ΤΩΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΤΑ ΛΟΓΙΑ

Ο καθένας μας έχει ξεδιαλέξει λόγια αγαπημένα από τους ποιητές που διάβασε. Αν εδώ τα αφήσει, μια Ανθολογία μικρή θα δημιουργήσουμε με εκλεκτά αποσπάσματα.

Για μένα δεν τίθεται ζήτημα με ποιον ποιητή θα αρχίσω - κι ας έχω πολλούς αγαπημένους... Με Γώγου φυσικά.


Με Κατερίνα Γώγου:

Παράθεση :

Η ελευθερία μου είναι στις σόλες
των αλήτικων παπουτσιών μου.
Φέρνω τον κόσμο άνω κάτω.
Μπορώ να σεργιανίσω ότι ώρα μου γουστάρει.
Π.χ. την ώρα που βάζετε τις μασέλες σας
Στο ποτηράκι με το νερό πριν κοιμηθείτε
την ώρα που απαυτωνόσαστε
την ώρα που κάνετε το χρέος σας
στα παιδιά σας, στο σωματείο σας
την ώρα που σας έχουν χώσει την ιδέα
πως τρώτε αυγολέμονο
και τρώτε σκατά
μπορώ και περπατάω,
με τα αλήτικα παπούτσια μου
πάνω από τις στέγες σας
-όχι ρε παιδάκι μου σαν εκείνη
την ηλίθια με τη σκούπα, τη Μαίρη Πόπινς-
δεν πιάνετε το κανάλι μου
μόνο όσοι έχουμε το ίδιο μήκος κύματος
ανθρωπάκια χέστες, κατά βάθος σας λυπάμαι
αλλά τώρα δε χάνω το χρόνο μου μαζί σας
δεν θέλω παρτίδες με κανέναν σας
η ελευθερία σας
είναι στις σόλες των τρύπιων παπουτσιών μου
θάρθει η ώρα που θα τις γλύφετε
και θα ουρλιάζετε κλαίγοντας "θαύμα, θαύμα"
αυτά τα παπούτσια
ποτέ δεν ξεκουράζονται και ούτε βιάζονται
όταν εγώ καθαρίσω από εδώ
θα τα φορέσει ο Παύλος, η Μυρτώ, φοράμε το ίδιο νούμερο, δεν λειώνουν,
όσες πρόκες και αν ρίχνετε στο δρόμο.
Σας βαράνε στο δόξα πατρί σας
θα έρθει η ώρα
που θα τρέχετε απεγνωσμένα στο στιλβωτήριο
"συνοδοιπόροι" και "αποστάτες"
να βάψετε τα δικά σας
μα η μπογιά
δεν θα πιάνει
ότι και αν κάνετε, όσα και αν δίνετε
τέτοιο άτιμο κόκκινο είναι το δικό μας.

Δημάκης:

Παράθεση :

Κάψαμε τα καράβια μας και χαρίσαμε στάχτη στη θάλασσα
Κι ανταλλάξαμε θάλασσα με μια φούχτα ασάλευτη γη
Κάψαμε τα καράβια μας και ριζώσαμε δέντρα στο χώμα
Κι ονειρευόμαστε...

Αφιερωμένο στο Homa Educandus.

Παράθεση :

ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ

Του Κώστα Βάρναλη

Mες την υπόγεια την ταβέρνα,
μες σε καπνούς και σε βρισές
(απάνω στρίγγλιζε η λατέρνα)
όλ' η παρέα πίναμ' εψές·
εψές, σαν όλα τα βραδάκια,
να πάνε κάτου τα φαρμάκια.

Σφιγγόταν ένας πλάι στον άλλο
και κάπου εφτυούσε καταγής.
Ω! πόσο βάσανο μεγάλο
το βάσανο είναι της ζωής!
Όσο κι ο νους να τυραννιέται,
άσπρην ημέρα δε θυμιέται.

Ήλιε και θάλασσα γαλάζα
και βάθος τ' άσωτ' ουρανού!
Ω! της αβγής κροκάτη γάζα,
γαρούφαλα του δειλινού,
λάμπετε, σβήνετε μακριά μας,
χωρίς να μπείτε στην καρδιά μας!

Tου ενού ο πατέρας χρόνια δέκα
παράλυτος, ίδιο στοιχειό·
τ' άλλου κοντόημερ' η γυναίκα
στο σπίτι λυώνει από χτικιό·
στο Παλαμήδι ο γιος του Mάζη
κ' η κόρη του Γιαβή στο Γκάζι.

― Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
― Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
― Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
― Φταίει πρώτ' απ' όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει; Kανένα στόμα
δεν τό βρε και δεν τό πε ακόμα.

Έτσι στη σκότεινη ταβέρνα
πίνουμε πάντα μας σκυφτοί.
Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα
όπου μας έβρει μας πατεί.
Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα,
προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!

Σε μας. Όλους.

Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Aπρίλη,
κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκειά της ώρα,
και μες στη σκιά του φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.
Nερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,
χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα.
Aλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητό ’ναι κι άσπρο,
ακίνητ’ όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ’ ώς τον πάτο,
με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,
που ’χ’ ευωδίσει τσ’ ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
―«Aλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τί ’δες;»
―«Nύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Xωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
ουδ’ όσο κάν’ η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει μες στη λίμνη,
μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,
κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του!».


Εννοείται: Σολωμός Διονύσιος (Ελεύθεροι Πολιορκημένοι)

Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες
εκείνων που πέθαναν, ή εκείνων που είναι
για μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους.

Κάποτε μες στα όνειρά μας ομιλούνε·
κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό.

Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν
ήχοι από την πρώτη ποίηση της ζωής μας -
σα μουσική, την νύχτα, μακρυνή, που σβύνει.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Μάρτιαι Ειδοί

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.

Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις
αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις
να τες ακολουθείς.

Και όσο εμπροστά προβαίνεις,
τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·
έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,
τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,
εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,
αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο
κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,
και λέγει βιαστικά :

«Διάβασε αμέσως τούτα, είναι μεγάλα πράγματα που σ' ενδιαφέρουν»,

μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν' αναβάλεις
κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)·
ας περιμένει ακόμη
κ' η Σύγκλητος αυτή, κ' ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

"... ένα μαρμάρινο πηγάδι το φεγγάρι,

ίσκιοι σαλεύουν και βουβά φτερά, μυστηριακές φωνές δεν τις ακούτε;

Βαθύ-βαθύ το πέσιμο,

βαθύ-βαθύ το ανέβασμα,

το αέρινο άγαλμα κρουστό μες στ' ανοιχτά φτερά του,

βαθειά-βαθειά η αμείλικτη ευεργεσία της σιωπής, -

τρέμουσες φωταψίες της άλλης όχθης,

όπως ταλαντεύεσαι μες στο ίδιο σου το κύμα,

ανάσα ωκεανού. Ωραίος, ανάλαφρος

ο ίλιγγος τούτος, - πρόσεξε, θα πέσεις.

Μην κοιτάς εμένα,

εμένα η θέση μου είναι το ταλάντευμα ο εξαίσιος ίλιγγος.

..."


17 χρόνια από το θάνατο του Γιάννη Ρίτσου. Μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του θα βρείτε στο HOMA EDUCANDUS.

Αυτά τα κόκκινα σημάδια στους τοίχους, μπορεί να 'ναι κι από αίμα.
Όλο το κόκκινο στις μέρες μας είναι αίμα,
μπορεί να 'ναι κι απ' το λιόγερμα, που χτυπάει στον απέναντι τοίχο.

Κάθε δείλι τα πράγματα κοκκινίζουν πριν σβήσουν
και ο θάνατος είναι πιο κοντά. Έξω απ' τα κάγκελα,
είναι οι φωνές των παιδιών, και το σφύριγμα του τρένου.

Τότε τα κελιά γίνονται πιο στενά
και πρέπει να σκεφτείς το φως σ' έναν κάμπο με στάχυα,
και το ψωμί στο τραπέζι των φτωχών
και τις μητέρες να χαμογελάνε στα παράθυρα,
για να βρεις λίγο χώρο να απλώσεις τα πόδια σου.

Κείνες τις ώρες, σφίγγεις το χέρι του συντρόφου σου,
γίνεται μια σιωπή γεμάτη δέντρα,
το τσιγάρο κομμένο στη μέση, γυρίζει από στόμα σε στόμα,
όπως ένα φανάρι που ψάχνει το δάσος, βρίσκουμε τη φλέβα
που φτάνει στην καρδιά της άνοιξης, χαμογελάμε.

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ


I

Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.

Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ' αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Mονάχα φως.
O δρόμος χάνεται στο φως κι ο ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.
Mαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κ' οι φωνές μες στον ασβέ-
στη του ήλιου.

