Ανθολόγιο των ψεμάτων που έχουν δημοσιευτεί επίσημα για το Δημήτρη Λιαντίνη

Συγκλονιστικά στοιχεία, αγαπητή Δανάη. Είναι δύσκολο μέσα σε όλο αυτό το... αίνιγμα για μερικούς, μπέρδεμα για άλλους, θεωρία των παιγνίων ίσως για κάποιους άλλους, να βγάλει άκρη κανείς.

Ξέρεις, Αλέξανδρε, καμιά φορά εμείς οι άνθρωποι, όσο και αν μας δείχνουν μια αλήθεια, επιμένουμε να κοιτούμε το δάχτυλο και όχι την αλήθεια. Ο Λιαντίνης, αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη, αγωνίστηκε και στην κατεύθυνση αυτή. Να αποκλείσει για κάθε λογικό άνθρωπο να ασχολείται με το ... δάχτυλο. Γιατί όσο και να το πολεμάει το δάχτυλο γυρνάει και του κοπανάει σφαλιάρες.

- Μπρε, του λέει, ανεπρόκοπε. Εγώ δεν ήρθα στον κόσμο για να με κάνεις έναν ακόμη Χριστό. Άσε με επιτέλους εμένα στο ... αίνιγμά μου, και κοίτα να ασχοληθείς επιτέλους με την αλήθεια που σου έδειξα. Σταμάτα να την αποφεύγεις όπως ο διάολος το λιβάνι. Ασχολήσου επιτέλους με το δικό σου θάνατο και άσε το δικό μου. Ασχολήσου με τη ζωή σου και παράτα στην ησυχία τη δική μου ζωή.

Να, θα δώσω ένα ακόμη παράδειγμα του πώς ο Λιαντίνης θέλησε να προστατεύσει το αίνιγμά του:


Τι έχουμε εδώ; Ένα προσχέδιο του γράμματος που άφησε ο Λιαντίνης φεύγοντας στο παιδί του, στη Διοτίμα του.

Ένα προσχέδιο που και παλιότερα έχουμε δημοσιεύσει στην αγωνιώδη προσπάθεια να λύσουμε το αίνιγμα. (σιγά όμως που θα το λύναμε... )

Προέρχεται από το αρχείο του Λιαντίνη. Όπως δηλώνει και το ίδιο το ντοκουμέντο. Και στην άκρη φέρει ίχνη φωτιάς. Ο Λιαντίνης θέλησε να το εξαφανίσει; Τελικά όμως δεν το έκανε... Κι έτσι άφησε αποδείξεις για κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό. Πως το όνομα του ανθρώπου που αποκάλυψε τη σπηλιά με το σκελετό το πρόσθεσε εκ των υστέρων στους ανθρώπους που πολύ αγάπησε. Δείτε και σε μεγέθυνση το σημείο και χωρίς ταμπελάκια:


Και εικόνες πιστεύω ότι όλοι γνωρίζετε να γυρίζετε ... την έβαλα έτσι για να μπορέσω να τη δημοσιεύσω εδώ σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέγεθος.

Και λύστε μου αν μπορείτε το αίνιγμα. Γιατί εγώ αδυνατώ και το παραδέχομαι. Δεν ήξερε ο Λιαντίνης πόσους ανθρώπους αγάπησε περισσότερο; Ξεχάστηκε λοιπόν και έγραψε δύο και μετά πήρε γόμα και διόρθωνε πως αγάπησε τρεις;

Από την άλλη μεριά βέβαια είναι σίγουρο πως ακριβώς αυτό το στοιχείο επιβεβαιώνει πως ανέθεσε κάποια αποστολή στον άνθρωπο αυτό. Αυτή και η απόδειξη για όσα ακολούθησαν. Μόνο που ακριβώς αυτά που ακολούθησαν μας βεβαιώνουν πως μόνο μισές αλήθειες έφτασαν σε μας. Αλλιώς δε θα έπεφτε σε αντίφαση να λέει για μυστικό που έπρεπε να φυλάξει εφτά χρόνια και την ίδια ώρα να δημοσιεύεται το μυστικό σε περιοδικά πριν περάσουν τα εφτά χρόνια...

Ποιος ξέρει; Ίσως ο Λιαντίνης να ήταν εκ των προτέρων βέβαιος πως δε θα καταφέρει αυτός ο άνθρωπος να αντέξει το βάρος του μυστικού. Και θα μιλήσει. Γι' αυτό και ενώ πήγε να κάψει το γράμμα, σταμάτησε. Κι άφησε πίσω του αποδείξεις. Στον άνθρωπο που εμπιστεύθηκε το αρχείο του. Δηλαδή στη σύζυγό του.

Κι αυτό είναι το τελικό χειρόγραφο που άφησε επίσημα...

Η κόκκινη υπογράμμιση αφορά παλιότερη δημοσίευση που κάναμε σχετικά με το γράμμα του Λιαντίνη και αφορούσε ένα ακόμη ψέμα σε βάρος του. Ένα ψέμα σε βίντεο που βγήκε στο you tube με το γράμμα αυτό αλλά χωρίς τα σημεία που υπογραμμίσαμε. Δηλαδή χωρίς το όνομα του τότε γαμπρού του Λιαντίνη, του Διγενή.

Αμέσως μετά δέχτηκα ένα μήνυμα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο γεμάτο απειλές. Από εκείνον που είχε ανεβάσει το βίντεο. Έτσι τουλάχιστον ισχυριζόταν... Και φυσικά ανώνυμο.

Έλα μου ντε που αγαπάει ο θεός τον κλέφτη αγαπά και τους μαθητές του Λιαντίνη. Εύκολα και σύντομα ανακάλυψα ποιος κρυβόταν από πίσω. Ποιος δηλαδή τόλμησε να παραχαράξει το τελευταίο γράμμα ενός πατέρα στο παιδί του. Δεν έχει κανένα νόημα να τον καταγγείλω. Μόνο που για μια ακόμη φορά βεβαιώθηκα πως καλά κάνω και συνεχίζω αυτόν τον αγώνα. Να έρθει όσο περισσότερη αλήθεια γίνεται στο φως για το Δάσκαλό μου. Ενάντια σε όλους εκείνους που θέλησαν να τον παραχαράξουν.

Θεώρησα μόνο χρέος μου τις αποδείξεις να τις μοιραστώ με την κ. Νικολίτσα Λιαντίνη. Και που από την αρχή είχε υποψιαστεί από ποιον προέρχεται και η νέα προβοκάτσια. Τότε μου έστειλε και αντίγραφα των δύο επιστολών. Της τελικής και της άλλης που προσπάθησε ο Λιαντίνης να κάψει. Για να επικυρωθεί ότι ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η προσπάθεια δηλαδή της παραχάραξης οδήγησε να έρθει στο φως και το άλλο ζήτημα που έθιξα παραπάνω. Με τους ανθρώπους που αγάπησε περισσότερο ο Λιαντίνης...

Κάπως έτσι βέβαια είχε ξεκινήσει και όλη η συνεργασία μου με την κ. Λιαντίνη. Με αφορμή την ύβρι που είχε διαπραχθεί. Και με κατεύθυνση να αποκαλυφθούν με ντοκουμέντα οι αλήθειες. Και να ξεσκεπαστούν τα ψέματα. Απ' όπου και αν προέρχονταν. Διαδίκτυο, συνεντεύξεις, βιβλία...

Κατά κάποιον τρόπο λοιπόν χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όσους κατά καιρούς μας σέρβιραν τα ψέματα. Αποτέλεσαν το ερέθισμα να ανακαλύψουμε την αλήθεια! Και να έρθουν στο φως πλήθος ντοκουμέντων. Άλλα από τη μεριά της κ. Λιαντίνη. Άλλα από άλλους στη δική τους αγωνιώδη προσπάθεια να προστατέψουν το ρόλο τους. Όπως και να έχει, το αποτέλεσμα μετράει και μόνο. Ότι ένας μελλοντικός ερευνητής έχει σήμερα πολλά περισσότερα ντοκουμέντα αν θελήσει να μελετήσει το Λιαντίνη και το έργο του.

Ένα μόνο να μην ξεχνάμε. Πως η ουσία του Λιαντίνη είναι στο έργο που δημοσίευσε. Αυτό θα πρέπει να μελετάμε πρώτα, το άγιο Πρωτότυπο, και από εξώφυλλο σε εξώφυλλο. Και μετά όλα τα άλλα...

Με αφορμή όσα λέγει ο Λιαντίνης για τη γυναίκα του, στο παραπάνω γράμμα, το στερνό προς το παιδί του, ας δούμε ένα ακόμη γράμμα του από παλιότερη εποχή:


Είναι απόσπασμα επιστολής προς φίλο του. Το όνομα αυτού του φίλου αναφέρεται και στο γράμμα προς τη Διοτίμα. Σε μας παραχωρήθηκε από την κ. Νικολίτσα Λιαντίνη, καθώς και σε εκείνη θεώρησε σκόπιμο να αποστείλει αντίγραφο της επιστολής.

Και λέει στην επιστολή του ο Λιαντίνης για τη Λου, τη γυναίκα του:


Αυτά λέει ο Λιαντίνης. Ο δίδυμος όμως αδερφός του, ο κ. Στέφανος Νικολακάκος, δηλώνει τα αντίθετα στο βιβλίο του κ. Δημήτρη Αλικάκου: Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός. Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2006, σελ. 204:

"Η κυρία Γεωργοπούλου αγάπησε τον εαυτό της, όχι τον αδερφό μου."

Και να πεις πως δεν έγραφε και στον αδερφό του τα ίδια ο Λιαντίνης; Πως δεν του είχε μιλήσει (ό.π. σελ. 209 ) για την αφοσίωση και την τρυφερότητα της γυναίκας του απέναντί του; Ή για την ευαισθησία της σε όσα εκείνος αγαπούσε; (ό. π. σελ. 214 )

Όπως διαβάζουμε και στη σελίδα 215 του προαναφερθέντος βιβλίου για το παράπονο του Λιαντίνη που δεν μπόρεσε να τα πει δυο μέρες με τον αδερφό του. Ποιος ακριβώς έφταιξε που δεν του έγινε η χάρη, ο Λιαντίνης δε λέει. Φροντίζει όμως να το σχολιάσει και πάλι ο αδερφός του. Πως δεν έφταιξε η δική του γυναίκα! Αφήνοντας να εννοηθεί πως το φταίξιμο ήταν και πάλι της Νικολίτσας Λιαντίνη. (σχόλια, σελ. 373 )

Δεν ξέρω. Ο καθένας μας έχει και πικρές εμπειρίες από τα δικά του οικογενειακά. Μα τα εν οίκω μη εν δήμω. Κι όλα αυτά τα ξεσπάσματα κατά της Νικολίτσας Λιαντίνη πέρα από το αν ανταποκρίνονται στην αλήθεια ή όχι, με ενοχλούν ως άνθρωπο. Και με ενόχλησαν και ως αναγνώστη. Τι μπορεί να ενδιαφέρουν αυτές οι πικρόχολες κρίσεις το αναγνωστικό κοινό; Και σε τι συμβάλλουν στη μελέτη της φιλοσοφίας του Λιαντίνη;

Μόνο ένα δυσάρεστο συναίσθημα αφήνουν που κυρίως πλήττει τον ίδιο το Λιαντίνη και τη μνήμη του.

Στο κάτω κάτω όταν η συμφορά χτυπάει μια οικογένεια, οφείλουμε οι άλλοι να σεβόμαστε το δράμα που περνούν. Είναι ο πόνος πολλές φορές που κάνει τους ανθρώπους να λένε και λόγια σκληρά και δηλώσεις σκληρές. Άσε τους ανθρώπους να ηρεμήσουν. Να ξαναβρούν την ψυχραιμία τους. Κι όταν συμβεί, και το θεωρείς τόσο σημαντικό, ρώτα τους και για τέτοια λεπτά ζητήματα. Μη ρίχνεις λάδι στη φωτιά που θα κάνει τους ανθρώπους να μη θέλουν να ξαναμιλήσουν ο ένας στον άλλο με όσα κατά καιρούς δημοσιεύτηκαν.

Η Νικολίτσα Λιαντίνη δεν είναι η μόνη που δέχτηκε επιθέσεις. Σε σημαντικό βαθμό έγινε στόχος και η κόρη του Λιαντίνη, η Διοτίμα. Τουλάχιστον όχι από συγγενείς και φίλους. Και τουλάχιστον όχι ανοιχτά.

Αυτό όμως δε σημαίνει πως οι επιθέσεις που δέχτηκε η Διοτίμα ήταν ήσσονος σημασίας από εκείνες ενάντια στη μητέρα της. Το αντίθετο θα έλεγα. Αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μία μάνα υποφέρει περισσότερο όταν χτυπούν το παιδί της παρά την ίδια... Όπως δυστυχώς δε φαίνεται να ξεχνάγαν κι όσοι έκαναν τις επιθέσεις. Κι έτσι, θέλοντας να χτυπήσουν τη Νικολίτσα Λιαντίνη, χτυπούσαν τη Διοτίμα. Χωρίς η ίδια να τους έχει δώσει αφορμή. Και να προσθέσω εδώ ότι η Διοτίμα ήταν πάντα οπαδός του λάθε βιώσας. Ούτε συνεντεύξεις έδωσε ποτέ για τον πατέρα της, ούτε προκάλεσε ποτέ κανέναν. Εκτός από κάποια εξώδικα που συνυπέγραψε με τη μητέρα της. Αλλά και πάλι κατάφερνε να κρατά ισορροπίες με όλους. Να μη δημιουργεί εχθρότητες.

Έτσι δυσκόλεψε πολύ εκείνους που είχαν λόγο να την πολεμήσουν. Και τους ανάγκασε σε χτυπήματα ύπουλα, κάτω από τη ζώνη. Για τα σοβαρά δεν έχω το δικαίωμα να μιλήσω. Δε θα άρεσε και στην ίδια. Θα περιοριστώ λοιπόν στα γνωστά σε όλους.

πχ στην προσπάθεια κατ' επανάληψη να τη φέρουν σε κόντρα με τη μητέρα της.

Όπως σε άρθρο στο διαδίκτυο που της αποδίδουν ότι είπε για τη μητέρα της και μάλιστα ενώπιον πολλών ανθρώπων ότι έκανε γκάφα με τις Ώρες των Άστρων:

Παράθεση :

http://www.liantinis.org/content.php?id=160

"Ήταν γκάφα της μητέρας μου" θα παραδεχτεί εκείνες τις μέρες η Διοτίμα Λιαντίνη ενώπιον πολλών ανθρώπων. Ήταν όμως μόνο "γκάφα";

Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει και από όσα γράφει ο κ. Αλικάκος στο βιβλίο του για τον πρώτο άντρα της Διοτίμας και τη μπηχτή για το διαζύγιο, σελ. 300:

Παράθεση :

"Λίγο καιρό αργότερα, μετά το περιστατικό των Κεχριών, η Διοτίμα χώρισε με τον Διγενή."

Παρόμοιο παιγνίδι θα παιχτεί και με την ανεύρεση του σκελετού. Θα προσπαθήσουν και πάλι να δημιουργήσουν χάσμα ανάμεσα σε μητέρα και κόρη, φτάνοντας να μας λένε τι είπαν η μία με την άλλη στο τηλέφωνο! (σελ. 321 και 358 ) Λες και είχαν βάλει κοριό!

Εκεί όμως που ξεπεράστηκε κάθε όριο επιθέσεων ήταν όταν η Διοτίμα αποφάσισε να αποδεχθεί την πρόσκληση και να μιλήσει κατά την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Αλικάκου: "Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός."

Δε λύγισε. Αποδεικνύοντας πως φέρει επάξια τα γονίδια του Λιαντίνη. Και εκφωνώντας λόγο καταπέλτη και με ύφος δωρικό. Ούτε λέξη περιττή. Το ύφος που προλάβαμε κάποτε να διαβάσουμε στο διαδίκτυο, σε επιστολογραφία με τον πατέρα της, να το παρομοιάζει ο Λιαντίνης με τη βροχή που αμέσως στεγνώνει:

Παράθεση :

"Το ύφος σου είναι ξερό, βροχή που αμέσως στεγνώνει, κάπως σαν αποστειρωμένο. Αυτό δεν είναι ελάττωμα. Γιατί προδίνει από μακρυά μια λιτότητα. Την αποφυγή του περιττού και την πειθαρχία στο απέριττο. Ύφος λακωνικό με άλλα λόγια. Που σημαίνει ότι τιμάς την καταγωγή σου."

Απόσπασμα επιστολής του Λιαντίνη προς την κόρη του, εποχή 1996 - ανέβηκε για λίγο στο liantinis.gr μετά όμως αφαιρέθηκε

Σε κείνη την ομιλία της στο Μαράσλειο, Νοέμβριο του 2006, η Διοτίμα Λιαντίνη θα απαντήσει εφ' όλης της ύλης. Χωρίς να μασάει τα λόγια της. Όπως και ο πατέρας της. Και θα συγκλονίσει όσους είχαν προλάβει να ακούσουν κι εκείνον.

Το θέμα ενόχλησε. Και σύντομα θα ξεκινήσει ο υπόγειος πόλεμος μπρος στον κίνδυνο "Διοτίμα". Που ως τότε δεν τον είχαν υπολογίσει. Ιδιαίτερα καθώς κάποιοι βάζουν ανοιχτά το ζήτημα ότι πρέπει να παραδοθούν στη Διοτίμα όσα οι διάφοροι άλλοι έχουν συλλέξει από τη ζωή και το έργο του Λιαντίνη. Για να δημιουργηθεί ένα επίσημο αρχείο που όλοι θα έχουν πρόσβαση. Έτσι, στις 19 Φεβρουαρίου 2007, κι αφού κι εγώ είχα εκφράσει παρόμοιες απόψεις, έλαβα ένα οργισμένο μήνυμα από κάποιον που αμφισβητούσε ότι η Διοτίμα είναι άξια κόρη του Λιαντίνη ενώ αποκαλούσε τον εαυτό του γιο του! Κι απαριθμούσε τι έκανε εκείνος για το Λιαντίνη... Λίγους μήνες αργότερα άκουσα τον ίδιο άνθρωπο από τηλεφώνου να ισχυρίζεται το ίδιο. Πως αυτός είναι ο γιος του Λιαντίνη! Και να βρίζει τη Διοτίμα με τα χειρότερα λόγια. Τι να απαντήσεις σε τέτοιο παραλήρημα; Τέτοιες περιπτώσεις μόνο οι ψυχίατροι μπορούν να τις αντιμετωπίσουν. Γιατί είπαμε να ασχοληθούμε με το Λιαντίνη, όχι να μας σαλέψει όμως. Και να φτάνουμε να φαντασιώνουμε ανύπαρκτες σχέσεις μαζί του. Άλλος πως είναι γιος του, άλλη πως ο Λιαντίνης ήταν ερωτευμένος μαζί της (το έχω δει κι αυτό το έργο να παίζεται... ) κι άλλος πως είναι ο εκπρόσωπος του Λιαντίνη επί γης!

Ξαναλέω ότι τέτοια ζητήματα ξεφεύγουν του παρόντος θέματος. Κι ανάγονται στην ψυχιατρική. Εμείς ψυχίατροι δεν είμαστε ούτε έχουμε σκοπό να τους παραστήσουμε. Γι' αυτό και περιοριζόμαστε να επισημάνουμε ότι η ψυχιατρική και μόνο θα μπορούσε να ερμηνεύσει πολλά από τα ψέματα που ειπώθηκαν για το Λιαντίνη. Ή και άλλες πράξεις. Παράνομες. Όπως την υπόθεση με την αποκάλυψη του DNA ολόκληρης της οικογένειας Λιαντίνη στο διαδίκτυο. Υποτίθεται ότι ήθελαν να πείσουν πως ο σκελετός που βρέθηκε στον Ταΰγετο ανήκει στο Λιαντίνη! Λες και δεν είχε δημοσιευτεί το πόρισμα των αρχών στις εφημερίδες και δεν το είχαν ανακοινώσει τα τελεβίζια στο πανελλήνιο. Ή δεν είχε παραλάβει η οικογένεια το σκελετό και δεν τον είχε ενταφιάσει στο νεκροταφείο Κεχρεών. Ποιον ήθελαν λοιπόν να πείσουν; Και γιατί έπρεπε να δημοσιεύσουν απόρρητο έγγραφο με τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα της γυναίκας και της κόρης του Λιαντίνη;

Έχει καμία σχέση τέτοια συμπεριφορά με τη φιλοσοφία του Λιαντίνη; Ή έστω με τη φιλοσοφία γενικότερα;

Και το ερώτημα είναι. Αυτοί που ακολουθούν τέτοιες τακτικές δεν μπορούν να αντιληφθούν ούτε και τη ζημιά που κάνουν στον ίδιο το Λιαντίνη; Στη μνήμη του δηλαδή και στη διάδοση του έργου του.

Εκτός πια και υπάρχουν ακόμη βαθύτερα αίτια από όσα το μυαλό μας χωράει. Και σκόπιμη και καθοδηγούμενη εκστρατεία σπίλωσης του Δημήτρη Λιαντίνη και μετατροπή του από στοχαστή σε μια γραφική καρικατούρα... Και μια λεπτοδουλεμένη εκδίκηση από εκείνους που καυτηρίασε στο έργο του ο Λιαντίνης...

Ο ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΚΙ Ο ΒΡΟΝΤΟΣ...





Αυτά λέει ο Λιαντίνης. Στη δική του χειρόγραφη επιστολή. Πως δε φοβήθηκε ακόμη και το τηλεφώνημα για μπόμπα στο Μαράσλειο. Στις 12/12/96.

Στις 21 Μαΐου 1998, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του κ. Αλικάκου (ό. π.) σελίδα 267, ο Λιαντίνης ταξιδεύει στην Κρήτη. Με αεροπλάνο. Στην επιστροφή, λίγο πριν προσγειωθεί το αεροπλάνο στο Ελληνικό, σημειώνονται αναταράξεις. Προφανώς λόγω κενών αέρος. Ο Λιαντίνης κρατιέται από τα χερουλια και ο φόβος είναι έκδηλος στο πρόσωπό του.

- Τι έγινε, φοβάσαι, δάσκαλε; τον ρωτάει ο συνταξιδιώτης του, Ηλίας Αναγνώστου.

