

Δείτε και το σχετικό βίντεο από τη ... σπηλιά, κάνοντας κλικ εδώ. Η σκιά εκείνου που το τράβηξε βοηθάει να καταλάβετε και τα πραγματικά μεγέθη...

Όπως βοηθάει και να αναρωτηθούμε: Καλά έπεσε μέσα το απρόσεχτο κατσικάκι, με τόσες κοτρόνες τριγύρω δεν κατάφερε να σκαρφαλώσει και να βγει έξω; Αυτοθέλητα κι αυτό είπε να παραμείνει εκεί για να πεθάνει;

Άντε και να δεχτούμε πως ήταν ένα αδέξιο κατσικάκι... Και δεν τα κατάφερε. Ήταν και κάθετες οι πέτρες και γλιστερές, την πάτησε το καημένο.

Κι όταν πια στην ίδια τρύπα κατέβηκε και ο Λιαντίνης το άφησε εκεί να το βρουν μαζί με το δικό του νεκρό;

Και γιατί τόσον καιρό κουβέντα για το κατσικάκι; Πάλι από μας περιμένετε να βγάζουμε ντοκουμέντα;

Αν περιμένετε τώρα να σας πούμε και τι άλλο γνωρίζουμε, άδικα περιμένετε. Τζάμπα η δημοσίευση, παλιοί μου φίλοι...

Ακριβώς όμως επειδή γνωρίζουμε και άλλα, κρατάμε τη στάση που κρατάμε. Και λέμε πως κάτι περίεργο συνέβη, δεν είναι τόσο απλοϊκά τα πράγματα με την εξαφάνιση του Λιαντίνη.

Κι αλήθεια, κανείς ποτέ δεν αναρωτήθηκε γιατί δε βασίστηκαν μόνο στην εξέταση DNA που την προβάλλουν μερικοί ως ακλόνητο ντοκουμέντο; Γιατί κλήθηκε και η οδοντίατρος του Λιαντίνη; Και γιατί εκτός από τη δική της εξέταση ζητήθηκε και δεύτερη οδοντιατρική από επιστήμονες του Παν. Αθηνών;

Γιατί κοινός νους λέγει πως η εξέταση DNA δεν αρκεί... Αλλιώς θα την έκαναν και τέλος. Θα υπέγραφαν το χαρτί και θα έλεγαν αυτός είναι ο Λιαντίνης!!!

Κι ακόμη... ποιες προσθετικές εργασίες αναγνώρισε η κυρία οδοντίατρος; Είχε ας πούμε φάκελο με τέτοια στοιχεία; Ή από μνήμης; Και είχε πολλές τέτοιες εργασίες στα δόντια του ο Λιαντίνης;

Ακόμη... Ο νεκρός είναι γνωστό πως δεν ήταν σκελετός... Ο ανθρωπολόγος τον χαρακτήρισε πτώμα. Υπήρχαν ακόμη πάνω του σημάδια του κορμιού αναγνωρίσιμα σε κάποιον που τον ήξερε; Και τι λέει αυτός ο άνθρωπος;

Κι αλήθεια... Ποιος τελικά υπέγραψε το χαρτί ότι είναι ο Δημήτρης Λιαντίνης αυτός ο νεκρός; Οι επιστήμονες που έκαναν τις διάφορες εξετάσεις ή κάποιος άλλος;

Θα ρωτήσετε "γιατί το υπέγραψε..." Σωστό και δίκαιο ερώτημα. Το έκανα κι εγώ. Και πήρα πειστική απάντηση. Αλλά αυτή μαζί με πολλά άλλα θα μου επιτρέψετε να μην την προσφέρω σε δημόσιο θέαμα. Δεν μας επιτρέπουν οι αρχές μας να βγάζουμε στο παζάρι όσα εμπιστευτικά μας ανέφεραν.

Άλλο όμως αυτό και άλλο να παραμυθιάζεστε πως τρελαθήκαμε και δεν ξέρω τι άλλο και βάζουμε ερωτήματα για το τι απέγινε πραγματικά ο Δημήτρης Λιαντίνης.