H ρίζα σκοντάφτει στο μάρμαρο. Tα σκονισμένα σκοίνα.
Tο μουλάρι κι ο βράχος. Λαχανιάζουν. Δεν υπάρχει νερό.
Όλοι διψάνε. Xρόνια τώρα. Όλοι μασάνε μια μπουκιά ουρανό
πάνου απ' την πίκρα τους.

Tα μάτια τους είναι κόκκινα απ' την αγρύπνια,
μια βαθειά χαρακιά σφηνωμένη ανάμεσα στα φρύδια τους
σαν ένα κυπαρίσσι ανάμεσα σε δυο βουνά το λιόγερμα.

Tο χέρι τους είναι κολλημένο στο ντουφέκι
το ντουφέκι είναι συνέχεια του χεριού τους
το χέρι τους είναι συνέχεια της ψυχής τους -
έχουν στα χείλια τους απάνου το θυμό
κ' έχουνε τον καημό βαθιά-βαθιά στα μάτια τους
σαν ένα αστέρι σε μια γούβα αλάτι.

Όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο
όταν χαμογελάνε, ένα μικρό χελιδόνι φεύγει μες απ' τ' άγρια γε-
νεια τους
όταν κοιμούνται, δώδεκα άστρα πέφτουν απ' τις άδειες τσέπες τους
όταν σκοτώνονται, η ζωή τραβάει την ανηφόρα με σημαίες και
με ταμπούρλα.





______________________

Ο Γιάννης Ρίτσος διαβάζει τους στίχους του:


Ritsos Romiosyni.m...

Άγιος ο Έρωτας

Ξεροί καημοί και νερό θαλασσινό
Το σώμα σου κόλλησε στο σώμα μου
με τον πανσέληνο πόλο του Χειμώνα

Ακούς νερά που χύνονται στα μέσα των ποδιών σου
Ανάμεσα στα όνειρα σπαράζει η ζωή μας
Ανάμεσα στα όστρακα παφλάζει η καρδιά μας

Άγιος ο έρωτας Άγιος καημός
δικός μου και ο Αύγουστος
με τις μεγάλες μνήμες

Κλαίω μάτια μου και αστράφτει κεραυνός
θέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός

Πάνω τη θάλασσα προς τη μεριά του ανέμου
στα μαύρα ντύνεσαι και ανοίγεις στο σκοτάδι

Σηκώνεις τα άστρα σε χορό
και το κορμί μου σε άγριο ποτάμι

Άγιος ο έρωτας Άγιος καημός
δικός μου και ο Αύγουστος
με τις μεγάλες μνήμες

Κλαίω μάτια μου και αστράφτει κεραυνός
θέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός

(Μουσική - Στίχοι: Ανδρέου Γιώργος - Καραντζάς Διονύσης)

Έρωτας και ... θάνατος.

Και θάνατος με τα χείλη του λαού. Με τη σοφία του την αλάνθαστη. Τραγούδι πολυφωνικό είναι τούτο:


O ΧΑΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΣ

Ο Χάρος και ο Φθινόπωρος αντάμα τρων και πίνουν
Εκκάλεσαν την Άνοιξη να πάει να κουβεντιάσουν.
Εψές προψές απέρασα πίσω από το Άγιο....
Και κάλεσαν την Άνοιξη που μάλωνε το Χάρο
Χάρε μ’ τους νιους που θες, Χάρε μ’ τα παλικάρια
Όλους τους ξεγέλασα με ‘να κλωνάρι μόσχο.
Και ένα μικρό μικρούτσικο δεν μπορώ να το λαβώσω
Την νύχτα κλαίει για βυζί, και την αυγή για μάνα
Χάρε δε με χόρτασες τόσα βουνά μπροστά σου
Μου πήρες και το άντρα μου στα χέρια τα δικά σου.


από τη δισκογραφική έκδοση ΠΟΓΔΟΡΙΑΝΗ του ΔΗΜΟΥ ΑΝΩ ΚΑΛΑΜΑ σε επιμέλεια Βασίλη Ράπτη. τραγούδι από τον Παρακάλαμο του Νομού Ιωαννίνων. Μεταγραφή Λουκάς Μάκος, ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, ΜΚΟ "ΑΠΕΙΡΟΣ"

Το τραγούδι δημοσιεύτηκε στο φόρουμ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ. Εκεί μπορείτε να απολαμβάνετε σπάνιους στίχους από Πολυφωνικά Τραγούδια που σχεδόν καθημερινά ανανεώνονται.