- Ε, όχι να πάμε και στο βρόντο, Ηλία μου! απαντά ο Λιαντίνης.

Η διασταύρωση που έχω κάνει επιβεβαιώνει τον Ηλία. Ο Λιαντίνης δεν τα πήγαινε καλά με τα αεροπλάνα... Μετρημένα στα δάχτυλα τα αεροπορικά του ταξίδια.

Το ψέμα είναι αλλού. Στις απόψεις και εκτιμήσεις για όσα ακολούθησαν την 21η Μαΐου 1998. Και στο πόσο σημαντικά ήταν. Αν ανήκαν καν στο σχέδιο του Λιαντίνη. Και ήταν μέρος της αποστολής...

ΕΝΘΡΟΝΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΘΡΟΝΙΣΕΙΣ


Τι έχουμε εδώ; Ένα ακόμη χειρόγραφο του Δημήτρη Λιαντίνη. Γραμμένο τριάντα χρόνια πριν εξαφανιστεί.

Σε ένα φύλλο βιβλίου. Τη Θεία Κωμωδία του Ντάντε.

Ο Λιαντίνης υπογράφει ως Δημήτριος Θ. Νικολακάκος αφού θα περάσουν ακόμη πολλά χρόνια μέχρι να πάρει το νέο του όνομα.

Έχει πια απολυθεί από το στρατό και το 1968 είναι η χρονιά που θα διοριστεί καθηγητής στους Μολάους Λακωνίας. Κοντά στον τόπο καταγωγής του, τη Λιαντίνα. Ένα βήμα και η Μονεμβασιά, η ελληνοβενετσιάνικη, όπως τη χαρακτηρίζει σε γράμμα του εκείνου του καιρού. Ο Ντάντε αποτελεί την περίοδο αυτή την ιδανική συντροφιά του νεαρού καθηγητή. Εξάλλου και το αυτοκινητάκι που αγοράζει τότε, Γηρυόνη το ονομάζει.

Και κοιτάξτε πώς ξεκινά το χειρόγραφο.

Με τη Διοτίμα. Του Πλάτωνα. Χρόνια πριν αποκτήσει τη μονάκριβη θυγατέρα του που Διοτίμα θα βαφτιστεί κι εκείνη.

Με τη Μαργαρίτα του Γκαίτε. Που στο κύκνειο άσμα του, τη Γκέμμα, θα καταλάβει με την ερώτησή της το πρώτο κεφάλαιο.

Και με τη Βεατρίκη. Του Ντάντε.

Τρία αγάλματα, τρεις νοητικές εποπτείες που ο Λιαντίνης τρίποδο χρυσό βλέπει να δημιουργούν, σμιλεύοντας τον πιο αψηλό θρόνο για τη γυναίκα. Εκεί λέει, που την ώρισε η φύση και ο θεός την έταξε. Και γι' αυτό ανάμεσα στ' άλλα ο νεαρός καθηγητής πολύ τον αγαπούσε τον Ντάντε.

Στο κύκνειο όμως άσμα του άλλο όνομα θα διαλέξει. Και στα πολλά θρυλούμενα για τον τίτλο "Γκέμμα", έχουμε κι αυτό εδώ το ντοκουμέντο να πρσθέτει μια ακόμη εξήγηση:


Από το ίδιο βιβλίο με το προηγούμενο χειρόγραφο, τη Θεία Κωμωδία. Εδώ ο Λιαντίνης κλείνει σε κουτάκι το όνομα Γκέμμα και δίπλα σημειώνει και τη χρονολογία: 18 Ιουλίου 1995. Εποχή που το βιβλίο του "Γκέμμα" ετοιμάζεται. Και είναι όπως βλέπουμε στη σελίδα του βιβλίου η γυναίκα του Ντάντε η Γκέμμα. Και μητέρα των τεσσάρων παιδιών τους.

Ο Μικρός Κριτής στη Γκέμμα του Λιαντίνη θα υμνήσει κι αυτός τη σύζυγο. Κι όχι την ερωμένη. Και θα σμιλέψει εκεί ο Λιαντίνης το δικό του θρόνο για το θηλυκό.

Τι τα θες και τι τα γυρεύεις. Ο Λιαντίνης έκανε τις δικές του ενθρονίσεις κι άλλοι χωρίς κανένα μα κανένα ντοκουμέντο προχώρησαν σε αυθαίρετες εκθρονίσεις:

Παράθεση :

"1973. Γάμος με τη Νικολίτσα Γεωργοπούλου. Την προσέχει, την αγαπά, τη σέβεται. Δεν την ακολουθεί.

Ο Λιαντίνης είπε τη μισή αλήθεια στη σύντροφό του, την άλλη μισή τής την έδειξε.

Ήταν λοιπόν χαμένη από χέρι, μιας και η φύση της κατανόησε την πρώτη και αγνόησε τη δεύτερη. Αποτέλεσμα: Την άφησε να νομίζει πως ηγείται, ενώ εκείνος ήδη καθόταν στο θρόνο του. Προσοχή όμως. Δεν εξαπατήθηκε η Νικολίτσα να τον παντρευτεί άδικα. Ο ίδιος εξαπάτησε τη Νικολίτσα να τον παντρευτεί δίκαια. Στόχος κι αυτός."

Δημήτρης Αλικάκος: Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός. Εκδόσεις Λιβάνη. Αθήνα 2006. σελ. 361

Για μια ακόμη φορά άλλα λέγει ο ίδιος ο Λιαντίνης και άλλα λένε οι άλλοι για το Λιαντίνη...

Και το θέμα δεν είναι ποιος καθόταν τελικά στο θρόνο. Αλλά να φτάνουμε στο σημείο, έστω και για χάρη παιγνιδιού με τις λέξεις, να φορτώνουμε στο Λιαντίνη πως πάνω σε μια απάτη θεμελίωσε το γάμο του;

Με ποιο ντοκουμέντο βγάζει ο κ. Αλικάκος αυτό το συμπέρασμα; Και μάλιστα με το δεδομένο ότι ο ίδιος δε συνάντησε ποτέ στη ζωή του το Λιαντίνη.

Η μόνη λογική εξήγηση, λαμβάνοντας υπόψη και όσα ο ίδιος ο Λιαντίνης γράφει περί θρόνων, είναι πως ο κ. Αλικάκος θέλησε στο σημείο αυτό να αντιγράψει μια άλλη φράση του Λιαντίνη από τη Γκέμμα:

Παράθεση :

"Δεν εξαπατήθηκαν οι αθηναίοι να τον δικάσουνε άδικα. Ο ίδιος εξαπάτησε τους αθηναίους να τον δικάσουνε δίκαια."

Δημήτρης Λιαντίνης, Γκέμμα. σελ. 86

Μόνο που ο κ. Αλικάκος δε θεώρησε σκόπιμο στο σημείο αυτό να βάλει καμία παραπομπή για τον αναγνώστη. Να τον πληροφορήσει πως εδώ απλά μιμείται το Λιαντίνη. Γιατί θα χρειαζόταν τότε να εξηγήσει πως ο Λιαντίνης τα λέγει όλα αυτά για το Σωκράτη. Κι όχι για το γάμο του με τη Νικολίτσα Γεωργοπούλου.

Γνωρίζοντας προσωπικά την κ. Νικολίτσα Γεωργοπούλου - Νικολακάκου - Λιαντίνη, όπως είναι το πλήρες ονοματεπώνυμό της, αν και εκείνη προτιμά πάντα στις μεταξύ μας συνομιλίες μόνο το τελευταίο, το Λιαντίνη, ουδέποτε άκουσα από τα χείλη της να κατηγορεί το Λιαντίνη πως την εξαπάτησε. Ούτε δίκαια, ούτε άδικα. Κι άλλο τόσο δε θεωρεί τον εαυτό της εξαπατημένο.

Τι ακριβώς ισχύει για το γάμο αυτό το είπε ο ίδιος ο Λιαντίνης στο τελευταίο γράμμα προς την κόρη του. Πως η γυναίκα αυτή "γεννήθηκε με μοίρα. Γιατί της ορίστηκε το σπάνιο, να λάβει σύντροφο στη ζωή της όχι απλά έναν άντρα, αλλά τον ποταμό και τον άνεμο."

Κι εκείνη προσυπέγραψε τη δική του ρήση με το Προλόγισμα στις Ώρες των Άστρων:

Παράθεση :

"Ό,τι οι δυο μας ζήσαμε 26 χρόνους ήταν το δρύινο σκαρί του Οδυσσέα, σημαδεμένη μοίρα, δαιμονικό (με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου "δαίμων") παραμύθι. Είτε οι χρόνοι μας ήταν γελαστοί είτε λυπημένοι."

Νικολίτσα Γεωργοπούλου - Λιαντίνη

Κηφισιά, 1 Ιουνίου 2006

Ώρες των Άστρων - Προλόγισμα - σελ. 10

Μα φαίνεται όταν δυο άνθρωποι τους λάχει τέτοια σπάνια μοίρα, οι άλλοι δεν το αντέχουν. Όπως δεν αντέχει κανείς να κοιτάξει κατάματα τον ήλιο. Έτσι επιλέγουν τη μέθοδο της αποδόμησης. Εσύ τους δείχνεις κοτζάμ ήλιο κι εκείνοι επιμένουν να κρατούν σφαλιστά τα μάτια και να ισχυρίζονται πως δε βλέπουν κανέναν ήλιο!

Φτάνει όμως και περισσεύει σε όσους δε βολεύονται παρά μόνο με την αλήθεια η ύπαρξη ντοκουμέντων με το χεράκι του ίδιου του Λιαντίνη για το ποιος καθόταν στο δικό του θρόνο. Και μάλιστα τον πιο αψηλό. Και γι' αυτό, ανάμεσα στ' άλλα, εμείς οι γυναίκες αγαπάμε το Λιαντίνη. Για τον ίδιο λόγο που κι εκείνος αγαπούσε το Ντάντε. Και για τον ίδιο που η Κασσιανή έφτυσε κάποτε ολόκληρο αυτοκράτορα, αυθαδιάζοντας στο "εκ γυναικός πηγάζουν τα φαύλα". Γιατί καμία αληθινή γυναίκα δεν ανέχεται έναν άντρα μικρόψυχο. Ακόμη κι αν είναι να της προσφέρει θρόνους. Ο Λιαντίνης όμως δεν ήταν ένας ακόμη μικρόψυχος άντρας αλλά ένας πραγματικά ισχυρός άνθρωπος. Που μπορούσε να ανεβάζει τη γυναίκα σε θρόνο ακριβώς γιατί ο ίδιος δεν είχε ανάγκη από θρόνους για να αποδείξει ποιος είναι. Ούτε απέναντι στη γυναίκα του είχε ανάγκη κάποιο θρόνο, ούτε απέναντι σε κανέναν άλλο.

Το ιδεώδες του εσθλού υπηρέτησε ο Λιαντίνης ολοζωής. Και απαγόρεψε να τον κάμουν είδωλο και να τον ακολουθούν οι άλλοι ως οπαδοί. Αντιλήψεις για έναν Λιαντίνη επί θρόνου εκπορεύονται από συνειδητές ή και ασυνείδητες τάσεις για θρησκειοποίησή του. Κάτι που ο ίδιος ο Λιαντίνης καταδίκασε στα βιβλία του απερίφραστα. Με πλέον χαρακτηριστικό σημείο όσα λέγει για τον Ιησού στη Γκέμμα. (σελ 187 - 190 )

Για σταυρό και για Γολγοθά μίλησε ο Λιαντίνης. Κι όχι για θρόνους.

Και για το σταυρό που πρέπει να φορτωθεί ο καθένας. Αν θέλει να τον ακολουθήσει. Τέτοιος και ο θρόνος που πρόσφερε στη σύντροφο της ζωής του. Τη συνοδοιπόρο του στην καταραμένη του στράτα - όπως προκύπτει από δικό του και πάλι γράμμα που δημοσιεύσαμε παραπάνω. Υμνώντας την καρτερία της και τον ηρωισμό της. Και παραπέμποντας ευθέως στο ποίημά του Ecce Homo:


Αυτός είναι ο θρόνος του Λιαντίνη, σ' αυτόν ανέβασε τη γυναίκα του. Της το έταξε να την ανεβάσει. Όπως προκύπτει από τη δημοσιευμένη αλληλογραφία τους στο liantinis.gr.

http://www.liantinis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=38&Itemid=41

"Έτσι θα σε οδηγήσω ταξιδιώτισσα και προσκυνήτρια στο πανηγύρι του φωτός."

Διαβάστε αυτή την επιστολή με ημερομηνία 4/12/1972. Περιγράφει εκεί ο Λιαντίνης την πορεία που επιφυλάσσει στη σύντροφό του, το ανέβασμα από αναβαθμό σε αναβαθμό. Κι από κύκλο σε κύκλο. Και από ουρανό σε ουρανό. Μόνο, της λέει, που η πορεία θα είναι επίπονη. Τυφλώνει το φως...

Αυτός είναι ο θρόνος. Ο αληθινός θρόνος. Η πορεία προς τα άνω. Η διαρκής βελτίωση. Το σμίλεμα, το άγριο σμίλεμα, της συνείδησης του ανθρώπου, μέχρι ο άνθρωπος να γίνει αυτός που πραγματικά είναι. Ο εσθλός και αληθινός άνθρωπος.

Γιατί ο έρωτας, θα πει ο Λιαντίνης στα βιβλία του, είναι γνώση.

Και το να εξαπατήσει τη σύντροφό του τάζοντάς της έναν τέτοιο θρόνο και στο τέλος να στογγυλοκαθίσει ο ίδιος σ' αυτόν αρνούμενος θέση και σ' εκείνη, θα ισοδυναμούσε με εξαπάτηση όλων μας για το ποιος είναι αληθινά ο Λιαντίνης. Και ποιος ο αυθεντικός έρωτας που μας δίδαξε.

Ο Λιαντίνης όμως δεν εξαπάτησε κανέναν. Άλλο που μερικοί αυτοθέλητα τρέφονται με αυταπάτες. Είναι, το είπα, που δεν μπορούν να δουν τον ήλιο κατάφατσα. Και επιλέγουν τη μέθοδο της αποδόμησης. Επιφανειακά εκθρονίζουν τη Νικολίτσα από το θρόνο, στόχος κι αυτός, ε; και στην ουσία πριονίζουν τον ίδιο το Λιαντίνη. Υποσκάπτοντας τον πυρήνα της φιλοσοφίας του. Που θυμίζω, αν το ξεχάσαμε, πως είναι το αξεχώριστο δίπολο έρωτας - θάνατος.

Αρνούμαι την αλήθεια του Λιαντίνη στον έρωτα; Ακυρώνω και την αλήθεια του μπρος στο θάνατο. Και πως έζησε αυτός ο άνθρωπος την αλήθεια.

Κι όχι τυχαία η σύζυγός του αυτό επέλεξε να γραφτεί στο Σήμα του. Τη στερνή του λέξη από τη Γκέμμα:

Έζησα την αλήθεια!

Που σε ένα άλλο επίπεδο διαβάζεται και ως:

Έζησα έρημος και ισχυρός.

Δύο όψεις του αυτού νομίσματος. Και ποτέ το ένα χωρίς το άλλο. Μη η αλήθεια παύει να υπάρχει και το έρημος και ισχυρός. Και παύει και ο Λιαντίνης.

Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω; Ή τζάμπα χάνω την ώρα και τα λόγια μου;

"Το πανεπιστήμιο για τον Λιαντίνη δεν υπήρξε στόχος."

Αυτό το πόρισμα εξάγει ο κ. Αλικάκος στο βιβλίο του, σελ. 361. Και το αιτιολογεί με την απροθυμία του Λιαντίνη να συμμετέχει στις διαδικασίες ανέλιξής του. Αφήνει, λέει, τους άλλους να ασχολούνται με αυτές τις διαδικασίες. Όπως το Δανασσή. Ενώ ο ίδιος ο Λιαντίνης νιώθει ότι είχε ήδη φτάσει.

Είναι έτσι;

Μόνο το γράψιμο των βιβλίων απασχολούσε το Δημήτρη Λιαντίνη;

Μα τότε γιατί τον αποκαλούμε δάσκαλο; Και γιατί ο ίδιος ήθελε έτσι να τον αποκαλούν, σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν πολύ καλά; Ακόμη και στον ταξιτζή που θα τον μεταφέρει την 1η Ιουνίου 1998 στο καταφύγιο του Ταϋγέτου, αυτό θα δηλώσει. Δάσκαλος!

Και για να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά. Ο Λιαντίνης το 1960 δίνει εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Στη φιλοσοφική και στη νομική. Το τι ακριβώς θέλει να ακολουθήσει το αποφασίζει μόνο όταν βγαίνουν τα αποτελέσματα. Εγκαταλείπει λοιπόν τη νομική και στρέφεται στη φιλολογία. (16/9/1960 )

Πριν ακόμη πάρει πτυχίο, στις 12 Απριλίου 1965, πηγαίνει να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Μια μυστήρια επιλογή εκ πρώτης όψεως. Συνεχίζει πάντως να δίνει τα μαθήματα που χρωστάει και στα τέλη του 65 περατώνει τις σπουδές του. Ορκίζεται στις 22 Μαρτίου 1966, όντας ακόμη στρατιώτης.

Από το στρατό θα απολυθεί αρχές του καλοκαιριού του 1967. Περνά ένα μεγάλο διάστημα στην Αθήνα ενώ οι γονείς του έχουν πέσει του θανατά για την αργοπορία του στην πρωτεύουσα.

Στα χρόνια αυτά ο Λιαντίνης ασχολιόταν και με φροντιστήρια για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Κι όχι από μεράκι διδασκαλίας. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό πως όσο σπουδάζει στο πανεπιστήμιο, δε λείπουν αναφορές στην αλληλογραφία με τον αδερφό του για επικείμενη μετανάστευσή του στο εξωτερικό. Η Ελλάδα, σημειώνει, δεν τον χωράει... Και δε σπούδασε για να ζήσει αλλά για να γίνει άνθρωπος. Ελπίζει, γράφει, στον Καναδά περισσότερο και είναι πρόθυμος να αρχίσει τη ζωή του εκεί από λαντζέρης, όπως κι ο αδερφός του. Τι θέλει από τη ζωή του; Φαίνεται ακόμη να μην το γνωρίζει.

Είναι επίσης γνωστό πως δεν παρακαλουθούσε συστηματικά τα μαθήματα του πανεπιστημίου. Για μεγάλα διαστήματα κατέβαινε στο χωριό του και διάβαζε μόνος του. Κι όχι πάντα τα μαθήματά του. Έτσι ενώ μέχρι το Νοέμβριο του 1963 η σπουδαστική του εξέλιξη ήταν παραδειγματική, και βρισκόταν πια στο τέταρτο έτος και μόνο οι πτυχιακές εξετάσεις τού έμεναν, στις αρχές του 1964 τον βρίσκουμε κάθε τρεις και λίγο στη Λιαντίνα. Είναι μάλιστα και λιγάκι τσιμπημένος με ένα ωραίο κορίτσι στη Σπάρτη και στο μυαλό του παίζει ακόμη και η ιδέα του γάμου. Αν δεν πάει, λέει, στον Καναδά... Αλλά και όταν ανεβαίνει στην Αθήνα παραμελεί τόσο το διάβασμα που αν δεν υπήρχαν, γράφει, οι εφημερίδες και τα προγράμματα των κινηματογράφων θα είχε ξεχάσει και τη γραφή!

Μπαίνοντας το καλοκαίρι του 64, συνειδητοποιεί ότι η παντρειά είναι μεγάλο πράγμα κι αυτός πολύ μικρός. Οπότε ξαναφλερτάρει με την ιδέα της μετανάστευσης. Γυρίζει στο χωριό και αρχίζει να συνέρχεται από την αναστάτωση της Αθήνας. Κάνει παρέα με τους Σοφοκλή, Ευριπίδη, Σοπεγχάουερ, Παπαδιαμάντη, Ξενόπουλο, Σεφέρη, Καζαντζάκη. Ασχολείται όμως και με οικοδομικές εργασίες παρέα με τον πατέρα του. Κι από μαθήματα; Λίγα πράγματα.

Το φθινόπωρο του 64 επανέρχεται στην Αθήνα. Δίνει εξετάσεις για το πτυχίο μα με όσα έχουν προηγηθεί χάνει ένα σπουδαίο μάθημα. Βρίσκει όμως παρηγοριά δίπλα σε ένα όμορφο κορίτσι που γνωρίζει. Τη Βιολέττα.

Αρχές του 65 δίνει και πάλι εξετάσεις. Άγριες και εξουθενωτικές. Έτσι τις χαρακτηρίζει. Δίνει πέντε μαθήματα και του υπολείπεται ένα για τον Ιούνιο. Ξεκουράζεται για λίγο και σχεδιάζει την 1η Μάρτη να αρχίσει πάλι για την τελευταία κούρσα!

Ξαφνικά τον Απρίλη του 1965 αλλάζει πρόγραμμα και πάει στο στρατό. Εκεί και επιλέγεται για τη σχολή Τεθωρακισμένων


και ξαναγυρίζει στην Αθήνα. Ευκαιρία να δώσει και το μάθημα που χρωστάει... Πράγματι στις 29 Δεκεμβρίου 1965 περνά "Ζώρα" και παίρνει πτυχίο.

Το 1966 τον βρίσκει στην Αλεξανδρούπολη και στρατευμένο. Κατεβαίνει στην Αθήνα το Μάρτιο για την ορκωμοσία στο Πανεπιστήμιο.


Και τον Ιούλιο παίρνει μετάθεση για το ΓΕΣ. Παράλληλα κάνει και φροντιστήρια. Και στις 23 Δεκεμβρίου ονομάζεται Ανθυπίλαρχος. 7 μήνες Θράκη και 5 Αθήνα, ο απολογισμός της χρονιάς. Στα γράμματά του αυτό το διάστημα διαμαρτύρεται πως ο στρατός του σκότωσε του καλύτερα χρόνια και πως καταφεύγει στα βιβλία για να βρει λύτρωση.