Και να το πούμε μια ακόμη φορά. Εμείς σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζουμε πως ο Λιαντίνης είναι ζωντανός. Μόνο πως με όσα γνωρίζουμε έχουμε μεγάλες αμφιβολίες και για την ταυτότητα του νεκρού που κοιμάται στις Κεχρεές και ακόμη μεγαλύτερες για το πότε πέθανε. Απορίες που στηρίζονται και σε ντοκουμέντα που εμείς φέραμε στο φως, χωρίς υπόδειξη άλλου. Αναφέρομαι στα παπούτσια και στο πουκάμισο. Που χωρίς να είμαστε ειδικοί ντεντέκτιβ, εμείς πρώτοι επισημάναμε τη διαφορά. Πώς κανένας πριν, ιατροδικαστής ή αστυνομία ή δημοσιογράφος, δεν το είχε εντοπίσει;




Απρίλιος 1998, στη Ζάκυνθο φυσικά. Τα παπούτσια με τα οποία βρέθηκε ο νεκρός σε πρώτο πλάνο. Παπούτσια που δε τα φόραγε, ήταν επιμελώς τοποθετημένα δίπλα του.

Ξανακούστε τώρα και τον ταξιτζή:


Το ίδιο ακριβώς έγινε και με το πουκάμισο. Άλλο φόραγε ο νεκρός, άλλο ανέφερε ο ταξιτζής. Η φωτογραφία από το πουκάμισο του νεκρού έχει δημοσιευτεί και επίσημα, σε βιβλίο. Και το περίεργο; Εκείνος που τη δημοσίευσε δεν έκανε το παραμικρό σχόλιο για τη διαφορά του από εκείνο που ανέφερε ο Τσούνης. Δεν το γνώριζε; Δεν το πρόσεξε; Δε θέλησε να το επισημάνει; Πού να ξέρουμε;

Το θέμα είναι πως όταν το Εντουκάντους έκανε την αποκάλυψη, εισπράξαμε την ειρωνία πως ψάχνουμε τα παπούτσια του Λιαντίνη και πως ασχολούμαστε με ... σώβρακα! Γιατί; Τόσο λίγο ενδιαφέρει τι πραγματικά συνέβη στο Λιαντίνη;

Εμάς πάντως μας ενδιαφέρει να μάθουμε την αλήθεια. Όχι από αστυνομικό δαιμόνιο, τα έχουμε εξηγήσει αυτά. Γιατί αλίμονο αν εκεί καταντήσουμε το Λιαντίνη... σε αστυνομικό αίνιγμα!

Πήγε λέει και εξαφανίστηκε για εφτά χρόνια και πήρε και τα μέτρα του να μπερδέψει τους ανθρώπους ακόμη και όταν θα τον εύρισκαν. Είναι ο Λιαντίνης; Δεν είναι ο Λιαντίνης; Ιδού το μέγα φιλοσοφικό ερώτημα.

Πιο αόμματος και από κατσικάκι που πέφτει σε τρύπες πρέπει να είναι κανείς για να μην καταλαβαίνει πως πίσω από όλα αυτά τα άλυτα μυστήρια δεν κρύβεται η απλή απάντηση ενός ανθρώπου που χώθηκε σε μια τρύπα και πέθανε. Και πως μια τέτοια εξήγηση παρουσιάζει το Λιαντίνη όχι για φιλόσοφο μα για γραφικό τύπο που έβαλε συγγενείς και φίλους και αρχές να τον ψάχνουν και να υποφέρουν για εφτά χρόνια και μετά μια ωραία πρωία ήρθε ένας ξάδερφος και τον παρουσίασε ξανά. Το τελείως γελοίο της υπόθεσης; Υποτίθεται πως δεν ήθελε τον νεκρό του να τον δει ανθρώπου μάτι. Σωστά; Και τελικά τον είδαμε ακόμη και σε βιβλία και σε ιντερνέτια. Γιατί αυτό που βρέθηκε δεν ήταν σκελετός, πτώμα ήταν. Και δεν ήθελε να τον αγγίξει κανείς και όμως κατέληξε να τον πασπατεύουν από ΕΜΑΚ και ανθρωπολόγοι, μέχρι ιατροδικαστές και οδοντίατροι. Ή ακόμη... Μας λένε πως ήθελε να μείνει στον Ταΰγετο και αυτός φρόντισε να αφήσει ορμήνιες πού θα τον βρουν... Ας μην το έλεγε, να μείνει για πάντα εκεί. Απλό δεν ήταν; Έτσι τουλάχιστον έκανε ο Οιδίπους, που το δικό του ακριβό θάνατο δήλωσε πως θα δοκιμάσει να πορευτεί. Παρέμεινε άφαντος...