Kαθαρότατον ήλιο επρομηνούσε
της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι,
σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε
τ' ουρανού σε κανένα από τα μέρη·
και από κει κινημένο αργοφυσούσε
τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ' αέρι,
που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα:

"Γλυκειά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα".


(Σολωμός Διονύσιος)

Στο Σολωμό των βιβλίων, του λαού το στόμα έρχεται αδιάψευστος μάρτυρας να επιβεβαιώσει από ποιο πηγάδι άντλησε το χρυσάφι του:

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΗ ΠΟΥ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ

Ποια είν’ εκείνη που κατεβαίνει
Στ’ άσπρα ντυμένη
Απ’ το (ι) βουνό
Χρυσό κανάτι κρατά στα χέρια της
Λουλούδια μαζεμένα
Από το (ι) βουνό
Για να τα δώσει στον έρωτά της
Και για την αγάπη της
Και για τον καημό.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, ΜΚΟ "ΑΠΕΙΡΟΣ"

Στο φεστιβάλ πολυφωνικού τραγουδιού που οργανώνει κάθε καλοκαίρι η ΑΠΕΙΡΟΣ, συχνά ακούμε το τραγούδι αυτό από το Πολυφωνικό Σχήμα ΧΑΟΝΙΑ.

Δεκέμβρης του 1903 Κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω —
αν δεν μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτια·
όμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στην ψυχή μου,
ο ήχος της φωνής σου που κρατώ μες στο μυαλό μου,
οι μέρες του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου,
τες λέξεις και τες φράσεις μου πλάττουν και χρωματίζουν
εις όποιο θέμα κι αν περνώ, όποιαν ιδέα κι αν λέγω.

Κ. Π. Καβάφης (...) (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877-1923, Ίκαρος 1993)

. . . Δεν εδεσμεύθηκα. Τελείως αφέθηκα κ’ επήγα.
Στές απολαύσεις, που μισό πραγματικές,
Μισό γυρνάμενες μές τό μυαλό μου ήσαν,
Επήγα μές στήν φωτισμένη νύχτα.
Κ’ ήπια από δυνατά κρασιά, καθώς
Πού πίνουν οι ανδρείοι της ηδονής.
(Επήγα)

* * *

Προσπάθησε νά τά φυλάξεις, ποιητή,
όσο κι άν είναι λίγα αυτά πού σταματιούνται.
Του ερωτισμού σου τά οράματα.
Βάλ’ τα, μισοκρυμένα, μές τές φράσεις σου.
Προσπάθησε νά τά κρατήσεις ποιητή,
Όταν διεγείρονται μές τό μυαλό σου
Την νύχτα ή μές την λάμψι του μεσημεριού.
( Όταν διεγείρονται)

* * *

Χαρά και μύρο της ζωής μου η μνήμη των ωρών
Που ηύρα και που κράτηξα την ηδονή ως την ήθελα.
Χαρά και μύρο της ζωής μου εμένα, που αποστράφηκα
Την κάθε απόλαυσιν ερώτων της ρουτίνας.
(Ηδονή)

* * *
. . . Τώρα που είναι όλα πια μέσα στο παρελθόν,
μοιάζει σχεδόν και στές επιθυμίες
εκείνες σαν να δόθηκες – πως γυάλιζαν,
θυμήσου, μές στα μάτια που σε κύτταζαν.
πώς έτρεμαν μές στην φωνή, γιά σέ, θυμήσου, σώμα.
(Θυμήσου Σώμα)

* * *
Δυο μήνες πάνε πια στης πλούσιας Πύλος

τ’ αμμουδερά ακρογιάλια που περνούσα.

Νοτιάς φυσούσε, ξέσπασεν η μπόρα,

κι από τα μαύρα νέφαλα χυνόταν

βαριά νεροποντή κι ολούθε ο μέγας

μας τυραγνούσε κεραυνός του Δία.

Στο φως μιας αστραπής, βιγλίζω απάντεχα

τον Οδυσσέα στη μέση του πελάγου,

γαλήνιο να κρατά το δοιάκι,

κατάματα στηλώνοντας τη μπόρα!