Μπαίνει και το 67 και επιτέλους το καλοκαίρι ο Λιαντίνης είναι ελεύθερο πουλάκι. Βγάζει τα στρατιωτικά και μένει για ένα διάστημα στην Αθήνα. Εκεί που είναι και η Βιολέττα αν και η σχέση τους πλέον πλησιάζει στο τέλος της. Μια σχέση που ο Λιαντίνης παραδέχεται ότι τον απομάκρυνε κάπως από τα αγαπημένα του πρόσωπα. Τα γεγονότα όμως λένε ότι τον απομάκρυνε και από τους στόχους του για ένα διάστημα.

Τέλη του 67 επανέρχεται στη Λιαντίνα. Κι αρχίζει να ασχολείται με τη Γερμανική γλώσσα και με τους Γερμανούς. Τους δαιμόνιους, τους μόνους κατά το Λιαντίνη που σαν μονάδες, αλλά και φυλετικό σύνολο, προσπελάζουν τους αρχαίους Έλληνες.

Τα Χριστούγεννα περιμένει να έρθει ο φίλος του ο Μίλτος από την Αθήνα. Δεν έγινε μπορετό. Του στέλνει λοιπόν τις ευχές του και ανάμεσα στ' άλλα εύχεται να τους βρουν τα ξετελέματα του νέου χρόνου, του 1968, συνυπηρετούντες με το Μίλτο.

Όμως το Μάρτη του 68 ο Λιαντίνης διορίζεται ως καθηγητής στους Μολάους Λακωνίας. Ενώ ο Μίλτος ζει στην Αθήνα. Στους Μολάους γνωρίζεται και με ένα εξαίρετο κορίτσι, τη δ. Ζωζώ. Και της αναθέτει να κομίσει γράμμα στο φίλο του στην Αθήνα. Περνάει, λέει, καλά στο Γυμνάσιο και χαίρεται με τη χαρά που δίνει η παρουσία του στους γονείς του. Όμως του λείπει και ο φίλος του. Ο Μίλτος.

Το καλοκαίρι ξεκουράζεται και πάλι στη Λιαντίνα. Πού αλλού; Και βρίσκει το ρυθμό και το τραγούδι του. Έχει στο μεταξύ αγοράσει και το πρώτο του αυτοκίνητο, το Γηρυόνη του.

Επιστρέφει στο σχολείο και μέχρι τα Χριστούγεννα περνά περίοδο βουερών συναισθηματικών κυματισμών.

Μπαίνοντας το 1969 καταστρώνει σχέδια να γράψει βιβλίο απάνω σε μια περιοχή του Καζαντζάκη. Βάζει μάλιστα το Μίλτο να ψάξει και εκδότη. Υπολογίζει ακόμη και τις σελίδες, 300 με 350 και εκτιμά πως θα το έχει τελειώσει ως τον Αύγουστο ή και Σεπτέμβρη. Νιώθει, λέει, πως η φύση του τον σπρώχνει προς αυτόν το μεγάλο δρόμο. Τι απέγινε με αυτό το βιβλίο; Δεν το γνωρίζουμε...

Περνά πάντως το καλοκαίρι, ο Λιαντίνης βρίσκει το χρόνο να ανέβει και στην Αθήνα και να τα πει με το φίλο του, και το φθινόπωρο του 1969 τον ξαναβρίσκει στους Μολάους. Εδώ και εμφανίζεται στο προσκήνιο ως η ευγενέστερη πράξη που λογιάζει η διαμαρτυρία στο τίποτα. Και στην έξοδο βλέπει να τον καρτεράει ο ανίκητος, ο μεγάλος... με την κόκκινη χλαμύδα και του κατραμιού τη ματιά. Για πρώτη μάλιστα φορά υπογράφει γράμμα του ως Λιαντίνας. Αλλά και ωριμάζει η σκέψη να πάει στη Γερμανία. Να επισκεφθεί τα μέρη που έζησε ο Νίτσε. Γιατί έτσι του φαίνεται ότι θα αλλάξει. Είναι ολοφάνερο πως η εργασία του καθηγητή στο γυμνάσιο δεν τον γεμίζει. Και αναζητά κάτι άλλο. Τι άραγε;

Το Δεκέμβριο του 1969 στέλνει ένα γράμμα φορτωμένο δυσαρέσκεια στο Μίλτο. Οργισμένος από τη σιωπή του. Ταυτόχρονα του ανακοινώνει πως σχεδιάζει να πάει στη Γερμανία για 3 - 4 χρόνια. Και του ζητά να τον διευκολύνει μέσω των γνωστών του για να πάρει πρόσκληση, καθώς στη Γερμανία θα πρέπει και να εργαστεί για να μπορέσει να συντηρηθεί. Εξομολογείται επίσης στο Μίλτο ότι διέρχεται ψυχική κρίση πρώτου βαθμού και που δεν ξέρει αν θα την αντέξει χωρίς να χυθεί το μυαλό του.

Είναι λοιπόν μόνο για το Νίτσε που θέλει να φύγει; Ή σχετίζεται η απόφαση του ταξιδιού στη Γερμανία και με την ψυχική κρίση; Πάντως ο Λιαντίνης ανακοινώνει ότι αρχές Γενάρη θα υποβάλει παραίτηση και μετά 2 - 3 μήνες θα είναι έτοιμος για αναχώρηση.

Αρχές του 70 είναι ακόμη στους Μολάους και μελετά Γερμανικά. Τότε και εξομολογείται στο Μίλτο για την ύπαρξη μιας γυναίκας που του την έδωκε ο θεός και του την αρνήθηκαν οι άνθρωποι. Γράφει ωραία λόγια για τη γυναίκα αυτή ο Λιαντίνης. Μα άλλο τόσο ωραία λόγια έγραφε και στο παρελθόν για τη Βαλεντίνη και τη Βιολέττα. Όπως δηλαδή και ο καθένας μας κάνει με κάθε νέο έρωτα. Και ειδικά στα άγουρα χρόνια. Που δεν ξέρει τι θέλει ακριβώς. Ο Λιαντίνης όμως δεν είναι έφηβος. Κοντεύει τα τριάντα.

Τέλη Γενάρη ανακοινώνει πως σε μια βδομάδα θα παραιτηθεί και αρχές Απρίλη υπολογίζει πως θα είναι έτοιμος να φύγει. Πραγματικά, στις 7 Φεβρουαρίου 1969 υποβάλλει παραίτηση. Και την 1η Απρίλη είναι πάλι λεύτερο πουλί και έτοιμος να πετάξει μακριά. Και μάλιστα όχι μόνος. Υπάρχει η πιθανότητα να τον συνοδεύσει και μία γυναίκα. Που υποτίθεται ότι την έλεγαν Αμαλία. Το όνομά της όμως ήταν τελείως διαφορετικό... Εκτός από τον αριθμό των συλλαβών.

Το Πάσχα γράφει και στον αδερφό του για την αναχώρηση στη Γερμανία. Πως θα φύγει με διαβατήριο εργάτη αλλά με σκοπό ανυπέρβλητο, γιομάτο ομορφιά και ποιότητα! Για μια όμως ακόμη φορά το ταξίδι αναβάλλεται για 3 - 4 μήνες μετά.

Το Μάη του 1970 βρίσκεται ακόμη στη Λιαντίνα και ανακοινώνει στο Μίλτο πως έκανε αίτηση στη Νομαρχία και πως σε 40 - 50 μέρες θα φύγει. Αλλά και τον ενημερώνει πως η προσωπική του ιστορία κατέληξε σε τραγωδία. Η υποτιθέμενη Αμαλία δε θα τον συνοδεύσει στη Γερμανία. Σε επόμενο γράμμα μιλάει πιο αναλυτικά για τη δήθεν Αμαλία αλλά και για ένα γράμμα SOS που του έστειλε ο πατέρας της. Κανονίζει επίσης να παραδώσει στο Μίλτο το αυτοκίνητό του, να του το "νυμφοπαραδώσει" πριν φύγει για Γερμανία το Σεπτέμβρη. Από το γράμμα προκύπτει ότι ο Μίλτος τη γυναίκα αυτή την είχε γνωρίσει. Πώς γίνεται λοιπόν στα γράμματά του ο Λιαντίνης να την αποκαλεί Αμαλία; Αφού από έγκυρη πηγή γνωρίζουμε ότι δεν την έλεγαν Αμαλία. Ποιος την έκανε αυτή την αλλαγή ονόματος;

Το Σεπτέμβριο λοιπόν του 70 ο Λιαντίνης αναχωρεί επιτέλους για τη Γερμανία. Με τρένο. Και μόνος. Θα περάσει δύσκολες ώρες. Ως εργάτης έχει πάει. Και θα κάνει και χειρωνακτικές δουλειές. Αργότερα θα βρει δουλειά σε γυμνάσιο. Στο ελληνικό σχολείο Otto Gesellschaft του Μονάχου. Και η ζωή του θα καλυτερέψει. Γιατί τον πρώτο καιρό ο Λιαντίνης δεν έκρυβε ότι αρκετές φορές είχε φτάσει και να μεθύσει. Όμως και στο σχολείο δεν είναι ευχαριστημένος. Φρενοβλαβικό άσυλο το ονομάζει. Για μια ακόμη φορά φαίνεται να μην τον χωρά ο χώρος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Το σχέδιό του αυτή την περίοδο είναι να μάθει τη γερμανική γλώσσα. Και είναι αποφασισμένος να τη μάθει, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Κύρια οικονομικές. Αφού για μήνες μένει απλήρωτος. Κάνει λοιπόν διάφορα σχέδια, να μείνει ακόμη και ως ιδιώτης στη Γερμανία μέχρι το Σεπτέμβρη του 71 και μετά να πάει κοντά στον αδερφό του Στέφανο και να εργαστεί για να ξεπληρώσει τα λεφτά που θα χρειαστεί να του δανείσουν τ' αδέρφια του για να τα βγάλει πέρα στη Γερμανία. Ευκαιρία έτσι να μάθει και ό,τι μπορεί από αγγλική γλώσσα.

Μπαίνοντας το 1971 ο Λιαντίνης έχει πια προσγειωθεί και δε μιλά για μεγάλους δρόμους. Μιλά για γαλήνη, για ένα σπιτάκι απλό, καθαρό, συμπαθητικό και μια συντρόφισσα που να μη γελάει πολύ, να της λείπει η φανταχτερή κομμωσιά, να 'ναι γερή και να κινιέται με άνεση στην κουζίνα!!! Τα έξοδα εξακολουθούν να τρέχουν αλλά τουλάχιστον έχει αρχίσει και τα μαθήματα των Γερμανικών. Που τα βρίσκει φοβερά δύσκολα, σκέτο χάος...

Την άνοιξη πια είναι σε θέση να αγοράσει βιβλία. Οικονομεύει το ψωμί και τον ταμπάκο αλλά τα καταφέρνει πια να αγοράζει βιβλία και μάλιστα πολλά! Και μπαίνοντας ο Μάης παραγγέλνει στο Μίλτο να του ετοιμάσει την ανιψιά του, τη Σμαραγδή, να γνωριστούνε όταν κατέβει στην Ελλάδα. Πού να ξέρει κανείς τι διατάζει η Μοίρα; αναρωτιέται στο γράμμα του... Και πολύ σωστά αναρωτιέται.

Επανέρχεται και σε επόμενο γράμμα για τη Σμαραγδή. Και σε άλλο μετά, κι έχοντας πια φτάσει Αύγουστος του 1971. Και συνεχίζει και την εκμάθηση των Γερμανικών, που την παρομοιάζει με πολεμική επιχείρηση. Φυσικά συνεχίζει και την παρέα με τα βιβλία του. Τα πολλά βιβλία του. Αυτή είναι η ζωή του στη Γερμανία.

Τελειώνοντας και το φθινόπωρο του 1971 γράφει και στο Μίλτο για το όνειρό του να βρει μια γυναίκα απλή σαν αυτόν και ένα σπιτάκι να μην κρυώνει σαν τα πουλιά στο δρυμό. Και μια ταπεινή εργασία για να ταΐζει ψωμάκι και ελιά τα παιδάκια που θα του χαρίσει η ζωή.

Έρχεται κι ο Δεκέμβρης του 1971. Χριστούγεννα. Κι ο Λιαντίνης ανακοινώνει στον αδερφό του το Στέφανο πως το Πάσχα θα κατεβεί στην Ελλάδα και θα υποβάλει χαρτιά για επαναδιορισμό, με προοπτική το Σεπτέμβριο να κονέψει και πάλι στη σκιά του χαλκού Ταΰγετου. Και κάνει και τον απολογισμό από το ταξίδι στη Γερμανία: Μια γλώσσα, μια πλατιά κοσμοπολίτικη εμπειρία (αυτός που κάποτε τον κούραζε ακόμη και η Αθήνα και έβρισκε καταφύγιο στην ηρεμία της Λιαντίνας) και βιβλία. Πολλά βιβλία. 350 κιλά!!! Παράλληλα, γράφει, πως εργάζεται πολύ, 14 ώρες τη μέρα, για να αγοράσει αυτοκίνητο. Μετά, λέει, θα παντρευτεί...

Και υπογράφει με το στίχο του Σεφέρη:

"Το ριζικό μου, ενός ανθρώπου που ξαστόχησε."

Έτσι λοιπόν αισθάνεται; Πως έχασε το στόχο του;

Φτάνει και το 1972. Και τότε στη ζωή του Λιαντίνη θα έρθει η ανατροπή. Έτσι έγραφε η Μοίρα. Που τόσες φορές ως τότε την είχε επικαλεστεί. Μα κουφή στεκόταν. Γιατί δεν είχε έρθει η ώρα της.

Ο Λιαντίνης κοντεύει πια τα τριάντα. Περνώντας μια ταραχώδη ζωή από τη μέρα που έβγαλε το γυμνάσιο και νιώθοντας μέσα του κάτι να τον σπρώχνει σε ένα μεγάλο δρόμο μα χωρίς να καταφέρνει να βρει το μονοπάτι που θα τον οδηγήσει στην πλατιά λεωφόρο... Αν και κάνει προσπάθειες πολλές. Και σε αρκετές περιπτώσεις χτυπάει και μπουνιά στο μαχαίρι χωρίς να λογαριάζει ούτε αίμα ούτε πόνο.

Ας βγάλουμε το πέπλο του Λιαντίνη που γνωρίσαμε εμείς εκ των υστέρων. Και ας έρθουμε στη δική του θέση του τότε. Ποιος αληθινά είναι ο Λιαντίνης στις αρχές του 72; Ένας νέος άνθρωπος από ένα ασήμαντο χωριουδάκι της Λακωνίας. Δίχως πλάτες κανενός. Μπαίνει με το σπαθί του στο πανεπιστήμιο και στην αρχή ακολουθεί υποδειγματικό πρόγραμμα. Κατόπιν χάνεται σε άλλες αναζητήσεις. Ώσπου αποφασιστικά τρέχει να καταταγεί στο στρατό κι ας μην έχει ακόμη πάρει πτυχίο. Βιάζεται τώρα να αναπληρώσει το χαμένο καιρό. Τελειώνει όμως από το στρατό κι ενώ έχει πλέον και το πτυχίο του φιλολόγου, αναλώνει ξανά το χρόνο του σε άλλα έργα. Περνούν αρκετοί μήνες μέχρι να διοριστεί καθηγητής. Κι ενώ φαίνεται να έχει επιτέλους βρει το δρόμο του, εκείνος άλλα καταστρώνει. Να γράψει βιβλίο, να ζήσει το μεγάλο έρωτα, να ταξιδέψει στη Γερμανία. Πριν περάσουν δυο χρόνια πετάει μια παραίτηση από το δημόσιο και βάζει μπροστά την αναχώρηση για το εξωτερικό. Πάλι περνούν μήνες. Γιατί; Μα γιατί θέλει να πάρει και μια γυναίκα μαζί του. Δεν τα καταφέρνει. Και τελικά αναχωρεί μόνος του αλλά με σχέδια μεγάλα. Μόνο που η Γερμανία τα ψαλιδίζει γρήγορα. Και εκείνος αντί για 3 - 4 χρόνια που λογάριαζε να μείνει τώρα βιάζεται να μάθει άρον άρον τη γλώσσα και να γυρίσει εκεί απ' όπου έφυγε. Καθηγητής στη Λακωνία.

Μέσα στην απογοήτευση το γράμμα που γράφει στο Μίλτο τη δεύτερη μέρα της Πρωτοχρονιάς του 1972. Θεωρεί κατόρθωμα που ο νέος χρόνος δεν τον βρήκε ούτε σε κλινική ούτε σε φυλακή. Ούτε και να ζητιανεύει ψωμί ή συμπόνια.

Σε μια βδομάδα όμως η ζωή του θα αλλάξει. Κι ας μην το ξέρει ακόμη.

Τι θα συμβεί τότε; Στις 10 Γενάρη 1972; Μπορεί κανείς να το διαβάσει εδώ:

http://liantinis-o-daskalos-mas.blogspot.com/2010/02/blog-post_9024.html

Στα μάτια της Νικολίτσας Γεωργοπούλου που εκείνη τη μέρα, 10 του Γενάρη του 1972, θα μπει στη ζωή του, ο Λιαντίνης δε θα γνωρίσει μόνο τον έρωτα. Αλλά και μια άλλη όψη ζωής που ως τότε του ήταν άγνωστη.

Η νεαρή κοπέλα, μόλις ένα χρόνο και κάτι μήνες μικρότερη από το Λιαντίνη, από την επαρχία κι εκείνη και από την Πελοπόννησο, δίχως επίσης πλάτες κανενός, έχει κάνει μια τελείως διαφορετική πορεία. Δεν έχει απλά τελειώσει το πανεπιστήμιο, ούτε μόνο γνωρίζει τα Γερμανικά. Έχει ήδη διδακτορικό και μια θέση στο πανεπιστήμιο. Και βρίσκεται στη Γερμανία με υποτροφία.

Δε ζει σε σοφίτα όπως ο Λιαντίνης. Μένει σε ένα άνετο σπίτι χάρη στην υποτροφία.

Κοινό στοιχείο με το Λιαντίνη η εργασία τους στο ίδιο σχολείο. Ο Λιαντίνης βρίσκεται εκεί για λόγους βιοπορισμού. Η Νικολίτσα Γεωργοπούλου επειδή την παρακάλεσαν να αναπληρώσει για λίγο έναν καθηγητή που απουσιάζει.

Δεν είναι όμως το σχολείο που θα τους φέρει κοντά. Μα η επίσκεψη σε ένα μουσείο. Εκεί οι ξεχωριστές γνώσεις του Λιαντίνη και το σπινθηροβόλο πνεύμα του θα κάνουν την κοπέλα να τον προσέξει. Να τον ξεχωρίσει ανάμεσα στους άλλους συναδέλφους που παρέα έχουν πάει ως εκεί.

Φροντίζει στην επιστροφή να συνεχιστεί η συζήτηση με τον άγνωστο φιλόλογο. Αφορμή το μικρό της αυτοκινητάκι. Τα δικά της οικονομικά της επιτρέπουν να έχει και αυτοκίνητο. Και μ' αυτό θα του προτείνει να τον εξυπηρετήσει να γυρίσει πίσω στην πόλη.

Φυσικά ως εκείνη τη μέρα ο Λιαντίνης ουδέποτε είχε σκεφτεί πως θα διδάξει στο πανεπιστήμιο. Πώς άλλωστε; Λες και είχε και τις θεαματικές επιδόσεις ως φοιτητής; Ή τις γνωριμίες; Κανένα στοιχείο που γνωρίζουμε για την ως τότε ζωή του δε μαρτυρά σχέδια για πανεπιστημιακή καριέρα. Αυτό είναι αλήθεια.

Άλλο τόσο είναι αλήθεια πως αυτή τη γυναίκα που γνωρίζει στις 10 Γενάρη 1972 πριν ακόμη κλείσει χρόνος την παντρεύτηκε. Κεραυνοβόλος έρωτας; Έτσι δείχνουν τα στοιχεία.

Έχουν πια γυρίσει στην Ελλάδα. Εκεί γίνεται ο γάμος. Την Πρωτοχρονιά του 1973. Στο Μυστρά. Και μένουν στην Αθήνα. Αν και ο Λιαντίνης το διάστημα αυτό είναι άνεργος και αναγκάζεται να πάει στα Γιάννενα. Να δουλέψει σε φροντιστήριο φίλου του. Τα σχέδιά του όμως ανατρέπονται για μια ακόμη φορά. Η σύζυγός του μένει έγκυος και οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη θα αναγκάσουν το Λιαντίνη να γυρίσει στην Αθήνα, κοντά της.

Λίγο αργότερα θα επαναδιοριστεί στο δημόσιο. Όχι βέβαια στη Λακωνία. Αυτή τη φορά θα διδάξει στις Θεσπιές Βοιωτίας. Παράλληλα στην οικογένεια θα προστεθεί το νεογέννητο κοριτσάκι τους, η Διοτίμα. Ο Λιαντίνης δεν είναι πια μόνο παντρεμένος αλλά και πατέρας.

Κι ας έρθουμε πάλι στη θέση του. Θα μπορούσε ο Λιαντίνης να παραμείνει καθηγητής γυμνασίου κάτω από τα νέα δεδομένα της ζωής του; Δε θα μπορούσε. Και έχει μυαλό χελώνας όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο. Ή δε γνώρισε ποτέ του το Λιαντίνη.

Από τη μαρτυρία του Δανασσή γνωρίζουμε ότι ήδη από το 1973 ο Λιαντίνης ζήτησε να καταλάβει θέση βοηθού στο εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής. Παρουσιάστηκε στον καθηγητή Μελανίτη, μεγάλη μορφή του πανεπιστημίου, κι εκείνος κάλεσε το Δανασσή, επίκουρο εκείνη την εποχή, να εξετάσει το αίτημα. Η κρίση ήταν θετική και ο Λιαντίνης προσλήφθηκε και τοποθετήθηκε δίπλα στο Δανασσή.

Το 1977 γίνεται βοηθός στην έδρα της Παιδαγωγικής και το 1978 αναγορεύεται διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής. Το 1982 γίνεται λέκτορας και το 1987 επίκουρος. Τελικός σταθμός της καριέρας του το 1995 όταν κρίθηκε για αναπληρωτής.