Και κυρίως αυτό που αντιστέκεται σε σοβαρή ερμηνεία είναι το γιατί να τα κάνει όλα αυτά; Για να γίνει μυθιστόρημα ο θάνατός του; Πρωτοσέλιδο σε εφημερίδες και είδηση στα τελεβίζια που σιχαινόταν; Πού ταιριάζουν αυτά στο μέτρο και στην τάξη και στην κλιτότητα που δίδαξε; Αυτά, και λυπάμαι που θα το πω αλλά έτσι είναι, απλώς επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις του Μαρκαντώνη για το Λιαντίνη. Και τον παρουσιάζουν ως άνθρωπο που δίψαγε για δημοσιότητα, ακόμη και με μέσο τον ίδιο του το θάνατο.

Έτσι όμως έχουν τα πράγματα; Προσωπικά λέω πως όχι... Αλλιώς θα πρέπει να απορρίψω μία και καλή το Λιαντίνη και να πετάξω στην πυρά τα βιβλία του. Απαντήσεις σίγουρες για όλα δεν έχω. Από όσα όμως ξέρω, εκφράζω ζωηρή αμφιβολία για το τι πραγματικά έγινε από την ώρα που εξαφανίστηκε. Αμφιβολία που στηρίζεται σε ντοκουμέντα για όσα του συνέβησαν πριν εξαφανιστεί και όμως ποτέ δεν ήρθαν στο φως. Δεν είναι δική μου δουλειά να τα φέρω. Αλλά και δεν είναι τρελοί εκείνοι που τα κατέχουν όταν υποστηρίζουν πως ο Λιαντίνης μπορεί και να ζει. Κι ας έχουν και το DNA των αρχών και τις γνωματεύσεις των οδοντιάτρων. Είναι κι αυτή μια εύκολη απάντηση, πως τάχα τρελάθηκαν... Δεν άντεξαν το χαμό του Λιαντίνη. Ενώ άντεξαν το χαμό ενός παιδιού.

Αλλά ακόμη κι αυτό να δεχτεί κανείς... πως ο χαμός του Λιαντίνη τρέλανε ανθρώπους... καταλαβαίνετε τι κόλαφος είναι για τον ίδιο;

Επειδή λοιπόν είχαμε στην πραγματικότητα δάσκαλο αυτό τον άνθρωπο, δεν τον διαβάσαμε απλώς από τα βιβλία του ούτε τον ακούσαμε μόνο από βίντεο, κι επειδή πραγματικά τον αγαπάμε, θα αντιστεκόμαστε κάθε φορά που θα προσπαθούν να γελοιοποιήσουν και να αμαυρώσουν την εικόνα του. Δεν ήταν αυτός ο Λιαντίνης που προσπαθούν να μας παρουσιάσουν. Και έχουμε λόγους να πιστεύουμε πως άλλοι σοβαροί λόγοι τον οδήγησαν να εξαφανιστεί. Αυτούς και σεβόμαστε και κρατάμε σφαλισμένο το στόμα μας, όχι όμως και τη σκέψη μας....

Και μερικές ακόμη απορίες... διαφωτιστικές:

1. Το αμνοερίφιον βρέθηκε ολόκληρο; Οι δικές μου πληροφορίες λένε όχι... Μόνον οστά του. Όπως δηλαδή αναφέρει και ο ιατροδικαστής. Ούτε καν κρανίο. Φαίνεται πρώτα έκοψε το λαιμό του και μετά πήδησε στη "μήτρα του Χάους". Μήπως το παραμυθάκι χρειάζεται ανασκευή και να μπει και κανένας κακός λύκος στην ιστορία που αφού έφαγε το κατσίκι πέταξε τα κόκαλα μέσα στην τρύπα;