«Δυσσέα του κράζω, πας για την πατρίδα;

Πια μες στης θεάς την κλίνη δε χωρούσες;»

Μ΄ αυτός, με το τιμόνι στην παλάμη

και τ’ αρμυρά δαγκώνοντας μουστάκια,

τήραε μακριά σκυφτός και δεν έστράφη!

* * *
(Απόσπασμα της «Οδύσσειας» - του Ν. Κ,)

ΠΡΟΠΑΤΟΡΙΚΟΝ ΑΜΑΡΤΗΜΑ

Ένα μεστωμένο πόθον είδε
στα φτερά ν' αρμοδένει του χελιδονιού.
Ύστερα ένα δράγμα από ακτίνες
διαλύθηκε στην παρυφή του ασφοδελώνα.
Απίθωσε την κεφαλή στα χέρια του
ο πρώτος άνθρωπος και ρώτησε
γιατί.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ - ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ

Γυναίκα, αν θες αντρίκεια να δουλέψεις
για τον ξεσκλαβωμό σου, δε σε φτάνει
να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις
Το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι
στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε
το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει,
Συνήθεια, κέρδος, πρόληψη. Και σκάψε,
και του παλιού καιρού τα παραμύθια,
κι ας είν' όμορφα, μια για πάντα θάψε...



Kωστής Παλαμάς (από το Δωδεκάλογο του Γύφτου)

Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

Ψυχή της αγάπης μου αλήτισσα
Λεπίδι του πόθου μου αδυσώπητο
Νικήτρα μονάχη της σκέψης μου.

…
Κι εγώ π΄ αγάπησα τόσο τη θάλασσα
Κι εγώ π΄ αγάπησα τα πλοία που σφυρίζουνε στη βραδινήν ομίχλη

Σε Παλιό Συμφοιτητή



Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)

Φίλε, η καρδιά μου τώρα σα να γέρασε
Τελειώσε η ζωή μου της Αθήνας,
Που όμοια γλυκά και με το γλέντι επέρασε,
Και με την πίκρα κάποτε της πείνας.

Δε θα 'ρθω πια στον τόπο που πατρίδα μου
Τον έδωκε το γιόρτασμα της νιότης
Παρά περαστικός με την ελπίδα μου,
Με τ' όνειρο που εσβήστει, ταξιδιώτης.

Προσκυνητής θα πάω κατά το σπίτι σου
Και θα μου πουν δεν ξέρουνε τι εγίνεις.
Μ' άλλον μαζί θα ειδώ την Αφροδίτη σου
Κι άλλοι το σπίτι θα 'χουν της Ειρήνης.

Θα πάω προς στην ταβέρνα, του Σαμιώτικου,
Που επίναμε για να ξαναζητήσω.
Θα λείπεις, το κρασί τους θα ΄ναι αλλιώτικο,
Όμως εγώ θα πιω και θα μεθύσω.

Θ΄ανέβω τραγουδώντας και τρεκλίζοντας
Στο Ζάππειο που ετραβούσαμεν αντάμα,
Τριγύρω θα ΄ναι ωραία, πλατύς ορίζοντας
Και θα ΄ναι το τραγούδι μου σαν κλάμα.

Βάρναλης. Γεννήθηκε σαν σήμερα... το 1884 στον Πύργο της Βουλγαρίας...


Η Μπαλάντα Του Κυρ-Μέντιου

Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Κούτσα μια και κούτσα δυο
της ζωής το ρημαδιό!

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι,
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' αφήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια
με κοτρόνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Κατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι,
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μου 'βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κι έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα γι' όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαΐ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλά εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Μάη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι ο παπάς με τη κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
"Σε καβάλησε ο Χριστός!

Δούλευε για να στουμπώσει
όλ' η Χώρα κι' οι καμπόσοι.
Μη ρωτάς το πως και τί,
να ζητάς την αρετή!"

-Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
-Ντράπου! Τους προγόνους ντράπου!
-Αντραλίζομαι!... Πεινώ!...
-Σούτ! θα φας στον ουρανό!"

Kι έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα,
θα ξεκουραστώ κι' εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Kι όταν ένα καλό βράδυ
θα τελειώσει μου το λάδι
κι αμολήσω τη πνοή
(ένα πουφ είν' η ζωή),

H ψυχή μου θε να δράμει
στη ζεστή αγκαλιά τ' Αβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάει τα γένια του!