Δεν ήταν λέει στόχος του Λιαντίνη το πανεπιστήμιο! Μάλιστα. Δηλαδή σηκωτό τον πήγαν; Δεν πήγε μόνος του; Τον ανάγκασαν; Από αυτούς ήταν ο Λιαντίνης που θα υπάκουγε σε εντολές άλλων;

Και ήταν λέει ο Λιαντίνης το διαμάντι και ο Δανασσής η θυρίδα. Μάλιστα. Γιατί δε θέλουμε να παραδεχτούμε το πολύ απλό. Πως αν ο Λιαντίνης δεν είχε συναντήσει τη Νικολίτσα Γεωργοπούλου ούτε που θα είχε σκεφτεί μια καριέρα στο πανεπιστήμιο. Από πού να τη λάβει την αφορμή; Μήπως από τους φίλους του που ήδη είχαν στραφεί στις επιχειρήσεις και στα φροντιστήρια; Ποια σχέση είχε ως τότε ο Λιαντίνης με τα κυκλώματα του πανεπιστημίου;

Ο έρωτας όμως είναι γνώση. Είναι σχολειό. Θα το πει και θα το ξαναπεί ο Λιαντίνης. Και από τη γυναίκα του μαθαίνει δρόμους που ως τότε ούτε ως όνειρο δεν είχαν περάσει από το μυαλό του. Την αγαπάει, την προσέχει, τη σέβεται, αλλά δεν την ακολουθεί. Έτσι γράφει ο κ. Αλικάκος. Μα πώς δεν την ακολουθεί; Αφού αμέσως μετά το γάμο τους φροντίζει κι εκείνος να μπει στο πανεπιστήμιο.

Δεν της είπε, συνεχίζει ο κ. Αλικάκος, (σελ. 361 ) ολόκληρη την αλήθεια. Μόνο τη μισή. Την άλλη της την έδειξε... Από πού το συνάγει; Τι μπορεί να γνωρίζει ένας άνθρωπος που ουδέποτε συνάντησε το Λιαντίνη για το τι είπε και τι δεν είπε ο Λιαντίνης στη γυναίκα του;

26 χρόνια κοινής ζωής. Ποιος είναι σε θέση να γνωρίζει τι και τι ειπώθηκε ανάμεσα σε ένα ζευγάρι; Ακόμη και το χάρισμα του μάντη Κάλχα να είχε ο κ. Αλικάκος πάλι δε θα κατάφερνε να το μάθει. Και είναι εκείνος που δε γνωρίζει την αλήθεια, όχι την ολόκληρη, ούτε καν τη μισή. Όχι πως δεν προσπάθησε. Αυτό τουλάχιστον του το αναγνωρίζω. Έτρεξε και προσπάθησε πολύ. Να μαζέψει ό,τι ντοκουμέντο μπορούσε, να μιλήσει με όσους ανθρώπους μπόρεσε από το περιβάλλον του Λιαντίνη. Ακόμη και με τη Νικολίτσα Λιαντίνη. Ατύχησε όμως. Γιατί σύντομα εκείνη του έδειξε την πόρτα.

Τι πρόλαβε να μάθει από τη Νικολίτσα Λιαντίνη ο κ. Αλικάκος; Τα έχουμε διαβάσει στο βιβλίο του. Για χαρτάκια, μολυβάκια και ζευγαράκια. Γιατί Νικολίτσα Λιαντίνη είναι αυτή. Μία από τις ελάχιστες ελληνίδες που έχουν καταγραφεί στα ρεκόρ Γκίνες και μάλιστα για τις ακαδημαϊκές της επιδόσεις. Ποιος δημοσιογράφος θα μπορούσε να την παρασύρει να του αποκαλύψει όσα εκείνη δεν ήθελε να μοιραστεί με κανέναν;

Τη γνωρίζω κι εγώ αρκετά χρόνια την κ. Λιαντίνη. Και υπήρξε πάντα έντιμη απέναντί μου. Πως υπάρχουν και πράγματα που ποτέ δε θα πει και σε κανέναν. Όπως κι εγώ, έτσι θέλω να πιστεύω, τίμησα την εμπιστοσύνη της για όσα άλλα μου είπε αποκλειστικά και μόνο για μένα. Χωρίς δικαίωμα να τα κοινοποιήσω.

Τη ρώτησα κάποτε γιατί μου τα εμπιστεύεται... Και μου απάντησε: "Όταν εγώ φύγω, κάντε τα στοιχεία που σας έχω δώσει ό,τι θέλετε."

Λέω πως δε θα χρειαστεί. Πρώτον που κανείς μας δεν ξέρει ποιου είναι η σειρά να φύγει πρώτος. Και μετά γιατί το Λιαντίνη τον είχα Δάσκαλο. Και ισχύει σε αρκετά από όσα γνωρίζω το ΟΧΙ ΤΑ ΑΓΙΑ ΤΟΙΣ ΚΥΣΙ. Τρίτον και κυριότερο επειδή και χωρίς να γνωρίζω τα πάντα έχω διαμορφώσει τη δική μου άποψη για τα πράγματα. Και συμπυκνώνεται στο ότι ο Λιαντίνης ήθελε να δημιουργήσει ένα αίνιγμα. Κι έτσι πρέπει να μείνει. Μέχρι οι εντολές που εκείνος άφησε - αν άφησε - να λύσουν το μυστήριο. Αλλιώς ας μείνει αίνιγμα. Όπως το θέλησε.

Έτσι κι αλλιώς η ουσία είναι το έργο που μας άφησε. Τα βιβλία του. Κι όχι η ζωή του. Κι ας είναι η ζωή του γνήσιου ποιητή το αληθινότερο ποίημά του. Ή και ακριβώς για τούτο. Διότι το ποίημα δεν μπορεί να μπαίνει στο χειρουργικό τραπέζι. Έτσι μας δίδαξε ο Λιαντίνης. Και πρόσθεσε πως η βιογραφία του αληθινού ποιητή είναι ασύλληπτη υπόθεση:

Παράθεση :

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σελ. 48

... η προσέγγιση του ποιήματος είναι σπουδή σώματος ζωντανού και σφριγώντος. Η αξία και η μαγεία της πηγάζει από τη δυναμική της άμεσης διαλεκτικής του μαζί μας.

Το ποίημα δεν είναι πτώμα να το δουλέψουμε στο ανατομικό τραπέζι με το ψαλίδι και τις τσιμπίδες.

Αντίθετα ο κ. Αλικάκος, στη σελίδα 16 του δικού του βιβλίου (Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός. - Εκδόσεις Λιβάνη) και στη σελίδα 16 ισχυρίζεται ότι:

Παράθεση :

Η πράξη του Λιαντίνη, η έξοδός του από τη ζωή, θα περιμένει υπομονετικά το φιλόσοφο και ποιητή για να τη βάλει στο χειρουργικό τραπέζι. Να την αναλύσει και να την ερμηνεύσει.

Όλα λοιπόν ξεκινούν από το σημείο αυτό. Αν δεχόμαστε ότι ο Λιαντίνης είναι ποιητής. Και μάλιστα γνήσιος ποιητής. Κι αν επομένως η ζωή του ήταν το αληθινότερο ποίημά του. Για να αποφασίσουμε και τη στάση μας απέναντι στη ζωή του Λιαντίνη.

Πέρα όμως από το σημείο αυτό υπάρχουν και τα αντικειμενικά δεδομένα. Όπως και αυτό που διαπραγματευθήκαμε εδώ. Αν δηλαδή το πανεπιστήμιο υπήρξε ή όχι στόχος για το Λιαντίνη.

Και λέω πως το δικό μου συμπέρασμα είναι πως ναι, δεν υπήρξε στόχος του Λιαντίνη το πανεπιστήμιο ως τις 10 Γενάρη του 1972. Γνωρίζοντας όμως τη μέλλουσα γυναίκα του άνοιξαν μπρος του νέοι δρόμοι. Και είδε, και πολύ σωστά, ότι μέσα από τη διδασκαλία του στο πανεπιστήμιο θα μπορούσε να πραγματώσει τα όνειρά του. Εκεί να γνωρίσει μαθητές για όσα ήθελε να διδάξει στους ανθρώπους.

Ο Λιαντίνης δεν ακολούθησε το μοντέλο του ερημίτη στοχαστή που γράφει μακριά από τους ανθρώπους. Γράφει για τον άνθρωπο και η φιλοσοφία του κινείται πεισματικά στο μέτρο του ανθρώπου. Για τούτο και του είναι πολύτιμο το βλέμμα των ανθρώπων. Το βλέμμα των μαθητών του. Αυτό που ζήσησε να κρατήσει ως στερνή ανάμνηση φεύγοντας από το Μαράσλειο μια μέρα του Μάη του 1998.

Εξάλλου από τα δικά του χεράκια παρέλαβα κάποτε εκείνο το χαρτί που ζητούσε την υπογραφή μας για να του δοθεί η διάκριση για "Εξαίρετη πανεπιστημιακή διδασκαλία." Εποχή 1993. Στο Μαράσλειο Διδασκαλείο. Γιατί να το ζητήσει αν δεν τον ενδιέφερε η αναγνώρισή του ως πανεπιστημιακού δασκάλου;

Βεβαίως θα συμφωνήσω πως ο Λιαντίνης δεν κυνηγούσε έδρες και οφίτσια. Αυτά ναι, δεν ήταν ο δικός του στόχος και δεν ήταν αυτό το πανεπιστήμιο που ο Λιαντίνης ήθελε και πάλευε. Γιατί εκτός από αληθινός ποιητής ο Λιαντίνης ήταν και αληθινός δάσκαλος. Και ο δάσκαλος, γράφει στα Ελληνικά του, σελ. 14, είναι ο ποιητής του ανθρώπου. Με την ίδια κυριότητα που ποιητής του κόσμου είναι ο θεός. Και εν αρχή ην ο δάσκαλος. Με αυτή ακριβώς τη φράση αρχίζουν τα Ελληνικά.

Δάσκαλος λοιπόν και ποιητής είναι ένα ακόμη δίπολο του Λιαντίνη. Και οι δύο όψεις του αυτού νομίσματος. Επειδή ο Λιαντίνης ήταν αληθινός ποιητής ήταν και δάσκαλος. Κι επειδή ήταν αληθινός δάσκαλος ήταν και ποιητής.

Και πού αλλού θα χωρούσε ένας δάσκαλος σαν το Λιαντίνη; Εκτός από το πανεπιστήμιο;

Ναι, ξέρω. Για κάποιους ο Λιαντίνης χωράει και σε βιντεάκια του you tube. Ποιος όμως άνθρωπος που διαθέτει πανεπιστημιακές γνώσεις κάθεται να παρακολουθεί βιντεάκια; Αντί να μελετά το άγιο Πρωτότυπο;

Ναι. Και πάλι γνωρίζω μερικούς. Γιατί αυτό που σήμερα λέγεται πανεπιστήμιο μόνο πανεπιστήμιο δεν είναι. Είναι αυτό το πανεπιστήμιο που ο Λιαντίνης το σφράγισε με τη στάμπα του Μαρκαντώνη. Του ανθρώπου που δεν μπόρεσε να καταλάβει τι κάνει ο Λιαντίνης στο πανεπιστήμιο. Κι έφτασε κάποτε να τον κατηγορήσει ως λεξιλάγνο. Ιδού και το περίφημο σημείο τριβής ανάμεσά τους. Αυτό δεν μπόρεσε ποτέ να του συγχωρήσει ο Λιαντίνης. Και όσα γράφει στη Γκέμμα δεν είναι παρά η ειρωνεία του στο όρο λεξιλάγνος.

Οι άλλοι όμως που τους έτυχαν δάσκαλοι αληθινοί με βιντεάκια δεν ασχολούνται. Μελετούν Λιαντίνη. Τα βιβλία του δηλαδή. Κι όχι όσα λέω εγώ και ο κάθε άλλος για το Λιαντίνη.

Κι αυτός είναι και ο δικός μας στόχος. Εκεί να στραφούν όλοι. Ειδικά στη Γκέμμα και στα Ελληνικά. Που μας τα άφησε από οργή για τους αιώνες που δε θα υπάρχει. Και από την πρώτη σελίδα των Ελληνικών αντιγράφω:


Μόνο. Αυτός είναι ο στόχος του Λιαντίνη. Οι φοιτητές και οι ομότεχνοί του. Σ' αυτούς απευθύνεται. Στα Ελληνικά του.

Κάτι που δεν ισχύει για τη Γκέμμα. Η Γκέμμα είναι γραμμένη για το ευρύ κοινό.

Όπως και το αληθινό πανεπιστήμιο δε διδάσκει μόνο τους φοιτητές του. Αλλά και την κοινωνία ολόκληρη.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που όταν ο Λιαντίνης φεύγει δηλώνει στον ταξιτζή πως είναι δάσκαλος. Ούτε τυχαία ήθελε να τον προσφωνούν δάσκαλο... Και τυχαίο δεν είναι που μέχρι να βρεθεί στο πανεπιστήμιο φαίνεται να μην ξέρει ποιος είναι ο στόχος του. Κι αυτό το αίσθημα πως δε χωράει πουθενά. Και η τάση φυγής. Και πάλι η επιστροφή. Είναι η μοίρα που τον καλεί για κάτι άλλο. Κι εκείνος που ακόμη δεν μπορεί να ερμηνεύσει το κάλεσμα. Βασανίζεται και πάσχει. Και μόνο μέσα στα βιβλία γαληνεύει. Γιατί αυτά τα βιβλία τον καλεί η μοίρα να διδάξει στους ανθρώπους. Να τρυγήσει όλη την αποκτημένη σοφία του ανθρώπου και να την μετουσιώσει όπως η μέλισσα το νέκταρ σε μέλι δικό της.

Κι αν η παρομοίωση το δείχνει κάτι το απλοϊκό, δεν είναι καθόλου. Αρκεί κανείς να μελετήσει το Έξυπνον Ενύπνιον. Και το τρίτο είδος που εκεί αναζητά ο Λιαντίνης. Στο κεφάλαιο φιλοσοφία και ποίηση. Σελίδα 22. Το tertium datur που αργότερα θα αναδείξει μέσα από την αρχή της Απροσδιοριστίας. Είναι ακριβώς αυτό που ζητά το '93 από τους σπουδαστές του να προσυπογράψουν. Το εξαίρετο πανεπιστημιακό του στιλ. Η προσωπική του κατάκτηση όχι απλά να είναι ένας αληθινός δάσκαλος μα και να μπορεί να σμιλεύει δασκάλους αληθινούς. Έργο που φυσικά δε χωρούσε στο γυμνάσιο και δεν μπορούσε να απευθυνθεί σε εφήβους. Μόνο σε ενήλικες φοιτητές. Κι άρα μόνο στο πανεπιστήμιο. Έτι δε περισσότερο σε δασκάλους που ήδη διδάσκουν. Σε ώριμους ανθρώπους. Γι' αυτό ο Λιαντίνης λατρεύει το Μαράσλειο. Και για τον ίδιο λόγο εκεί βρίσκει και τη μεγαλύτερη ανταπόκριση. Αυτός είναι ο τελικός στόχος. Όπως τον αποτυπώνει στην πρώτη σελίδα των Ελληνικών.

Το φθάσιμο στην κορφή εκεί το βιώνει ο Λιαντίνης. Κι όχι το 73 που γνωρίστηκε με το Δανασσή και μπήκε στο πανεπιστήμιο ως βοηθός. Ιδιαίτερα την ώρα που ανηφορίζει με τους μετεκπαιδευομένους στην Ακρόπολη. Εκεί όλα γίνονται ένα. Και ο Λιαντίνης ένας θεός που κατέβηκε ανάμεσά μας από τον Όλυμπο... Ένας έλληνας θεός. Ένας ελληνοέλληνας!

Σε άμεση σχέση με τα παραπάνω η παλιά αυτή ανάρτηση της πολυαγαπημένης μας Φωτεινής:

https://educandus.forumgreek.com/t722-topic

ΦΩΤΕΙΝΗ έγραψε:

(Με αφορμή την ανάρτηση του συνθηματικού πανό σήμερα στην Ακρόπολη. Απόσπασμα από το ανέκδοτο έργο του Δ. Λιαντίνη «ΟΔΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ»).

ΑΝΕΠΙΚΑΙΡΟ


ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΓΡΑΦΗΝ ΑΥΤΗ

Αλλ’ ή πρόσθε θανείν
Ή έπειτα γενέσθαι

Ένα δύο φορές το χρόνο ανεβαίνω στην Ακρόπολη να ξεναγήσω τους μαθητές μου. Όλοι τους είναι φύραμα γόνιμο. Φοιτητές του Αθήνησι, δάσκαλοι μετεκπαιδευόμενοι στο Μαράσλειο και μάχιμοι εκπαιδευτικοί των ΠΕΚ, φυσικοί, μαθηματικοί, βιολόγοι, χημικοί, φιλόλογοι.

Καθώς ανηφορίζουμε Κυριακή πρωί στο Ιερό, είμαστε η Συνοδεία του Διονύσου, που λέει ο ποιητής. Το μεσημέρι πίνουμε το καφεδάκι μας στο Λουμπαρδιάρη και καπνίζουμε και ένα «θανατερό».

Η περιήγηση μας επάνω στο Βράχο δε μοιάζει τόσο σπουδή αρχαιολογική. Περισσότερο είναι μια περιδιάβαση στοχασμού και άσκηση οδύνης. Γίνεται μια πορεία από το ανθρακικό ασβέστιο στο θειϊκό ασβέστιο με όχημα την όξινη βροχή. Καταπώς ορίζει πια η αρειμάνια τεχνολογία μας.

Η ορειβασία αρχίζει από τα μαύρα ρούχα και τα δάκρυα του Ηρώδη του Αττικού για τον πρόωρο χαμό της τρυφερής Ρήγιλλας και το Ωδείο που της έκαμε δώρο. Προχωρούμε στο μάτι της Ακρόπολης με την ενοχλητική του τσίμπλα, το βάθρο δηλαδή του στρατηγού Αγρίππα που κάποτε ήταν για τους τοτεσινούς έλληνες ό,τι είναι για τους σημερινούς το άγαλμα Τρούμαν μπροστά στο Ωδείο Αθηνών. Μιλάμε γα τους κίονες του Παρθενώνα και των Προπυλαίων, καθώς και για τις Καρυάτιδες, στην προσπάθεια να φανερωθεί ότι η Ακρόπολη είναι εργολαβία ιωνική, σύλληψη όμως και καταλαμπή δωριέων. Φιλοσοφούμε ύστερα πάνω στον αισθητικό λόγο της «κλασικής ευθείας» σε αντίθεση προς τις βυζαντινές «κυρτή και κοίλη» και φιλοκαλούμε με τις γεωμετρικές καμπύλες των παραλλήλων που μελέτησε ο μαθηματικός Καραθεοδωρής.Λέμε και άλλα πολλά ή λίγα, η σημασία τους κρέμεται από τον τρόπο όπου θέλει τινας να τα θεωρήσει, καθώς έλεγε ο Σολωμός για τις μάχες του Βοναπάρτη. Έτσι παρατηρούμε λ.χ. τη Λαπιθίδα και τον τορνευτό μηρό της που ταράζει το αίμα του Κενταύρου και τελειώνουμε στο ναό του Μοσχοφόρου και την Κόρη του Ευθυδίκου που την είδε κάποτε ο Ελύτης να κλαίει.

Είναι σεμνή η πομπή μας. Μόνο που σε μια στιγμή, ωσάν φθάνουμε κάτου από τη γαλανή σημαία μας, αρχίζω να τινάζω κατά τη θάλασσα και τα όρη της Αττικής τις βεγγαλικές βλαστήμιες μου. Γιατί εκεί είναι που διαβάζουμε την επιγραφή για το Σάντα και το Γλέζο στην τοιχισμένη πλάκετα.

Λέω τοιχισμένη για να θυμίσω εκείνον τον τουρκόπαπα, τον καταδότη με τους μουτακερέδες, που τον έπιασε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και τον έχτισε ζωντανό στον τοίχο μαζί με τις άλλες πέτρες και τον ασβέστη.

Και βέβαια τίμιε αναγνώστη, που ο Σάντας και ο Γλέζος είναι ήρωες. Γιατί κατέβασαν και ταπείνωσαν τη σημαία των ναζί. Πράξη που δεν είναι μόνο παλικαριά, αλλά κλείνει μέσα της φαντασία ποίησης και υποβολή συμβόλου. Οι Σάντας και Γλέζος αξίζουν να δοξάζονται στα εστεμμένα ηρώα της μνήμης του έθνους.

Έλα όμως σε φόβο ανθρώπου και γνώση θεού και ειπέ μου: τι λογής προβατοκέφαλοι Υβριστές ήσαν εκείνοι που είχαν την ιδέα να πάνε να κρεμάσουν ετούτη την πλακέτα στην Ακρόπολη; Όσο η ίδια η πράξη από τους δράστες υπήρξε στιβαρή, τόσο ο επικαταλογισμός της από τους θαυμαστές στέκεται χυδαίος και λοιδωρία τόπου.

Ακρόπολη είναι αυτή, ελληνάδες μου! Δεν είναι το Ηραίον τείχος, ούτε η Αγορά των αργείων, ούτε το θέατρο της Περγάμου. Εδώ έρχονται ολοχρονίς και ασταμάτητα σκύθες και βουσμάνοι, ιάπωνες και γροιλανδοί, ν’ ανεβούνε και να γονατίσουν. Ωσάν το Ρενάν και την προσευχή του.

Η Ακρόπολη είναι το πνευματικό Κορακαρούμ και το Έβερεστ του Πλανήτη μας. Όσοι έχουν αίσθηση και συναίσθηση και εναίσθηση του τι σημαίνει ν’ ανεβείς εδώ, αυτοί γνωρίζουν πως χρειάζεται να σπαταλήσουν τόση δύναμη ύπαρξης, όσο αντοχή οργανισμού σπατάλησαν οι μετρημένοι ορειβάτες που ανέβηκαν στο Έβερεστ και στο Κορακαρούμ.

Γιατί εδώ, μέσα στη λευκή πέτρα έπηξε η μουσική του κόσμου. Εδώ η γνώση, το μέτρο, η τάξη και ο αγώνας του ανθρώπου ελάβανε το χρίσμα εκείνων των νόμων που υψώνουν τη φύση σε κόσμημα και κόσμο.

Στην Ακρόπολη για μία μόνο φορά ο άνθρωπος και η πράξη του έσωσαν να πηδήξουν από το είδωλο στο παράδειγμα, από το παράδειγμα στο αρχέτυπο, και από το αρχέτυπο στο φυτούργημα. Στο αχνάρι ετούτο τυπώθηκε η σταθερή και ανώλεθρη οδηγία ζωής για όλες τις ερχόμενες φυλές και κάθε μελλοντικό πολιτισμό.