2. Η ημερομηνία της ιατροδικαστικής έκθεσης είναι 22 - 11 - 2005. Ο ενταφιασμός του νεκρού που βρέθηκε στον Ταΰγετο έγινε τον Αύγουστο. Προφανώς μόνο με βάση το DNA. Αλήθεια, οι οδοντιατρικές εξετάσεις πότε έγιναν; Και βασικά τι λένε; Αναφέρομαι ειδικά σε εκείνη του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για το αποτέλεσμα της οποίας ο ιατροδικαστής δε γράφει λέξη. Μόνο ότι έγινε. Κι επειδή κάπου αλλού διαβάσαμε ότι είχαν λέει αυτοί οι επιστήμονες και συγκριτικά στοιχεία, ξέρετε ποια ήταν αυτά ακριβώς; Μήπως καμία πανοραμική στόματος; Όχι, βέβαια. Απλώς μία φωτογραφία του Λιαντίνη που φαινόταν λέει και τα δόντια του! Και προκαλούμε οποιονδήποτε να αποδείξει το αντίθετο...

4. Όσο για τις προσθετικές εργασίες που αναγνώρισε η προσωπική του οδοντίατρος... Ξέρετε αν ο νεκρός που έφτασε στα εργαστήρια είχε όλα του τα δόντια; Οι πληροφορίες μας λένε πως όχι. Κι ακόμη λένε για μια σοβαρή διαφορά με τα δεδομένα που υπάρχουν για το Δημήτρη Λιαντίνη.

5. Και επαναλαμβάνουμε την ερώτηση: Άρκεσε στις αρχές το DNA για να παραδώσουν το νεκρό προς ενταφιασμό ή ζήτησαν από στενό συγγενή να υπογράψει πως τον αναγνώρισε;

6. Ποιο το ύψος του νεκρού; Από όσα γνωρίζουμε, η έκθεση του ιατροδικαστή δεν το αναφέρει... Γιατί; Και οι πληροφορίες μας επίσης λένε πως διέφερε αρκετά από το ύψος του Δημήτρη Λιαντίνη. Ή μήπως δεν ήταν εύκολο να υπολογιστεί; Αν και είχαν παραμείνει ακόμη και οι σύνδεσμοι ανάμεσα στα οστά...

7. Πόσο διάστημα άραγε διατηρείται ο εγκέφαλος ενός νεκρού; Ακόμη και σε συνθήκες Ταΰγέτου. Είχε διατηρηθεί ο εγκέφαλος του συγκεκριμένου νεκρού; Και αν ναι, είναι λογικό να μιλάμε για νεκρό εφτά χρόνων; (Αν και όλοι θυμόμαστε ότι ο ξάδερφος ανέφερε για δυσοσμία στις 42 μέρες από την εξαφάνιση. Φαίνεται πως εκεί δεν έπαιξαν ρόλο οι συνθήκες Ταϋγέτου.)

8. Τα έγγραφα που δημοσιεύτηκαν στο ίντερνετ, απευθύνονται όπως είδαμε στην αστυνομία Σπάρτης. Πώς κατέληξαν στα χέρια εκείνου που τα ανέβασε στο διαδίκτυο;

9. Είχε ο Δημήτρης Λιαντίνης λευκά μαλλιά; Οι πληροφορίες μας λένε πως ο νεκρός που βρέθηκε είχε αρκετά...

Αυτά βέβαια είναι λίγα μόνο από όσα γνωρίζουμε. Και θα έλεγα τα πιο ανώδυνα... Αρκούν όμως για να δείξουν γιατί αμφιβάλλουμε για πάρα πολλά...

ΔΑΝΑΗ έγραψε:

Και μερικές ακόμη απορίες... διαφωτιστικές:


4. Όσο για τις προσθετικές εργασίες που αναγνώρισε η προσωπική του οδοντίατρος... Ξέρετε αν ο νεκρός που έφτασε στα εργαστήρια είχε όλα του τα δόντια; Οι πληροφορίες μας λένε πως όχι. Κι ακόμη λένε για μια σοβαρή διαφορά με τα δεδομένα που υπάρχουν για το Δημήτρη Λιαντίνη.

Δε χρειάζονται ειδικές πληροφορίες. Ο καθένας που είδε τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν παλιότερα στο ίντερνετ με τα οστά του συγκεκριμένου νεκρού, το έχει ήδη διαπιστώσει. Ειδικά στην κάτω σιαγόνα ελάχιστα δόντια είχαν απομείνει.