Γέρασα κι ως δε φελούσα
κι αχαϊρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Αι-Φραγκίσκο:
"Χαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσ' το γέρο τον κυρ-Μέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη,
συ που δίδαξες αρνί
τον κυρ-λύκο να γενεί!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Μα με την κουβέντα αυτή
πόρτα μου 'κλεισε κι' αυτί.

Tότενες το μαύρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσω από την αστοιβιά
βγάζει και κουνά με βιά:

"Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κι οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι όξαποδώ
κει δεν είναι παρά 'δω.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρεις. Όπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου-
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
χάιντε Σύμβολον Αιώνιο!
Αν ξυπνήσεις, μονομιάς
θα 'ρτει ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Οι άλλοι έχουν κινήσει
κι έχ' η πλάση κοκκινήσει
κι άλλος ήλιος έχει βγει
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γη".

ΤΟ ΦΩΣ ΠΟΥ ΚΑΙΕΙ



Να σ' αγναντεύω, θάλασσα, να μη χορταίνω
απ' το βουνό ψηλά
στρωτή και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω
απ' τα μαλάματά σου τα πολλά.

Να ναι χινοπωριάτικον απομεσήμερο, όντας
μετ' άξαφνη νεροποντή
χυμάει μες απ' τα σύνεφα θαμπωτικά γελώντας
ήλιος χωρίς μαντύ.

Να ταξιδεύουν στον αγέρα τα νησάκια, οι κάβοι,
τ' ακρόγιαλα σα μεταξένιοι αχνοί
και με τους γλάρους συνοδιά κάποτ' ένα καράβι
ν' ανοίγουν να το παίρνουν οι ουρανοί.

Ξανανιωμένα απ' το λουτρό να ροβολάνε κάτου
την κόκκινη πλαγιά χορευτικά
τα πεύκα, τα χρυσόπευκα, κι' ανθός του μαλαμάτου
να στάζουν τα μαλλιά τους τα μυριστικά.

Κι' αντάμα τους να σέρνουνε στο φωτεινό χορό τους
ως μέσα στο νερό
τα ερημικά χιονόσπιτα-κι' αυτά μες στ' όνειρό τους
να τραγουδάνε, αξύπνητα καιρό.

Έτσι να στέκω, θάλασσα, παντοτεινέ έρωτά μου
με μάτια να σε χαίρομαι θολά
και να ναι τα μελλούμενα στην άπλα σου μπροστά μου,
πίσω κι' αλάργα βάσανα πολλά.

Ως να με πάρεις κάποτε, μαργιόλα συ,
στους κόρφους σου αψηλά τους ανθισμένους
και να με πας πολύ μακρυά απ' τη μαύρη τούτη Κόλαση,
μακρυά πολύ κι' από τους μαύρους κολασμένους ....

Κώστας Βάρναλης

________

* Φωτογραφία: Ο Βάρναλης στην Κερατέα, στην αυλή σχολείου, 1917. Θυμίζουμε ότι ο Κώστας Βάρναλης υπήρξε εκπαιδευτικός και δημοσιογράφος. Κι έτσι πέρα από την αγάπη στα ποιήματά του, τον νιώθουμε και δικό μας... και διπλά τον καμαρώνουμε.

"13.000 μέρες"

Άλλοι λεν πως ξοφλήσαμε και τα ιερά γκρεμίσανε
κι άλλοι λατρεύουν το καιρό σαν εραστή και σαν θεό.

Άλλοι πως είμαστε ευτυχείς και ζούμε μεγαλεία
γι' άλλους το τέλος ορατό, τέρατα και σημεία.

Να βάλουμε το κόσμο αυτό σε τούτο το πανέρι
πού 'χει τον πάτο του λειψό τη λογική καρτέρι
μοιάζει με ειρωνία
είναι μια κωμωδία
ψυχή μου διψασμένη
καρδιά παράφορη.

Ο ήλιος σε φωτίζει σε φυσάει ένας αέρας
σα νά 'σαι εσύ στη μέση και μόνο για σένα.

Τι σημασία έχει αν είναι έτσι ή αλλιώς;
Τι σημασία έχει...

Κατά τον ήλιο σε τυφλώνει κι άλλη μεριά σου
είναι μια φλόγα που ξαναφτιάχνει τον κόσμο.

Τι σημασία έχει αν είναι έτσι ή αλλιώς;
Τι σημασία έχει...

Τι σημασία έχει........


στίχοι: Σωκράτης Μάλαμας
μουσική: Σωκράτης Μάλαμας