Και από την άλλη μεριά δεν είναι μόνοι οι Σάντας και Γλέζος που ευδοκίμησαν απάνου στην Ακρόπολη. Είναι και άλλοι ήρωες και μάλιστα πολύ ηρωότεροι, εάν η ανδρεία έχει αναβαθμούς.

Εδώ, στον ξύλινο Κουλέ, εκρεουργήθηκε ο πρώτος αθλητής Οδυσσέας Ανδρούτσος. Έπεσε όρθιος ο κακοήθης αλλά μεγαλόψυχος Γκούρας. Και καταπλακώθηκε μέσα στο Ερεχθείο η νεαρή του χήρα. Εκείνη η ασημόβεργα, η φιλντισοκοκαλένια που τη φώναζαν Νταλιάνα.

Εδώ, στις Κάμαρες του Σερπετζέ, ο τίμιος και πικρός Μακρυγιάννης έλαβε τις λαβωματιές του, που όσο έζησε ύστερα τις έφερνε και τις φορούσε στο "σκουληκιασμένο" του σώμα.

Είναι άνδρες επιφανείς, που δεν έδρασαν απλά στην Ακρόπολη, αλλά έπεσαν κιόλας. Και δεν βρέθηκε κανείς ούτε φρόνιμος ούτε παράφρονας να προτείνει να τους χαράξουν γράμματα και επιγραφή πάνω σε τούτο το σεμνό θέμελο του κόσμου.

Στείλτε τον ταχυδρόμο να φωνάξουν τον υπουργό του πολιτισμού και κάθε άλλο τίμιο και πάσχοντα έλληνα και άνθρωπο, για να αφαιρέσουν από το πρόσωπο του Βράχου την επιγραφή αυτή, που στέκεται παράταιρη και περιττή και υπέρογκη.

Είναι ηλιακή κηλίδα, που λένε οι ηλιολόγοι και κρίκος από μπακίρι στο λαιμό της Ελένης..

Μια ακόμη ανακρίβεια ανακαλύψαμε σήμερα. Με αφορμή όσα γράψαμε λίγο πιο πάνω για το διορισμό του Δημήτρη Λιαντίνη ως βοηθού στο Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής:

Παράθεση :

Από τη μαρτυρία του Δανασσή γνωρίζουμε ότι ήδη από το 1973 ο Λιαντίνης ζήτησε να καταλάβει θέση βοηθού στο εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής. Παρουσιάστηκε στον καθηγητή Μελανίτη, μεγάλη μορφή του πανεπιστημίου, κι εκείνος κάλεσε το Δανασσή, επίκουρο εκείνη την εποχή, να εξετάσει το αίτημα. Η κρίση ήταν θετική και ο Λιαντίνης προσλήφθηκε και τοποθετήθηκε δίπλα στο Δανασσή.

Σημειώσατε λάθος. Το ορθό είναι αυτό που αποδεικνύεται από το ακόλουθο ντοκουμέντο και που μας απέστειλε μόλις σήμερα η κ. Λιαντίνη, διαβάζοντας όσα γράψαμε:


Το 1975 διορίστηκε ο Λιαντίνης βοηθός. Ως τότε δίδασκε σε γυμνάσιο. Από το Σεπτέμβρη του 1973. Και συγκεκριμένα στο Γυμνάσιο Θεσπιών κατά το σχολικό έτος 1973 - 74 και την επόμενη σχολική χρονιά τοποθετήθηκε στο γυμνάσιο αρρένων Θηβών. Με προσωρινή τοποθέτηση στο πρώτο, σε οργανική θέση στο δεύτερο.

Μια ακόμη ανακρίβεια στη μαρτυρία του κ. Δανασσή, όπως δημοσιεύεται στο βιβλίο του κ. Αλικάκου - Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός. - Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2006 - αφορά το πώς έγινε λέκτορας ο Λιαντίνης. Ναι, στα 1982 έγινε. Όχι όμως γιατί κάποιος από το πανεπιστήμιο εισηγήθηκε θετικά μα αυτοδίκαια:

Παράθεση :

Από βοηθός ο Δημήτρης εντάχθηκε στη βαθμίδα του λέκτορα με το Νόμο πλαίσιο του ΠΑΣΟΚ 1268 του 1982 που προέβλεπε βοηθοί με διδακτορικό εντάσσονται αυτοδίκαια στη βαθμίδα του λέκτορα. Έτσι χρειάστηκε στη συνέχεια να γράψει το Homo educandus για να κριθεί στη βαθμίδα αργότερα του επίκουρου. Έπρεπε να έχει κάτι παιδαγωγικό. Δεν ήταν δυνατό με το Σολωμό να κριθεί σε Τομέα Παιδαγωγικής. Τότε ήταν που ο Μαρκαντώνης στην κρίση τον είπε λεξιλάγνο.

Απόσπασμα μηνύματος που λάβαμε από την κ. Νικολίτσα Λιαντίνη

Οι πληροφορίες μας επίσης λένε ότι ο Λιαντίνης δε διορίστηκε ως βοηθός γιατί ο Δανασσής είχε πληροφορίες ότι επρόκειτο περί ενός καλού, δραστήριου και ευφυούς νέου. Ο Δανασσής ως τότε δε γνώριζε το Λιαντίνη και δεν είχε κανένα λόγο να τον υποστηρίξει. Η συμπάθεια μεταξύ τους άρχισε όταν πια ο Λιαντίνης διορίστηκε βοηθός του και εξελίχθηκε σε βαθιά φιλία.

Μια ακόμη ανακρίβεια αφορά επίσης τα όσα γράφει ο κ. Αλικάκος για τον καθηγητή Μπρατσιώτη. Στη σελίδα 193 του βιβλίου του αναφέρει:

"Τι μας λένε τα παραπάνω λόγια; Ότι ο Δημήτρης αρνήθηκε μια θέση στο πανεπιστήμιο που του πρόσφερε ο γνωστός καθηγητής της Θεολογίας Μπρατσιώτης."

Από πού το βγάζει αυτό το συμπέρασμα ο κ. Αλικάκος; Από την κάρτα που του παρέδωσε ο κ. Κηρυκόπουλος; Κάρτα που του έστειλε η Νικολίτσα Γεωργοπούλου στις 28/4/1972;

Τι γράφει εκεί; Το εξής:

"Έγραψε στον κύριο Μπρατσιώτη να τον έχει παραιτημένο από τη θέση του προσωπικού."

Λέει πουθενά εδώ για πανεπιστήμιο; Πουθενά!!!

Γιατί δεν αφορούσε το πανεπιστήμιο... Και δεν μπορούσε να το αφορά. Τι δουλειά είχε ο φιλόλογος να γίνει βοηθός στη Θεολογική Σχολή!

Τι αφορούσε; Ας το αφήσουμε στην άκρη. Δε θα τα γράφουμε και όλα στα διαδίκτυο. Που θέλει μα δεν μπορεί να αποκαταστήσει όλες τις ανακρίβειες, τις μισές αλήθειες ή και τα ψέματα ακόμη που έχουν κυκλοφορήσει για το Λιαντίνη. Είτε επίσημα, είτε ανεπίσημα, είτε και σε πηγαδάκια... Εκεί να δείτε τι έχω ακούσει να λέγεται. Μα τι να σου κάμω; Δεν έχω και τις απαραίτητες αποδείξεις για τα προφορικά ασύστολα ψεύδη που έχω κατά καιρούς ακούσει. Και που είναι σίγουρο ότι δεν ειπώθηκαν μόνο σε μένα. Αλλιώς δε θα είχε και κανένα νόημα να μας απασχολεί.

Η ουσία λοιπόν είναι πως ο καθένας που θέλει σοβαρά να ασχοληθεί με το Λιαντίνη θα πρέπει να είναι προσεκτικός σε όσα διαβάζει. Και να αναζητά ντοκουμέντα. Και εννοώ ακλόνητα ντοκουμέντα. Όχι μαρτυρίες. Γιατί και στις μαρτυρίες έχουμε διαπιστώσει πολλά λάθη.

Κι ακόμη έχουμε αποδείξει πως αρκετές μαρτυρίες αντιφάσκουν με όσα ο ίδιος ο Λιαντίνης έλεγε και έγραφε. Είτε γιατί κάποιοι έχουν προβλήματα μνήμης είτε και για άλλους λόγους...

Και οπωσδήποτε χρειάζεται προσοχή όταν βλέπουμε να δημοσιεύονται αντικρουόμενα στοιχεία. Πχ ο Δανασσής λέει ότι ο Λιαντίνης αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1978, (σελ. 217, ό.π. ) ο Δημητρακόπουλος λέει πως ο Λιαντίνης κρίθηκε το 1976. (σελ. 220, ό. π. ) Όπως λέει επίσης στην τελευταία σελίδα ότι ο Λιαντίνης έγινε διδάκτωρ επειδή τον ψήφισε η πλειοψηφία. Ενώ στο διδακτορικό του τίτλο, που έχουμε πιο πάνω δημοσιεύσει, αναφέρεται πεντακάθαρα πως ο Λιαντίνης πήρε άριστα στη διατριβή του ομόφωνα ή κατά λέξη: ομόθυμα.

Σε κάθε περίπτωση μάλιστα θα πρέπει να θυμόμαστε την κουβέντα του Λιαντίνη: Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή:

Παράθεση :

«Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή. Η μοναξιά και η πίκρα του έχει εφτά δέρματα, λέει ο ξένος. Και ο δικός μας έγραψε πως ο ποιητής, αν είναι να δημιουργήσει έργο, οφείλει να σπαταλήσει τη ζωή του ως την ίνα και ως τη ρανίδα. Θυσία στον ήλιο τον κοσμήτορα, και στο χάος το τέρας είναι η ζωή του ποιητή. Και διαθήκη που θα την υπογράψει με το αίμα του. Όπως ο Φάουστ με το σκούφο του σοφού υπόγραψε με το διάβολο τον κατσικοπόδαρο.» (σελ 84 ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ)

Ναι, ήταν τεράστια συμβολή στη μελέτη του Λιαντίνη η δημοσίευση της αλληλογραφίας του, έστω και αν αφορά κυρίως δύο πρόσωπα και μάλιστα την εποχή που δεν έχει ακόμη ξεκινήσει το συγγραφικό του έργο (εκτός ελαχίστων επιστολών που γράφτηκαν αργότερα) από κει και πέρα όμως δεν ξετελεύεις με τα εφτά δέρματα της μοναξιάς και της πίκρας του Λιαντίνη σε εφτά μήνες. Ιδίως αν την πένα σου τη βουτάς στην οργή κατά των ανθρώπων και όχι στην άλλη, τη δίκαιη οργή για τους αιώνες που δε θα υπάρχεις.

Πρέπει πρώτα, και το λέω και για μένα, να κάμεις την προσωπική σου υπέρβαση και να μη σε διαφεντεύει το συναίσθημα. Ούτε η συμπάθεια ούτε και η εμπάθεια. Να καταφέρεις δηλαδή να καθαρίσεις το βλέμμα σου και τελείως αντικειμενικά να σκύψεις στη μελέτη σου. Και με κυβερνήτη σου ένα και μόνο: Τη λογική! Γιατί αυτό σημαίνει ποίηση:

"Για με ποίηση είναι η λογική, που έχει μετατραπεί σε εικόνες και αισθήματα." (φράση του Σολωμού, ΧΑΣΜΑ ΣΕΙΣΜΟΥ του Δ. Λιαντίνη, σελ. 55 )

Και στο Δημήτρη Λιαντίνη, που η ζωή του ήταν το αληθινότερο ποίημά του, μόνο ποίημα αρμόζει ως βιογραφία του. Τίποτε λιγότερο. Ούτε φαντασίες, ούτε συναισθηματισμοί υπερχειλίζοντες. Κι αν είναι κάτι που πρέπει να αγαπάς γράφοντας για το Λιαντίνη δεν είναι τον ίδιο το Λιαντίνη. Που δεν το έχει και καμία ανάγκη. Μόνο την αλήθεια πρέπει να αγαπάς. Και να την κυνηγάς με πείσμα. Ακόμη και αν πρέπει να συντρίψεις τον εγωισμό σου και να στενοχωρήσεις τους φίλους σου ή ακόμη χειρότερα να δώσεις ευχαρίστηση στους εχθρούς σου.

Το μόνο που εκείνη την ώρα που γράφεις θα πρέπει να σε απασχολεί είναι η βίγλα του θανάτου. Κι εκεί και μόνο να απολογείσαι. Στην απόλυτη βεβαιότητα πως εσύ που τώρα γράφεις, σύντομα θα γίνεις τροφή των σκουληκιών. Και το ίδιο οι φίλοι σου, το ίδιο και οι εχθροί σου. Το έργο σου όμως θα μείνει πίσω. Καλό ή κακό έργο. Και στους αιώνες θα σου επιδικάζει την αξία σου και την τιμή σου.

Αυτό ίσως εννοούσε ο Σεφέρης μιλώντας για καθαρότητα:

Παράθεση :

Ο ΝΗΦΟΜΑΝΗΣ του Δ. Λιαντίνη - σελ. 34

"Μπορεί να ειπεί κανείς πως ένα είναι το κύριο γνώρισμα του ποιητή. Ο αγώνας του για την αυτοκάθαρση. Την άποψη αυτή τη διατύπωσε νέος ο ίδιος ο Σεφέρης στις Μέρες (Μ2,54 ): «Όποιος είναι καθαρός, είναι ποιητής». Όλα τα άλλα για τον ποιητή και την ποίηση, οι αρχές οι όροι οι νόμοι τα πορίσματα οι απόψεις και οι θεωρητικές σχολές, είναι τα εξηγητικά παρεπόμενα αυτής της ανάγκης για καθαρότητα. {...} Μοίρα του ποιητή είναι η σπουδή του στα καταλύματα της ενοχής και της εξαγοράς της."

Και τα λέω απολογητικά όλα τούτα. Κι όχι για ηθικοδιδασκαλία. Ή, αν θέλετε, για προβληματισμό. Όλων μας. Είναι νομίζω καιρός για ένα νηφάλιο προβληματισμό. Γιατί σύντομα οι ψυχούλες μας θα κάνουν πανιά. Και τι θα μείνει τότε στις επόμενες γενιές; Οι ανόητοι διαξιφισμοί των επιγόνων του Λιαντίνη; Νισάφι και έλεος πια. Θλιβεροί Σελευκίδες και Πτολεμαίοι θα καταντήσουμε; Και επί των ιματίων του θα ρίχνουμε κλήρο;

Κάτι καλύτερο θαρρώ αξίζει στο Λιαντίνη. Κάτι καλύτερο και σε όλους εμάς.

Έτσι, και μόνο έτσι θα πρέπει να διαβάζετε όσα γράφονται σ' αυτό το θέμα. Ως προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το τοπίο από τα λάθη, τις ανακρίβειες, τα ψέματα και τις μισές αλήθειες για το Δημήτρη Λιαντίνη. Και τίποτε πέραν αυτού.

Δυο λέξεις : ο,τι πιο τεκμηριωμένο διαβάσαμε στο ίντερνετ για τα βιογραφικά στοιχεία του Λιαντίνη.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα διαβάζονται μόνο στο διαδύκτιο, αλλά ότι θα δούμε από τη θαυμαστή πένα της Μαρίας τις τελέσφορες αποτιμήσεις της ζωής και του έργου του Λιαντίνη και άλλα πολλά σε έκδοση βιβλίου. Εκτός από τη μελέτη των βιβλίων του που τα κατέχει σε πλάτος και βάθος και την κριτική σκέψη που διαθέτει, αποδεικνύεται ότι έχει πολλά ντοκουμέντα, γνωρίζει τα πολλά και αληθή και έχει την εμπιστοσύνη του ανθρώπου - κλειδί!

Φωτεινή και Αλέξανδρε σας ευχαριστώ θερμά για τα καλά σας λόγια.

Βιβλίο για το Λιαντίνη, αγαπημένη μου Φωτεινή, το έγραψα και παραπάνω, έχω την αίσθηση ότι ίσως δε χρειαστεί. Θα συμφωνήσω όμως μαζί σου ότι το διαδίκτυο ό,τι ήταν να δώσει, το έδωσε. Ήταν κι αυτός ένας λόγος που τον τελευταίο χρόνο σιώπησα. Και για δική μου περισυλλογή αλλά και γιατί πολλά έχουν γραφτεί.

Επιπλέον θα σου θυμίσω ότι δική μου επιθυμία είναι άλλος να γράψει κάποτε... Αυτό το βιβλίο θα ήταν πραγματικά πολύτιμο για την προσέγγιση του Λιαντίνη. Από τον άνθρωπο που περισσότερο από τον καθένα τον γνώρισε. Που ήταν δίπλα του και συνταξίδευε με το δρύινο σκαρί του Οδυσσέα. Ο μόνος άνθρωπος που όλα τα είδε και όλα τα άκουσε. Για το πώς ο Λιαντίνης από κ α ν έ ν α ς έγινε άνθρωπος με όνομα.

Από την άποψη αυτή και θεωρώ εκπληκτική επιλογή να μπει στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας απόσπασμα από την Κυκλώπεια, εννοώ της έκδοσης στα γερμανικά που μόλις χτες πληροφορηθήκαμε από τη Λουκία, και που τόσο ταιριάζει και με τον υπότιτλο στο εξώφυλλο. (περισσότερα εδώ)

Δεν είναι τυχαίο που το κεφάλαιο αυτό ο Λιαντίνης το αφιέρωσε σε ένα μαθητή του. Ενώ παράλληλα πιστεύω ότι αντανακλά το ιδεώδες του εσθλού που για μένα αποτελεί τη σπονδυλική στήλη του παιδαγωγικού πιστεύω του Δημήτρη Λιαντίνη και βασική συνιστώσα της φιλοσοφίας του.

Μαρία μου μη ζητάς το ανέφικτο. Και εσύ μπορείς να αντιλαμβάνεσαι το γιατί του ανέφικτου και ίσως ο μόνος άνθρωπος που να γνωρίζει το γιατί. Πορέψου με ό,τι σύμμετρο στη φύση του συγκεκριμένου ανθρώπου είναι. Δηλαδή «η αγάπη πάντα στέγει...πάντα υπομένει».

Θα συμφωνήσω.

... αν και ο άνθρωπος από τη γοητεία του ανέφικτου πάντα θα έλκεται.

Και άλλο δε λέγω. Κρείττον σιωπάν έστιν.

Ο γνήσια στοχαζόμενος και οι άλλοι...

Παράθεση :

Από τη Γκέμμα του Δημήτρη Λιαντίνη και τα σχόλια του βιβλίου, σελ. 262

"Ο γνήσια στοχαζόμενος αποστρέφεται όχι μόνο την τελετή της ταφής του, αλλά και την ιδέα του νεκρού του σώματος. Αφ' ης θα νοήσει, τον συνοδεύει η έγνοια του πώς θα γίνει τρόπος, όταν πεθάνει να εξαφανισθεί το γρηγορότερο το άψυχο κουφάρι του. Αυτός ο προάγγελος της επερχόμενης σήψης και της ανυπόφερτης δυσωδίας, που ετοιμάζει τη μεγάλη γιορτή στους σκουλήκους."

Παράθεση :

Από το βιβλίο του Δημήτρη Αλικάκου: Λιαντίνης. Έζησα έρημος και ισχυρός. Εκδόσεις Λιβάνη. Αθήνα 2006. σελ 336

Ο τάφος

"Στις 20 Αυγούστου 2005 τα οστά του Λιαντίνη μεταφέρθηκαν από το Νεκροτομείο Αθηνών στο νεκροταφείο του χωριού Κεχριές στην Κορινθία από την ίδια τη σύζυγο του νεκρού. Την ταφή την κράτησε μυστική από τους συγγενείς του άνδρα της."

Ο λόγος μας εδώ δεν αφορά κάποιο ψέμα. Μόνο πως στα δεκάδες παραθέματα που ο κ. Αλικάκος παρέθεσε στο βιβλίο του από το έργο του Λιαντίνη απολησμόνησε στο συγκεκριμένο σημείο να εντάξει και το σχόλιο από τη Γκέμμα που γράψαμε πριν. Και που αποτελεί την ερμηνεία προς κάθε ενδιαφερόμενο για τον αποφυγή τελετής ταφής. Έτσι μένει να αιωρείται μια κατάσταση μπάσταρδη και θολή γύρω από το θέμα και να αφήνει υπονοούμενα που στερούνται αληθείας και βάσης πραγματικής.

Αντίθετα ο κ. Αλικάκος επέλεξε να παραθέσει στο βιβλίο του ακόμη και φωτογραφία του σκελετού. Σε πλήρη αντίθεση με όσα υποστήριζε, όπως είδαμε παραπάνω, ο ίδιος ο Λιαντίνης. Και όπως υποστήριξε και η κόρη του, η κ. Διοτίμα Λιαντίνη, κατά την ομιλία της στο Μαράσλειο, Νοέμβρη του 2006, κατά την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του κ. Αλικάκου:

Παράθεση :

[...] Υπάρχουν βέβαια στο βιβλίο μερικά περιττά σημεία όπως η παρεμβολή των προσωπικών ημερολογίων, τα περισσότερα από τα οποία, αντίθετα από τα γράμματα, δεν έχουν κατά τη γνώμη μου να προσφέρουν κάτι το αξιόλογο, ή η φωτογραφία της σπηλιάς του Ταϋγέτου με το σκελετό. Η λεζάντα φέρει τον τίτλο φωτογραφία – ντοκουμέντο, αλλά για μένα θα έπρεπε να απουσιάζει. Πιστεύω ότι ο ίδιος ο πατέρας μου δεν θα επιθυμούσε τη δημοσίευση μιας τόσο προσωπικής στιγμής του. Αισθητικά και μόνο.

Η δημοσίευση της φωτογραφίας αυτής σοκάρει και εμένα με πληγώνει. Όμως αν το καλοσκεφτούμε αυτά είναι λεπτομέρειες που ωχριούν μπροστά στην αλήθεια της πράξης του πατέρα μου, συνεπώς τίποτα δεν έχει πολλή σημασία. Και στην ποιητική συλλογή του Καρυωτάκη που έχουμε σπίτι μας πίσω υπάρχει η φωτογραφία με τον ίδιο νεκρό από το αρχείο της αστυνομίας Πρεβέζης λίγο μετά την αυτοκτονία του. Όμως αυτός δεν είχε παιδιά να τον θρηνήσουν. Δεν είχε κλείσει ακόμα τα 32.[...]