Πώς λοιπόν αναγνώρισε η προσωπική του οδοντίατρος τις προσθετικές της εργασίες; Στα μισά δόντια του νεκρού; Από όσο γνωρίζω μόνο η πανοραμική είναι έγκυρο δεδομένο για τέτοιες αναγνωρίσεις από τα δόντια. Όσο για τη φωτογραφία που χρησιμοποιήθηκε είναι απλά αστείο και να το αναφέρουμε. Αυτά ήταν τα περίφημα συγκριτικά δεδομένα; Μια φωτογραφία που φαινόταν κάπως και τα δόντια του;

Το ύψος του νεκρού ίσως αναφέρεται στην ανθρωπολογική εξέταση του καθηγητή κ. Πίσιου.

Η χρονολογία θανάτου όμως;

Ή και η αιτία θανάτου; Ή ότι δεν εντοπίστηκε αιτία; Αυτά δεν έπρεπε να αναφέρονται στην ιατροδικαστική έκθεση;

Τα ρωτάω αυτά γιατί έχω υπόψη πως ο συγκεκριμένος ιατροδικαστής έκανε ανάλογες δηλώσεις σε δημοσιογράφους. Δε βλέπω όμως τίποτε στην επίσημη έκθεση που υπέγραψε. Εκτός αν υπάρχει και άλλο έντυπο;

Δεν ξέρω τι ακριβώς αναφέρει η ανθρωπολογική εξέταση. Πάντως τονίζω και πάλι πως αυτά που ανέφερα είναι το ελάχιστο εκείνων που η οικογένεια του Δημήτρη Λιαντίνη γνωρίζει. Γι' αυτό και τίμια και ειλικρινά η σύζυγός του έχει κάνει κατ' επανάληψη δηλώσεις επί του θέματος. Ούτε έχασε το μυαλό της από το μεγάλο πόνο όπως κάποιοι βολεύονται να πιστεύουν και άλλοι να τη συκοφαντούν ασύστολα, ούτε και είναι καμία γυναικούλα που δεν ξέρει τι της γίνεται.

Αντίθετα είναι ένας άνθρωπος πολύ βασανισμένος και ταλαιπωρημένος που καταφέρνει και στέκεται παλικαρίσια στις επάλξεις.

Για μένα, από τον καιρό που μου μπήκαν ψύλλοι στ' αυτιά πως κάτι άλλο συμβαίνει στην υπόθεση Λιαντίνη και δεν είναι τόσο αθώα τα πράγματα, αποτέλεσε διακαή επιθυμία η γνωριμία μαζί της. Γνώριζα τον ένα συγγενή, τον άλλο συγγενή, τον τάδε φίλο, τον τάδε αγαπημένο μαθητή, άκουγα όλους προσεκτικά αλλά καταλάβαινα από όσα έλεγαν ότι μόνο ένας άνθρωπος μπορούσε να μου λύσει τις απορίες: Η σύζυγος του Δημήτρη Λιαντίνη.

Το κακό είναι που από τη μέρα που τη γνώρισα επιτέλους, μπορεί κάποιες απορίες να βρήκαν απάντηση, αλλά ταυτόχρονα γεννήθηκαν άλλες. Ακόμη μεγαλύτερες.

Σκέφτομαι καμιά φορά πως αν κάποτε γυριζόταν ταινία η ζωή αυτής της γυναίκας, ο κόσμος θα νόμιζε πως ο σεναριογράφος εξάντλησε τη φαντασία του. Ο Δημήτρης Λιαντίνης στάθηκε πραγματικά πολύ τυχερός που τέτοια γυναίκα είχε σύντροφό του. Όχι πως δεν το αναγνώριζε και ο ίδιος. Έχουμε ανεβάσει σχετικά ντοκουμέντα και δικά του χειρόγραφα που το αποδεικνύουν, πόσο τη θαύμαζε και πόσο την αγαπούσε.

Είναι όμως και γι' αυτό που απορώ... Με όσα αυτή η γυναίκα τράβηξε από την ημέρα που εκείνος έφυγε. Άλλα γνωστά στους πολλούς και άλλα που τα αντιμετωπίζει ολομόναχη και με αξιοπρέπεια ζηλευτή.