Απόσπασμα δημόσιας ομιλίας της Διοτίμας Λιαντίνη

Ακόμη και αν κάποιος βιαστεί να κάμει ανόητες διακρίσεις ανάμεσα στο κουφάρι και στα οστά, και πάλι το λόγο του Λιαντίνη θα επικαλεστώ για να αντιληφθεί τι πραγματικά πρέσβευε ο Λιαντίνης επί του θέματος:

Παράθεση :

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ

ΓΚΕΜΜΑ "Οι Είρωνες", σελ. 246

Μόνο ο Παπαδιαμάντης ξεχωρίζει. Γιατί τούτον τον αγνό έλληνα πολίτη το πρόβλημα τον απασχόλησε κριτικά. Και ας μη φαίνεται. Καθώς διαβάζεις το διήγημά του Φορτωμένα κόκαλα , βλέπεις και ακούς τον καγχασμό του για ολόκληρο το παπαδαριό και την ουρανομήκη ψευτιά του.

Τα Φορτωμένα κόκαλα του κυρ Αλέξανδρου τα έχουμε από καιρό αναρτήσει εδώ:

https://educandus.forumgreek.com/t1043-topic

Διαβάστε τα. Και αφού τα διαβάσετε να βγάλετε κι εσείς κρίση για όσα κατά καιρούς έχουν ειπωθεί για τα οστά του Λιαντίνη. Όλη τη φάγουσα που θέλει μα δεν μπορεί να κρυφτεί πως συνάδει με τις αντιλήψεις του παπαδαριού και όχι με την κρυστάλλινη θέση του Λιαντίνη ότι ζωή μετά θάνατο δεν υπάρχει.

"Κρίμα, τόσα κόκαλα", έτσι τελειώνει το διήγημα. Αυτό που ο Λιαντίνης διαβάζοντάς το άκουγε τους καγχασμούς του Παπαδιαμάντη για την ουρανομήκη ψευτιά.

Κι αναρωτιέμαι. Αυτοί που τόσο ασχολήθηκαν με τα οστά του Λιαντίνη, ενίοτε κάποιοι εξ αυτών και με το γέλιο του Λιαντίνη, αυτόν τον καγχασμό τον άκουσαν ποτέ; Και του Σκιαθίτη και του δαιμόνιου Λάκωνα. Και που φτάσαν, λέει, να οργίζονται γιατί ξερίζωσαν το Λιαντίνη από το αγαπημένο του βουνό και τον φύτεψαν σε τόπο ξένο! Ε, ρε, και να άκουγε τέτοια καμώματα ο Δάσκαλος, γέλιο που θα το έκανε.

Ακόμη περισσότερο με την άλλη αρλούμπα. Πως ο Λιαντίνης, ο νεκρός Λιαντίνης, ήθελε να βλέπει τον ήλιο από την κορυφή του Ταΰγετου. Άποψη, που θα το ξαναπώ, παραπέμπει ευθέως σε δοξασίες για ζωή μετά θάνατο. Και για νεκρούς που βλέπουν, ακούνε ή και υπερίπτανται ακόμη...

Όλη αυτή η οστεολαγνεία που ειδικά στο διαδίκτυο έβγαλε κορώνες που θα ζήλευε και η Μαρία Κάλας, αλλά και οδήγησε κάποιους να κοκορεύονται ότι άγγιξαν τα οστά του Λιαντίνη! όπως και οι θρησκόληπτοι αγγίζουν περιπαθώς τα είδωλά τους, ουδεμία σχέση έχει με τη φιλοσοφία του Δημήτρη Λιαντίνη. Κι εδώ ακριβώς έχει θέση ο τρόπος που ο Λιαντίνης διαχώριζε τους ανθρώπους από τους πιθήκους:

Παράθεση :

Αν έξαφνα συναντήσεις στο δρόμο σου άνθρωπο, κι είναι ανάγκη να καρατάρεις το μέταλλο της ανθρωπιάς του, έχεις ασφαλή μέθοδο να το κάμεις. Είναι η λυδία λίθος που δοκιμάζει το ποιό του μυαλού και της «ύπαρξης» των ανθρώπων.

-Πες μου, ξένε, θα τον ρωτήσεις, πιστεύεις σε ζωή μετά θάνατο;

Αν σου αποκριθεί «Ναι, πιστεύω!», τότε το πιο φρόνιμο που έχεις να κάμεις είναι να του δώσεις ένα τάλληρο, να του ειπείς «Καλημέρα», και να φύγεις. Να πάρεις εκείνο το δρόμο που δε θα ξαναβγεί ποτέ μπροστά σου. Γιατί η απάντηση που σου ‘δωκε δηλώνει ότι αναζητούσες άνθρωπο και σύντυχες πίθηκο. Πίθηκο κολομπίνο και μακάκο...

ΓΚΕΜΜΑ, 183

Γιατί κι εγώ παράκουσα αυτή την εντολή του Λιαντίνη, δεν έδωσα ένα τάλιρο και να φύγω, πάρεξ έκατσα και προσπαθούσα να βάλω μυαλό στους πιθήκους, πολλή ταλαιπωρία πέρασα στη ζωή μου. Μπορούν όμως οι πίθηκοι να γίνουν άνθρωποι; Μόνο το αντίθετο μπορεί να συμβεί. Ν' αρχίσεις κι εσύ στο τέλος να πιθηκίζεις... Και που δυστυχώς το είδα να συμβαίνει. Σε ανθρώπους που κάποτε εκτιμούσα.

Γι' αυτό το μόνο που μου απομένει να κάνω είναι να επιμένω για το άγιο Πρωτότυπο. Όποιος ενδιαφέρεται για το Λιαντίνη τα δικά του βιβλία να μελετά πρώτα και σε βάθος και μετά οτιδήποτε γράφουμε οι διάφοροι άλλοι. Είναι ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε τους πιθηκισμούς και τις μαϊμουδιές. Και τις παραχαράξεις της φιλοσοφίας του και κάθε είδους στρεβλώσεις και εξαμβλώματα...

Συγχαρητήρια σε όλους όσοι εργάστηκαν για το δύσκολο έργο της έκδοσης στα γερμανικά της Γκέμμας. Τώρα ο Λιαντίνης ανοίγει πανιά για τη γλώσσα που αγάπησε! Ας ευχηθούμε να γράψουν για εκείνον όσοι μαθήτευσαν κοντά του. Οπωσδήποτε η Δανάη είναι από τους εγκυρότατους μελετητές και με καθαρό κριτικό βλέμμα, αλλιώς δεν θα κέρδιζε την εμπιστοσύνη της ίδιας της συζύγου του καθηγητή, όπως συνάγουμε από το πλήθος των ανέκδοτων ντουκομέντων που έχει εδώ δημοσιεύσει.

Μέτρο - τάξη - κλιτότητα, Αλέξανδρε... Και ο καθείς εφ' ω ετάχθη.

Για το Λιαντίνη θα γράψει βιβλίο όταν έρθει ώρα ο επόμενος Λιαντίνης. Όχι εγώ. Άλλος είναι ο δικός μου ρόλος. Το δικό μου βιβλίο για εκείνον το γράφω καθημερινά εκεί που μου έδωσε εντολή. Στις καρδιές των παιδιών. Η νέα γενιά ήταν που απασχολούσε το Λιαντίνη. Για μας τους άλλους, των άνω των σαράντα, ξέρεις τι έλεγε. Το γνωστό τσιτάτο του Ντοστογιέφσκι περί ηλιθίων και απατεώνων.

Κι αν κάποτε προχωρήσω σε έκδοση βιβλίου, αυτό θα είναι παραμύθια για παιδιά. Σαν μια γιαγιά που δε θα έχει δικά της εγγόνια να τους λέει παραμύθια.

Όσο για τα ντοκουμέντα, υπάρχουν πλέον δημοσιευμένα. Στη διάθεση κάθε μελλοντικού ερευνητή. Ας φροντίσει λοιπόν ο κάθε ενδιαφερόμενος να τα αξιοποιήσει ανάλογα.

Δανάη η απάντησή σου με συγκίνησε.

Όλοι θυμόμαστε με ευγνωμοσύνη τους καλούς πρώτους δασκάλους που γνωρίσαμε. Προσωπικά θυμάμαι τους καλούς πρώτους δασκάλους και μετά τα πρώτα καλά βιβλία.

Ο Λιαντίνης δεν έχει κριθεί ακόμα, το έχω γράψει σε πολλές ευκαιρίες από τούτο εδώ το βήμα. Εκείνο που προσδοκούμε είναι με την έκδοση της Γκέμμας στα γερμανικά να ανοίξει ο δρόμος για την κριτική πρόσληψη του έργου του.

Έχω και άλλοτε γράψει για την "απειλή" του μεσσιανικού πρίσματος, για τούτο και δεν συμμερίζομαι την έκφρασή σου για τον "επόμενο Λιαντίνη".

Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε, γιατί η σκέψη σου για τα παραμύθια για παιδιά κέρδισε την προσοχή μου. Όπως καλύτερα από εμένα γνωρίζεις η παιδική λογοτεχνία είναι ένα πολύ δύσκολο είδος, που συχνά η "σοβαρή" βιβλιοκριτική απωθεί.

Α, και μέσα στα πρώτα καλά βιβλία που έλεγα, θα ήταν ψέμα αν δεν έμπαιναν μπροστά-μπροστά τα παραμύθια.

Ακριβώς, Αλέξανδρε. Θα συμφωνήσω σε όλα μαζί σου. Και για την απειλή του μεσσιανικού πρίσματος. Ο επόμενος Λιαντίνης για να είναι "Λιαντίνης" οφείλει να τάσσεται κατά ενός τέτοιου πρίσματος.

Όμως να. Γράφεις πιο πάνω για την έκδοση στα γερμανικά. Που την επιμελήθηκε ο Νίκος Καρατσιώρας. Δόκτωρ Φιλοσοφίας. Πώς είναι δυνατόν ακόμη και να μεταφράσεις Λιαντίνη, όχι να αναλύσεις ή να μιλήσεις για εκείνον, χωρίς σοβαρά επιστημονικά εφόδια;

Αν είναι αλλιώς, τότε να παραγγείλουμε και στη μοδίστρα της γειτονιάς μας να γράψει για το Λιαντίνη. Διότι στη χάση και φέξη βλέπει βίντεο του Λιαντίνη στα ιντερνέτια και πολύ της αρέσει ο τρόπος που τα λέει. Και πώς κουνάει, θεούλη μου, τα χέρια του! Α, κι η φωνή του. Εκείνο το βαθύ μέταλλο.

Τους έχουμε δει, Αλέξανδρε, όλους αυτούς, τι γράφουν. Που τυφλώθηκαν από τη λάμψη του Λιαντίνη θωρώντας τον από το πρίσμα το μεσσιανικό. Ετερόφωτα ανθρωπάκια δίχως άλλες προσλαμβάνουσες. Μπορούν οι άνθρωποι αυτοί, απλά και μόνο γιατί αγαπούν πολύ το Λιαντίνη, να γράψουν με βλέμμα κριτικό για εκείνον;

Και κυρίως τούτο: Μπορείς να γράψεις για το φως αν δε γνωρίσεις και το σκοτάδι;

Ο Λιαντίνης τα είπε όλα όταν έκανε σημαία του το λόγο του Ιησού:

"Όστις θέλει οπίσω μου ελθείς, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω στον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι."

Να το πω και αλλιώς; Πρώτα θα μελετήσεις καλά το θάνατο και μετά θα πιάσεις να γράψεις για έναν Λιαντίνη. Άλλον τρόπο δεν έχει. Πάρεξ το δρόμο της φιλοσοφίας και της ποίησης. Της κριτικής φιλοσοφίας, που τονίζει και ο ίδιος στην πρώτη σελίδα της Γκέμμας.

Και ξέρεις και κάτι; Μπορείς να γράψεις για το Λιαντίνη χωρίς καν να αναφέρεις τη λέξη Λιαντίνης. Τα παραμυθάκια, και καλά το κατάλαβες, είναι ένας τέτοιος τρόπος. Και απευθύνονται σε ό,τι πολύ αγάπησε ο Λιαντίνης. Στα παιδιά.

Παρακάτω θα δώσω ένα ακόμη παράδειγμα του πώς μπορείς να γράψεις για το Λιαντίνη δίχως να προσβάλεις στο ελάχιστο τη μνήμη του...

Για τους μελλοντικούς ερευνητές λοιπόν.

Ένα ακόμη απαραίτητο ντοκουμέντο είναι κι αυτό:


Τα καπέλα στο πέλαγος. Του Βασίλου Αναγνωστόπουλου.

Κι ας μη μαρτυρά εξ όψεως, ούτε και στο οπισθόφυλλο, πως αναφέρεται στο Λιαντίνη σε ένα σημαντικό βαθμό. Δε λέει καν στις σελίδες του το όνομα Λιαντίνης. Απ' όσο θυμάμαι...

Έτσι και έπαθα σοκ όταν έφτασα στη σελίδα που μίλαγε για κάποιον Μίμη Νικολακάκο. Στο ταβάνι τινάχτηκα σαν να με διαπέρασε ηλεκτρικό ρεύμα.

- Τι λέει ο άνθρωπος; Για ποιον Μίμη Νικολακάκο γράφει;

Και στην επόμενη γραμμή, ο Αναγνωστόπουλος με αποτελείωσε. Για το Μίμη Νικολακάκο από τη Λιαντίνα Σπάρτης!!!

Παράθεση :

"Ήταν ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, καθηγητής φιλοσοφίας, στο εναρκτήριο μάθημά του. Ο μόνος που χρησιμοποιούσε στις παραδόσεις του τη δημοτική γλώσσα.

Καθόμουν στα μεσαία έδρανα, έχοντας δίπλα μου τον φίλο μου Μίμη Νικολακάκο. Πριν λίγες μέρες είχαμε γνωριστεί. Εκείνος από τη Λιαντίνα Σπάρτης, εγώ από τον Αϊ - Γιώργη Δομοκού.

- Σπουδαίος καθηγητής, μου ψιθύρισε.

- Όντως, συμφώνησα.

Πάνω στην έδρα φάνταζε σαν Ολύμπιος θεός με τις φαρδιές του πλάτες, το πλατύ του μέτωπο και τα μακριά του μαλλιά. Ήρεμο βλέμμα που κάποτε έβγαζε σπίθες κι ο λόγος στο ίδιο τέμπο.

- Στη ζωή του ο άνθρωπος αναζητεί παντού και πάντοτε να ερμηνεύσει το επέκεινα, το όντως ον, το είναι και το φαίνεσθαι. Θέτει ερωτήματα, επιχειρεί να απαντήσει, πλανάται ή περιπλανάται πολλάκις εντός λαβυρινθώδους χώρου, χωρίς να αφικνείται στην αλήθεια. Τι είναι η αλήθεια; Πόθεν ετυμολογικώς προέρχεται; Είναι σύνθετη λέξη: άλφα στερητικό και το ουσιαστικό λήθη, από το ρήμα λανθάνω. Επομένως αλήθεια δηλώνει την άρση, τη στέρηση της λησμονιάς."

Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Αναγνωστόπουλου: Καπέλα στο πέλαγος, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2007, σελ. 224 - 225

Εποχή 1960... Και τρεις και πλέον δεκαετίες αργότερα, ο φοιτητής Μίμης Νικολακάκος, γνωστός πλέον ως Δημήτρης Λιαντίνης και καθηγητής πια κι αυτός στα ίδια αμφιθέατρα που κάποτε άκουγε το Θεοδωρακόπουλο μαζί με το φίλο του, το Βασίλη Αναγνωστόπουλο, θα γράψει στο δικό του βιβλίο. Τη Γκέμμα:

Παράθεση :

"Τι είναι η αλήθεια; Είναι εκείνο που βλέπεις και ζεις όταν αναδυθείς από τη λήθη. Το α - είναι στερητικό. Η αλήθεια είναι το έξω από τη λήθη, που μέσα της μας βυθίζει συνέχεια η μέριμνα να πραγματώσουμε τους στόχους μας.

Ζώντας μέσα στην οντολογική λήθη ζούμε σαν πεθαμένοι."

Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Λιαντίνη: Γκέμμα. Σελ. 93

Ένα αφήγημα, αυτοβιογραφικό, κατέθεσε ο Βασίλης Αναγνωστόπουλος. Και βρήκε τον τρόπο να μοιραστεί με τους αναγνώστες του όχι μόνο τα δικά του προσωπικά βιώματα αλλά και ένα μεγάλο μέρος βιωμάτων και του Δημήτρη Λιαντίνη. Δίχως φανφάρες. Δίχως να ανοίξει σάιτ στο διαδίκτυο "Εδώ ο καλός Λιαντίνης! Περάστε κόσμε να πάρετε!"

Κι ακόμη ο Αναγνωστόπουλος δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να δώσει επιστολές του φίλου του στη δημοσιότητα. Να αθανατίσει με τέτοιον τρόπο το όνομά του. Σαν του κισσού το πλάνο ψήλωμα.

Δεν έδωσε καν συνέντευξη. Παριστάνοντας τον κολλητό του Λιαντίνη. Κι όμως ήταν. Και μάλιστα ως το τέλος. Από τη μέρα που περιγράφει στο βιβλίο του, στα έδρανα του πανεπιστημίου, ως τη μέρα που ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε.

Στα Καπέλα στο πέλαγος ο αναγνώστης θα γνωρίσει όλη την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της μεταπολεμικής Αθήνας του '60 και θα παρακολουθήσει βήμα προς βήμα το θίασο του Διονύσου των νεαρών φοιτητών της Φιλοσοφικής από την επαρχία. Θα μπει μαζί τους στα αμφιθέατρα, θα ακούσει και το Θεοδωρακόπουλο, τον μόνο που παρέδιδε στη δημοτική, και τον Τωμαδάκη, με την ιδιαίτερη ευαισθησία στην ποίηση:

Παράθεση :

"Ο Τωμαδάκης έδειχνε ιδιαίτερη ευαισθησία την ποίηση, λαϊκή και λογία. Άλλωστε είχε δημοσιεύσει ποιήματα ερωτικού και κοινωνικού περιεχομένου. Με ένα - το σχολιάζαμε τότε - έδινε απάντηση στον Γκαίτε, ότι για την άρνηση της αγάπης του δε θ' ακολουθήσει το δρόμο του Βέρθερου, το θάνατο, αλλά τη ζωή, για να μεταβάλει τη λύπη σε δημιουργία..."

Β. Αναγνωστόπουλος, ό. π. σελ. 231

Χρόνια αργότερα ο Δημήτρης Λιαντίνης γράφει σε φίλο του επιστολή με τούτα τα λόγια:

Παράθεση :

«... Αργά τα βράδια παίρνω τη Lou στο τηλέφωνο και μιλάμε πολύ. Την καημένη, πόση καρτερία, πόσος ηρωισμός. Πόση πίστη που τρέφει για την καταραμένη μου στράτα. Της χρωστώ τα πάντα. Χωρίς να το καταλαβαίνω θα πρέπει να της μιλώ πολύ τρυφερά. Νομίζω πως ποτέ κατά πρόσωπο δεν της μίλησα με τόση αβρότητα. Ίσως η απόσταση, ίσως η απουσία, ίσως η κοσμική μου μετάσταση, ίσως…

Οπωσδήποτε όπως πρέπει να σπηρουνίζει αυτή την ευλογία και η ερωτική μου αναστολή. Η συμπύκνωση του αρσενικού ρίγους, τα αποθέματα της ανδρικής λειτουργίας, ο μεταβολισμός της ηδονικής ύλης σε πνευματικό σφρίγος και έκσταση δημιουργίας. Αφού καμιά φορά όταν μιλάμε αισθάνομαι ξαφνικά να μεταβάλω το σύρμα σε μαστίγιο.

Εν πάση περιπτώσει όλη αυτή η ευφροσύνη της οδυνηρής εμπειρίας με βοήθησε – κι όχι τώρα για πρώτη φορά – να κατανοήσω, πόσο αναγκαία στέκεται για τη μεγάλη τέχνη και την αληθινή δημιουργία αυτή η κυριαρχία της βιταλιστικής ορμής, το δάμασμα του ερωτικού θηρίου. Που δεν ημπορεί παρά τα ρουθούνια του να φυσάνε θειάφι και τα μάτια του να ξερνούν φλόγες, καταπώς έχουμε ανάλογες περιστάσεις από την ελληνική μυθολογία.

Η αγνότητα του λογισμού και η σωματική καθαροσύνη, της «Ασκητείας μου η κιβωτός», όπως θάλεγε ο Ελύτης, πρέπει νάναι μια από τις πρωταρχικές πηγές και τις πρωταρχικές ανάγκες της έμπνευσης. Δεν αμφιβάλλω ότι χωρίς αυτή τη δύναμη και την υγεία, την οδύνη, τη βούληση και τη φαιδρότητα – μια ρωμαλέα πορεία ψηλά σε παγωμένους, κοφτερούς και καθάριους βράχους – δεν θάχαμε τον ανθρώπινο τύπο του Φραγκίσκου της Ασσίζης και πολύ περισσότερο του μεγάλου Nietzsche.»

(δείτε το χειρόγραφο της επιστολής εδώ)

Έδωσα δύο παραδείγματα, αρκούν νομίζω, για το πώς μπορεί κανείς μέσα από το αυτοβιογραφικό αφήγημα του Αναγνωστόπουλου να γνωρίσει καλύτερα το Λιαντίνη.

Και να τονίσω πως ο Αναγνωστόπουλος πετυχαίνει κι αυτόν το στόχο, κι ας μην τον αναφέρει πουθενά στο βιβλίο του, να τιμήσει δηλαδή τη μνήμη του φίλου του, όχι μόνο γιατί γνώριζε το Λιαντίνη αλλά και διότι και ο ίδιος υπήρξε καθηγητής πανεπιστημίου. (δείτε βιογραφικό του εδώ)

Όταν όμως ούτε σοβαρά επιστημονικά εφόδια διαθέτεις, ούτε έχεις γνωρίσει το Λιαντίνη, τότε θα πρέπει να είσαι τουλάχιστον ποιητής, για να καταπιαστείς μαζί του. Ακόμη και για να τον επαινέσεις. Πολύ δε περισσότερο για να τον κρίνεις ή και για τον κατακρίνεις για τις προσωπικές του επιλογές. Δεν είναι δικές μου απόψεις και μόνο. Απόψεις του Λιαντίνη μεταφέρω εδώ. Δείτε για παράδειγμα τι γράφει για το δάσκαλο Σεφέρη στα σχόλια της Γκέμμας. σελ 269

Παράθεση :

"Λαβαίνω το φρόνημα και το δίκαιο να ασκήσω κριτική στο διδάσκαλο Σεφέρη, για το λόγο ότι θήτεψα για αρκετά χρόνια παραγιός στα λιοπερίβολά του, όπως ο Απόλλωνας στα βουστάσια του Άδμητου."

Και στο άρθρο του για τον Ελύτη (στο περιοδικό Λέξη, δείτε περισσότερα εδώ) λέει και για τον έπαινο:

Παράθεση :

Ωστόσο, εφόσον πρόκειται για κριτική, σε κάθε περίπτωση χρεωστά να φυλάγεται κανείς από το άκαιρο θάρρος. Και να μην αμελεί να θυμάται τα λόγια που γράφει ο Αριστοτέλης, όταν ετοιμάζεται να χελιδονίσει το μαστίγιο του στα σφυρά και τις κνήμες του Πλάτωνα.

Την αλήθεια, λέει, πρέπει να την βάζουμε πάνω από τα προσφιλή και τα οικεία μας. Κι αν εγώ θα μιλήσω ψεκτικά για τον Πλάτωνα, ούτε στιγμή δε λησμονώ πως μιλάω για άντρα, που οι κακοί δεν πρέπει να τον πιάνουν στο στόμα τους ούτε και για να τον παινέσουν.

Ο Λιαντίνης για τον Ελύτη, περιοδικό Λέξη

Δεν έχει να κάνει ούτε με μεσσιανικό πρίσμα μια τέτοια άποψη ούτε και με ελιτισμό. Κι όταν ο Λιαντίνης μιλάει για "κακούς" αναφέρεται στο ουδείς εκών κακός του Σωκράτη. Θέμα που έχει αναλύσει εκτενώς στο Homo Educandus - σελ. 154:

Παράθεση :

"Και στην ίδια τραγική θεμελίωση θα οικοδομηθεί η ομόλογη σωκρατική κατανόηση ότι η αρετή είναι γνώση. Εκείνο δηλαδή το περιλάλητο

ουδείς εκών κακός

μπορεί να αντικρυσθεί ερμηνευτικά μόνο από τα περάσματα και τις βίγλες των τραγικών οροσειρών, και δεν σημαίνει άλλο παρά τούτο: η απόλυτη γνώση της αρετής στον ηθικό κόσμο είναι γεωμετρικά έμμετρη με την απόλυτη γνώση της αλήθειας στο φυσικό κόσμο."

Δημήτρης Λιαντίνης

Η γνώση λοιπόν, είτε ως γνώση του ίδιου του Λιαντίνη είτε ευρύτερα, διαφύλαξε τον Αναγνωστόπουλο από τα λάθη άλλων. Η γνώση που μετουσιώνεται σε αρετή. Και τι σημαίνει ετυμολογικά η λέξη αρετή;

Παράθεση :

" Ο Πίνδαρος δεν κουράζεται να τονίζει την ουδενία του ανθρώπου – την αδυναμία, την αγνωσία, και τη ματαιότητα του – απέναντι στην κοσμική απεραντοσύνη. Τη στάση του ανθρώπου την οικεία στην υπαρκτική του οριοθέτηση, και την πράξη του τη σύμμετρη στον κοσμικό προσανατολισμό, την ονομάζει α ρ ε τ ή.

Αρετή ριζικά στην ελληνική γλώσσα σημαίνει προσαρμογή. Προσαρμογή όμως τινός και σε τι; Του ανθρώπινου δύνασθαι στο φυσικό είναι λέει ο Πύνδαρος.

Αρετή είναι η προσαρμογή της πράξης του ανθρώπου στην τάξη του Κόσμου. Η αρετή με την έννοια της προσαρμογής είναι η εξίσωση ανθρώπου και φύσης στον κοινό στίβο του γίγνεσθαι. Είναι η ταύτιση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της κοσμικής αλήθειας.

Της κοσμικής αλήθειας που παρά την απροσδιοριστική ερωτοτροπία είναι μια, αφού ο πάγος πάντα μας παγώνει και ποτέ δεν μας ζέστανε, και ο καρκίνος μας δαγκώνει και ποτέ δεν μας χάιδεψε.

Η κοσμική αλήθεια όντας μία είναι ολόκληρη η ομορφιά, και η υγεία, και η σκληρότητα.

Η λέξη εσθλός έχοντας τη ρίζα της στο ρήμα ειμί σημαίνει εκείνον που ε ί ν α ι. Εκείνον που υπάρχει έξω από τις μεταβλητές του γίγνεσθαι, τις συνθήκες της ροής και τους όρους της κύκλησης.

Ό,τι του ανθρώπου μένει αλώβητο από τη φθορά, μακρυά από τα θέσμια και τις συμβατικότητες της λογικής και της επινόησης, σε ένα συντονισμό με το μόνιμα μόνιμο και σε μία διομολόγηση με την αφθαρσία, ό,τι σώζει σταθερά τη διαλεκτική της πράξης μας με την ανώλεθρη μοίρα του όντος, αυτό είναι το εσθλό. Κου τούτο κάνει τον άνθρωπο εσθλό.

Εσθλός είναι ο αληθινός, ο πραγματικός, ο όντας με την παρμενίδεια σημασία του όρου.

Πότε και πώς γίνεται ο άνθρωπος τούτο το πανάρετο και το πανάριστο ό,τι; Η πράξη είναι το κλειδί λένε οι έλληνες.

Πολλούς αιώνες μετά τον Πίνδαρο ο Γκαίτε, παρότι ξεκινά από άλλους δρόμους και άλλους δρόμους ανεβαίνει, θα καταλήξει στο ίδιο τέρμα. Μεταφράζοντας στη γλώσσα του την αρχή του τέταρτου Ευαγγελίου θα ταυτίσει την πράξη με το θεό. Το "εν αρχή ην ο Λόγος" του Ιωάννη θα στέρξει να του σταθεί, όταν πει

Εν αρχή ην η Πράξις.

Η πράξη δημιουργεί τον εσθλό, όταν προσαρμόζοντας (αραρίσκειν) το ποιό της στο νόημα του κόσμου γίνεται αρετή. Η πράξη των ανθρώπων, που δεν χρειάζεται να ‘ναι μεγαλύτερη από το μικρό μπόι τους μέσα στο μέγα σύμπαν, τους κάνει πραγματικούς όσο και ένα αστέρι, εάν την ανεβάσουν από τα σπλάχνα του κόσμου, με τα σημάδια στο σώμα της των στοιχείων του κόσμου, ώστε να μπορέσουν να την ονομάσουν αρετή:

Μια σταγόνα καθαρού νερού, σθεναρή πάνω απ' τα βά-
ραθρα, την είπανε Αρετή και της έδωσαν ένα λιγνό
αγορίστικο σώμα.

(Ελύτης, Έξι και μία τύψεις, σελ. 16)

Δημήτρης Λιαντίνης, Homo Educandus, σελ, 108 - 109

Ο Αναγνωστόπουλος τη δική του καθαρή ματιά προς το φίλο του την ονόμασε Καπέλα στο πέλαγος. Και σαν καπέλο στο πέλαγος άφησε το λόγο του να ταξιδέψει πέρα από την προσωπική του μνήμη. Ένα γεια στο φίλο που δεν εκπίπτει σε ανοήτους συναισθηματισμούς ούτε σκυλεύει τη φιλία που τους έδεσε με κομπασμούς και φτηνά βεγγαλικά για το ποιανού φίλος υπήρξε!

Διαβάζοντας κανείς τα παραπάνω, την αναφορά στο βιβλίο του Βασίλη Αναγνωστόπουλου, ας προσέξει τη στιχομυθία του συγγραφέα με το φίλο του, το Μίμη Νικολακάκο και μετέπειτα Δημήτρη Λιαντίνη, για τον καθηγητή τους το Θεοδωρακόπουλο.

Κι έπειτα ας προβληματιστεί γιατί ο Λιαντίνης δεν πήγε να παραλάβει αυτοπροσώπως το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το Χάσμα Σεισμού...

https://educandus.forumgreek.com/ANAAAEI-EEAIOEIC-AEAACIEAO-AECIUI-h21.htm

Στο σύνδεσμο αυτό θα βρείτε το ντοκουμέντο. Κι εκεί θα διαβάσετε πως το το απόσπασμα της έκθεσης και συνετάχθη και εκφωνήθηκε κατά την πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας από το Γενικό Γραμματέα της, Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο.

Ο Λιαντίνης όμως δεν πηγαίνει. Κι ας είναι στην Αθήνα, όπως λένε οι πηγές μας, εκείνες τις μέρες. Διακοπές στο σπίτι του, ενδιάμεσα της απουσίας του εκείνη τη χρονιά στη Γερμανία. Και αντ' αυτού στέλνει τη Λου, τη γυναίκα του. Εκείνη να παραλάβει τον έπαινο.

Ανάλογη επιθυμία του Λιαντίνη διαβάζουμε και στο βιβλίο του κ. Αλικάκου, Λιαντίνης - Έζησα έρημος και ισχυρός, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2006. Σελίδα 276

"[...] αν μου συμβεί κάτι και δεν έρθω αύριο, να δώσετε το άγαλμα στην κόρη μου και στη γυναίκα μου και να πείτε καθώς θα το δίνετε: Ο Λιαντίνης έπεσε για την Ελλάδα και την νεότητα."

Ο Λιαντίνης πράγματι δεν πήγε. Γιατί το αύριο ήταν η 1η Ιουνίου 1998.

Αξίζει όμως πραγματικά να συνδέσει ο ερευνητής της ζωής του Λιαντίνη τα δύο γεγονότα.

Και ειδικά το τελευταίο, με το άγαλμα, που επρόκειτο για άγαλμα του Ασκληπιού, το λιγότερο που οφείλει να κάμει ο ερευνητής είναι να το αντιπαραβάλει με την αναφορά στη Γκέμμα:

σελ. 87 - Κεφάλαιο Αρσενοκοίτης

Παράθεση :

"Τότε ο Σωκράτης εκοίταξε βασιλεμένα ολόγυρα τους μαθητές του. Εστράφηκε στον αγέρα, που άρχισε στα μάτια του να πήζει, και είπε τα στερνά του λόγια:

ω Κρίτων, τω Ασκληπιώ οφείλομεν αλεκτρυόνα. αλλ' απόδοτε και μη αμελήσετε.

Ε, Κρίτων, να προσφέρουμε θυσία ευχαριστίας στον Ασκληπιό έναν αλεκτρυόνα. Μα να το κάμετε. Μην ξεχαστείτε.

Τι υπονοεί τούτη η παράξενη κουβέντα;

Ολάκερη η ζωή μου εστάθηκε μια αρρώστια. τώρα που φεύγω, εκείνο που στην ουσία φεύγει δεν είναι η ζωή αλλά η αρρώστια. Σε ποιον άλλο λοιπόν χρωστώ να ομολογήσω χάρη, παρά στο γιατρό που με γιάτρεψε; Στον Ασκληπιό, το θεό της υγείας.

Μόνο που ο Σωκράτης εκείνη την ώρα δε μιλούσε για λογαριασμό του μόνο. Μιλούσε για κείνους, που ενώ γεννιούνται ζώα όπως όλοι μας, καθώς τελειώνουν, φτάνουν να γίνουν άνθρωποι, όπως οι λίγοι από μας."

Δημήτρης Λιαντίνης, Γκέμμα

Κι αν εκείνη τη μέρα, την προτεραία της αύριο, ο Λιαντίνης βρίσκει το χρόνο να ενδιαφερθεί για το αγαλματάκι του Ασκληπιού, και να ζητήσει να παραδοθεί στην κόρη και στη γυναίκα του, μην και το αμελήσουν... για την περίπτωση της βράβευσης από την Ακαδημία Αθηνών, με επικεφαλής τον πάλαι ποτέ καθηγητή του, το Θεοδωρακόπουλο, υπάρχουν και άλλα πολλά που πρέπει να προσέξουμε. Όπως ετούτο:

Παράθεση :

(Ο Λιαντίνης εξηγεί λίγο παραπάνω πως διάβασε το Συμπόσιο όταν ήταν είκοσι χρονών μα δεν μπορούσε να βγάλει άκρη για το αν ο Σωκράτης ήταν ή δεν ήταν αρσενοκοίτης... )


"Δώδεκα χρόνοι πέρασαν, και η απορία με κρατούσε ακοίμητη και βασανιστική. Κι επάνω στους δεκατρείς ευρήκα την απάντηση. Ήτανε τότε που διάβασα το Φαίδρο.

Στο Φαίδρο, που ας ειπωθεί ένθετα βρίσκεται το πιο βαθύ κύτταρο της φιλοσοφίας του Πλάτωνα, η θεωρία των ιδεών, βρήκα πολλά πράγματα.

Βρήκα γιατί ο έρωτας αποβλακώνει, και γιατί ο έρωτας τρελαίνει τους ανθρώπους.

Βρήκα, γιατί οι έλληνες θέλησαν μοιχαλίδα την πιο ωραία γυναίκα που έφτασε να πλάσει η φαντασία τους, την Ελένη της Σπάρτης.

Βρήκα, πόσο υπέροχο πράγμα είναι η ελληνική αρετή, και η ηθική ελευθερία των ελλήνων. Και πόσο μοχθηρή και αφύσικη είναι η ηθική των εβραίων. Εκείνο το διαβόητο ου μοιχεύσεις του μωσαϊκού νόμου. Που το μόνο φυσικό νόημα και η μόνη κοινωνική σταθερά που το χαρακτηρίζει, είναι να παραβαίνεται ακατανίκητα από τους περισσότερους ανθρώπους σε όλες τις εποχές.

Βρήκα, πόσο βαθιά σκύψανε οι έλληνες και είδανε και γνωρίσανε τη φύση του ανθρώπου. Δεν τη λέω ψυχή, γιατί η λέξη ψυχή είναι διαβλημένη και έχει καταντήσει ύποπτη.

Βρήκα, τι είναι η τέχνη του λόγου. Και πώς γράφουνται τα πολλά ασήμαντα βιβλίδια και τα λίγα αθάνατα έργα.

Και κυρίως αυτό. Βρήκα τον αγώνα, τη βούληση για δύναμη, τη φυσικότητα, την υγεία, τον πόνο και την εμορφιά που κρύβει η αρετή των ελλήνων. Πράγμα που την έκαμε αβάσταχτη στους κατοπινούς. Τους ευρωπαίους, τους νεοέλληνες, τους χριστιανούς, τους βουσμανοαμερικάνους, και όσους άλλους. Και γι' αυτό τη διαστρέψανε. Και από την αστραφτερή τίγρη της Σουμάτρας κοιλοπονήσανε και γέννησαν και συγκατοικούν με μια ψωραλέα γάτα.

Έξω όμως απ' αυτά, έχω και μια κατάθεση. Διατείνομαι ότι ο Φαίδρος του Πλάτωνα είναι το ωραιότερο ερωτικό ποίημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Στα χρόνια μας τους πλατωνικούς έφηβους τους ανάστησε ο Καβάφης. Τα νιάτα τους, την εμορφιά και τη χάρη, την αίσθηση της όρασης, την αφή, την ευφυία τους.

Ο Καβάφης, μέσα στον Κεραμεικό της λυπημένης φαντασίας του, ανάσκαψε ένα πλήθος από τάφος πλατωνικών εφήβων:

Ευρίωνος Τάφος, Λάνη Τάφος, Ιασή Τάφος, Ιγνατίου Τάφος, Ίμενος, Λεύκιος, Τέμεθος, Μύρης, Ρέμων, Κήμος Μενεδώρου, Ιάνθης Αντωνίου, Εν τω Μηνί Αθύρ. Έχεις προσέξει, πόσο προσέχει ο Καβάφης, ώστε κανένας από τους ηδυμελείς εφήβους του να μην περάσει τα είκοσι εννέα του χρόνια;

Ένα πρωί λοιπόν, που έξω πυρώνει θείος Ιούλιος μήνας, ο Σωκράτης κάθεται με τον αστραφτερό Φαίδρο στις όχθες του Ιλισού ποταμού. Εκεί όπου σήμερα είναι η οδός Καλλιρρόης, κοντά στο Καλλιμάρμαρο. Κάτω από τις σκιές των πλατανιών έχουν ξαπλώσει δίπλα - δίπλα, είναι ξυπόλυτοι, και βρέχουν τις φτέρνες τους στο νερό που κυλάει...."

Δημήτρης Λιαντίνης - Από τον Αρσενοκοίτη της Γκέμμας: σελ. 74

Η βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών γίνεται στις 28 Δεκεμβρίου 1978. Έξι χρόνια νωρίτερα, 1972, Δεκέμβρης και πάλι, εορτή του Αγίου Νικολάου, ο Λιαντίνης γράφει:


Πού το γράφει;

Στην πρώτη σελίδα ενός βιβλίου. Αφιερώση στη γυναίκα που λίγες βδομάδες αργότερα θα παντρευτεί. Και που εκείνη τη μέρα έχει την ονομαστική της εορτή.

Ποιο είναι το βιβλίο; Ο Φαίδρος. Του Πλάτωνα και του ... Θεοδωρακόπουλου!

Το βιβλίο που είκοσι και πλέον χρόνια αργότερα, γράφοντας τη Γκέμμα, θα το χαρακτηρίσει ως το ωραιότερο ερωτικό ποίημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας!

Και που όταν το διάβασε ο Λιαντίνης αυτό το βιβλίο κατάλαβε γιατί ο έρωτας αποβλακώνει και γιατί τρελαίνει τους ανθρώπους. Και πόσο υπέροχη είναι η ελληνική αρετή και η ηθική ελευθερία των ελλήνων...

Με τη δική του λοιπόν αρετή ο Λιαντίνης στέκεται απέναντι και στις δύο βραβεύσεις. Δεν αρνείται τον κότινο. Όχι. Ευγενικά όμως τον αποθέτει στα χέρια εκείνων που πολύ αγάπησε και πολύ τον αγάπησαν. Γιατί άραγε;

Την απάντηση δίνει ίσως ο επίλογος του ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ στη Γκέμμα:

Παράθεση :

Επί το μέγα ερείπιον
η ελευθερία ολόρθη
προσφέρει δύο στεφάνους.
έν' από γήινα φύλλα
κι άλλον απ' άστρα.

Και η Κόρη που μένει καταστερίζει με όλα τα πρεπά το Σήμα.

Δύο στεφάνους, δύο βραβεύσεις. Που ο Λιαντίνης δεν πηγαίνει να παραλάβει ο ίδιος. Η αρετή του, η ηθική του ελευθερία, αλλού τους προσφέρει. Εκεί που μας αποκαλύπτει ότι ο Λιαντίνης ο ίδιος στάθηκε ο στέφανος και ο κότινος και το στέμμα. Γκέμμα πες:

Παράθεση :

Σας αφήνω εσένα, τη μανούλα και το Διγενή, το σπίτι μου δηλαδή, που του στάθηκα στύλος και στέμμα, Γκέμμα πες, σε υψηλούς βαθμούς ποιότητας και τάξης. Στην μεγαλύτερη δυνατή αρνητική εντροπία. Να σώζετε αυτή τη σωφροσύνη και αυτή την τιμή.

Απόσπασμα από τη στερνή επιστολή προς το παιδί του

Μια ακόμη σημαντική αποκάλυψη κάνουμε σήμερα. Και πάντα στην ίδια ρότα. Να γίνει γνωστή η αλήθεια και μόνο η αλήθεια για τη ζωή και το έργο του Δασκάλου μας, του Δημήτρη Λιαντίνη.

Είναι μια πρόσκληση σε γάμο το ντοκουμέντο που παρουσιάζουμε. Από το Λιαντίνη. Προς το Βασίλη Αναγνωστόπουλο. Και τον προσκαλεί στο γάμο της μονάκριβης κόρης του.

Διαβάστε το:


Το κείμενο της πρόσκλησης:

Παράθεση :

Βασίλη μου,

Τούτο το σημείωμα που σου στέλνω έχει χαρακτήρα προσωπικό και απόρρητο. Η πρότασή μου είναι, μετά που θα το διαβάσεις να το σκίσεις.

Επιθυμία μου είναι να ρθεις στο γάμο της Διοτίμας. Μόνος εσύ. Δε κάλεσα κανέναν ούτε τον Περικλή ούτε το Μίλτο. Μα ούτε να τους το πεις.

Σε παρα-καλώ στο πνεύμα των στίχων του Γκαίτε. Σε καλώ για να αποκατασταθεί μια εκκρεμότητα του παρελθόντος. Τότε που δεν έφτασες να με στεφανώσεις. Σε καλώ αντί για τη μανούλα μου που δεν ‘θαναι. Ογδόντα εφτά χρονώ είναι πια ανήμπορη να ταξιδεύψει.

Είτε έρθεις, είτε δεν έρθεις δεν θα το ανακοινώσεις σε κανέναν. Είτε έρθεις, είτε δεν έρθεις για μένα θα΄ σαι παρόντας.

Δώρο δε θα φέρεις. Γιατί το πιο ακριβό δώρο θα΄ναι η παρουσία σου.

Πέμπτη 16/11/97 ώρα 8.30 μ.μ. στην Ελευθερώτρια της Πολιτείας στην Κηφισιά.

Σε φιλώ

Λ.

Μόνος αυτός. Και να μην το πει καν σε κανένα.

Αντί της μανούλας του Δημήτρη Λιαντίνη που η ηλικία της δεν της επέτρεπε να παραστεί.

Χωρίς δώρο. Το πιο ακριβό δώρο θα ήταν η παρουσία του...