Είχα ακούσει και αν είχα ακούσει κατηγορίες σε βάρος της πριν τη γνωρίσω. Κι έπειτα, όταν τη γνώρισα, πήρα κι εγώ το δικό μου μοιράδι. Ποιος να μου πει εμένα και τι όταν έχω βιώσει και η ίδια τις συμπεριφορές των ανθρώπων που την πολέμησαν; Μπορεί να μην ξέρω τα πάντα για εκείνη (ως είναι και λογικό) μα ξέρω εμένα και ξέρω τι έχω ακούσει και διαβάσει εναντίον μου τους τελευταίους μήνες. Δεν πειράζει. Ήταν αυτό η καλύτερη απόδειξη. Γι' αυτό και το τίμημα ακριβό.

Πρόσφατα ανακάλυψα ένα ακόμη υβρεολόγιο εναντίον μου ως σχόλιο σε κάποια ταινία του you tube. Ο κύριος που το δημοσίευσε, θεωρώντας πως εγώ ανέβασα τη συγκεκριμένη ταινία, δε διστάζει ακόμη και σχιζοφρενή να με αποκαλέσει. Και την ίδια ώρα επικαλείται τάχα μου και καλά την ηθική.

Κατ' αρχάς, για να υπερασπίσει τη δική του ηθική, πως δεν είναι ένας αισχρός συκοφάντης, τον προκαλώ να αποδείξει πως εγώ ανέβασα το βίντεο αυτό.

Κατά δεύτερο. Όσα έχω να πω και για οποιονδήποτε συνηθίζω να τα λέω δημόσια και επώνυμα. Την ανωνυμία και το κρύψιμο πίσω από ψευδώνυμα, του θυμίζω ότι ο ίδιος τα μεταχειρίστηκε εναντίον μας αλλά δυστυχώς για εκείνον τον τσακώσαμε. Και τι ειρωνεία... Από ένα βίντεο του you tube και πάλι. Το πώς ακριβώς... δεν είναι του παρόντος.

Έχω όμως και τρίτο να πω. Πως δυστυχώς θα συμφωνήσω μαζί του για το γέλιο που προκαλεί το συγκεκριμένο βίντεο. Γέλιο που όσους αγαπάμε το Λιαντίνη, μας θλίβει βαθύτατα. Ποιος όμως φταίει γι' αυτό; Σίγουρα όχι εκείνος που ανέβασε το βίντεο στο ίντερνετ, και που αν το παρακολουθήσετε θα δείτε πως δεν είναι από την τηλεόραση όπως υποθέτει ο σχολιαστής. Εγώ τουλάχιστον δεν εντόπισα το σήμα κανενός σταθμού. Είδα όμως τα πρόσωπα και κατάλαβα ποιος ήταν εκείνος που βιντεοσκόπησε τη σκηνή. Στεφάνια να πέφτουν στον Ταΰγετο και επειδή δεν έγραψε καλά η σκηνή, να ξαναμαζεύονται και να ξαναπετιούνται. Θλιβερό θέαμα. Έως δακρύων. Αλλά τι να καταλάβει κάποιος που δε γνώρισε ποτέ του το Λιαντίνη; Πώς να νιώσει τον πόνο της ψυχής μας με όλα αυτά που ακολούθησαν την εξαφάνισή του; Ακόμη και αν θέλει, δεν μπορεί.

Και τώρα η απίστευτη ιστορία με το DNA μιας ολόκληρης οικογένειας στο διαδίκτυο. Καλά, με τη γυναίκα του Λιαντίνη έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς. Αντέδρασε πολλές φορές σε σχέδια σε βάρος του άντρα της και προκάλεσε εχθρότητες. Αλλά το κορίτσι του τι έφταιξε και σε ποιον; Όποιος την έχει γνωρίσει, μια λέξη μόνο λέει για εκείνην: Άγγελος! Τι έφταιξε ρωτάω αυτό το κορίτσι που αποτελεί προσωποποίηση της καλοσύνης και της ευγένειας για να μπορεί ο κάθε άσχετος να έχει το γενετικό της κώδικα στα αρχεία του;

Είναι όμως και αυτή η συμπεριφορά μία ακόμη απόδειξη όσων έχουν συμβεί στην υπόθεση Λιαντίνη. Μια ακόμη ακριβοπληρωμένη απόδειξη. Ένα ακόμη ποτήρι φαρμάκι για την οικογένεια του Δημήτρη Λιαντίνη. Ε, κάποτε, δεν μπορεί, με τόση πίκρα και φαρμάκι που έχουν εισπράξει, θα ξεπληρωθούν τα λύτρα της αλήθειας. Αυτό και η ελπίδα μας...