Φαίνεται πως ο Λιαντίνης δεν ήταν από εκείνους που έλεγαν και ξέλεγαν. Όταν μία φορά διέγραφε κάποιον από την καρδιά του ήταν για πάντα. Και όχι μόνο για πέντε χρόνια... (βλέπε στο βιβλίο του κ. Αλικάκου σελ. 57 )


Έτσι στο γάμο της κόρης του δεν καλεί - κι ούτε καν επιθυμεί να μάθουν το γεγονός - ανθρώπους που στο παρελθόν θεωρούσε στενούς του φίλους, τόσο που να τους αποκαλεί και αδέρφια...

Ποιος όμως να του το έλεγε πως όταν εκείνος θα εξαφανιζόταν θα έβρισκαν την ευκαιρία κάποιοι να προβληθούν ως οι καλύτεροί του φίλοι; Ακόμη και να δημοσιοποιούν το παράπονό τους γιατί εκείνες τις μέρες - φωτιά της εξαφάνισης του Λιαντίνη πήραν λένε τηλέφωνο στο σπίτι του φίλου τους και τους το έκλεισαν; (βλέπε στο βιβλίο του κ. Αλικάκου, σελ. 286 )

Λέξη όμως δεν είπαν πως ο Λιαντίνης τους είχε ο ίδιος κλείσει πολύ νωρίτερα την πόρτα για το γάμο του παιδιού του. Αυτό που αποδεικνύει το ντοκουμέντο που μας έστειλε η κυρία Νικολίτσα Λιαντίνη, από το αρχείο του άντρα της και το δικό της.

Ένα αρχείο που όπως μας αποκάλυψε περιλαμβάνει μεγάλη αλληλογραφία του Λιαντίνη με το Βασίλη Αναγνωστόπουλο. Γράμματα και των δύο. Καθώς θα ξαναπούμε ότι ο Λιαντίνης συνήθιζε να κρατά αντίγραφα των επιστολών που έστελνε.

Οι μέρες αυτές είναι από μόνες τους - ως ημερομηνίες - ένα τεράστιο ψέμα...

Σήμερα Δευτέρα, τότε, το 1998, Σάββατο. 30 Μαΐου.

Κι ο Λιαντίνης επιστρέφει στην Αθήνα από τη Λιαντίνα.

Φτάνει σπίτι του και πριν καλά καλά παρκάρει ζητάει από τη γυναίκα του να πάρει τηλέφωνο τη γιαγιά - τη μητέρα του δηλαδή. Να της πει ότι έφτασε καλά!

Υποτίθεται ότι λίγες ώρα νωρίτερα της είχε αποκαλύψει τα σχέδιά του. Πως σκοπεύει να αυτοκτονήσει. Τι νόημα είχε λοιπόν το τηλεφώνημα πως έφτασε καλά; Για να βεβαιωθεί η γερόντισσα πως το σχέδιο αυτοκτονίας βαίνει καλώς;

Και το περίεργο είναι που δεν παίρνει μόνος του. Βάζει τη γυναίκα του να τηλεφωνήσει. Τέτοια εμπιστοσύνη πως η μητέρα του δε θα μαρτυρήσει έστω και με τη χροιά της φωνής της πως κάτι δεν πάει καλά;

Το γεγονός πάντως αποδεικνύει και κάτι άλλο. Πως μέχρι τη μέρα που ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε οι δυο γυναίκες τα πήγαιναν καλά μεταξύ τους και τουλάχιστον επικοινωνούσαν η μια με την άλλη.

Τι στράβωσε μετά; Κανονικά η εξαφάνιση του Λιαντίνη θα έπρεπε να τις φέρει πιο κοντά. Κι όχι να τις αποξενώσει.

Έφταιξε που η μητέρα του Λιαντίνη απέκρυψε από τη νύφη της το μυστικό που γνώριζε; Και μόνο όταν έγινε γνωστή η εξαφάνιση αποκάλυψε πως ήξερε τι πάει να κάνει;

Ξέρω πως σε ένα τηλεφώνημα που ακολούθησε το φευγιό του Λιαντίνη, είπε στη νύφη της ότι τουλάχιστον ο γιος της δεν άφησε μικρά παιδιά.

Τι εννοούσε;

Πέρασε πολύς καιρός για να το μάθω. Την ιστορία της γιαγιάς Πολυτίμης. Που εκείνες τις μέρες του 98 την έβλεπα στα τελεβίζια και βούρκωνα.

Παιδούλα ήταν ακόμη που και ο πατέρας της εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Και πέρασαν δεκαετίες μέχρι να γυρίσει πίσω στο χωριό του. Στα χρόνια της απουσίας του δεν έστειλε ούτε γράμμα στην οικογένειά του. Μια πολυμελή οικογένεια που έχασε τον προστάτη της και αναγκάστηκε να τα βγάλει πέρα με πολλές δυσκολίες.


Τρία αγόρια και ένα κοριτσάκι, η Πολυτίμη, η μητέρα του Λιαντίνη. Και στο κέντρο η γιαγιά του.

Ο Λιαντίνης το γνωρίζει. Μάλιστα στις Ώρες των Άστρων υπάρχει ένα ποίημα με ευθεία αναφορά στο θέμα. Ή μάλλον δύο ποιήματα αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς. Το ένα στη σελίδα 74, το άλλο στην 90.

Είναι όμως δύο όσο και ο Ύμνος στο Δία. Δηλαδή το ένα αποτελεί παραλλαγή του άλλου.

Από τη σελίδα 90, με τίτλο ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ παραθέτω χαρακτηριστικά απόσπασματα - αν και χαρακτηριστικός είναι και ο τίτλος:


Προσδοκία για ποιο πράγμα; Λίγο παρακάτω ο ποιητής θα εστιάσει στη μάνα της οικογένειας και του σπιτιού που από τον πρώτο στίχο μας αποκαλύπτει ότι το ξεχάσαν οι ανέμοι:


Και από τη σελίδα 74, που αρχίζει με τον ίδιο ακριβώς στίχο, για το σπίτι που το ξεχάσαν οι ανέμοι, μα από την επιγραφή του απουσιάζει πλέον η απελπισιά:


Εδώ απουσιάζει όχι μόνο η απελπισιά μα και η μάνα. Αλλά και το κερί στο αρχαίο κηροπήγιο με τη σφαγερή προσδοκία. Τη θέση του πια έχει πάρει το λυχνάρι:


Ποιο είναι το χέρι που διώχνει το κακό; Και ποιανού τα γένια που ακολουθούν και μοσχοβολούν σταφύλι; Αλλά και ποια τα έξι χέρια που χαϊδεύουν τρυφερά;

Η φωτογραφία δίνει την εξήγηση. Καθώς και η πληροφορία πως μετά την εξαφάνιση του παππού του Λιαντίνη, ο μεγάλος του γιος έγινε παπάς και στήριγμα για τα τρία μικρότερα αδέρφια του. Το δικό του χέρι, που κρατά θυμιατό, και τα δικά του γένια που αγγίζουν το "σώμα και αίμα" σκεπάζουν πλέον τρυφερά την οικογένεια.

Οι μνήμες αυτές δε σβήνουν από το μυαλό της γιαγιάς Πολυτίμης. Της εγκατάλειψης από τον πατέρα. Κι αυθόρμητα δικαιολογεί το γιο της που κι εκείνος εγκατέλειψε την οικογένειά του. Και πολλές δεκαετίες μετά τον παππού του. Πως τουλάχιστον εκείνος δεν άφησε μικρά παιδιά!

Η γιαγιά Πολυτίμη όμως δε θα πει λέξη για την ιστορία αυτή του πατέρα της στους δημοσιογράφους. Και τίποτε φυσικά δε θα βγει στη δημοσιότητα πως ο Λιαντίνης με την εξαφάνισή του μοιάζει να αντιγράφει τον παππού του. Μα κανενός δεν πέρασε από το νου η ολοφάνερη ομοιότητα;

Κι όμως μια κάρτα από την ξαδέρφη του Λιαντίνη αποδεικνύει πως η οικογένεια θυμάται καλά την παλιά ιστορία. Μια κάρτα που περιγράφει το γυρισμό του ξενιτεμένου. Πολύ πιο δραματικά από τον άλλο γυρισμό που ύμνησε ο Σεφέρης.

Γι' αυτό και λέω πως τούτες οι μέρες μας φέρνουν στο νου και τα ψέματα και τις μισές αλήθειες και πολλά που θάφτηκαν τελείως.

Αλλά και αναγκάζουν σε απορίες. Πώς ο Λιαντίνης επιβάλλει στην οικογένειά του εκείνο που ξέρει καλά ότι πόνεσε αφόρητα την οικογένεια της μητέρας του; Τον δικαιολογεί πραγματικά το γεγονός πως η δική του κόρη είναι πια 24 ετών; Ή έστω, όπως είπαν οι φίλοι του, ότι το κορίτσι δεν ήταν πια μόνο του και είχε παντρευτεί;

Κάποτε, η Νικολίτσα Λιαντίνη, που μιλούσαμε για το Στέφανο, το αγέννητο παιδί της, που χάθηκε μόλις στον 4ο μήνα της κύησης, Δεκαπενταύγουστο του 79, μοιράστηκε μαζί μου τον προβληματισμό της. Πιθανόν επηρεασμένη κι από την κουβέντα της πεθεράς της. Αν είχε γεννηθεί ο Στέφανος, θα έφευγε ο Λιαντίνης το 98; Θα τον άφηνε σε τόσο νεαρή ηλικία;

Ερώτηση που μόνο με υποθέσεις μπορεί να απαντηθεί.

Αντίθετα μια άλλη απάντηση δίνεται από τις στροφές των ποιημάτων που αναφέραμε πριν. Κι από τα γένια που χαϊδεύαν τα 6 χεράκια. Και τη μάνα που πλέον δεν υπάρχει εκεί να δέεται στη σιωπή. Εκείνος ο παππούς όταν έφυγε άφησε πίσω του τρία αγόρια. Ο Λιαντίνης τι άφησε πίσω του; Δυο γυναίκες και το γαμπρό του. Ίσως για τούτο τον αναφέρει και στο τελευταίο του γράμμα προς την κόρη του. Φεύγει εκείνος, που ήταν ο στύλος του σπιτιού, μα το σπίτι δε μένει χωρίς άντρα.

Όμως άλλο γαμπρός και άλλο γιος.

Και τελικά εκείνο που έμεινε, σαν προφητεία που δικαιώθηκε, ήταν το άλλο ποίημα του Λιαντίνη, το αφιερωμένο στη γυναίκα του, στη Λου του όπως γράφει, σελ. 71 - Ώρες των Άστρων:


Νάτη και πάλι η σιωπή. Κι ας είναι σπίτι - παλάτι. Η σιωπή δε νογάει από παλάτια. Και ο Λιαντίνης το γνωρίζει καλά. Γνωρίζει για τη μεγάλη μάχη που δίνει με τη σιωπή εκείνος που μένει πίσω. Γνωρίζει και για τη σφαγερή προσδοκία:


Εκείνος που δε γνωρίζει τίποτε για όλα αυτά είναι ο δημοσιογράφος Δημήτρης Αλικάκος που καταπιάστηκε να γράψει βιβλίο για το Λιαντίνη. Αφενός γιατί όταν εκείνος γράφει το βιβλίο του δεν έχουν εκδοθεί οι Ώρες των Άστρων. Αφετέρου γιατί μάλλον κανείς δε φρόντισε να τον ενημερώσει για την παλιά ιστορία του παππού. Αυτό τουλάχιστον συμπεραίνουμε από την απουσία κάθε αναφοράς του θέματος στο βιβλίο του.

Αλλιώς αν είχαν τα πράγματα ίσως και να είχε προσέξει το προλόγισμα στο ποίημα για την Ανδρομάχη:


Το ίδιο ακριβώς που ο Λιαντίνης αναφέρει και στο προτελευταίο βιβλίο του, στα Ελληνικά:

Παράθεση :

Δημήτρης Λιαντίνης, Τα Ελληνικά (σελ. 130):

"Στο πώς ο ελληνικός πεσσιμισμός έγινε τέχνη, το εικονίζει κυρίως η αττική τραγωδία. Στην αττική τραγωδία η γνώση της μελαγχολίας και η ορμή για λύτρωση συγκεράστηκαν στην τέλεια κράση.

Παρόμοιο συναπάντημα τελειότητας, σε άλλο επίπεδο, ο λατίνος ποιητής Μαρτιάλης το 'βρισκε στην ερωτική σμίξη του Έκτορα και της Ανδρομάχης.

Ο Έκτορας και η Ανδρομάχη ήταν, έλεγε, το πιο τέλειο ερωτικό ζευγάρι του αρχαίου κόσμου, γιατί έκλεινε τις κατηγορίες του ποσού και του ποιού, ολόκληρες και ακραίες. Τη νεότητα, την εμορφιά, τη δράση, την απειλή, την καθαρότητα, το θάνατο.

Και ο τρόπος μάλιστα που παράστησε το ερωτικό σμίξιμο του Έκτορα και της Ανδρομάχης ο Μαρτιάλης είναι φυτουργικός. Φυτουργικός με την έννοια ότι καθιέρωσε στην ιστορία της ερωτικής τέχνης τη λεγόμενη "ιππαστί στάση". Μια επίνοια της τρυφερής συζύγου σφόδρα αγαπητική, γιατί λογάριαζε την καθημερινή καταπόνηση του ατρόμητου πολεμιστή:

Masturbabantur phrygii post ostia servi,
Ηectoreo quotiens sederat uxor equo.

(Λαγνοβοούν πίσω απ' την πόρτα οι φρυγικοί υπηρέτες
τις νύχτες που η σύνευνη ιππεύει το εκτόρειο άλογο)."

Λίγο πιο πάνω στα Ελληνικά, μόλις δυο γραμμές πριν, διαβάζουμε τη φράση του Νίτσε:

"Έχουμε την τέχνη για να μη μας συντρίψει η αλήθεια."

Και το σχόλιο του Λιαντίνη: Πως η φράση αυτή αποτελεί την τέλεια ανατομία της συμπεριφοράς των ελλήνων που γέννησε την τέχνη τους.

Και μεις έχουμε τα ποιήματα του Λιαντίνη. Έχουμε όμως και το εργαλείο που πίσω από την ποίηση του θα ανακαλύψει τις κρυμμένες αλήθειες; Και θα εντοπίσει πώς γεννήθηκε η τέχνη του; Αν ναι, τότε και μόνο μπορούμε να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά του Λιαντίνη. Κι αυτήν την ασύλληπτη υπόθεση της βιογραφίας του αληθινού ποιητή, όπως έγραψε ο ίδιος.

Το κακό όμως δεν είναι που δεν έχουμε το εργαλείο. Αλλά που υπάρχουν άνθρωποι που παριστάνουν ότι νοιάζονται για το Λιαντίνη κι όμως εξακολουθούν να έχουν κρεμασμένο στο διαδίκτυο άρθρο με τον τίτλο: Η απάτη με τις Ώρες των Άστρων.

Κι ας είναι - όπως αποδείξαμε παραπάνω - ένας αληθινός θησαυρός το βιβλίο αυτό για την αποκωδικοποίηση του Λιαντίνη. Για τη βαθύτερη γνωριμία μαζί του.

Άνθρωποι που θεωρούν ότι η έκδοση του βιβλίου αυτού ήταν πολύ βιαστική. Και πως έγινε ως απάντηση στην έκδοση δυο μήνες νωρίτερα του βιβλίου του κ. Αλικάκου.

Πόσο βιαστική μπορεί να είναι η έκδοση ποιημάτων που ο Λιαντίνης άφησε στη γυναίκα του πριν φύγει και εκείνη τα εξέδωσε οκτώ χρόνια αργότερα; Πόσο ακόμη θα έπρεπε να τα κρατά κλεισμένα στο συρτάρι;

Και δείτε πόση υποτίμηση κρύβουν τα λόγια αυτών των ανθρώπων προς το Λιαντίνη. Από τη μια θεωρούν βιαστική την έκδοση των ποιημάτων κι από την άλλη έχουν γεμίσει το διαδίκτυο με βίντεο από ομιλίες του Λιαντίνη. Να τον βλέπει ακόμη και η κυρα - Κατίνα της γειτονιάς πόσο μαγικά κουνούσε τα χέρια του όταν μιλούσε και να λαγνοβοά γοητευμένη... Τι άνθρωπος σου λέει! Και τι μέταλλο η φωνή του!

Τα ποιήματα; Τι αξία σου λένε έχουν τα ποιήματα; Ας τα άφηνε επιτέλους η Νικολίτσα να τα τρώει η σκόνη. Γιατί να τα φέρει στο φως;

Και είναι και το άλλο. Το χειρότερο. Που δένουν το όνομα του Λιαντίνη με τη λέξη απάτη. Γιατί δικό του έργο είναι οι ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ. Κι όμως εκείνοι γράφουν: Η απάτη με τις Ώρες των Άστρων!!!!!!!!! Έστω και αν στην ουσία τους φταίει η γυναίκα του Λιαντίνη κι εκείνη καταφανώς θέλουν με το άρθρο τους να πλήξουν. Ο τίτλος όμως πλήττει τελικά τον ίδιο το Λιαντίνη. Που υποτίθεται λατρεύουν!

αλλά είδωλον ην...

Κι εκείνοι ειδωλολάτρες. Κάποτε οι άνθρωποι φτιάχναν αγάλματα ειδώλων. Σήμερα φτιάχνουν βίντεο. Η εξέλιξη γαρ. Από τη θεσπέσια μεν αλλά θλιβερά ακίνητη Αθηνά του Φειδία στα βίντεο με το Λιαντίνη που και μιλάει και κουνάει τα χέρια του. Κατά τα άλλα όμως απόλυτη ομοιότητα. Θεοποίησης του ειδώλου.

Κι απορώ. Δε θα ανοίξουν ποτέ τα μάτια τους; 13 χρόνια συμπληρώνονται μεθαύριο από την εξαφάνιση του Λιαντίνη. Πότε επιτέλους θα καταλάβουν την απάτη με το είδωλο; Το ψεύτικο άγαλμα που ντύθηκε τη μορφή του Λιαντίνη; Για να μπορεί ο κάθε αργόσχολος του διαδικτύου να μασουλάει το απογευματινό του καρπουζάκι και να βλέπει και ολίγον Λιαντίνη; Κατά πως ο ναρκομανής σνιφάρει τη δόση του;

Ο άλλος Λιαντίνης άδικα φωνάζει για το άγιο Πρωτότυπο. Πού να βρεθεί καιρός να διαβάσει ο κανείς βιβλία;

Κι άσε και το άλλο που τους ταλανίζει το μυαλό. Πως τα λεφτά από τις πωλήσεις των βιβλίων του Λιαντίνη τα καρπώνεται (έτσι ακριβώς γράφουν) η Νικολίτσα!!!!!! Εκδίκηση λοιπόν. Δεν αγοράζουν βιβλία του Λιαντίνη. Βλέπουν βίντεο που είναι και τζάμπα. Λέξη φυσικά για την άλλη απάτη. Να κρεμούν στο διαδίκτυο βίντεο που δεν τους ανήκουν. Που προστατεύονται αφού περιέχουν ομιλίες του Λιαντίνη από το νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων. Και που βεβαίως δεν τους ανήκουν.

Όπως επίσης δεν έχουν το δικαίωμα να μεταφράζουν διαλέξεις του Λιαντίνη. Όπως το έκαμαν με τη Φιλοσοφική Θεώρηση του Θανάτου. Και να κρεμούν τη μετάφραση κι αυτή στο διαδίκτυο. Και παραδίπλα τα εξώφυλλα βιβλίων που έγραψαν άλλοι για το Λιαντίνη. Ένα θλιβερό σκηνικό που μετατρέπει τις ομιλίες του Λιαντίνη σε διαφήμιση και φόντο για την προβολή βιβλίων άλλων. Την ίδια ώρα που τα ποιήματα του ίδιου του Λιαντίνη όχι μόνο τα συνδέουν με απάτη αλλά και αποφεύγουν να τα παρουσιάσουν μαζί με το υπόλοιπο έργο του.

Γι' αυτό σου λέω. Τούτες οι μέρες από μόνες τους πονάνε. Τον ίδιο πόνο που ένιωσε ο Ιησούς. Τότε που μπήκε στο ναό και ύψωσε φραγγέλιο.

Καλά εκείνος έφυγε νωρίς. Εμείς όμως γιατί έπρεπε να ζήσουμε όλα αυτά; Η απουσία δεν αρκούσε;

Και πάλι θα πονούσαμε τέτοιες μέρες.

Όπως μόνοι εκείνοι που γνώρισαν έναν άνθρωπο μπορούν να πονέσουν από την απουσία του.

Κι όπως δεν μπορούν να νιώσουν καν την απουσία όσοι δεν τον συνάντησαν ποτέ.

Ο δικός τους καημός είναι άλλης μορφής. Που δεν πρόκαμαν να τον γνωρίσουν.

Κατανοητός. Ο καημός τους.

Ακατανόητη η ζήλια και η οργή τους για τους άλλους. Που έζησαν από κοντά το Λιαντίνη.

Κι όσο πιο κοντά, τόσο μεγαλύτερη και η ζήλια και η οργή. Των ζηλωτών...

Κάποτε, και να το γνωρίζεις, ένας νηφάλιος μελετητής θα σκύψει πάνω από το έργο του Λιαντίνη. Τότε που δε θα υπάρχει κανείς μας εδώ. Και η εμπάθεια των προσώπων θα παραχωρήσει τη θέση της στο έργο που ο καθένας θα αφήσει πίσω του. Αυτό θα τον δικάσει στο μεγάλο δικαστήριο του Χρόνου.

Και θα αναρωτηθεί κι εκείνος. Δεν έφτανε ο χαμός του Λιαντίνη για το σπίτι του;

Δεν τους αρκούσε αυτός ο Γολγοθάς; Για να πονούν όχι μόνο τέτοιες μέρες μα κάθε μέρα;

Όλα τα υπόλοιπα ποιος θεός ή ποιος δαίμων τα σκαρφίστηκε; Και για ποιο λόγο;

Και τότε τα μικρά κομματάκια της αλήθειας, αυτά τα ίδια που μάζευε και ο Σεφέρης, θα βρούνε τη θέση τους στο γιγαντιαίο παζλ.

Η γραφίδα του ερευνητή θα υψωθεί και θα χτυπήσει το μεγάλο γκονγκ μια λέξη μόνο:

ΔΙΚΑΙΩΣΗ!