Μίλησα παραπάνω για ταινία... που αν γυριζόταν, ο κόσμος θα πίστευε το σεναριογράφο άξιο για νόμπελ φαντασίας. Και λέω μια μικρή σκηνή εδώ να σας προσφέρω. Ένα τόσο δα επεισόδιο. Τα πρόσωπα εννοείται πως είναι τελείως φανταστικά. Σαν και όλα τα άλλα φανταστικά και απίθανα ολόκληρης της ταινίας:

Παράθεση :

Ήταν κάποτε που λέτε ένας άνθρωπος που πήρε την απόφαση να βαδίσει αυτοθέλητα προς το θάνατο. Κι εδώ τονίζω και πάλι πως πρόκειται για πρόσωπο φανταστικό, όπως και όποιο άλλο αναφερθεί παρακάτω...



Ο άνθρωπός μας αφού επί σειρά ετών σχεδίασε με κάθε λεπτομέρεια το αρχιστρατηγικό του σχέδιο, κι αφού πήρε όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε αίνιγμα να παραμείνει η πράξη του στους αιώνες, αποφάσισε να κάνει μια τελευταία επίσκεψη στο μικρό του χωριουδάκι. Να δει για τελευταία φορά τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Εκεί λοιπόν και έκανε κάτι που ξεπερνά κάθε φαντασία. Κάθισε και εξιστόρησε με το νι και με το σίγμα τα σχέδιά του στη γηραιά μητέρα του. Δεν ξέρουμε τι και πώς, μα ξέρουμε από την ίδια τη μητέρα του πως γνώριζε καλά τι σκόπευε να κάνει ο γιος της.

Δυο μέρες έμεινε όλο και όλο στο χωριό του. Και σαν έφτασε το Σάββατο και τέλεψε όλες τις άλλες ετοιμασίες του, φίλησε για στερνή φορά τους αγαπημένους του και κίνησε για το σπιτικό του. Εκεί που κανείς ακόμα δε γνώριζε τα μελλούμενα...

Σαν έφτασε το λοιπόν και τον υποδέχτηκε η ανυποψίαστη σύζυγος, σαν που τον υποδεχόταν κάθε φορά από τα ταξίδια του, μεγάλα ή μικρά, ο άνθρωπός μας έκανε κάτι τελείως ασυνήθιστο για τις συνήθειές του. Πριν ακόμα παρκάρει το αυτοκίνητο στο γκαράζ, λες και άλλη σκέψη δεν είχε κείνη την ώρα στο νου του, ζήτησε από τη σύζυγο να πάρει τηλέφωνο στο χωριό. Πάρε, της είπε, τη γιαγιά τηλέφωνο. Έτσι έλεγε τη γηραιά μητέρα του, γιαγιά, λόγω της μεγάλης ηλικίας της. Και πες της, πως έφτασα καλά, να μην ανησυχεί!

Την μεθεπομένη ο άνθρωπος εξαφανίστηκε. Λένε κάποιοι πως τον ξαναείδαν, μα κι άλλοι λένε πως πέθανε. Βεβαιότητα και σιγουριά τι απέγινε καμία δεν έχουμε...

Ευτυχώς πάντως που πρόλαβε να ενημερώσει τη γηραιά μητέρα του πως έφτασε σώος και αβλαβής στο σπιτικό του. Και σώος και αβλαβής εξαφανίστηκε. Ε, είναι κι αυτό κάτι. Για φαντάσου να πήγαινε στον βρόντο... Σαν και αυτά που λένε και ξαναλένε κάποιοι για την τύχη του, που τι περίεργο; Αναρωτιούνται, λέει, γιατί να δώσει εντολή για εκείνο το τηλεφώνημα. Και το μήνυμα πως έφτασε καλά, να μην ανησυχούν! Ε, τώρα πια που το μάθατε κι ετούτο, να μην ανησυχείτε κι εσείς. Όλα καλά και όλα ήσυχα... Και κατά που λένε στα παραμύθια: Μεσάνυχτα βαθιά και όλη η φύση ησυχάζει...